مقدمه:
ذرت Zea Mays یکی از گیاهان مهم زراعی است که پس از گندم و برنج بیشترین سطح کشت را دارا میباشد. این گیاه بعلت وسعت مناطق زیر کشت و قیمت نسبتاً پائین محصول دانه نسبت به سایر غلات استفاده وسیعتری دارد، اگر چه سطح زیر کشت این گیاه از گندم و جو کمتر است، اما میزان محصول آن در واحد سطح بیشتر میباشد. ( F.A.O. 1985 )
بنابر گزارش سازمان خواروبار جهانی در سال 1364 سطح زیر کشت ذرت در ایران 45 هزار هکتار و میزان تولید آن 50 هزار تن بوده است که بیانگر عملکرد پائین این محصول در ایران میباشد. در برنامة افزایش تولید محصولات کشاورزی که توسط وزارت کشاورزی ارائه شده است پیش بینی میشود که سطح زیر کشت ذرت از 22 هزار هکتار و تولید 5/3 تن در سال 1366 به سطح زیر کشت 258 هزار هکتار و راندمان تولید به 5 تن در هکتار در سال 1375 افزایش یابد. استان خوزستان به دلیل دارا بودن اراضی حاصلخیز و سطح، آب کافی و انرژی خورشیدی مناسب کاشت نباتات علوفه‌ای بویژه ذرت دانه‌ای با توجه به چهار کربنه بودن آن از نظر فیزیولوژی گیاهی که سازگاری خوبی در مناطق گرم دارد، از پتانسیل تولید بالایی برخوردار میباشد.
اهمیت اقتصادی گیاه ذرت بر همگان روشن است، چرا که تقریباً کلیة قسمتهای آن اعم از ساقه، برگ، دانه و حتی کاکل و چوب آن موارد مصرف داشته و بیش از 500 نوع فرآورده‌های گوناگون از آن بدست می‌آید.
عمده‌ترین موارد مصرف ذرت در تغذیه دام و طیور، انسان و مصارف صنعتی است.
به حداقل رساندن عوامل بازدارندة و حفظ این محصول از گزند عوامل مختلف مانند آفات و بیماریهای گیاهی، یکی از اقدامات بسیار اساسی در افزایش این محصول میباشد. شناخت و مبارزة اصولی با این آفات می‌تواند گامی اساسی در افزایش عملکرد در واحد سطح باشد.
فصل اول :
آشنایی با مکان کار آموزی
تاریخچه سازمان :
وزارتخانه جهاد کشاورزی در سال 1380 از ادغام دو وزارت جهاد سازندگی و وزارت کشاورزی بوجود آمد. وزارت جهاد سازندگی از زمان جنگ و بعد از آن کارهای عمرانی و سازندگی مربوط به کشور از جمله آسفالت کردن مسیرهای روستایی، لوله کشی آب و برق رسانی به روستاها، برگزاری کلاسهای آموزشی در زمینه دام و.... را انجام می‌داد. و کارهای مربوط به وزارت کشاورزی در واحدهای زراعت و باغبانی، ترویج و مکانیزاسیون و حفظ نباتات خلاصه می‌شد و پس از ادغام کارهای مشترک این دو وزارتخانه یک شده و هر دو با هم اهدافشان مشترک گردید.
در حال حاضر مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان اهواز از واحدهای اداری از قبیل امور اداری و مالی، دبیر خانه، روابط عمومی و پشتیبانی تشکیل شده و واحدهای فنی آن شامل ترویج (اداره ترویج و نظام بهره برداری)، حفظ نباتات، مکانیزاسیون، باغبانی، مهندسی زراعی امور اراضی می‌باشند.
مراکز خدمات :
مراکز خدمات شهرستان اهواز در مسیرهای مختلف و به تعداد 9 مرکز وجود دارند که این مراکز عبارتند از :
حمیدیه، الهایی، گبیر، سوسیه سادات، گمبوها، سفمه، غیزانیه و شرکت تعاونی گندمزار کوثران که هر یک از این مراکز دهستانی را تحت پوشش خود قرار می‌دهند.
از وظایف این مراکز بر طرف کردن نیازهای کشاورزان در زمینه‌های مختلف از قبیل تهیه ماشین آلات، بذور، برگزاری کلاسهای آموزشی، تهیه کود و اجرای بازدیدها میباشد البته با هزینه و اعتبارات مدیریت و حمایت آن صورت میگیرد. در هر مرکز خدمات 5-4 پرسنل وجود دارد و مسئول هر مرکز کارشناس میباشد.
واحد حفظ نباتات:
مجموعه کارهایی که در جهت حفظ محصولات کشاورزی از گزند عوامل زیان آور انجام میشود. این عوامل ممکن است اقدامات ترویجی باشد. ما وقتی به کشاورز یاد می‌دهیم که چگونه سم پاشی کند حشرات را بشناسد در واقع ما تولید کنندگان را آموزش می‌دهیم که در جهت حفظ محصولات کشاورزی فعالیت کند.
یکی از کارهای این واحد همکاری با واحد ترویج است به صورتع تشکیل کلاسهای آموزشی که مخاطبین آن، کشاورزان ناظر و مروجین می‌باشند. مقوله ترویج از بخشهای مهم کشاورزی است. ترویج به معنی آموزش روشهای نوین و انتقال یافته‌های تحقیقاتی به کارکنان میباشد.
یکی دیگر از فعالیتهای این پیش بینی سموم مورد نیاز بخش کشاورزی و نظات بر توزیع آنها به نحوه مصرف آنها میباشد. اینکه در چه زمانی، در چه رشدی، به چه میزان سم مورد نظر استفاده و چگونه استفاده شود.
جمع آوری فلور گیاهان یکی دیگر از فعالیتهای اجرای این واحد است. تهیه فلور علفهای هرز به خاطر تهیه استراتژی مختلف در جهت کنترل علفهای هرز مختلف. مثلا ابتدا فلور علفهای هرز را باید داشته باشیم تا بتوانیم بر علیه آنها اقدام کنیم، قدم بعدی این است که خانواده آن علف هرز را شناسایی کنیم. همه این کارها به این خاطر است که ما دشمنان گیاه را بشناسیم زیرا مبارزه با دشمن مستلزم شناخت آن است. (فلور به مجموعه رستنیها گفته میشود).
جمع آوری فن حشرات منطقه از دیگر کارهای این واحد است. به مجموعه حشرات فن گویند. حشرات آفت زا و حشرات مفید.
تهیه گزارشهای تحقیقاتی و کارشناسی در مورد عوامل زیان رسان مختلف بالاخص کشتهایی که مهم است. از وظایف این واحد است مانند کشت گندم، کلزا، چغندر. در حقیقت نوشتن گزارش اظهار نظر کارشناسان است. نسبت به عوامل زیان رسان محصولات و ارائه کارها.
آموزش و نظارت بر کارکرد ادوات سم پاشی: از دیگر وظایف این واحد است. در این قسمت کلاسهایی برای کارشناسان، کارآموزان و مروجین برقرار میشود و چگونگی سم پاشی و نیز نحوه کالیبره کردن بیان می‌گردد. کالیبره کردن یعنی اینکه ما در حقیقت تصمیم می‌گیریم که یک سم پاش. سموم معمولا به صورت لیتر در هکتار است. میزان مصرف مواد حشره کش در هکتار ثابت است مقدار آب متغییر است که بسته به نوع سم پاش متغییر است. نظارت بر عملیات سم پاشی هوایی از دیگر وظایف این واحد میباشد. در این خصوص باید گفت که کارشناس حفظ نباتات باید در فرودگاه حاضر باشد و حتما مقدار سم موجود در هواپیما را نظارت دقیق کند. البته باید توجه داشت که وجود کارشناس حفظ نباتات ضروری است و نیز کالیبره کردن هواپیمای سم پاش را تغییر دادن نازلها می‌توان انواع پاششها را بوجود آورد.
ایجاد شبکه‌های مراقبت محصولات مختلف از دیگر وظایف این واحد است مثلا شبکه مراقبت صیفی جات شبکه مراقبت مجموعه‌ای از اقدامات و کاربرد وسیله هایی جهت زیر نظر گرفتن تغییرات جمعیتی آفات و تعیین زمان مبارزه است. از اقداماتی که می‌توان انجام داد بازدید از مزارع است که هر روز باید این کار تکرار شود که اگر آفتی را تشخیص دادیم به کشاورز اعلام کنیم تا سم پاشی صورت گیرد البته این کار توسط کشاورز هم انجام میشود. (باید از مزرعه) از دیگر اقدامات استفاده از تله‌های مختلف میباشد. برای شکار حشرات و آفات به خاطر اینکه بدانیم جمعیت آنها در روز چقدر است. هر روز تعدادی آفت شکار میشود و ما این میزان را روی منحنی می‌بریم در یک روز که بالاترین مقدار شکار مشخص میشود تعیین میشود که این زمان اوج حشرات است. البته باید توجه داشت که کنترل حشره و آفت هر چه در مراحل ابتدایی باشد موثرتر خواهد بود. و نیز سم پاشی موثر خواهد شد. پس تاریخ ازدیاد آفت از این نظر مهم میباشد. تله‌ها انواع مختلف دارند: مثلا تله‌های نوری که حشرات به سبب خاصیت تله‌های نوری که حشرات به سبب خاصیت نور گرایی جذب نور می‌شوند. ساختمان این گونه تله‌ها به مانند یک جسم قیفی شکلی است که درون قیف یک لامپ روشن کرده و زیر قیف ظرف سیانور می‌گذارند البته دور قیف یک پرده هایی قرار می‌دهند. یا اینکه یک تشت آب زیر قیف می‌گذارند و روزانه آنها را بررسی می‌کنند و تعداد پروانه‌ها را می‌شمارند در یک روز حداکثر پروانه‌های بدست می‌آید که آن روز به روز اوج حضور پروانه‌ها میباشد. از دیگر تله‌ها می‌توان به تله‌های فرمونی اشاره کرد، حشرات ماده یک سری بو از خود ترشح می‌کنند که باعث جذب حشره میشود. این ماده به صورت هورمونی ساخته شده و می‌توان از این ماده در جذب حشره استفاده کرد و آن را در تله انداخت. فرمونهای هیلیوتیس، فرمون کرم سیب، پروانه کارادنیا در بازار موجود می‌باشند. (فرمونها بیشتر در مورد پروانه‌ها کرابرد دانند).
شبکه مراقبت در مورد علف هرز کشت گندم در نیمه‌های آبان شروع میشود بنابراین باید نوع علفهای هرز را تشخیص دهیم. زیر نظر گرفتن باغات و مزارع جهت بهترین زمان مبارزه را شبکه مراقبت گویند. یا به عبارتی بازدید از مزارع و تشخیص نوع علف هرز و ردیابی و ظهور بیماریهای مختلف را شبکه مراقبت گویند.
مبارزه با آفات عمومی یکی از وظایف واحد حفظ نباتات است. آفاتی همچون موش، سن و ملخ جزء آفات عمومی یا همه گیر به حساب می‌آیند. آفات عمومی چون همه‌گیری دارد و کشاورز به تنهایی نمی‌تواند از عهده کنترل آفت برآید پس دولت کنترل آفت را بر عهده میگیرد، ولی آفات خصوصی آفاتی هستند که در مزارع کشاورز وجود دارد و کشاورز توان مقابله با آن را دارد.
از دیگر اقدامات این واحد می‌توان به قرنطینه کردن اشاره کرد. قرنطینه کردن یک سری عملیات هستند برای جلوگیری از آفاتی که در کشور وجود ندارد ولی در کشورهای همسایه وجود دارند. در مورد محصولات انباری می‌توان لمبه گندم را نام برد و پروانه سفید اشجار (آفات جنگل) که در ایران نیست ولی چوبهایی که وارد می‌شوند نیاز به یک چکاب کامل دارند. پس ما باید همواره یک سری اطلاعات راجع به این آفتها داشته باشیم. دو نوع قرنطینه داریم :
1ـ قرنطینه داخلی 2ـ قرنطینه خارجی
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 114 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلودمقاله ذرت
نویسند‌گان: سیدحسن پیشگر ، محمدداوود حیدری ، اسداله اکرم