شخصی است که توسط دارنده پروانه عملیات به این سمت منصوب می‌شود و مسئولیت کلیه عملیات معدن را به عهده دارد.
2 – مسئول فنی:
طبق ماده 66 آیین نامه اجرایی قانون معادن مسئول فنی عملیات کسی است که اداره کلیه امور فنی معدن به عهده اوست و توسط دارنده پروانه عملیات از میان افراد واجد شرایط انتخاب و به وزارت صنایع و معادن معرفی می‌شود و طبق ماده 65 آیین نامه اجرایی ضوابط و حدود صلاحیت مسئولین فنی معادن تا تصویب و ابلاغ قانون نظام مهندسی معدن توسط وزارت معادن و فلزات تعیین می‌شود.
3 – مسئول ایمنی:
مسئول ایمنی هر معدن نظارت بر ایمنی عملیات معدن را به عهده داشته توسط مسئول یا سرپرست معدن به این سمت منصوب می‌شود. طبق ماده 65 آیین نامه اجرایی قانون معادن ضوابط و حدود صلاحیت مسئول ایمنی از طریق وزارت کار و امور اجتماعی با هماهنگیوزارت صنایعومعادن تعیینمیشود.جانشینمسئول ایمنی نیز تابع همینشرایط است.
4 – مهندس ناظر:
شخصی است که طبق ماده 69 آیین نامه اجرایی قانون معادن تعیین می‌شود و از طرف وزارت صنایع و معادن مامور نظارت و کنترل عملیات معدنی است.
5 – پروانه اکتشاف – پروانه بهره برداری:
طبق مواد مندرج در قانون معادن و آیین نامه اجرایی آن تعریف می‌شود.
6 – تونل:
حفاری زیرزمینی افقی یا تقریباً افقی است.
7 – تونل شیب دار:
تونل‌هایی که تا حدود 18 درجه شیب داشته باشند.
8 – چاه مایل:
حفاری مایلی که به سطح زمین راه داشته و دارای شیب بین 18 درجه تا 90 درجه باشد و برای باربری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
9 – چاه یا چاه قائم:
حفاری قائم یا با شیب 90 درجه است که به سطح زمین راه داشته باشد و معمولاً برای باربری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
10 – دویل:
حفاری زیرزمینی شیب دار و با سطح مقطع نسبتاً کوچک که معمولاً به طرف بالا حفاری می‌شود و برای منظورهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
11 – پذیرگاه:
محل توقف، بارگیری و تخلیه واگن‌ها و انجام وظایف مختلف زیرزمینی که معمولاً در محل ارتباط با چاه قائم یا چاه مایل در زیرزمین احداث می‌شود.
12 – گالری – راهرو:
انواع حفاری‌های زیرزمینی و معمولاً با طول زیاد است.
13 – راه مورب:
به انواع راهروهای شیب دار راه مورب گفته می‌شود.
14 – بونکر:
محلی برای تخلیه و انباشت سنگ می‌باشد.
15 – چال:
سوراخی که در سنگ برای قراردادن ماده منفجره حفر می‌شود.
16 – خرجگذاری:
قراردادن مواد منفجره در داخل چال است.
17 – فشنگ:
به هر قطعه ماده منفجره جامد (معمولاً انواع دینامیت) گفته می‌شود.
18 – آتشباری:
به عملیات خرجگذاری و انفجار مواد منفجره برای تخریب سنگ آتشباری گفته می‌شود.
19 – آتشبار:
شخصی که مسئولیت عملیات آتشباری را به عهد دارد.
20 – مواد ناریه – مواد منفجره:
موادی که قابلیت انفجار داشته و در معدن برای تخریب سنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
21 – گاز ذغال:
گازی که درکانسارهای ذغالسنگ همراه با سایر هیدروکربورها وجوددارد و عمدتاً از متان تشکیل شدهاست. اینگاز چنانچه بهنسبت معینی با هوا مخلوطشود قابلیتانفجارپیدا می‌کند.
22 – کلیه تجهیزات، دستگاه‌ها و ماشین آلات معدنی که در این آیین نامه از آنها نام برده شده:
مانند شاول یا بیل مکانیکی، لودر، بلدوزر، پرفراتور، گریدر، واگن، لوکوموتیو، دستگاه گمانهزنی، دستگاه سیم برش، بالا بر چاه، وینچ و غیره و کلیه قسمت‌ها و قطعات آنها مطابق تعاریفی است که در متون و کتاب‌های معدنی آورده شده است.
فصل دوم – کلیات
فصل سوم – حفاری‌های معدنی و اکتشافی
فصل پنجم – نگهداری
فصل ششم – مواد ناریه و آتشباری
فصل هفتم – باربری در معادن
فصل هشتم – تهویه
فصل نهم – روشنایی
فصل دهم – آب
فصل یازدهم – تاسیسات برق
فصل دوازدهم – آتش سوزی و انفجار
فصل سیزدهم – کمک‌های اولیه و نجات
شامل 46 صفحه فایل word
دانلود مقاله آیین‌نامه ایمنی معادن
