امروزه اکثر تکنولوژی های جدید به دنبال راهی برای تسهیل زندگی می باشند. به عبارت دیگر راه هایی که منجر به صرفه جویی در زمان، هزینه و انرژی شوند. مسلما چنین روش ها و ایده هایی در عصر امروز از ارزش فوق العاده ای برخوردارند. طرح پیشنهادی ما که در این رساله به آن می پردازیم نیز به دنبال رسیدن به چنین هدفی است. در این رساله نشان خواهیم داد که چگونه مدیریت یک شبکه کامپیوتری که از ارکان اصلی آن است از راه دور و تنها با فشار یک دکمه از طریق تلفن ثابت به سهولت امکان پذیر خواهد بود. طرحی که این امکان را به مدیر شبکه می دهد که در هر ساعتی از شبانه روز و در هر مکان و موقعیتی که باشد بتواند از طریق تلفن ثابت شبکه را کنترل کرده، گزارش عملکرد آن را دریافت نموده و یا تغییراتی روی آن اعمال کند.
تا به امروز از تلفن ثابت تحت عنوان تلفن گویا به شکل های مختلف برای تسهیل امر ارتباطات و اطلاع رسانی توسط مراکز مختلف استفاده می گردید که سیستم های تلفن بانک، سیستم های پاسخگوی تلفنی بازار سهام، نظرسنجی های تلفنی، مراکز تلفن و منشی های تلفنی، سیستم های ثبت سفارش، سیستم های اطلاع رسانی و ... از جمله ی این موارد می باشند. در این رساله گامی فراتر نهادیم و از تلفن ثابت برای مدیریت شبکه های کامپیوتری استفاده کردیم. باتوجه به گسترش پوشش تلفن ثابت نسبت به تلفن همراه سیستم پیشنهادی می تواند به عنوان یک پشتیبان برای مدیریت شبکه های کامپیوتری به وسیله ی تلفن همراه باشد.
کلمات کلیدی:
مدیریت شبکه های کامپیوتری، مانیتورینگ شبکه، پروتکل مدیریت شبکه ی آسان (SNMP)، پیکربندی روتر، تلفن ثابت، تلفن گویا، KDtele
پتانسیل بالای فن آوری اطلاعات و ارتباطات در رفع و حل نیازهای مهم سیستمهای مختلف مدیریتی و عملیاتی و نیز توان توسعه ی نا محدود آن در ارتباط با زمینه های گوناگون علمی و صنعتی، سرمایه گذاران و متخصصان را از یک سو و سازمانها و شرکتهای خصوصی و دولتی را از سویی دیگر به سمت تمرکز بر استفاده از این فن آوری نوین سوق داده است.
امروزه نقش فن آوری اطلاعات در پیشبرد اهداف هر مجموعه کاملا بدیهی است و یکی از نقاط قوت مدیران موفق در هر سازمان، درک لزوم توجه به این فن آوری و استفاده از آن همگام با مدیران برجسته شرکتهای تراز اول جهان می باشد.
بستر و زیر ساخت فن آوری اطلاعات، شبکه های کامپیوتری می باشند.امروزه یکی از زمینه های مهم در حیطه فن آوری اطلاعات برپاسازی و استفاده از شبکه های کامپیوتری در ابعاد و مقیاس های مختلف می باشد.استفاده اشتراکی از منابع و افزایش بهره وری از آنها، قابلیت اطمینان، کاهش قابل توجه نسبت هزینه به کارایی و نیز فراهم آمدن یک بستر ارتباطی مناسب و همیشه فعال برای کاربردهای متنوع، از جمله عواملی هستند که مدیران دوراندیش را به سمت بهره گیری از شبکه های کامپیوتری رهنمون می سازند.
1-1 اهمیت شبکه های کامپیوتری
نظر به اهمیت IT[1] و نیاز روزافزون به توانمندسازی تکنولوژی تبادل اطلاعات وارتباطات در عرصه جهان امروزی و نظر به اهمیت به اشتراک گذاردن داده ها[2] وامکانات و همچنین به منظور صرفه جویی در زمان و هزینه که اهمیت شبکه های کامپیوتری را محسوس و مبرهن ساخته است، پرداختن به این مهم در این فصل به منظور فراهم سازی زمینه ی بررسی وضعیت موجود شبکه های کامپیوتری و نحوه مدیریت آنها با هدف بررسی طرح پیشنهادی در این رساله وارائه راهکارهای آتی از ضروری ترین مسائل می باشد.
1-2 کاربرد های شبکه های کامپیوتر
نفوذ شبکه های کامپیوتری در زمینه های گوناگون زندگی نقش بسزایی در اهمیت آن دارد و کاربرد های گسترده ی آن یکی از دلایلی است که مردم به شبکه های کامپیوتری اهمیت می دهند.در ادامه به برخی از این کاربرد ها اشاره می کنیم:
1-2-1 کاربرد تجاری
اکثر شرکت ها تعداد زیادی کامپیوتر برای کارهای مختلف (تولید، انبار داری، فروش، حسابداری) دارند. شاید در ابتدا این کامپیوترها از یکدیگر جدا باشند، ولی در مرحله ای از کار برای یکپارچه کردن اطلاعات کل شرکت، مدیریت تصمیم می گیرد تا آنها را به هم متصل کند.
به بیان کلی تر اشتراک منابع[3] به ما اجازه می دهد تا برنامه ها، تجهیزات و بخصوص داده ها را در اختیار همه آنهایی که به این شبکه متصلند، قرار دهیم.
ساده ترین مثال آن، چاپگری است که برای تمام کارکنان یک دفتر به اشتراک گذاشته شده است. پیداست که تک تک این افراد به یک چاپگر اختصاصی نیاز ندارند و علاوه بر آن یک چاپگر شبکه اغلب ارزانتر، سریعتر و کم هزینه تر از تعداد زیادی چاپگرهای پراکنده است.با این حال اشتراک اطلاعات بسیار مهمتر از اشتراک تجهیزات فیزیکی است. امروزه تمام شرکت های بزرگ، متوسط و بسیاری از شرکت های کوچک به شدت به اطلاعات کامپیوتری خود وابسته اند. بانکی که تمام کامپیوترهای آن از کار افتاده باشد، پنج دقیقه هم نمی تواند دوام بیاورد، حتی شرکت های کوچک مانند آژانس های مسافرتی نیز به شدت به اطلاعات کامپیوتری خود متکی هستند.
در یک شرکت کوچک تمام کامپیوترها به احتمال زیاد در یک دفتر و یا حداکثر یک ساختمان قرار دارند، در حالی که کامپیوترهای یک شرکت بزرگ می تواند در یک شهر، کشور و حتی در قاره های مختلف پراکنده باشد. در این حالت، ممکن است مدیر فروشی که در نیویورک نشسته است به موجودی انبار در سنگاپور نیاز داشته باشد. به عبارت دیگر حتی ١٥٠٠ کیلومتر فاصله هم نباید خللی در دسترسی به اطلاعات وارد کند. در واقع می توان گفت شبکه های کامپیوتری به دنبال از بین بردن فاصله هاست.
در ساده ترین شکل، اطلاعات شرکت می تواند در یک یا چند پایگاه داده متمرکز باشد و کارمندان شرکت بایستی بتوانند از راه دور به آن دسترسی داشته باشند. در این مدل، اطلاعات در کامپیوترهای پر قدرتی به نام سرویس دهنده[4] که اغلب در یک مرکز و تحت کنترل سرپرست سیستم قرار دارند نگهداری می شوند. کارمندان نیز که در اینجا به آنها مشتری[5] گفته می شود، از راه دور و از طریق کامپیوترهای معمولی خود به این اطلاعات دسترسی پیدا می کنند.
گاهی در یک شبکه کامپیوتری رابطه بین افراد اهمیت بیشتری نسبت به تبادل اطلاعات بین کامپیوترها دارد. چنین شبکه ای در واقع یک رسانه ارتباطی[6] است. امروزه دیگر تقریبا هیچ شرکتی را نمی توان یافت که از سرویس پست الکترونیکی[7] استفاده نکند، اما ایمیل تنها شکلی از ارتباطات پیشرفته ای نیست که به لطف شبکه های کامپیوتری ممکن شده است. در یک شبکه، دو نفر که فاصله زیادی از یکدیگر دارند، می توانند به طور مشترک روی یک گزارش یا مقاله کار کنند. وقتی یکی از آنها تغییری در این گزارش می دهد، دیگری بلافاصله آن را خواهد دید و دیگر نیازی نیست روز ها به انتظار پستچی چشم به در بدوزد.
یکی دیگر از امکانات ارتباطی شبکه ها، کنفرانس ویدیویی[8] است که میتوانند تصویر و صدای هم را داشته باشند و مطالب را روی یک تخته سیاه مجازی بنویسند.اتفاق دیگری که این روزها شتاب بیشتری گرفته، امکان تجارت الکترونیک بین شرکت های کوچک و بزرگ است. به عنوان مثال، سازندگان کامپیوتر، اتومبیل و هواپیما می توانند از طریق شبکه های کامپیوتری به سازندگان این نوع قطعات سفارش دهند و سپس آن را مونتاژ و تبدیل به محصول نهایی کند.گرایش تجاری دیگری که حتی اهمیت بیشتری پیدا کرده، فروش محصولات روی اینترنت است. این روزها شرکت های بسیاری به فروش محصولات خود از طریق اینترنت روی آورده اند. این شاخه از تجارت (که به تجارت الکترونیک[9] معروف است) در آینده رشد بسیار بیشتری خواهد کرد .
1-2-2 کاربردهای خانگی
در سال١٩٧٧، وقتی از کن اولسن (رئیس شرکت Digital Equipment Corporation که پس از IBM بزرگ ترین شرکت کامپیوتری دنیا محسوب می شد) پرسیدند چرا وارد بازار کامپیوتر های شخصی نمی شود، وی پاسخ داد: هیچ دلیلی ندارد هر کس در خانه اش یک کامپیوتر داشته باشد. تاریخ ثابت کرد که اولسن اشتباه می کرد و اکنون دیگر شرکت DEC وجود ندارد. اما چرا مردم برای کارهای خانگی خود کامپیوتر می خرند؟
نوشتن نامه، مقاله، کتاب و حتی بازی یکی از مهمترین دلایل آن است؛ اما این وضعیت امروزه در حال تغییر است. شاید مهمترین دلیل خرید کامپیوترهای شخصی اینترنت باشد.
کارهایی که این قبیل افراد انجام می دهند، عمدتا عبارتند از:
١- دسترسی به اطلاعات پراکنده در سراسر دنیا
٢- ارتباطات دو جانبه
٣- سرگرمی های تعاملی
٤- تجارت الکترونیک
امروزه منبع عظیمی از اطلاعات در تمامی زمینه ها (از قبیل هنر، تجارت، آشپزی، بهداشت، تاریخ، سرگرمی، علم، ورزش، تفریحات سالم و البته گاهی ناسالم!) روی اینترنت وجود دارد، که می توان به آنها دسترسی پیدا کرد. روزنامه های بسیاری روی اینترنت منتشر میشوند که می توان اخبار را به دلخواه و بصورت گزینشی از آنها به دست آورد.بعد از روزنامه ها و مجلات الکترونیکی نوبت کتابخانه های دیجیتالی است. به نظر می رسد که رواج کتاب خوانی اینترنتی فقط به قیمت، اندازه و وزن کامپیوتر های کتابی بستگی دارد.
1-3 مدیریت شبکه های کامپیوتری]٢[
آن چه تا کنون گفتیم مروری بر اهمیت شبکه های کامپیوتری و کاربرد آن بود. اکنون لازم می دانیم مختصری در مورد نقش مدیریت در شبکه های کامپیوتری و اهمیت آن توضیح دهیم.
از آن جا که نمی توان سازمان دولتی و یا خصوصی را یافت که از شبکه های کامپیوتری بهره مند نشده باشد روشن است که صحت عملکرد شبکه های کامپیوتری و مدیریت آن برای سازمان ها چقدر می تواند مهم باشد.
یکی از وظایف مدیر شبکه نظارت بر عملکرد و کارایی شبکه می باشد یعنی پس از آن که شبکه نصب و شروع به کار کرد، مدیر شبکه باید از کارآیی وعملکرد موثر آن مطمئن شود. برای انجام این کار مدیر شبکه لازم است عملکرد شبکه را در کلیه جوانب مدیریت ردیابی کند.
میدان فعالیت برنامه مدیریت شبکه به عوامل زیر بستگی خواهد داشت:
١- اندازه ی شبکه
٢- بودجه ی مصوب سازمان برای شبکه
٣- توانایی ها و تعداد افراد بخش پشتیبانی شبکه
٤- انتظارات سازمان از شبکه
نظارت بر عملکرد یک شبکه peer-to-peer کوچک که شامل ١٠ تا ١٢ کامپیوتر است می تواند توسط یک نفر به صورت بصری نیز انجام شود، در حالی که انجام این کار در یک شبکه ی گسترده یا [10]WAN به افراد متخصص و تجهیزات خاص نیاز دارد.
یک راه برای جلوگیری از خوابیدن شبکه مشاهده و بررسی رفتار روزانه ی آن از جوانب معین است، با نظارت مداوم بر عملکرد شبکه شما به راحتی می توانید بفهمید کارایی کدام ناحیه از شبکه تنزل یافته است. از این رو یک مدیر شبکه موفق باید در هر ساعتی از شبانه روز بر عملکرد شبکه خود واقف بوده و آن را کنترل کند.
به لحاظ امکانی حضور تنها یک مدیر در سازمان تحت شبکه در تمام طول ساعات شبانه روز میسر نیست و از طرفی وجود ٢ یا ٣ مدیر شبکه برای سازمان چندان توجیه اقتصادی ندارد.
یکی از امکاناتی که ویندوز XP در اختیار ما قرار می دهد Remote Desktop است که قابلیت مدیریت شبکه از راه دور را فراهم می کند بنابراین دیگر نیاز به حضور دائم مدیر شبکه در سازمان نیست.
در این روش مدیر می تواند با تعیین کردن سطوح دسترسی، به سیستم مقابل وارد شود و کنترل آن را به دست گیرد، ولی در این پروژه ما به دنبال راهی هستیم که مدیر نه تنها از راه دور بلکه بدون نیاز به وجود یک سیستم کامپیوتری (Remote Desktop) از طریق سایر تکنولوژی های موجود از جمله تلفن همراه شبکه را مدیریت کند، یعنی بتواند با فشار یک دکمه و از طریق تلفن ثابت شبکه را تحت کنترل بگیرد.
کلیت طرح به این شکل است که ابتدا با برقراری تماس از طریق تلفن ثابت به مودم سرور، اتصال صورت می گیرد سپس مدیر می تواند با فشار یک دکمه دستوری را به سرور ارسال کند. برنامه ی نوشته شده روی سرور هر یک از کلیدهای فشرده شده توسط مدیر را شناسایی کرده و بر اساس دکمه ی فشرده شده صفحه ی Command promptباز می شود و با Telnet زدن به تجهیز مربوطه عملیات مورد نظر را انجام می دهد سپس در صورت اجرای صحیح دستور، پیغامی را مبنی بر موفقیت آمیز بودن آن پخش می کند. در این پروژه همچنین با فشار یک دکمه و با استفاده از پروتکل SNMP می توان از تجهیز مورد نظر گزارش گرفت (ما در این جا ارسال دستور و گزارش گیری را بر روی روتر به عنوان پرکاربردترین تجهیز شبکه انجام می دهیم). شکل زیر کلیات این طرح را بیان می کند.
در ادامه ی این رساله در فصل دوم به بحث مدیریت شبکه های کامپیوتری و معرفی پروتکل مدیریت شبکه آسان می پردازیم. به طور مختصر می توان گفت مدیریت شبکه مفهومی است که از ابزارها و تکنیک های مختلف به منظور مدیریت شبکه ها و سیستم ها استفاده میکند. مدیریت شبکه شامل پنج عملکرد اصلی است که عبارتند از: مدیریت خطا، مدیریت تنظیمات، مدیریت حسابداری، مدیریت اجرا و مدیریت امنیت.
SNMP که سر نام عبارت Simple Network Management Protocol می باشد یکی از پروتکل های مدیریت تجهیزات شبکه می باشد. در واقع ابزارهای مانیتورینگ شبکه بر مبنای پروتکل های مدیریت شبکه، عمل مانیتورینگ را انجام می دهند.
در فصل سوم به توضیح مختصری از روتر و نحوه پیکربندی[11] آن می پردازیم.
اینترنت یکی از شاهکارهای بشریت در زمینه ارتباطات است . با ایجاد زیرساخت مناسب ارتباطی ، کاربران موجود دراقصی نقاط دنیا قادر به ارسال نامه های الکترونیکی ، مشاهده صفحات وب و ارسال و دریافت فایل های اطلاعاتی در کمتر از چند ثانیه می باشند. شبکه ارتباطی موجود با بکارگیری انواع تجهیزات مخابراتی، سخت افزاری و نرم افزاری ، زیر ساخت مناسب ارتباطی را برای عموم کاربران اینترنت فراهم آورده است. یکی ازعناصر اصلی و مهم که شاید اغلب کاربران اینترنت آن را تاکنون مشاهده ننموده اند ، روتر است . روترها کامپیوترهای خاصی هستند که پیام های اطلاعاتی کاربران را با استفاده از هزاران مسیر موجود به مقاصد مورد نظر هدایت می نمایند. در فصل چهارم با انواع سیستم های تلفن گویا آشنا خواهیم شد و همچنین ابزاری که ما در این پروژه از آن استفاده کرده ایم را معرفی خواهیم کرد.
در فصل پنجم کد پیاده سازی طرح پیشنهادی ارائه خواهد گردید.
و در فصل پایانی به نتیجه گیری، نقاط قوت و ضعف پروژه و همچنین کارهای آینده خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب:
فصل دوم ١
پیش گفتار
1-1 اهمیت شبکه های کامپیوتری.. 3
1-2 کاربرد های شبکه های کامپیوتری.. 3
1-2-1 کاربرد تجاری.. 4
1-2-2 کاربردهای خانگی.. 6
1-3 مدیریت شبکه های کامپیوتری 8
فصل دوم 12
٢ پیش گفتار. 13
2-1 مدیریت شبکه چیست؟ 13
2-2 یک دیدگاه تاریخی.. 13
2-3 معماری مدیریت شبکه. 14
2-4 مدل مدیریت شبکه ISO.. 15
2-4-1 مدیریت اجرا 15
2-4-2 مدیریت پیکربندی.. 16
2-4-3 مدیریت حسابگری.. 17
2-4-4 مدیریت خطا 17
2-4-5 مدیریت امنیت... 17
2-5 مزایای مانیتورینگ شبکه ]٤[ 19
2-6 بخش های مهم مانیتورینگ شبکه. 19
2-6-1 مانیتورینگ وضعیت سلامت شبکه. 19
2-6-2 مانیتورینگ اینترنت... 20
2-6-3 مانیتورینگ شبکه داخلی.. 20
٢-٧ پروتکل SNMP 21
2-8 عناصر اصلی در SNMP 22
2-9 فرامین پایه در SNMP.. 24
2-10 پایگاه اطلاعات مدیریتی در SNMP 25
٢-١١ SNMPv1. 30
٢-١١-١ SNMPv1 و ساختار اطلاعات مدیریتی.. 30
2-11-2 فرمانهای پروتکل 1 SNMPv. 32
2-12 SNMPv2 33
٢-١٢-١ SNMPv2 و ساختار اطلاعات مدیریتی.. 33
2-12-2 ماژول های اطلاعات SMI 34
2-12-3 فرمان های پروتکل SNMPv2. 34
2-13 مدیریت درSNMP.. 34
2-14 امنیت در SNMP.. 35
2-15 SNMP interoperability 35
2-16 فرمت پیام در SNMPv1. 36
2-17 واحد داده پروتکل در SNMPv1. 37
2-18 فرمت TRAP – PDU.. 38
2-19 فرمت پیام SNMPv2. 39
2-20 واحد داده پروتکل در SNMPv2. 40
2-21 فرمت GetBulk- PDU.. 40
2-22 لیستی از OID های پرکاربرد 42
٢-٢٣ قطعه کد مربوط به بکارگیریSNMP در .NET.. 43
فصل سوم 44
3 پیش گفتار. 45
٣-١ آشنائی با روتر 45
٣-٢ انواع روترها 45
٣-٢-١ روترهای سخت افزاری.. 45
3-2-2 روترهای نرم افزاری.. 46
3-3 مهمترین ویژگی های یک روتر. 46
٣-٤ آشنائی با روترهای سیسکو. 47
3-4-1 عناصر اصلی در یک روتر سیسکو. 47
٣-٤-٢ آشنایی با انواع اتصالات LAN در روترهای سیسکو. 51
٣-٥ نحوه اتصال به Router 52
٣-٦ حالت های مختلف روتر (Router Modes)
3-7 آشنایی با دستورات روتر. 57
3-7-1 نحوه تغییر دادن نام Router. 57
3-7-2 تنظیمات مربوط به پسوردها 58
3-7-3 آشنایی با دستور Show.. 59
3-7-4 رمز نگاری کلمات عبور Password Encryption. 60
3-7-5 نحوه تنظیم کردن interface Serial 61
3-7-6 نحوه پیکر بندی کارت شبکه روتر و یا FastEthernet 62
3-7-7 نحوه نمایش جدول مسیریابی.. 64
3-7-8 نحوه ذخیره و ثبت تغییرات... 64
3-7-9 حذف تنظیمات روتر. 64
فصل چهارم. ٦٦
4 پیش گفتار. 67
4-1 سیستم های تلفنی.. 67
4-2 اجزای سیستم های تلفن گویا 67
4-3 تلفن گویا، ابزاری اطلاعاتی و یا عملیاتی؟. 68
4-4 انواع تلفن گویا 69
4-4-1 سیستم های IVR.. 69
4-4-2 سیستم های پست صوتی.. 70
4-4-3 سیستم هایACD.. 71
4-4-4 سیستم های CTI 71
4-4-5 سیستم های AIN.. 72
4-5 جایگاه تلفن گویا 73
4-6 مدیریت شبکه های کامپیوتری با تلفن گویا 75
4-7 آشنایی با کامپوننت KDtele
فصل پنجم 79
پیاده سازی.. 80
فصل ششم. 84
نتیجه گیری.. 85
پیوست
پیوست
فهرست منابع.
شامل 110 صفحه فایل word قابل ویرایش بهمراه 18 اسلاید powerpoint
دانلود پروژه تهیه بسته نرم افزاری مدیریت شبکه های کامپیوتری با استفاده از تلفن ثابت
