آشنایی با تاریخچه و سازمان بانک
مقاله ای مفید و کامل
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word(قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:129
چکیده :
فصل اول:
آشنایی با تاریخچه و سازمان بانک
آشنایی با تاریخچه بانکداری در ایران و سازمان و اهداف بانک مسکن
پول
اختراع پول شاید یکی از کشفیات شگرف و بی‌نظیر باشد که مشکلات موجود در مبادله کالاها را به کلی برطرف ساخت بطوری که در این زمان وایف عمده‌ای بعهده دارد که می‌توان بطور خلاصه چنین عنوان نمود:
1- پول عمل مبادله را انجام می‌دهد یعنی کالاهای عرضه شده در ازاء پرداخت پول دریافت می‌گردد.
2- پول واحد سنجش ارزشهاست یعنی ارزش کالاها و خدمات یا پول سنجیده میشود.
3- پول اندوخته میشود یا حفظ قدرت خرید در زمان آینده.
4- پول وسیله پرداختهای آتی است. یعنی معاملاتی در حال حاضر انجام میشود که تسویه آن موکول به آینده می‌گردد یا برعکس در معاملات سلف.
5- واحد ثبت معاملات بازرگانی در دفاتر حسابداری.
بانک
بانکداری در جهان به هنگامی آغاز گردید که داد و ستد و مبادله کالا (غیر از مبادلات جنس به جنس) بین مردم شروع و حتی با گسترش تجارت پیش از آنکه پول به مفهوم جدید مورد استفاده قرار گیرد نیاز به خدمت مؤسسات بانکی محسوس‌تر گشت و احتیاج به یک وسیله پرداخت و سنجش ارزشها و بالاخص وصول مطالبات از مشتریان دور و نزدیک با وجود خطرات ناشی از نقل و انتقال پول ایجاب می‌کرد که این فعل و انفعال توسط مؤسساتی بنام بانک انجام گیرد.
تاریخچه بانکداری در ایران
اولین بانکی که در ایران تأسیس شد «بانک جدید شرق» بود که مرکزش در لندن و حوزه عملیاتش مناطق جنوبی آسیا بود اینبانک بدون تحصیل هیچگونه امتیازی در سال 1266 شمسی (1888 میلادی) در شمال شرقی میدان توپخانه سابق در محل بانک بازرگانی (تجارت فعلی) شروع به فعالیت کردو برای جلب مشتریان در شروع فعالیت، به حسابجاری معادل 5/2% و به حساب سپرده‌های ثابت به مدت 6 ماه 4% و یکسال 6% سود می‌داد. بانک با این اقدام خود در بازار پولی 12% از نرخ بهره را پایین آورد و برای اولین بار اقدام به انتشار نوعی پول کاغذی به صورت حواله عهده خزانه بانک برای مبالغ پیش از 5 قران و قابل پرداخت در وجه حامل نمود و در سال 1267 در مقابل دریافت 20000 لیره انگلیسی کلیه شعب و اثاثه بانک را به بانک شاهی واگذار نمود.
بانک شاهی ایران: صرافان ایرانی در مقام مقابله و رقابت با عملیات بانک چدید شرق برخاستند ولی قبل از آنکه نتیجه قطعی و نهایی این رقابت حاصل شود حریفی زورمند جای بانک جدید شرق را گرفت و این حریف بانک شاهی ایران بود که مبتکر آن پاول جویوس رویتر در مقابل پرداخت 40000 لیره امتیاز بزرگی برای مدت 70 سال جهت کشیدن راه آهن، حق انحصاری بهره برداری از کلیه معادن (جز طلا و نقره و سنگهای قیمتی)، تأسیس بانک و غیره از دولت ایران گرفت (25 ژوئیه 1872 برابر با 10 مرداد ماه 1251 شمسی) و این امتیاز بعداً لغو و امتیاز دیگری که اساس آن تأسیس بانک شاهی ایران بود به مدت 60 سال جایگزین آن گردید.
یکی از عملیات ع مده این بانک حق انصاری نشر اسکناس و رواج مشروط آن در ایران بود.
(این بانک برطبق قرارداد تا بهمن ماه سال 1327 شمسی فعالیت داشت).
بانک استقراضی ایران: پس از واگذاری امتیاز تأسیس بانک شاهی ایران به رویتر یکی از اتباع دولت روسیه به نام ژاک بولیاف کوف پیشنهاد تأسیس بانک استقراضی ایران را دااد در سال 1269 شمسی با این شخص موافقت گردید که اجازه تأسیس انجمن استقراضی ایران به مدت 75 سال با حق انحصاری حراج عمومی به او داده شود و ضمناً از پرداخت هرگونه مالیاتی معاف گردید جز آنکه 10% عواید حاصله را به خزانه دولت بپرداد. بعدها انجمن استقراضی ایران تبدیل به بانک استقراضی ایران گردید.
بانک مزبور برخلاف بانک شاهی فقط قسمتهایشمالی ایران را حوزه فعالیت خود قرار داده بود و کمتر به امور بانکی در جنوب می‌پرداخت (در تاریخ 22 مردادماه سال 1301 شمسی این بانک به دولت ایران واگذار شد.) بانک سپه: بانک سپه که اولین بانک ایرانی استدر چهاردهم اردیبهشت ماه سال 1304 در چند ده واقع در گذر تقی‌خان با سرمایه اولیه آن که مبلغ 950/883/3 ریال موجودی صندوق بازنشتگی درجه داران ارتشی بود، تشکیل و شروع به فعالیت نمود.
اقدامات نخستین برای تشکیل بانک ملی ایران:
فکر تشکیل بانک ملی با روش جدید بانکداری در ایران با فکر تشکیل یک بانک دولتی تواماً ظاهر شد. ده سال قبل از تشکیل بانک شاهی ایران (1258 شمسی) حاج محمدحسین امین دارالضرب یکی از صرافان بزرگ و روشن بین پیشنهادی تقدیم حکومت وقت برای ایجاد یک بانک ایرانی نمود که متأسفانه این پیشنهاد قبول نشد.
در پنجم آذرماه 1285 نمایندگان مجلس شورای ملی ضمن مخالفت با استقراض خارجی تأسیس یک بانک ملی را خواستار شدند و حتی جمعی از بازرگانان و صرافان تعهد مشارکت کردند تا این که اجازه تشکیل باک صادر شد و اعلان آن چهار روز بعد انتشار یافت ولی عملاً اقدام مثبتی در جهت تشکیل آن به عمل نیامد.
در سال 1306 شمسی دولت پس از مطالعات لازم لایحه قانون اجازه تأسیس بانک ملی ایران را در جلسه چهاردهم اردیبهشت ماه برای تصویب تقدیم دوره ششم قانونگذاری نمود. بهاینترتب بانک ملی ایران با سرمایه‌ای معادل 000/000/20 ریال که فقط 000/000/8 ریال آن پرداخت شده بود از روز هفدهم شهریور ماه 1307 شروع به کار نمود. عملیات بانک ملی ایران در ابتدای تأسیس عبارت بود از قبول سپرده‌های دیداری و مدت‌دار و پذیرفتن اسناد تجارتی داخلی و خارجی و دادن وام و اعتبار.
یکی از اقدامات مهم و اساسی بانک ملی برای خارج ساختن کنترل اقتصاد پولی ایران از دست بانکهای خراجی تحصیل امتیاز نشر اسکناس در ازاء پرداخت مبلغ 000/200 لیره انگلیسی به بانک شاهی ایران بود با این عمل حق امتیاز انتشار اسکناس از بانک کذکور سلب و مقرر شد تا کلیه اسکناسهای بانک شاهی تا پایان خردادماه سال 1310 از جریا خارج شود. بانک ملی ایران به موجب ماده پنج قانون اصلاح «قانون واحد و مقیاس پول»، حق انحصاری انتشار اسکناس را باری مدت ده سال در اختار گرفت. حدود فعالیت و ماهیت عملیات بانک ملی ایران پس از خرید حق انتشار اسکناس تغییر کلی یافت و به سرعت رویه توسعه نهاد.
بانک ملی ایران تا قبل از سال 1329 نقش بسیار حساس در ایجاد و تکامل خدمات بانکی در ایران به عهده داشت و تا پایان جنگ جهانی دوم این مؤسسه تنها بانک عمده دولتی بود که به تشکیل شرکتها و سازمانهای تجارتی اعم از دولتی و غیردولتی کمکهای قابل توجهی نمود. از سال 1329 به بعد بانکهای خصوصی ایران با استفاده از مقررات قانون تجارت و به صورت شرکت سهامی تأسیس و شروع به فعالیت بانکی نمودند. با لایحه قانونی بانکها مصوب سال 1333 بانکهای دیگری در ایران، به خصوص بانکهای مختلط ایرانی و خارجی تاسیس شدند و تعداد بانکها در سال 1340 بالغ بر 28 بانک دولتی و خصوصی و مختلط گردید. افزایش تعداد بانکها در این دوره موجب ازدیاد رقابت بین بانکهای قدیمی و جدید‌التأسیس شد.
عملیات و فعالیتهای بانکملی براساس وظایف و مسئولیتهایی که برعهده داشت به نظر برخی بخصوص بانکهای تجاری خصوصی نه تنها غیرمنطقی، بلکه غیرعادلانه بودزیرا بانک مزبور از یک طرف بعنوان یکی از مجهزترین بانکهای تجارتی در انجام کلیه عملیات انتفاعی بانکی با سایر بانکها رقابت داشت واز طرف دیگر با تنظیم و اجرای سیاست پولی و دستورالعمل بانکی فعالیت بانکهای دیگر را تحت کنترل و نظارت قرار می‌داد.
بر اثر وجود این تضاد در انجام فعالیتهای انتفاعی و غیرانتفاعی بانک ملی و سایر شرایط موجود بخصوص توسعه دامنه فعالیتهای بانکی در کشور در سال 1339 الزاماً وظایف و مسئولیتهای بانک ملی ایران تجزیه گردید، به این معنا که به موجب قانون بانکی و پولی کشور فعالیتهای غیرانتفاعی بانک و حفظ ارزش پول در سازمان مستقل دیگری بنام «بانک مرکزی ایران» متمرکز شد.
بانک مرکزی ایران: فکر تدوین قانون جامع پولی و بانکی کشور و تأسیس بانک مرکزی ایران به منظور تنظیم حجم و اعتبار و حفظ ارزش پول و اجرای سیاست پولی و نظارت بر سیستم بانکی مورد توجه مقامات اقتصادی کشور قرار گرفت تا پس از گذشت 74 سال از شروع فعالیتهای بانکی در ایران بانک مرکزی با سرمایه‌ای معادل 6/3 میلیارد در هیجدهم مردادماه سال 1339 تشکیل یافت.
تحول بانکداری در ایران
در تاریخ هفده خردادماه 1358 طبق مصوبه شورای انقلاب برای حفظ حقوق صاحبان سپرده و سرمایه‌های ملی و بکار انداختن چرخهای تولیدی کشور و تضمین بازپرداخت سپرده‌ها و پس‌اندازهای مردم در بانکها، بانکهای ایران ملی اعلام شد.
ملی کردن بانکها شاید یکی از اقدامات اساسی دولت بود که گرهی از مردم ایران خواستار آن بودند. در آن زمان این اقدام گام مؤثری در جهت حصول به استقال اقتصادی و سیاسی و قطع وابستگی به سرمایه‌های خارجی بود. چه نفوذ سرمایه‌های خراجی از طریق مشارکت در سرمایه بانکها و همچنین تأسیس بانکهای متعدد بصورت شرکتهای سهامی توسط سرمایه‌داران بزرگ داخلی عملاً منجر به اعمال نفوذ شدید خارجیان و ایادی داخلی آنها در تصمیم‌گیریهای بنیانی در رشته‌های مختلف تولیدی و اقتصادی کشور گردید و ترکیب نامتجانسی به شکل کلی و اساسی در اقتصاد کشور پدید آورد.
همزمان با اجرای طرح ملی کردن بانکها در سیستم بانکی کشور جمعاً 28 بانک مشمول این قانون شد. از این تعداد، در 13 بانک سرمایه گذاران خارجی، سهیم بودند و 15 بانک بقیه متعلق به سرمایه‌گذاران ایران بود.
ملی شدن بانکها
هدف دولت از ملی کردن بانکها، به عهده گرفتن اداره امور بانکها تحت ضرورتهای اجتماعی و اقتصادی و حفظ منافع و مصالح جامعه و کشور بوده است.
لذا لازم بود ملی کردن بانکهای مذکور مبتنی بر ضوابطی باشد که مجدداً شرایط نامساعد پولی گذشته بانکها بر مردم تحمیل نشود و ضمن تضمین بازپرداخت سپرده‌های مردم منتهی به استقرار یک روش صحیح بانکداری در کشور گردد تا این روش نوین بتواند بانکها را از جنبه صرافی و بهره‌کشی مطلق خارج ساخته و در راه پیشبرد هدفهای اقتصادی و اجتماعی قرار گیرد.
با توجه به شراط فوق، لایحه ملی شدن بانکها در تاریخ 17 خردادماه 1358 توسط شورای انقلاب اسلامی تصویب گردید. براساس لایحه مذکرو 28 بانک و 16 شرکت پس‌انداز و وام مسکن و 2 شرکت سرمایه‌گذاری ملی اعلام شد و مالکیت آنها از بخش خصوصی سلب و متعلق به دولت گردید.
قانون ملی شدن بانکها
ماده 1- برای حفظ حقوق و سرمایه‌های ملی و بکار انداختن چرخهای تولیدی کشور و تضمین سپرده‌ها و پس‌اندازهای مردم در بانکها، ضمن قبول اصل مالکیت مشروع مشروط و با توجه به:
- نحوه تحصیل درآمد بانکها و انتقال غیرمشروع سرمایه‌ها به خارج.
- نقش اساسی بانکها در اقتصاد کشور و راتباط طبیعی اقتصاد کشور با مؤسسات بانکی.
- مدیون بودن بانکها به دولت و احتیاج آنها به سرپرستی دولت.
- لزوم هاهنگی فعالیت بانکها با سایر سازمانها کشور.
- لزوم سوق دادن فعالیت بانکها در جهت اداری و انتفاعی اسلامی.
از تاریخ تصویب این قانون، کلیه بانکها ملی اعلام می‌گردد و دولت مکلف است بلافاصله نسبت به تعیین مدیران بانکها اقدام نماید.
ماده 2- از این تاریخ تنها امضای مدیرانی که از طرف دولت برای بانکها معین می‌گردند، دارای اعتبار قانونی می‌باشد.
ارگان و سازمان بانک مسکن
1- بانک مسکن شرکتی دولتی است که براساس لایحه قانونی اداره امور بانکها، مصوب 3/7/1358 شورای انقلاب اسلامی ایران و مصوبه مورخ 25/7/1358 مجمع عمومی بانکها، تشکیل گردیده و به موجب مقررات مندرج در این اساسنامه اداره میشود.
2- مدت فعالیت بانک مسکن نامحدود و مراکز اصلی آن تهران است و در صورت لزوم می‌تواند در هر یک از نقاط کشور شعبه، نمایندگی و باجه دائر نماید.
3- موضوع بانک عبارت است از:
الف- پرداخت تسهیلات در برابر رهن اموال غیرمنقول به منظور خرید و یا واریز بدهی ناشی از خرید واحد مسکونی، احداث، تکمیل و تعمیر ساختمان.
ب- افتتاح حساب جاری، پس‌انداز و قبول سپرده اعم از دیداری و یا مدت‌دار.
ج- انتشار و فروش اوراق مشارکت مسکن براساس قوانین و مقررات مربوط.
د- اعطای تسهیلات و یا اعتبار به سازندگان واحدهای مسکونی ارزان قیمت و متوسط قیمت.
ه- دریافت تسهیلات و یا اعتبار از منابع داخلی.
و- صدور ضمانتنامه به منظور دریافت تسهیلات و اعتبار از سایر بانکها در برابر رهن مازاد اموال غیرمنقول سازندگان مجتمعهای مسکونی.
ز- اعطای تسهیلات مسکن به سازندگان مجتمعهای مسکونی در برابر ضمانتنامه بانکی.
ح- اعطای تسهیلات به واحدهای صنعتی سازنده مصالح ساختمانی.
ط- انجام سایر عملایت بانکی که به موجب قوانین و مقررات برای بانکها ممنوع نباشد.
4- سرمایه بانک مسکن 000/000/333/473 ریال است که شامل مجموع سرمایه بانکهای رهنی ایران، بانک ساختمان، شرکت سرمایه‌گذاری ساختمانی بانکهای ایران و شرکتهای پس‌انداز و وام مسکن کورش بزرگ، اکباتان، پاسارگاد و در شهرستانها، شرکتهای پس‌انداز و وام مسکن مشهد، تبریز، شیراز، اصفهان، اهواز، گیلان، کرمانشاه، همدان، مازندران، گرگان، رضاییه (ارومیه)، سمنان و آبادان می‌باشد.
ارکان بانک
5- بانک دارای ارکان ذیل است:
الف- مجمع عمومی بانکهای مذکور در لایحه قانونی اداره امور بانکها.
ب- شورای عالی بانکهای مذکور در لایحه قانونی اداره امور بانکها.
ج- هیأت مدیره و مدیرعامل.
د- بازرسان قانونی.
الف- مجمع عمومی:
مجمع عمومی بانکها، متشکل از اعضای مجمع عمومی بانکها و به قرار زیر است:
- وزیر امور اقتصادی و دارایی
- وزیر بازرگانی
- وزیر کشاورزی
- وزیر مسکن وشهرسازی
- رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی
هیات مذکور نمایندگان سهام دولت در بانک مسکن خواهند بود.
ریاست مجمع عمومی با وزیر امور اقتصادی و دارایی ودر غیاب وی با وزیر بازرگانی است.
مجمع عمومی عادی بانک حداقل سالی یکبار تا پایان تیرماه برای انجام وظایف مشروحه ذیل تشکیل می‌گردد:
- استماع گزارش سالانه بانک و رسیدگی به ترازنامه و حساب سود و زیان سال مالی قبل و صورت دارایی و دیون و صورتحساب دوره عل سالانه و تصویب ترازنامه و بودجه آن.
- رسدگی و اتخاذ تصمیم درباره اندوخته هر یک از بانکها و تصویب سود ویژه.
- انتخاب اعضای هیأت مدیره بانکها بنا به پیشنهاد شورای عالی بانکها.
- انتخاب مدیران عامل بانکها با نظر مشورتی شورای عالی بانکها.
- احکام مدیران عامل و اعضای هیأت مدیره بانکها به امضای وزیر امور اقتصادی و دارایی صادر خواهد شد.
- انتخاب بازرسان قانونی هر یک از بانکها
- تصویب اساسنامه هر یک از بانکها.
- تصویب آئین نامه‌های استخدامی، مالی، اداری و معاملاتی.
- اتخاذ تصمیم نسبت به هرگونه مسائل دیگر مربوط به عملیات بانکی که از طرف شورای عالی بانکها به مجمع عمومی پیشنهاد میشود.
مجمع عمومی فوق‌العاده دارای اختیارات ذیل است:
- هرگونه تغییر در مواد اساسنامه
- کاهش و یا افزایش سرمایه
- انحلال و یا ادغام بانک
ب- شواریعالی بانک:
شورایعالی بانک متشکل از اعضای شورای عالی بانکها و مرکب از 8 نفر عضو به شرح زیر است:
- رئیس کل بانک ملی ایران.
- نماینده وزارت امور اقتصادی و دارایی
- نماینده رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی
- نماینده وزارت مسکن و شهرسازی
- نماینده وزارت کشاوری
- نماینده وزارت بازرگانی
- نماینده وزارت صنایع و معادن
ریاست شورای عالی بانکها با رئیس کل بانک مرکزی ایران خواهد.
وظایف و اختیارات شورایعالی به شرح زیر می‌باشد:
پیشنهاد اعضای هیأت مدیره بانکها به مجمع عمومی
- اظهار نظر مشورتی در مورد انتخاب مدیران عامل بانکها
- ایجاد هماهنگی در امور بانکها
- تهیه آئین نامه استخدامی و سایر آئین نامه‌های مالی، اداری و معاملاتی مربو به امور بانکها برای تصویب مجمع عمومی.
- رسیدگی به بودجه هر یک از بانکها برای تصویب مجمع عمومی.
- اظهارنظر نسبت به ترازنامه و حساب سود و زیان و گزارش سالانه هر یک از بانکها برای تقدیم به مجمع عمومی.
- اظهارنظر نسبت به افزایش یا کاهش سرمایه هر یک از بانکها.
- کسب اطلاعات لازم در امور بانکها و بررسی گزارشهایی که هیأت مدیره هر یک از بانکها به شورایعالی ارسال می‌دارد.
- اتخاذ سیاست آتی در مورد تأسیس و تعطیل شعبه یا هر واحد بانکی دیگر در هر نقطه از ایران یا خارج از کشور.
- اظهارنظر نسبت به تغییر مواد اساسنامه هر یک از بانکها و پیشنهاد آن به مجمع عمومی بانکها.
- اتخاذ تصمیم درباره سیاستهای کلی اقتصادی، اعتباری و اداری بانکها و سایر مسائل مربوط به اداره امور بانکها.
- کوشش و ابتکار در حسناداره و بهره بانکها و بهبود مستمر وضع آنها در جهت خدمت به مردم و به اقتصاد کشور و افزایش درآمدها بر طبق موازین اسلام.
ج- هیات مدیره
هیأت مدیره بانک تشکیل می‌وشد از: مدیرعاملو پنج عضو هیأت مدیره کهبا تأیید شورایعالی و تصویب مجمع عمومی انتخاب می‌گردند. مدیر عامل که عضویت هیأت مدیره و ریاست جلسات هیأت مدیره را نیز برعهده دارد به پیشنهاد وزیر مسکن و شهرسازی و با نظر مشورتی شورایعالی و تصویب مجمع عمومی بانک برای مدت سه سال انتخاب میشود. عزل یا تجدید انتخاب میرعامل و یا سایر اعضای هیأت مدیره به ترتیب مذکور انجام خواهد گرفت.
- اختیارات و وظایف مدیرعامل: مدیرعامل بالاترین مقام اداری و اجرائی بانک است و اختیارات و وظایف وی به شرح زیر است:
- نمایندگی بانک در برابر اشخاص ثالث، ادارات و مؤسات دولتی و مؤسسات خصوصی.
- نصب و عزل مأموران و کارکنان بانک و تعیین شغل، ترفیع و تنبیه و اجرای سایر شرایط استخدامی با رعایت مقررات استخدامی و اداری بانکها و آیین نامه‌های مربوط.
- افتتاح حساب جاری و سپرده و سایر حسبا‌های مشابه نزد بانکها و استفاده از آن به نام بانک.
- وصول مطالبات بانک و پرداخت دیون آن.
- قبولتعهد- ظهرنویسی- قبولی پرداخت و واواست اوراق تجاری.
- انجام هر نوع معامله و انعقاد کلیه قراردادها و تغییر و تبدیل یا فسخ و اقاله و ابطال واگذاری و اجرای آنها نسبت به اموال منقول و غیرمنقول و حقوق و اسناد و اوراق بهادار به هر شکلو با هر شخص حقیقی و حقوقی و تحت هرگونه شرایط در حدود موضوع بانک.
- اجاره، استیجاره، واگذاری، فسخ اجاره و تقاضای تعیدل اجاره بها و دفاع از آن در تمام مراحل، مراجع و تخلیه، عین مستاجره و تقاضای صدور اجرائیه و تقاضای تجدیدنظر در رأی صادره یا اجرای آن.
- رهن گذاردن اموال بانک، اعم از منقول و غیر منقول و فک آن ولو کراراً.
- اقامه، تعقیب و دفاع از هرگونه دعوی و یا انصراف از آن با داشتن تمام اختیارات راجع به امر دادرسی و در کلیه مراجع و دادگاهها و در کلیه مراحل اعم از مراحل بدوی- پژوهشی- فرجامی با حق مصالحه و سازش، تعیین وکیل با حق توکیل غیر، ادعای جعل نسبت به سند طرف و استرداد سند تعیین جاعل، ارجاع دعوی به داوری و تعیین داور با یا بدون اختیار صلح و به طور کلی استفاده از کلیه حقوق و اجرای کلیه تکالیف ناشی از قانون داوری تعیین وکیل برای دادرسی و غیره با یا بدون حق توکلی و توکیل در توکیل غیر ولو کراراً، تعیین میزان حق‌الوکاله وکیل، تعیین مصدق و کارشناس اقرار خواه در ماهیت دعوی و خواه به امری که کاملاً قاطع باشد، دعوی خسرات استرداد دعوی، جلب شخص ثالث و دفاع از دعوی ثالث، اقدام به دعوی متقابل و دفاع از آن، تأمین مدعی به تقاضای توقیف اشخاص و اموال از دادگاهها،اعطای مهلت برای پرداخت مطالبات بانک، درخواست صدور برگ اجرایی و تعقیب عملیات اجرایی و اخذ محکوم به، چه در دادگاهها و چه در ادارات دوبرابر ثبت اسناد و املاک.
- اجرای کلیهتصمیمات شورایعالی بانکها و مجمع عمومی بانکها.
- صدور دستور اجرای کلیه تصیمات هیأت مدیره.
- مدیرعامل می‌تواند قسمتی از اختیارات و همچنین حق امضای خواد را به یک یا چند نفر از اعضای هیأت مدیره و یا سایر کارمندان بانک واگذار نماید.
وظایف و اختیارا هیأت مدیره: اعضای هیات مدره دارای وظایف و اختیارات زیر خواهند بود:
- تهیه آئین نامه‌ها و پیشنهادهایی کهبه تصویب شورایعالی بانکها و مجمع عمومی بانکها خواهد رسید.
- تصویب آئی نامه‌های داخلی بانک.
- تهیه و تنظیم ترازنامه و حساب سودو زیان و گزارش سالانه بانک.
- تهیه و تنظیم بودجه بانک.
- بررسی و تصویب برنامه‌های استخدامی و آموزشی بانک.
- تنظیم خلاصه صورت دارایی‌ها و بدهیهای بانک هر شش ماه یکبار و تسلیم آن به بازرسان قانونی.
- بررسی طرح سازمانی بانک و تصویب آن.
- پیشنهاد تأسیس یا تعطیل شعب و نمایندگیها در نقاط مختلف کشور طبق قوانین و مقررات مربوط.
- پیشنهاد اصلاح اساسنامه در مواقعی که لازم باشد به شورایعالی بانکها.
- تعیین سیاست اعبتاری بانک.
- اتخاذ تصمیم در مورد خرید و فروش سهام و اوراق مشارکت.
- صدور اجازه خرید و احداث هرگونه ساختمان که مورد نیاز بانک باشد.
د- بازرسان قانونی
مجمع عمومی بانک در هر سال دو نفر را برای مدت یکسال به سمت بازرس قانونی انتخاب می‌نماید. عزل یا تجدید انتخاب بازرسان قانونی با مجمع عمومی است. وظایف بازرسان قانونی به قرار زیر است:
- نظارت در اجرای مقررات اساسنامه و آئین‌نامه‌های بانک.
- رسیدگی به حسابها و ترازنامه سالانه بانک و حساب سود و زیان و تهیه گزارشهای لازم جهت تقدیم به مجمع عمومی.
- رسیدگی به دفاتر و حسابهای بانک و گواهی خلاصه حسابهایی که بانک هر ماه که باید به بانک مرکزی ایران بفرستد.
سازمان بانک مسکن
در سازمان بانک مسکن چهار مدیریت به ترتیب مدیریت امور آموزشی و پژوهشی، مدیریت امور مالی، مدیریت امور شعب و مدیریت امور سرمایه‌گذاری وجود دارد.
هر یک از این مدیریتها زیر نظر یکی از اعضاء هیات مدیره بانک فعالیت می‌نمایند. در ضمن اینکه برخی از ادارت نیز به لحاظ نوع وظایف زیر نظر یکی از مدیریتهای فوق‌الذکر قرار دارند. بنابراین در حال حاضر برخی از ادارت بصورت مستقیم زیر نظر میدرعامل بانک و یا یکی از اعضاء مدیره قرار دارند و یا زیر نظر یکی از مدیرتهای فوق انجام وظیفه می‌نمایند.
پس از مدیریتهای مزبور در سازمان بانک ادارات مرکزی بانک مسکن شامل ادارات تدارکات و خدمات، ماشینهای محاسب، حقوقی و املاک، روابط عمومی، امور بین‌الملل، سرمایه‌گذاری و اعطای تسهیلات، حراست، بازرسی، امور سرپرستیها و شعب، آموزش، مهندسی، برنامه‌ریزی و تشکیلات، امور کارکنان، حسابداری کل، رفاه کارکنان و پیگیری و وصول مطالبات می‌باشد که ذیلاً بطور مختصر به شرح وظایف هر یک می‌پردازیم:
اداره آموزش:
نظر به اینکه بالا بردن سطح آگاهیها و مهارتهای شغلی همکاران به منظور دستیابی به حداکثر راندمان کاری از ضروریات هر سازمان می‌باشد این اداره مسئول رسیدگی و انجام امور مربوط به برقراری دوره‌های آموزشی کوتاه مدت در داخل و خارج از بانک و همچنین رسیدگی به امور تحصیلی همکاران دانشجو و محصلین می‌باشد.
اداره امور بین‌الملل:
این اداره تازه تأسیس در بانک می‌باشد و عمده وظایف آن گشودن اعتبارات اسنادی برای بازرگانان و وارد کنندگان به منظور ورود کالاهای مجاز می‌باشد.
اداره امرو سرپرستیها و شعب:
با اجرای سیاست عدم تمرکز در بانک و با ایجاد سرپرستیها، اداره امور شعب به سرپرستیهای مناطق که برحسب منطقه یا استان ایجاد شده بود واگذار و قسمتی از وظایف ادارت مرکزی به این سرپرستیها تفویض اختیار شد. قبل از این کلیه شعب بانک هر یک به تنهایی برای کسب رهنمود با ادارت مرکزی مکاتبه می‌نمودند ولی اینک این امر به سرپرستیهای مناطق واگذار شده است و در همین ارتباط به منظور هماهنگی و اتخاذ رویه واحد اداره امور سرپرستیها و شعب بعنوان ناظر و مسئول بر سرپرستیها اقدام می‌نماید.
اداره امور کارکنان:
وظیفه این اداره صدور احکام مربوط به ترفیعات، انتقال و جابجایی همکاران، تهیه و تنظیم گزارشهای مختلف به حوزه مدیریت بانک به منظور کسب مجوزهای لازم و اجابت درخواستهای ارائه شده از سوی سرپرستیها می‌باشد. همچنین این اداره درخصوص تنبیهات و تشویقات، مقدمات کار مربط به هیأت بدوی رسیدگی به تخلفات را فراهم می‌سازد.
اداره بازرسی:
به منظور اطمینان از صحت اجرای دستورالعملها و بخشنامه‌های صادره از سوی بانک این اداره سالانه نسبت به بازرسی شعب اقدام و در صورت وجود موارد تخلف موضوع را رسیدگی و به مقام ریاست محترم کل بانک گزارش می‌نماید.
ضمناً در صورت فعالیت جدی شعب بنا به پیشنهاد این اداره و موافقت ریاست محترم به نسبت به اعطاء تشویق اقدام میشود.
اداره برنامه ریزی و تشکیلات:
همانگونه که از اسم این اداره مشخص است تهیه چارت سازمانی مربوط به شعبو همچنین درجه بندی شعب و تهیه و تدوین دستورالعملهای مربوط به خط مشی سازمان بانک توسط این اداره صورت می‌پذیرد.
اداره پیگیری و وصول مطالبات:
با توجه به اهمیت وصول مطالبات بانک و پیگیری کلیه امور مربوط به بدهکاران بانک تا مرحله تملیک گروگان بانکاداره مزبور وظیفه امور فوق را بعهده دارد.
اداره تدارکات و خدمات:
وظیفه این اداره تهیه و نگهداری اموال منقول بانک ( شامل میز، صندلی، مطبوعات و...)، توزیع کلیه نامه‌های وارده و صادره در ادارات مرکزی، انجام امور مربوط به وسایط نقلیه بانک، تهیه و تدارک سایر اقلام و خدمات مورد نیاز می‌باشد.
اداره حراست:
این اداره به منظور حفظ و حراست از امنیت شعب و ادارات مرکزی و همچنین تأیید همکاران، برای تصدی پستهای مختلف سازمانی بانک مشارکت دارد.
اداره حسابداری کل:
این اداره ضمن نگهداری کلیه حسابهای بانک وظیفه استخراج ترازنامه کل بانک را در پایان سال مالی با توجه به ارسال ترازنامه‌های شعب موجود بانک به عهده دارد.
اداره حقوقی و املاک:
کلیه دعوی بانک علیه اشخاص حقیقی و حقوقی و همچنین تهیه و تنظیم کلیه قراردادهای اعتباری بانک از نظر حقوقی بعهده این اداره می‌باشد. ضمناً قبل از ایجاد سرپرستیها املاک خریداری شده توسط این اداره صورت می‌پذیرفته است، که این امر هم اکنون توسط کمیسوین معاملات بانک صورت می‌گیرد. ضمناً مشخصات کلیه املاک خریداری شده و پرونده خاص آن در این اداره حفظ و نگهداری میشود.
اداره رفاه کارکنان:
وظایف مربوط به امور رفاهی درمانی کارکنان، نظارت بر اماکن ورزشی، تفریحی و زیارتی و همچنین پیگیری ضوابط تسهیلات مسکن همکاران و.... بعهده دارد مزبور می‌باشد.
اداره روابط عمومی:
ارائه سرویس مناسب به اعضای هیأت مدیره محترم و همچنین تهیه و چاپ نشریه و برگزاری مراسم به مناسبتهای مختلف به عهده این اداره گذارده شده است. ضمناً کلیه امور مربوط به تبلیغات از طریق این اداره صورت می‌پذیرد
اداره سرمایه‌گذاری و اعطای تسهیلات:
پرداخت تسهیلاتی که ملزم به بررسی اقتصادی، فنی طرحهای ارائه شده از سوی متقاضیان می‌باشد، همچنین تهیه ضوابط و مقررات سیاستهای اعتباری بانک، نظارت بر امور مشارکتها و سرمایه گذاریهای بانک بعهده این اداره می‌باشد.
اداره ماشینهای محاسب:
این اداره مکانیزه نمودن شعب و ادارات مرکزی و ارائه سیستم مناسب را در این قالب به عهدهدارد.
اداره مهندسی:
این اداره در اجرا و نظارت بر طرحهای ساختمانی مختص به بانک فعالیت می‌نماید. ضمناً احداث ساختمان شعب توسط این اداره انجام میشود.
سرپرستیها:
در جهت اعمال سیاستهای عدم تمرکز، نظارت و کنترل بر عملیات شعب، اجرای صحیح سیاستهای و خط مشی بانک در شعب، و افزاش بازدهی کارکنان و بهره‌وری بیشتر از امکانات و تجهیزات و.... سرپرستیهای بانک تشکیل شده‌اند.
سرپرستیها با تحت در نظر داشت شعب واقع در یک یا چند استان از نظر سازمانی زیر نظر اداره امور سرپرستیها و شعب فعالیت می‌نمایند و در جهت انجام امور با سایر ادارات نیز هماهنگی و مکاتبه به عمل می‌آورند. برخی از وظایف سرپرستی به شرح ذیل می‌باشد.
بررسی و برآورد نیازهای پرسنلی، نظارت و سرکشی مستمر شعب، نظارت بر عملیات اجرائی احداث، تکمیل و تعمیر ساختمان و تأسیسات حوزه سرپرستی، تأمین و تدارک احتیاجات اداری شعب، رسیدگی و اخذ تصمیم در مورد شکایات ارباب رجوع، بررسی نیازهای آموزشی و تشکیل کلاسهای آموزشی، رسیدگی و کنترل حسابهای مالی شعب، پیگیری امور مربوط به گسترش شعب در منطقه، نظارت بر مصرف و جابجایی اعتبارات در شعب، شرکت در جلسات مراجع ذیصلاح در منطقه به عنوان نماینده بانک و...
در حال حاضر 21 سرپرستی در حال فعالیت می‌باشند که هر کدام از آنان تعدادی از شعب واقع در یک یا چند استان را تحت نظر دارند.
و...
دانلود مقاله آشنایی با تاریخچه و سازمان بانک