تاریخچه:
تمامی این فلاسفه بر این اعتقاد بودند که معلومات ما از جهان اعتباری ندارد و تمامی ادراکات انسانی حتی بدیهات اولیه باطل و خیال محض است!
برخلاف فلاسفه قبلی (سوفسطاییان) اعتقاد داشتند که «جهان معلومات، هیچ در هیچ نیست» و انسان می تواند با نیروی عقل واقعیت های جهان بیرون را به درستی دریابد.
علم و ادراک از نظر حکمای جدید غرب:
تجربه حسی وسیله ارتباط انسان با خارج است، نه تنها برای کشف حقیقا امور بلکه برای زندگی کردن.
تصورات ذهنی و معلومات حاصل تجربه حسی است. (لوح سفید)
علم و ادراک از نظر حکمای جدید غرب:
مخالف دکارت لاک بود و عقیده داشت نفس انسان به 2 روش ادراک میکند : ادراک پنهان و بالقوه که نفس از آن غافل است و ادراک آشکار و بالفعل که نفس بدان واقف است.
علم و ادراک از نظر فلاسفه و دانشمندان اسلامی:
احساس و ادراک را از جمله قوای نفس می داند که آنها را به 3 مقوله قوه حاسه (حواس پنج گانه )، قوه متوسطه (که صور حاصل از قوه حاسه را بدون حضور ماده در ذهن ایجاد می کند) و قوه عاقله (صور اشیاء را مجرد از شکل و هیئت خارجی درک می کند مثل درک رابطه علی - معلولی)
ادراک یعنی درک صورت اشیاء به کمک دستگاه های حسی و تجرید آنها از شی مادی که به وسیله ادراک حسی و عقلی صورت می پذیرد.
احساس و ادراک در روانشناسی امروز:
امروزه ادراک حسی فرایندی است که از واقعین محرک های فیزیکی و شیمیایی محیط آغاز شده و با چگونگی واکنش موجود زنده و تجزیه و تحلیل روانی وی پایان می پذیرد.
موضوع و تعریف احساس و ادراک:
موضوع ادراک:
انسان واقعیت های خارجی یا داخلی را به وسیله گیرنده های حسی دریافت نموده و پس از تعبیر و تفسیر به به ادراک می رساند که تکامل این ادراک به شناخت برخی پدیده های عالم هستی منجر می شود.
در روانشناسی علمی در زمینه ادراک حسی به کشف قوانین ادراکی و میکانیزم های آن می پردازد.
رفتارگرایان عقیده داشتند رفتار ادراکی یا پاسخی است که همواره به دنبال اثر محرک خارجی یا داخلی از موجود زنده سر می زند.
موضوع ادراک:
روانشناسان گشتالت بدنبال چگونگی شکل گیری ادراک و عوامل موثر برآن و تعیین موقعیت هایی که منجر به خطای ادارکی می شوند می باشند.
تعریف احساس:
انتقال اثر محرک از گیرنده حسی به سیستم اعصاب مرکزی که به صورت عینی قابل پیگیری است.(فاقد ارزش شناختی – منفعل حاصل می گردد – اساسی 100% فیزیولوژیک دارد)
موضوع و تعریف احساس و ادراک:
تعریف ادراک:
فرایند ذهنی یا روانی که گزینش و سازمان دهی اطلاعات حسی و نهایتا معنی بخشی به آنها را به گونه ای فعال بر عهده دارد.
بنا به اینکه موجود انسانی در معرض اطلاعات حسی بی شماری در آن واحد قرار دارد پس سازماندهی ادراکی و گزینش از بین اطلاعات حسی برای وی دارای اهمیت است.
در جریان گزینش فرضیات ماقبل ادراکی تجربیات و یادگیری های قبلی وحالات انگیزشی در لحظه ادراک نقشی تعیین کننده دارند.(این می تواند پایه ای برا ی پیدایش خطاهای ادراکی نیز باشد!)
پسیکوفیزیک:
«فخنر» به همراه «وبر» و «وونت» جزء اولین کسانی بود که بین تاثیرات ذهنی و تغییرات محیطی رابطه برقرار کرد.
اهمیت کار فخنر:
1- از بعد نظری مطرح کردن رابطه ریاضی میان تغییرات محرک فیزیکی و تغییرات احساس ناشی از آن.
2- از بعد روش شناختی موجب پیدایش روش های کمی سنجش در روانشناسی گردید.
مفهوم آستانه حسی
آستانه حسی مفهومی اساسی در پسیکوفیزیک است.
تعاریف نظری:
«آستانه احساس» یا «آستانه مطلق احساس» :
کمترین شدت محرکی که موجب پاسخ ادراکی موجود زنده می شود.
«آستانه اختلافی» :
کوچکترین اختلاف قابل درک در میان دو محرک از یک نوع.
مفهوم آستانه حسی
تعریف نظری آستانه های احساس نسبتا آسان است ولی حتی برای یک آزمودنی معین و یک شدت محرک مشخص، میزان آستانه مشخص نیست. به علاوه این میزان برای افراد مختلف متفاوت است. بنابراین هرگز نمی توان شدت واقعی آستانه حسی را بدست آوریم.
تعاریف عملی:
«آستانه احساس» یا «آستانه مطلق احساس» :
حداقل شدت محرک لازم که در 50% موارد احساس می شود.
«آستانه اختلافی» :
حداقل شدت لازم میان 2 محرک که در 50 % موارد تفاوت آن برای آزمودنی قابل تشخیص ست
مفهوم آستانه حسی
بنابراین مفهوم آستانه حسی کاملا نسبی است تحت تاثیر عواملی چون خستگی آزمودنی، عدم توجه و دقت لازم، نقایص ابزار سنجش و ...قرار می گیرد.
اولین پسیکوفیزیک دانان بر این امید بودند که بتوانند این خطاها را رفع نمایند اما به مشکلات غیر قابل حلی از جمله تتشخیص های غلط ، اثرات زمینه ارائه محرک ها ، حالات روانی آزمودنی و نوسانهای معیار تصمیم گیری وی برخوردند.
سنجش احساس
تعریف «سنجش» از منظر پسیکوفیزیک:
ایجاد رابطه میان برخی خصوصیات محرک ها با برخی خصوصیات اعداد.
برای «سنجش احساس» باید 2 دسته متغیر را از هم متمایز کرده و روابط میان آنها را بررسی کنیم:
1- متغیر های مربوط به محرک ها که آنها را با روش ها ی فیزیکی توصیف و اندازه گیری کرد.
2- متغیر های مربوط به تجارب حسی که مورد سنجش هستند.
روش های سنجش احساس به 2 دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شوند.
روش های غیر مستقیم:
در این روش ها از آزمودنی می خواهند که 2 محرک را مقایسه کرده و بگوید به نظر او کدامیک شدیدتر است. به عبارت دیگر در این روش بیشتر تغییر پذیری پاسخ های ازمودنی اندازه گیری می شود تا احساس به معنای دقیق کلمه.
روش های مستقیم:
در این روش ها که ساده تر از روش های غیر مستقیم است از آزمودنی می خواهند که مستقیما حدفاصل میان محرک ها یا شدت آنها را تخمین بزنند.
سازمان و تشکل ادراکی:
آیا انسان بدون دخل و تصرف و به صورت کاملا غیر فعال محیط اطراف خود را در ادراک می کند؟
نتایج تحقیق ها و آزمایشات نشان می دهد که اطلاعات دریافتی به وسیله اعضای حسی گیرنده در رشته های عصبی به جریان می افتد و در مراکز عصبی مغز تجزیه و تحلیل می شود ، این داده های با داده های تجربیات ادراکی قبلی، نیاز ها، تمایلات و فعالیت موجود زنده موجب بروز پاسخ ادراکی نهایی می گردد.
شامل 83 اسلاید powerpoint
دانلود پاورپوینت روان شناسی احساس و ادراک