جلوگیری از ریستارست شدن رایانه بعد از اپدیت ویندوز 10
زبان : فارسی
تعداد صفحات : 3
فایل : آفیس
قیمت : 2000 تومان
برای خرید از کادر زیر استفاده کنید بعد از پرداخت لینک دانلود بالافاصله نمایان می شود
دانلود مقاله کلاهبرداری رایانه ای
نوع فایل : Word
تعداد صفحات : 38
فهرست و پیشگفتار
مقدمه
بدون شک ، انجام کارهای مطالعاتی و تحقیقاتی در زمینه موضوعات مهم ، حساس و مبتلا به جامعه یکی از ضروریات حوزه های دانشگاهی است
و پر واضح است که تساهل و کم کاری در قلمرو تحقیق و پژوهش ، نه تنها مانعی بر ارتقاء داده های علمی و آموزشی می باشد بلکه متاسفانه و بطور حتم عادت به کم کاری در این بخش ، بی مایگی تحقیقات و لزوما عقب افتادگی جامعه علمی را در برخواهد داشت . حوزه تحقیق در کشورهای جهان سوم و بالاخص رشته های علوم انسانی همواره با محدودیت منابع جامع روبرو بوده و با توجه به عقب ماندگی این کشورها از فناوری ها و تکنولوژی های روز دنیا به تاسی از آن قوانین و مقررات معمولا چندین سال پس از ورود فناوریهای جدید به این کشورها تصویب و به بالتبع دارای نواقص و معایبی چند خواهد بود . از آنجا که روش تحقیق علی الاصول در علم حقوق کتابخانه ای است و تنها منابع یک پژوهشگر کتاب می باشد که عده ای از حقوق دان با توجه به قوانین موجود دست به تالیف آنها می زنند و در صورتی که منابع لازم برای انجام تحقیق یافت نشود مشخص خواهد بود که کار تحقیق بامشکلات فراوانی روبرو خواهد بود . با ورود انسان به عصر جدید ( هزاره دوم میلادی ) و گسترش و رشد وسایل ارتباطی و یا به تعبیری دیگر بوجود آمدن ( دهکده جهانی ) بالتبع با توجه به نیازهای اجتماعی ضرورت هایی مطرح می شود . از آنجا که امروزه سیستم ها رایانه ای و اطلاعاتی مختلف با زندگی اجتماعی انسانها عجین شده یکی از موضوعات اجتماعی و به روز در جامعه مطرح می باشد . با ورود این پدیده اجتماعی در ابعاد مختلف زندگی بشر مانند پدیده ها دیگر اجتماعی همواره با مزایا و معایبی روبرو بوده است.برای نظم بخشیدن به پدیدهای اجتماعی نیاز به راهکارهای مناسبی هستیم . در حوزه ی علوم اجتماعی این وظیفه بر عهده علم حقوق است که با ارائه راهکارهای مناسب سعی بر ایجاد نظم بر پدیده های اجتماعی را دارد . از این رو وقوع ناهنجاریهای اجتماعی قابل تصور است . وقوع جرائم مختلف با توجه به مقتضیات زمانی و مکانی متفاوت در هر عصر و زمانی اشکال خاص خود را می یابد ، با ورود رایانه ها در زندگی شخصی افراد و گسترش فناوری اطلاعات ( اینترنت ) سوء استفاده از این وسایل اشکال گوناگونی به خود گرفته است . که تحت عنوان جرائم رایانه ای از آن بحث می شود. انواع جرائم رایانه ای توسط افرادی موسوم به هکرها صورت می گیرد . از جمله شایع ترین این جرائم که روز به روز نیز بیشتر گسترش می یابد کلاهبرداری اینترنتی است البته در کنار آن جرائم دیگری چون جعل کامپیوتری ، سرقت اینترنتی ، افشای اطلاعات و... نیز از شایع ترین این موارد است ...
◾مقدمه
◾به ارائه تحقیق در این زمینه پرداخته شد.
◾فصل اول تعریف جرم
◾فصل دوم
◾کلیات
◾تعریف
◾در مورد جرائم رایانه ای تعاریف زیادی مطرح شده است .
◾از طرف دیگر متخصصان سازمان
◾فصل سوم
◾تعریف
◾توسل به وسایل تقلبی
◾بخش دوم : کلاهبرداری رایانه ای :
◾مقدمه:
◾با ارائه مباحثی که در زمینه جرائم رایانه ای و کلاهبرداری شد مشخص شد ماهیتا
◾تعریف کلاهبرداری سنتی :
◾تعریف اینترنت :
◾وسایل ارتباط از راه دور
◾مقایسه کلاهبرداری سنتی با کلاهبرداری رایانه ای
◾.تفاوت تحصیل با بردن مال
◾فهرست منابع تحقیق
خواستهها و مشخصات یک بستر عمومى براى آموزش به کمک رایانه
فرمت فایل: ورد
تعداد صفحات: 37
چکیده
استفاده از رایانه در امر آموزش ، مىتواند تحول بزرگى را در فراروند آموزش ایجاد کند. در ایجاد سیستمهاى آموزش به کمک رایانه، روشهاى مختلفى متصور است. در اغلب سیستمهاى ایجاد شده، یک سیستم براى آموزش تنها یک زمینه خاص علمى ایجاد مىشود و تلاشى مشابه، براى ایجاد یک سیستم آموزشى در زمینه دیگر نیز انجام مىشود. در این مقاله خصوصیات یک بستر عمومى مورد بحث قرار مىگیرد که امکان پیادهسازى مجموعههاى مختلف آموزشى را در زمینههاى مختلف علمى فراهم مىکند. این بستر پویا طى یک پروژه تحقیقاتى به صورت یک مدل پیش نمونه سازى شده[1] ایجاد گردیده تا امکان مشاهده خصوصیات و رفتارهاى آن بوجود آید. پس از طرح مقدماتى ماهیت این بستر پویا، مزیتها، اهداف، خصوصیتها و ویژگیهاى این بستر مطرح شده و ابزارهائى که براى ایجاد چنین بسترى پیش بینى مىشود مورد بحث قرار مىگیرند. در انتها نیز محیط عمومى لازم براى ایجاد چنین بسترى مطرح مىشود.
1- مقدمه در سالهاى اخیر استفاده از رایانه در زمینه آموزش ، با توجه به تحولات و افزایش توانائىهاى بالقوه رایانه در جهان، مورد بحث قرار گرفته است. اما در این زمینه هنوز از رایانه به نحو مطلوب بهرهبردارى و از توانائىهاى آن استفاده نشده است. رایانه به عنوان ابزار جدید مىتواند در زمینه آموزش تحولى را ایجاد کند. تحولى احتمالا بزرگتر از تحولات قبلى که در چرخه تحول روشهاى آموزش از ابتدا تا کنون صورت گرفته و تحولى احتمالا بزرگتر از تحولاتى که در زمینههاى دیگر نظیر طراحى ساختمان و پزشکى بواسطه استفاده از رایانه رخ داده است. سیستمهاى آموزش به کمک رایانه، هم در آموزش شخصى و هم در آموزش گروهى (کلاس درس) قابل استفاده هستند. از طرفى دیگر این سیستمها مىتوانند کمک شایانى را در آموزش از راه دور ارائه کنند و محور آموزش از راه دور را از کتاب محورى به رایانه محورى تغییر دهند. همچنین رایانه به عنوان یک ابزار کمک آموزشى نیز قابل استفاده است. درحالیکه محور اصلى همان روش هاى حضورى و چهره به چهره و کتاب است، رایانه به عنوان یک ابزار جانبى
[1] - Prototype
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل: Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه :39
بخشی از متن مقاله
لزوم انجام عملیات حسابداری بصورت رایانه ای و اعلام مشخصات نرم افزار:
امروزه انجام امور حسابداری بدون بهره گیری از امکانات رایانه ای با توجه به حجم عملیات و تنوع گزارشات مورد نیاز تقریباً غیر ممکن گردیده است در این راستا نتایج حاصل از بررسیهای فراوان و مرور راه حلهای متعدد لزوم استفاده از نرم‌افزار واحد و یکسان جهت ثبت عملیات مالی مربوط به دسته اول (عملیات فنی بیمه) را در کلیه شرکتهای بیمه به اثبات رسانیده است. لذا کلیه شرکتهای نمایندگی یک شرکت بیمه جهت ثبت عملیات بیمه گری صرفاً می بایست از یک نرم افزار استفاده نمایند.
نکات مهم:
الف) استفاده از یک نرم افزار قطعاً مانع از بکارگیری سایر نرم افزارهای مورد نیاز شرکتها جهت پوشش عملیات پشتیبانی و عمومی و مسائل مرتبط آنها با بازاریابان و غیره نخواهد شد.
ب) با توجه به اهمیت انجام عملیات حسابداری بصورت رایانه ای و اعلام مشخصات نرم افزار کلیه شرکتها می بایست نسبت به نصب نرم افزار حسابداری اقدام کنند.
ج) به منظور حفظ یکنواختی هرگونه تغیر اساسی در نرم افزار باید با هماهنگی شعب و واحدهای حسابداری و انفورماتیک آنها صورت پذیرد.
2- لزوم معرفی مدیر مالی یا حسابدار (مسئول عملیات حسابداری و مالی) به مجتمعها[1]:
از آنجایی که کنترل عملیات مالی شرکتهای نمایندگی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد و حسب تجارب گذشته نیز یکی از مشکلات بسیار جدی و عامل اصلی ایجاد مغایرات فیمابین، شخصی و ثابت نبودن «مسئول عملیات مالی» شرکتهای نمایندگی بوده است لذا مشخصات «مسئول عملیات مالی و حسابداری» شرکتها باید طی معرفی نامه ای، با امضا مدیر عامل شرکت نمایندگی به مجتمع ها اعلام گردیده و حضور فرد مذکور در جلسات توجیهی و آموزشی نیز به عنوان تکالیف قطعی ایشان تعریف گردد ضمناً هرگونه جابجائی در این خصوص می بایست با هماهنگی صورت پذیرد بدیهی است شرکتهای نمایندگی در انتخاب عزل و نصب این افراد مختار می‌باشند و لیکن هماهنگی با مجتمعها اجباری خواهد بود. علی ایحال مسئولیت نهایی حسابهای شرکت نمایندگی بعهده مدیرعامل و هیئت مدیره شرکت نمایندگی خواهد بود.
3- نگهداری اسناد و مدارک حسابداری بصورت مدون:
از آنجائیکه اسناد و مدارک حسابداری می بایست بصورت دقیق طبقه بندی شده و قابل دسترسی باشد لذا فدوریست اسناد و مدارک حسابداری شرکت نمایندگی صحافی گردیده و در محل شرکت نمایندگی نگهداری گردد به نحوی که همواره امکان دسترسی به آنها مقدور باشد ضمناً این موضوع بایستی هنگام ایجاد تغییرات اساسی در مدیریت شرکت نمایندگی مورد کنترل قرار گرفته و نسخه ای از صورتجلسه تحویل و تحول برای واحد اجرائی ذیربط (مجتمعها) ارسال گردد.
4- افتتاح حساب بانکی(جاری دریافت بیمهگری و جاری پرداخت بیمهگری):
جاری دریافت بیمه گری
1-4- با توجه به اهمیت انجام عملیات بانکی نزدیک بانک مشخص کلیه شرکتهای نمایندگی می بایست همراه با تکمیل تعهدنامه مخصوص که نمونه آن توسط واحد اجرائی ذیربط (مجتمعها) تحویل می شود نسبت به افتتاح یک فقره حساب جاری که از این پس “حساب دریافت بیمه گری” نامیده می شود اقدام نمایند. شرایط و خصوصیات حساب مذکور به شرح ذیل می باشد:
1-1-4- افتتاح حساب مستلزم تکمیل تعهدنامه محضری با هماهنگی دفتر حقوقی شرکت بیمه می باشد.
2-1-4- با عنایت به هماهنگی انجام شده و لزوم اخذ سرویس خاص مورد توافق حساب صرفاً نزدیکی از نزدیکترین شعب بانک افتتاح گردد.
3-1-4- حساب مذکور شاخه ای (فرعی) از حساب مرکزی (مادر) واحد اجرائی (مجتمع) شرکت بیمه نزد بانک محسوب می گردد و صرفاً بابت واریز وجوه دریافتی بابت بیمه نامه ها اعم از فروش نقدی، وصول بدهکاران و وصول چکهای مربوط به اقساط بیمه نامه می باشد.
4-1-4- حساب یاد شده (حساب فرعی) بنام شرکت خدمات بیمه ای اما بنفع شرکت بیمه افتتاح شده و شرکت نمایندگی هیچ گونه قدر السهم، حق برداشت و اعمال تغییرات در حساب را ندارد.
5-1-4- حساب فرعی فاقد دسته چک می باشد.
6-1-4- مانده حساب فرعی در پایان هر روز کاری بحساب سپرده کوتاه مدت معرفی شده توسط واحد اجرائی (مجتمع) شرکت بیمه واریز می گردد.
7-1-4- شرکتهای نمایندگی مجاز به تأخیر در واریز حق بیمه به حساب فرعی (جاری دریافت بیمه گری) نمی باشند و دقیقاً طبق شرایط مندرج در بیمه نامه‌ها و قراردادهای بیمه ای می بایست مبالغ به حساب واریز گردد. بدیهی است هر گونه مسئولیت ناشی از تأخیر واریز مذکور اعم از عدم پرداخت خسارت و غیره بعهده شرکت نمایندگی خواهد بود.
8-1-4- بانکهای مجری حساب دریافت بیمه گری (حساب فرعی) موظف به ارائه صورتحساب و اطلاعات تکمیلی حساب به شرکت نمایندگی می باشند و شرکت نمایندگی نیز مکلف به کنترل حساب و نهایتاً تهیه صورت مغایرت بانکی می باشد. به منظور تسهیل در عملیات پیشنهاد می شود وجوه مربوط به هر یک از رشته ها روزانه طی یک فقره فیش بحساب واریز گردد. به منظور تسریع در اجرای عملیات، شرکت نمایندگی موظف است بلافاصله پس از افتتاح حساب مشخصات آن را به اطلاع واحد اجرائی شرکت بیمه (مجتمع) برساند.
- جاری پرداخت بیمه گری
2-4- به منظور پرداخت مبالغ مربوط به الحاقیه های برگشتی، پرونده های خسارت (در صورت وجود مجوز) و همچنین برگشت اضافه واریزی و سپرده (و دیعه) بیمه‌گذاران هر یک از شرکتها با اخذ فرم مخصوص از واحد اجرائی و تکمیل آن نسبت به افتتاح یک فقره حساب جاری که از این پس “حساب پرداخت بیمه گری” نامیده می شود صرفاً نزد همان شعبه که حساب دریافت مفتوح گردیده است اقدام نمایند خصوصیات این حساب نیز به شرح ذیل خواهد بود:
1-2-4- حساب به نام شرکت نمایندگی و بنفع شرکت بیمه افتتاح گردیده و در سر فصل بانکها از گروه حسابهای دائمی شرکت بیمه طبقه بندی می گردد. حق امضا در این حساب به دارندگان حق امضا رسمی شرکت نمایندگی حسب اساسنامه و روزنامه رسمی تفویض می گردد و دارندگان حق امضا اجازه تفویض آن را به غیر ندارند.
2-2-4- همواره موجودی این حساب متعلق به شرکت بیمه بوده و شرکت نمایندگی راساً هیچگونه قدر السهمی از حساب را نداشته و حق برداشت به نفع خود را حتی برای کوتاه مدت ندارد.
3-2-4- برداشت از این حساب صرفاً بابت پرداخت الحاقیه های برگشتی و پرونده‌های خسارتی و همچنین برگشت اضافه واریزی بیمه گذاران می باشد و تمامی چکهای صادره می بایست در وجه بیمه گذاران صادر گردد.
4-2-4- چکهای صادره از این حساب نبایستی در وجه حامل صادر و یا اینکه ظهر نویسی شوند.
5-2-4- تغییرات در صاحبان امضا مجاز این حساب می بایست مطابق با آخرین وضعیت اساسنامه و روزنامه رسمی شرکت صورت پذیرفته و با تائید شرکت بیمه باشد. بدیهی است شرکت بیمه همواره حق برداشت و یا توقف عملیات این حساب را برای خود محفوظ می داند.
6-2-4- عملیات‌اخذ صورتحساب از بانک کنترل حساب و در نهایت تهیه صورت مغایرت این حساب نیز بعهده شرکتهای نمایندگی می باشد.
3-4- با توجه به افتتاح دو نوع حساب جداگانه مقتضی است ترتیبی اتخاذ فرمائید که حسابهای بانکی قبلی شرکت خدمات بیمه ای پس از رفع اقلام باز و با هماهنگی واحد اجرائی شرکت بیمه مسدود گردد.
5- فروش غیر نقد و نحوه وصول چکها و اقساط:
با عنایت به ارائه خدمات گسترده به بیمه گذاران در صورت درخواست بیمه گذار جهت تقسیط مبلغ حق بیمه با توجه به موافقت واحد فنی و در چارچوب مقررات مبلغ حق بیمه در چند قسط از بیمه گذار دریافت می شود. ضمناً چکهای وصولی می‌بایست حداکثر 8 روز پس از تاریخ سر رسید وصول شده باشند. همچنین در صورت عدم وصول چکها در موعد مقرر مبلغ آن در پایان ماه از کار فرد شرکت نمایندگی کسر خواهد شد لذا با عنایت به اینکه کسر مبالغ مذکور از حساب کار فرد بعنوان یک امتیاز منفی قلمداد خواهد شد مقتضی است قبل از ارسال اطلاعات مبلغ به حساب واریز گردد.
متن کامل را می توانید بعد از پرداخت آنلاین ، آنی دانلود نمائید، چون فقط تکه هایی از متن به صورت نمونه در این صفحه درج شده است.
دانلود فایل
لینک دانلود و پرداخت پایین مطلب
فرمت فایل:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:14
خـط فارسـی و رایـانـه
نقل از فصلنامه نشر دانش
زبان فارسی که زبان ملی ما و وسیله ارتباط میان ایرانیان و فارسی زبانان داخلی و خارج کشور است، به صورت فعلی خود بیش از هزار سال عمر و ادبیات مکتوب دارد. اما از بخت بلند ما ایرانیان، زبان ما در این مدت کمتر تحول بنیادی پیدا کرده است. هر چند، در نخستین قرن های تکوین زبان فارسی، در سطح واژگانی و نحوی تفاوت هایی میان متونی که در مناطق مختلف ایران نوشته شده دیده می شود. هر چه پیشتر می آییم این تفاوت ها کمتر می شود. نوشتن برخی از کلمات به صورتی که در منطقه جغرافیایی خاصی به کار می رفته و ضبط متفاوت برخی از صیغه های فعل، که از ویژگی های متونی است که تا قرن های ششم و هفتم تألیف شده، بعدها از میان می رود، به طوری که امروز همه ما حس می کنیم که فارسی را به یک شکل و یک صورت می نویسیم و ظاهراً در خواندن نوشته یکدیگر با مشکلی مواجه نمی شویم. با این حال رسم الخط یا شیوه خط یا دستور خط فارسی تا این اواخر قاعده مشخصی نداشت. به نظر نمی آید که تا پیش از دهه دوم قرن حاضر کسی به مسئله رسم الخط و به ویژه به مسئله استقلال کلمات و کلمات مرکب و جدانویسی یا سرهم نویسی آنها آگاهانه اندیشیده باشد، و نسخه های خطی که از گذشته در دست داریم گواه این بی توجهی است...
در واقع جستجو برای یافتن قواعدی برای رسم الخط در متون قدیمی کاری عبث است. نیاز به رسم الخط واحد، مسئله جدیدی است. نه گذشتگان را باید ملامت کرد که چرا به فکر آن نبوده اند و نه بی توجهی به این مسئله را باید به حساب فضایل ایشان نوشت. حتی در زبان های اروپایی نیز که بسیاری از مشکلات خط ما را ندارند، توجه به وحدت رسم الخط پدیده جدیدی است و پیش از قرن های شانزدهم و هفدهم میلادی در بسیاری از زبان ها گاهی واژه ای را به چند صورت می نوشتند. ...
در ایران، جستجوی شیوه واحدی برای رسم الخط فارسی از زمانی آغاز شد که شمار کتابهای چاپ شده افزایش یافت. آموزش همگانی گسترش پیدا کرد و به خصوص کتاب های درسی مدارس یکسان شد. اگر تأملات پراکنده ای را که پیش از آن درباره این مسئله صورت گرفته بود کنار بگـذاریم حـاصـل نخستین کــوشش آگاهانـه دستــه جمعی در این زمینه رسم الخطی بود که در موسسه انتشارات فرانکلین تنظیم شد که در آن زمان کار تولید کتاب های درسی را برعهده داشت. از آن پس رسم الخطهای مختلفی، چه از سوی افراد و چه از سوی موسسات دولتی و غیردولتی، منتشر شده است که آخرین آنها دستور خطی است که فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر کرده است.
اگر از کسانی که دستی به قلم دارند بپرسید که از این انواع گوناگون رسم الخط ها چه اصولی در یادشان مانده است، احتمالاً جواب خواهند داد که همه آنها برمبنای دو اصل مشترک شکل گرفته اند، که یکی رعایت استقلال کلمات است و دیگری آسانخوانی. اما اگر بپرسیم که از این دو اصل چه قواعد مشترکی حاصل شده است، شاید جز این جوابی نداشته باشند که دو چیز:
«می» فعل استمراری و «به» ی حرف اضافه را باید جدا نوشت. اگر از این دو قاعده، که تقریباً در میان همه رسم الخط ها مشترک است بگذریم، عالم رسم الخط معرکه آرا است و میدان دستورالعمل های مختلف و گاه متضاد.....
من در این مقاله این داستان را، به خصوص از لحاظ مسئله جدانویسی و سرهم نویسی و شیوه نوشتن کلمات مرکب، به اختصار بازگو می کنم. رسم الخط اولیه فرانکلین که بنایش بر سرهم نویسی کلمات مرکب بود و در این زمینه گاهی افراط می کرد، بعدها تعدیل شد و مبنای رسم الخطهایی شد که به ترتیب زمانی، در سازمان ویرایش و تولید فنی دانشگاه آزاد ایران (سابق) و مرکز نشر دانشگاهی تدوین شد. بسیاری از ناشران دولتی و خصوصی و مولفان نیز همین رسم الخط را باز با تفییرها و تعدیل هایی، در شیوه نامه های خود اقتباس یا توصیه کردند. تحریر اخیر رسم الخط فرهنگستان نیز کم و بیش ادامه همین سنت است.
تقریباً همزمان با رسم الخط فرانکلین، رسم الخط دیگری نیز در انتشارات دانشگاه تهران تدوین شد که چند استاد نامدار زبان و ادب فارسی در تهیه آن شرکت داشتند. این رسم الخط شاید به این دلیل که تهیه کنندگان آن به خط فارسی متون کهن نظر داشتند، حتی آن مقدار جدانویسی را هم که رســمالخـط فرانکلـین ضـروری و بجا دانستـه بــود (از جمله درمورد «می» سر فعل استمراری) توصیه نمی کرد. این رسم الخط، شاید به این دلیل که در کتاب های درسی دبستانی به کار نمی رفت، عقبه ای نداشت، هر چند درمیان استادان ادب فارسی هستند کسانی که یا به این رسم الخط اعتقاد دارند و یا به پشتگرمی آن به رسم الخطهای دیگری که تدوین شده می تازند.
در دهه هفتاد، در حوزه هایی بیرون از این مراکز شناخته شده و متمرکز نشر، تمایل دیگری در رسم الخط فارسی پدید آمد که، به پیروی از برخی از نویسندگانی که پیش از این به صورت انفرادی رسم الخط ویژه ای داشتند، بنا را بر جدانویسی کلمات گذاشتند. این رسم الخط در سال های اخیر، به پشتوانه نام و نفوذ کلام یکی از شاعران بزرگ معاصر که بر آن صحه گذاشت، در میان گروهی از ناشران، عمدتاً خصوصی، رواج یافته است.
فراموش نکنیم که از همان دهه چهل اختیار کردن یک رسم الخط نامتعارف (با نشانه هایی چون نوشتن «ی» بدل از کسره اضافه در کلمات مختوم به «هـ» و حتی نوشتن «حتی» و «حتماً» به صورت «حتا» «حتمن») از نشانه های پیشتازی در عرصه ادب شمرده می شد. اما این شیوه ها، تا سالهای اخیر، در میان ناشران قبولی نیافته بود و ناشران بخش خصوصی یا به رسم الخط خاصی پایبند نبودند و دست نوشته مولف یا مترجم را بدون دخالت در رسم الخط آن به چاپ می سپردند و یا از معروفترین رسم الخط آن زمان، که همان رسم الخط فرانکلین بود، پیروی می کردند.
از این که بگذریم، هیچ کس نیست که یکی از رسم الخط های موجود را دربست قبول داشته باشـد و معمـولاً نویسنـدگان و ویراستـاران هر یــک در این باره سلیقه ای دارند. چون هریک از این رسم الخط های مدون و نامدون در میان ما خیل عظیـم ویراستــاران، کــه اگــر هیچ کاری نکنیم دست کم باید سر هم کرده های صاحب اثر را جدا و جدا کرده های او را سر هم کنیم، هواداران معتقد و متعصبی دارد، حدس می توان زد که از این میان چه بلبشوی عظیمی پدید می آید. قبول ندارید، ده کتاب را از ده ناشر مختلف بردارید و رسم الخط هایشان را با هم مقایسه کنید. وقتی من اولین بار در کتابی دیدم که چیزی که پیش از آن همواره به صورت «مسئله ای» یا «مسأله ای» یا «مسئله یی» دیده بود به صورت «مسئله ایی» چاپ شده است ابتدا گمان کردم که غلط چاپی است. اما وقتی دیدم که در همیـن کتــاب «گــونــه ای» ( یــا «گونـــه یی») بــه صـــورت «گونــه ایی» و «پنجـــره ای» (یا «پنجره یی») به صورت «پنجره ایی» و «نشانه ای» («نشانه یی») به صورت «نشانه ایی» (و قس علی هذا) چاپ شده است، فهمیدم که اشتباه می کرده ام و با رسم الخط جدیدی روبرو هستم که سازنده آن لابد بنابر حکمتی که بر امثال بنده پوشیده است، این شیوه نگارش را «درست تر» و «منطقی تر» یافته است. (از حق نگذریم، ویراستار این کتاب در رسم الخط شعرهای دیگران دست نبرده بود و مثلاً دو مصرع از فروغ فرخزاد - «با دو چشم شیشه ای دنیای خود را دید» و «هیچ نیمهای این نیمه را تمام نکرد» - را به همین صورت که می بینید باقی گذاشته بود!)
صاحبان آثار در چنین وضعی چه می کنند؟ برخی از آنها که صاحب نامند و خود به رسم الخط خاصی اعتقاد یا عادت دارند، ناشر را وادار می کنند که در رسم الخط ایشان دست نبرد، یا کار خود را به ناشری می دهند که رسم الخط ایشان را قبول دارد. برخی دیگر که به این اندازه اصرار یا حوصله یا اعتبار ندارند، در مقابل پافشاری ناشر یا ویراستار او تسلیم می شوند و کار رسم الخط را یکسره به نـاشر می سپــارند؛ چــون به هر حال چاپ شدن یک اثر با رسم الخطی که انسان قبول ندارد بهتر از چاپ نشدن آن است و بحث با ویراستار هم معمولاً بیفایده است ......
رسم الخط، مثل قواعد رانندگی، مثل خود خط، یک امر وضعی و قراردادی است. قرارداد هم به خودی خود نه درست است و نه غلط، بلکه معتبر یا نامعتبر است و اعتبار خود را یا از سنت می گیرد یا از ضرورت، البته تا وقتی که در کوچه ها و خیابان ها جز اسب سوار و خرسوار، آن هم روزی چندنفر، عبور نمی کرد. ضرورتی هم نبود که سمتی را به رفت و سمتی را به برگشت سوارگان اختصاص بدهند. اما وقتی کجاوه و پس از آن اتومبیل زیاد شد، عقلاً فهمیدند که باید یک سمت خیابان را به آیندگان اختصاص دهند و سمت دیگر آن را به روندگان ....
همان طور که در ابتدای مقاله اشاره کردم، از سنت نمی توان قواعدی برای رسم الخط فارسی استنباط کرد، زیرا ملاک ها دگرگون شده است. یک کاتب قدیمی بیشتر به زیبا بودن ترکیب بندی نوشته اش می اندیشد تا به خوانا بودن آن، اما ما از آن زمان که پذیرفتیم که در چاپ، خط زیبا و ایرانی نستعلیق را رها کنیم و به دلایل عملی خط نسخ را بکار ببریم، به ملاک زیبایی ترکیب بندی هم پشت کردیم. درواقع، رسم الخط پیش از آن که از نیازهای نوشتن برخیزد، با چاپ ارتباط دارد: مسئله استقلال کلمات با وجود «فاصله بجا» در چاپ ارتباط دارد و جدا نوشتن کلمات مرکب در عین حفظ پیوستگی آنها به این دلیل ممکن است که چاپ به ما امکان «فاصله صفر» را می دهد، و گرنه در نوشتن تقید به این قراردادها معمولاً ممکن نیست.
غالب کسانی که رسم الخط خود را تنها رسم الخط «درست» و «منطقی» می شمارند، از این نکات ساده و ابتدایی که فهرست وار بر میشمارم غافلند:
اگر ما امروز رسم الخط واحد نداریم، و معلوم هم نیست که در آینده نزدیک داشته باشیم، به نظر من به دلایل زیر است:
عواقب ناگوار این وضع برکسی پوشیده نیست. فرزندان ما در مدرسه چیزی را به عنوان صورت درست نگارش یک کلمه یا ترکیب می آموزند و اگر بر خلاف آن بنویسند نمره دیکته شان کم می شود و بعد خلاف آن را در کتاب ها و روزنامه ها می بینند؛ خوانندگان مجبورند هر بار که کتابی را به دست میگیرند نخست مدتی تمرین کنند تا چشمشان با خصوصیات رسم الخطی آن آشنا شود؛ و نویسندگان و مترجمان هر بار که با ناشری سر و کار پیدا می کنند یا باید رسم الخط او را بیاموزند و یا مدتی را با او یا ویراستارش به بحث در رسم الخط بگذرانند.
خط فارسی و رایانه
این همه در جنب مشکلاتی که نبود یک رسم الخط واحد در آینده برای خط فارسی به وجود خواهد آورد، هیچ است. این مشکلات عمدتاً به کاربرد خط فارسی در رایانه مربوط می شود و می توان گفت که اگر همگانی شدن و رواج چاپ بود که ضرورت رسم الخط واحد را مطرح کرد، این بار همگانی شدن رایانه است که زیان هایی را که فارسی زبانان از نبود رسم الخط واحد می بینند، سنگین تر خواهد کرد.
رایانه ابزار یا رسانه ای است که کاربرد آن روز به روز در همه جوامع، و ا زجمله در جامعه ما، گسترش می یابد. یکی از ابتدایی ترین استفاده هایی که از رایانه می توان کرد، حروفچینی و تهیه متون به قصد تکثیر یا چاپ است. از این گذشته، امروز بسیاری از مردم حتی نوشته های معمولی و نامه های اداری و شخصی و یادداشت های خود را هم با این ابزار تهیه می کنند. رایانه، در ساده ترین نقش خود، یک ماشین تحریر پیشرفته است. اما فقط ماشین تحریر نیست. با این ابزار نه فقط می توان متنی را تایپ کرد، بلکه می توان متون مفصل را در آن ذخیره کرد و در متنی، هر قدر هم مفصل باشد دنبال واژه یا ترکیب معینی گشت و موارد ظهور آن را در آن متن پیدا کرد و برای آن متن فهرست یا نمایه تهیه کرد: به کمک رایانه می توان متن نوشته شده را تصحیح املایی و تا اندازه ای تصحیح انشایی کرد: ترجمه ماشینـی یکــی دیگـر از امکانــات رایــانه است که به خصوص درمورد متون فنی و متونی که واژگان محدود یا معانی نسبتاً مشخصی دارند بسیار کارآمد است.
زبان و خط فارسی هنوز نتوانسته است از این امکانات رایانه چنانکه باید استفاده کند. این امر دلایل متعددی دارد. یکی از این دلایل این است که شرکت های بزرگ تولید نرم افزارهای تایپ و ویرایش (مثل میکروسافت) با ایران روابط اقتصادی ندارند و چون بازاری در ایران سراغ ندارند که حقوق مادی و معنوی آنان را رعایت کند؛ خود را ملزم به طرح نرم افزاری برای خط فارسی نمی بینند.
به این دلیل، نرم افزارهای موجود فارسی بر دو نوع است، یکی نرم افزارهایی که مستقیماً در ایران تهیه شده است و برخی از آنها نسبتاً پیشرفته اند. اما این نرم افزارها به دلیل سازگار نبودن با نرم افزارهای جهانی قابلیت ایجاد ارتباط در خارج از مرزهای ایران را ندارند. این نرم افزارها فقط به کار تایپ می آیند. از این گذشته، به دلیل نبود رسم الخط واحدی که صورت درست کلمات را به دست دهد، تهیه کنندگان این نرم افزارها هیچ گاه به سراغ فراهم آوردن نرم افزاری برای تصحیح ماشینی متون نرفته اند، و در نتیجه ما همچنان از یکی از ابتدایی ترین امکاناتی که رایانه در اختیار ما می نهد محروم مانده ایم. از این گذشته، این نرم افزارها، چون با سرمایه گذاری نسبتاً سنگین تهیه می شوند و بازار آنها هم محدود به داخل ایران است، نسبتاً گرانند، و چون استفاده از آنها هم آسان نیست به موسسات انتشاراتی و دستگاههای دولتی محدود مانده اند.
نوع دوم از نرم افزارهای موجود در بازار ایران نرم افزارهایی است که بر پایه نرم افزارهای معروف خارجی تهیه شده است. به این صورت که جوانان با استعداد ما با هوش خداداد خود و با استفاده از فرصتی که تحریم اقتصادی آمریکا و عضویت نداشتن ایران در معاهده ها حق مولف ایجاد کرده است، قفل یک نرم افزار موجود خارجی را می شکنند. برخی از نشانه های عربی آن را با حروف خاص خط فـارســی (پ، ژ، چ، گ) جانشین می کنند و آن را به عنوان نرم افزار فارسی به قیمتی بسیار نازل به بازار عرضه می کنند. این نرم افزارها به چند مشکل اساسی مبتلا هستند:
- تهیه کنندگان این نرم افزارها عموماً مهندسان جوانی هستند که از خط و نوشتار فارسی تصوری ابتدایی دارند و تنها چیزی که از این خط می دانند وجود چهار حرف ویژه است که در الفبای عربی وجود ندارد. اما از این نکته غافلند که ما در خط فارسی، به دلایل آمیختگی متون ما با عبارات عربی، به همه علایم خاص زبان عربی هم نیاز داریم و به دلیل بی توجهی به این مسئله برخی از علایم خاص عربی را از بین می برند. اگر این روزها گاهی بر صفحه تلویزیون خود آیه یا روایتی را دیدید که مثلاً «تا»های گرد (ة) آن همه به صورت «هـ» حروفچینی شده است. بدانید که گناه از نرم افزار است.
- در زبان عربی کلمه مرکب، به معنای رایج در زبان فارسی، وجود ندارد. در خط عربی، هر جزء معنی داری جدا از اجزاء پیش و پس از خود نوشته می شود و تنها استثناء حرف ربط «و» است که با کلمه بعد از خود فاصله ندارد و البته به دلیل شکلش به آن نمی چسبد، بـــه ایـن دلیل است که غالب نرم افزارهایی که براساس عربی تهیه شده، یا فاصله صفر ندارند و یا این فاصله را نمی توان به آسانــی در آنهــا ایجــاد کـرد. جالب اینجاست که باب شدن مسئله جدانویسی کلمات مرکب در برخی از رسم الخط ها با رواج استفاده از این نوع نرم افزارها همزمان بود. در نتیجه باز یکی از آن موارد نقض غرض پیش آمد: در بسیاری از متون تایپ شـده ای کـه این روزهـا میبینیم کلمات مرکب نه به صورت دو یا چند جزء جدا از هم اما نزدیک به هم، بلکه به صورت مجموعهای از کلمات جداگانه که بین هر دو تای آنها به اندازه دو کلمه مستقل فاصله هست، تــایپ شـده انــد. در حالــی کــه ایــن نوع نرم افزارها به سرهم نویسی بهتر راه می دهند.
مشکلاتی که ذکر کردیم درمورد ذخیره کردن اطلاعات در رایانه هم وجود دارد. اخیراً برخی از موسسات تهیه نرم افزار اقدام به ضبط متون فارسی بر روی لوح فشرده برای استفاده در رایانه کرده اند. از فوایدی که این کار می تواند داشته باشد، کمک به بازیابی واژه ها درمتون و نیز پژوهشهای بسامدی در متون مکتوب است. بسیاری از لوح های فشرده ای هم که در ایران تهیه شده به ساز و کارهایی برای جستجوی واژه ها مجهزند. اما این ساز و کارها هر چند به طور تقریبی مفیدند، اما به نتایج جستجو به کمک آنها نمی توان در بست اعتماد کرد، زیرا به دلیل یکسان نبودن رسم الخط و نیز رعایت نشدن حد و استقلال کلمات، چه بسا واژه مرکبی، به این دلیل که جدا از هم تایپ شده، در نتیجه جستجو ظاهر نشود و یا واژه بسیطی در اثر اشتباه ماشین نویس، که آن هم نتیجه نبود راهنمای مطمئنی برای رسم الخط است، به صورت دو واژه ضبط شود. من خود با جستجو در یکی از این لوحها به چند مورد واژه «لوله» در دیوان حافظ برخوردم، علتش چیزی نبود جز تجزیه واژه «ولوله» به دو جزء «و» و «لوله». اشخاص و نهادهایی که در پی ایجاد کتابخانه های رایانه ای از متون فارسی هستند باید به این نکته توجه داشته باشند که تا رسم الخط جامع و یکسانی برای زبان فارسی تهیه نشود، فوایدی که از این کار می توان برد بسیار محدود و مشکوک خواهد بود.
برخی دیگر از مشکلات ناشی از نبود رسم الخط واحد در فارسی به حضور زبان فارسی در اینترنت مربوط می شود. درست است که بخش اعظم ارتباطاتی که از طریق اینترنت ایجاد می شود به زبان انگلیسی است، اما دیگر زبان های مهم اروپایی – فرانسه، آلمانی، اسپانیایی، روسی – و زبان هایی چون ژاپنی و عربی هم توانسته اند در این فضا راه یابند. غیبت خط و زبان فارسی از فضای اینترنت باعث شده است که ایرانیان غالباً به خط لاتین با یکدیگر مکاتبه کنند و کمترین عوارض این کار، رواج شکسته نویسی، استفاده از لهجه ها و زبان های محلی به جای فارسی با روی آوردن به زبان انگلیسی است. بررسی تفصیلی این مشکلات مجالی دیگر می خواهد.
* * *
امیدوارم با این توضیحات روشن شده باشد که رسم الخط فارسی به یکدست شدن نیاز دارد و راه یکدست کردن آن نیز این است که همچنان بر سر جزئیات رسم الخط های موجود با هم درگیر شویم و نیرو و توان خود را در این بحث های انتزاعی به هدر دهیم. چاره این است که – لااقل تا آنجا که به دولت و ارگان های دولتی مربوط می شود – یکی از رسم الخط های موجود را جدی بگیریم و سعی کنیم که آن را در همه نوشته های رسمی به کار ببریم. از جمله در کتاب های درسی، مجلات و روزنامه ها و متون نوشتاری صدا و سیما....