واحد درسی : 2 واحد نظری
منبع : تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام
مولف : غلامرضا سلیم
انتشارات : دانشگاه پیام نور
تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام یکی از دروس پایه در رشته علوم اجتماعی است. این درس دارای پیش نیاز نیست . تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام به کنکاش پیرامون نقش متفکران اجتماعی مسلمان درانتقال علوم یونان باستان به جوامع شرقی مسلمان می پردازد.این مبحث دانشجو را با اندیشه متفکران مسلمانی آشنا می سازد که قبل از ظهور علم جامعه شناسی درمورد جامعه ، ساخت و سیر تحول آن به اندیشه پرداخته و آثار ارزنده ای تولید نموده اند. این آثار از یک سو زمینه ساز رشد جامعه شناسی علمی شده است و از سوی دیگر در صد سال اخیرموجبات بیداری و آگاهی ملل اسلامی را فراهم آورده است.
اهداف کلی درس :
شناخت متفکرین مسلمان که در باب مسائل اجتماعی اندیشه نموده اند.
وضوح بخشیدن به نقش اندیشمندان اسلامی در ایجاد دانش جدید
آشنایی با بزرگان اندیشه که موجب بیداری ملل اسلامی شدند.
ویژگی علم :
زیبایی اندیشه
روشنایی
ابزار می سازد
سرعت
سازگاری با جهان
توانستن
امنیت بیرونی
ویژگی ایمان :
زیبایی احساس
عشق و امید
مقصد می سازد
جهت
سازگاری با خود
خواستن
امنیت درونی
ویژگی علم :
چه هست
انقلاب بیرون
جهان آدمی
گسترش افقی
طبیعت ساز
نیروی منفصل
زیبایی عقل
ویژگی ایمان:
چه باید کرد
انقلاب درون
روان آدمی
گسترش عمودی
انسان ساز
نیروی متصل
زیبایی روح
سه نیاز بشر امروز از نظر اقبال:
.1تعبیری روحانی از جهان
.2آزادی روحانی فرد
.3اصول جهانی موثر که تکامل بشری را بر مبنایی روحانی توجیه کند
تعریف اسپنسر از تربیت سازگار کردن انسان با محیط او است.
چنین اندیشه ای از فلسفه مکانیک برخاسته است و به پوچ گرایی می انجامد .
انسان امروز دچار خلاء ناشی از عمق فطرت آرمانخواه است.
با ادبیات، فلسفه و هنر می توان این خلاء را پر کرد.
جانشینی علم و ایمان:
از نظر اسلام علم و ایمان هر دو ضرورت دارند و مکمل یکدیگر هستند.
ایمان بدون علم خرافات و جمود در پی دارد (خوارج)
در قرآن و در روایات علم سودمند مورد تاکید است.
پیامبر خدا علمی را که در تحقیق در باره آن باز باشد و سودمند باشد تشویق می کند.
منابع علم در اسلام :
طبیعت: طبق آیه قل انظروا فی السموات و الارض ...
تاریخ : شامل آیات قرآن در مورد اقوام و پیامبران است.
همچون قوم بنی اسرائیل و حضرت موسی (ع)
به مصداق سوره آل عمران آیه : قد خلت من قبلکم سنن فسیروا فی الارض فانظرو کیف عاقبه المکذبین
ضمیر انسان : در قرآن به آفاق(جهان بیرون) و انفس (جهان درون )اشاره شده است.
به مصداق سوره فصلت آیه سنریهم آیاتنا فی الافاق و فی انفسهم حتی یتبین لهم انه الحق
کانت معتقد است دو چیز اعجاب آور وجود دارد :
.1آسمان پر ستاره
.2ضمیر انسان
نهضت و جنبش علمی مسلمین:
در زمان پیامبر ابهام ها پاسخ می گرفتند .
پس از پیامبر عرب زبانان به احادیث و قرآن استشهاد می کردند:
.1به سبب زبان واحد اختلاف کمی داشتند.
.2از تفسیر به رای و تاویل آیات متشابه منع می کردند.
.3درگیر جنگ بودند.
به دلایل فوق اختلاف د رفروع دین ، عبادات و معالات بود که زود حل می شد.
در زمان خلافت ابوبکر بحث ها شروع شد زیرا مرز کفر و ایمان روشن نبود.
پس از بروز اعمال نزدیکان عثمان و قیام طلحه و زبیر ، حضرت علی (ع) و ظهور خوارج و اعمال خاص معاویه اهمیت پیدا کرد.
در زمان حضرت علی (ع) سه فرقه وجود داشت:
.1طرفدار علی: قبول ولایت ، طرفدار و مطیع بودند.
.2بیطرف : مانند سعد بن ابی وقاص و عبدالله بن عمر و اسامه بن زید و غیره .
.3 طرفدار معاویه: مخالفانی که باعث ایجاد جنگ صفین شدند . مسئله حکمیت و ایجاد خوارج که تا نیمه های قرن 3 برای دولت ها و حکومت ها در نقاط مختلف مزاحمت ایجاد کردند.
آرای مرجئه : اهل قبله مومن شناخته می شوند ، گناه کبیره نشانه بهشتی یا جهنمی بودن کسی نیست. عصمت خلیفه ربطی به مسلمانان ندارد ، اجماع برای خلافت کافی است ، گناه خطای او به کسی ربطی ندارد.
منظور این فرقه حمایت از معاویه و اخلافش بود. پس از بنی امیه اعتبار خود را از دست داد.
اندیشه مرجئه نیز جنگ صفین را در پی داشت.
شامل 168 اسلاید powerpoint
دانلود پاورپوینت تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام (گروه علوم اجتماعی) 2واحد نظری
