دانلود مقاله بررسی تاثیراستانداردهای حسابداری ایران برسطح افشا در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران دکتررسول برادران
چکیده
امروزه توسعه اقتصادی بر پایه دسترسی به منابع مالی برای سرمایه-گذاری استوار می¬باشد. این¬در حالیست که تصمیم گروه¬های مختلف در خصوص سرمایه¬گذاری، به نوبه خود به وجود یک سیستم اطلاعاتی مناسب بستگی دارد. اطلاعاتی که برای سرمایه¬گذاران و سایرین با اهمیت است، بایدبه نحو مناسب، کافی و کامل¬ افشا گردد تا در تصمیم¬گیری -آنان مفید واقع ¬شود. فرضیه تحقیق به صورت زیر می باشد: بین میزان افشا در گزارشهای مالی قبل ازتدوین استانداردهای حسابداری و بعد از آن تفاوت وجود دارد. روش گردآوری داده ها، تنظیم چک لیست موارد افشاءازطریق بررسی استانداردهای حسابداری ایران می باشد، تعداد موارد افشاء در این چک لیست 304 مورد از میان استانداردهای حسابداری ایران استخراج شده است. جهت مقایسه میزان افشاء در قبل و بعد از تدوین استانداردهای حسابداری از آزمون t- جفت شده و برای رد و یا قبول فرضیه از آزمون p- مقداراستفاده شده است. ونتیجه زیر حاصل گردیده است: بین میزان افشاء قبل از تدوین استانداردهای حسابداری و بعد از آن تفاوت معنی¬داری وجود دارد.
واژه های کلیدی:
افشاء ، صورتهای مالی ، افشای کافی ، افشای کامل، افشای مناسب.
مقدمه
حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است. این سیستم اطلاعاتی به عنوان زیر مجموعه سیستم¬های اطلاعاتی مدیریت، وظیفه پردازش داده¬های مالی را بر عهده دارد. اگر چه استفاده¬کننده بخش عمده¬ای از محصولات این سیستم اطلاعاتی، مدیریت یک واحد اقتصادی است، اما مدیریت بنا به وظایف و مسئولیت¬هائی که در قبال گروههای مختلف استفاده¬کنندگان اطلاعات مالی دارد و همچنین بنا بر الزامات قانونی یا در خواستهای طرفهای تجاری یا تأمین کنندگان مالی واحدهای اقتصادی، اطلاعات مختلفی را در اختیار استفاده¬کنندگان خارج از واحدهای اقتصادی قرار می¬دهد. گزارشهای مالی سالانه از مهمترین محصول سیستم¬های اطلاعاتی حسابداری است که برای گروههای مختلفی از استفاده¬کنندگان خارجی اطلاعات مالی، در چهارچوب مشخصی ارائه می¬شود. (عرب مازار یزدی،1374).
بیان مساله
از آنجائیکه سرمایه¬گذاران و اعتباردهندگان دو گروه اصلی برون سازمانی استفاده¬گنندگان اطلاعات مالی بشمار می¬روند و¬تهیه و فراهم کردن اطلاعات مربوط برای این دو¬گروه یکی¬از¬رسالت¬های اصلی مدیریت و سیستم¬های حسابداری می¬باشد، لذا توجه ویژه به نوع نیازهای اطلاعاتی این افراد ضرورت دارد.
با توجه¬به¬این که استفاده¬کنندگان مذکور گزارشهای مالی را به عنوان یکی از منابع اصلی اطلاعات مالی در مورد واحدهای اقتصادی ملاک تصمیم¬گیری قرار¬می¬دهند، بنابر¬این گزارشگری مالی بر¬اساس نظر هیئت استانداردهای¬حسابداری¬مالی(FASB, 1978, par.30) باید اطلاعاتی¬فراهم سازد¬که برای سرمایه¬گذاران و¬اعتباردهندگان بالفعل و بالقوه و سایر استفاده¬کنندگان در تصمیم¬گیریهای سرمایه¬گذاری و اعطای اعتبار و سایر تصمیمات مشابه مفید واقع شود.
افشای کافی، افشای مناسب و افشای کامل، اصطلاحاتی است که در کتب و مقالات حسابداری و حسابرسی برای توصیف افشا مورد استفاده قرار گرفته¬اند، اما متداولترین نظریه در خصوص افشا، افشای کافی می¬باشد که حاکی از حداقل افشای مورد نیاز است و یا به عبارتی دیگر مفهوم افشای کافی بیان کننده این موضوع است که صورتهای مالی نباید گمراه کننده باشد.اگر چه افشای کافی در گزارشهای سالانه نقش اساسی در تصمیم گیریهای صحیح و آگاهانه گروههای مختلف بخصوص سرمایه-گذاران دارد. اما تحقیقات انجام شده در کشورهای مختلف بعضاً نشان داده است که واحدهای اقتصادی بدون فشارهای دولت و الزامات قانونی و حرفه¬ای، تمایلی به افشای کافی اطلاعات مالی ندارند.در این تحقیق، با توجه به اینکه موضوع آن« بررسی تاثیر استانداردهای حسابداری ایران بر سطح افشا در شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران» است تلاش داریم میزان افشا در صورتهای مالی شرکت¬های عضو بورس اوراق بهادار تهران را با توجه به استانداردهای حسابداری ایران مورد توجه قرار دهیم و تأثیر استانداردهای حسابداری را بر میزان افشا بررسی کنیم.
دلایل اهمیت موضوع
هدف از افشای اطلاعات مالی را می¬توان ارزیابی عملکرد واحد تجاری، قضاوت در مورد چگونگی استفاده واحد تجاری از منابع موجود و پیش بینی¬روند سودآوری واحد تجاری در آینده دانست. بنابر این افشای اطلاعات در گزارشهای مالی باید مربوط، مناسب و کامل باشد.
با توجه به مطالب بیان شده در رابطه با موضوع تحقیق مشخص می¬شود که موضوع افشای اطلاعات تنها محدود به قشر معدودی از استفاده-کنندگان صورتهای مالی نمی¬شود. بلکه این موضوع در برگیرنده نیاز طیف وسیعی¬از افراد جامعه از جمله مجامع حرفه¬ای، اعتباردهندگان، دولت، سرمایه¬گذاران و سایر تصمیم¬گیرندگان مالی می¬باشد. امروزه با توجه به رونق گرفتن بورس اوراق بهادار تهران بیش از بیش نیاز به انجام چنین تحقیقاتی احساس می¬شود.
ادبیات تحقیق
رفتار افشای اطلاعات حسابداری، حداقل از دهه 1960 میلادی مورد توجه محققان قرار
گرفته است. از دیدگاه تحقیق حاضر، تحقیقات مربوط به افشاء را می¬توان به دو گروه تقسیم کرد.
گروه اول تحقیقات پرسشنامه¬ای است که طی آن، محققان به دلیل فقدان شاخص های افشاء در
جامعه آماری خود، شاخص¬هایی را برای طبقه بندی موارد افشاء طراحی و آزمونهای آماری
مربوط به رتبه بندی افشاء را اجرا کرده اند. تحقیقات سرف (Cerf, 1961) سینگوی و دسای ( (Singhvi & Desai,1971 باز یابی(Buzby,1974) نشان می¬دهد که استفاده¬کنندگان صورتهای مالی برای موارد افشاء ارزشهای متفاوتی قائل هستند.
در گروه دوم از تحقیقات مزبور، برای اندازه¬گیری میزان اطلاعاتی که افشای آنها در گزارشهای سالانه، اجباری یا اختیاری بوده و یا مجموع آنها، از نوعی شاخص استفاده شده است تحقیقات کوک (Cook,1961) و والاس و همکاران (Wallace et al., 1994) نمونه هایی از گروه دوم می باشند. (ثقفی و رضازاده1382،ص 24)
سینگ وی و دسای(Singhvi & Desai, 1971,pp.129-138) به منظور بررسی کیفیت افشای اطلاعات منتشر شده در گزارشهای سالانه، لیستی از 34 مورد اطلاعات تشکیل دادند و اطلاعات مندرج در شاخص موارد افشای تشکیل شده توسط سینگ وی و دسای، بیشترین اطلاعات لازم و مهم مالی برای تصمیم¬گیری آگاهانه سرمایه¬گذاری رادر برداشت. در این تحقیق با استفاده از شاخص موارد افشاء کیفیت افشاء در گزارشهای سالانه کمی شده و شرکت¬ها نیز بر اساس نمرات و امتیازات افشاءبه چنددسته تقسیم گردیده اند. همچنین به منظورمعنی¬داربودن رابطه بین کیفیت افشا و ویژگی¬های مختلف، یک تجزیه و تحلیل چند متغیره انجام گرفت. متغیر¬های این تحقیق عبارت بودند از:
1-اندازه داراییها(A)
2-تعداد سهام داران (N)
3-در لیست بورس بودن شرکتها(L)
4- مؤسسات حرفه ای حسابرسیCPA(E)
5-نرخ بازده(R)
6-سود نهایی(E)
رابطه بین شاخص کیفیت افشاء(I) و متغیر های فوق بصورت زیر می¬باشد. (I)=F(A,N,L,C,R,E) فرضهای سینگ وی ودسای، در این تحقیق این است که بین متغیر¬های فوق با شاخص¬های کیفیت افشاء رابطه معنی¬داری وجود دارد.
نتایج پژوهش سینگ وی و دسای شامل موارد ذیل می¬باشد:
1- شرکتهای بزرگ نسبت به شرکتهای کوچک از کیفیت افشای بهتری برخوردارند.
2- شرکتهائیکه تعداد سهامداران بیشتری داشته باشند، از کیفیت افشای بهتری بر خوردارند.
3- شرکتهای حسابرسی شده توسط مؤسسات حرفه ای بزرگ (CPA) نسبت به شرکتهای حسابرسی شده توسط مؤسسات حرفه ای کوچک از کیفیت افشای بیشتری برخوردارند.
ملکیان: در¬سال 1376 تحقیقی¬در¬زمینه" جامعیت¬گزارش¬های¬سالانه و ویژگی¬های مالی¬شرکت¬های پذیرفته¬شده در¬بورس اوراق بهادار تهران"-انجام داد. . ملکیان ویژگی¬های مالی¬شرکت ها را به دو طبقه و به صورت زیر تنظیم نموده است
1-ویژگی¬های مرتبط با ساختار مالی که عبارتند از اندازه شرکت ها و نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام شرکت ها در این تحقیق اندازه به معنی جمع دارائیها تعریف گردید.
2- ویژگی های مرتبط با عملکرد مالی
نتایج حاصل از تحقیق به صورت زیر خلاصه گردید:
1- بین اندازه شرکت(جمع داراییها) و افشای کامل گزارش های سالانه رابطه معنادار وجود دارد.
2- بین نسبت بدهیها به حقوق صاحبان سهام و افشای کامل گزارش-های سالانه رابطه معنادار وجود دارد.
3- بین فروش خالص و افشای کامل گزارش¬های سالانه رابطه معنادار وجود دارد.
هدف از افشاء اطلاعات مالی چیست؟
هدف از افشاء در گزارشگری مالی، ارائه اطلاعات لازم برای نیل به مقاصد زیر است:
الف-ارزیابی عملکرد واحد تجاری.
ب- قضاوت در مورد چگونگی استفاده واحد تجاری از منابع موجود.
ج- پیش بینی روند سودآوری واحد تجاری در آینده.
بنابراین، اطلاعاتی که از طریق گزارش¬های مالی ارائه می¬شود باید مربوط، مناسب و کامل باشد. در افشای اطلاعات مالی باید نیازها و-خواستهای سرمایه¬گذاران اصلی، مؤسسات سرمایه¬گذاری و¬تحلیل¬گران مالی مورد توجه قرار گیرد. این واقعیت که کلیه سرمایه¬گذاران برای ارزیابی مخاطرات نسبی سرمایه¬گذارای در هر یک از واحدهای تجاری به اطلاعات مالی نیاز دارند نیز باید در افشای اطلاعات مزبور مورد نظر قرار گیرد. هر چنداعتباردهندگان و ارگانهای دولتی برای دستیابی به اطلاعات اضافی جهت تأمین نیازهای خود معمولاً قدرت و امکانات لازم را دارند، با این وجود، در ارتباط با افشای اطلاعات مالی آنان نیزباید به عنوان گروههای استفاده¬کننده صورتهای مالی، در نظر گرفته شوند (عالی ور،1365،ص2).
قلمروتحقیق
قلمروموضوعی:این تحقیق ازلحاظ موضوعی تاثیراستانداردهای حسابداری ایران برسطح افشاراموردبررسی قرارمی دهد.
قلمرومکانی:این تحقیق براساس اطلاعات حاصله ازصورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده دربورس اوراق بهادارتهران انجام شده است.لذابه دلیل وجودداده های مربوط به این شرکتها دربورس تهران مکان تحقیق بورس اوراق بهادارتهران می باشد.
قلمرو زمانی:باتوجه به اینکه هدف این تحقیق بررسی تاثیراستانداردهابرسطح افشامی باشدو بایدمقایسه ای بین صورتهای مالی قبل ازتدوین استانداردها وبعدازآن بعمل آیدبنابراین صورتهای مالی سال79باصورتهای مالی سال85که استانداردها لازم الاجراشده است مقایسه می شود
اهداف تحقیق
مهمترین اهداف تحقیق بصورت زیرمی باشد:
اهداف علمی:تعیین میزان افشاء با توجه به نوع صنعت و ارائه یک الگو جهت پیش بینی کیفیت افشای اطلاعات و درجه بندی صنایع مختلف در طبقات گوناگون برای سهولت تصمیم گیری سرمایه گذاران و بستانکاران
اهداف کاربردی:تعیین سطح افشای کافی در صورتهای مالی اساسی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با الزامات استانداردهای حسابداری ایران وارایه راهکارهای مناسب به کاربران ازجمله بورس اوراق بهادارتهران وسازمان حسابرسی کشوربعنوان مرجع تدوین کننده استانداردهای حسابداری وسهامداران بعنوان استفاده کنندگان ازصورتهای مالی شرکتها
فرضیه تحقیق:
تحقیق حاضر در صدد بررسی تاثیر استانداردهای حسابداری ایران با سطح افشای اطلاعات در صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می¬باشد. در این تحقیق سطح افشا به افشای کافی، مناسب و کامل تعریف شده است.
باتوجه به مطالب عنوان شده فرضیه تحقیق¬شامل یک¬فرضیه اصلی وبصورت زیرتدوین گردیده است:
بین میزان افشاء در گزارشهای مالی قبل از تدوین استانداردهای حسابداری و بعد از آن تفاوت وجود دارد.
روش تحقیق
در این پژوهش، از لحاظ دسته بندی تحقیقات بر حسب نحوه گردآوری داده ها(طرح تحقیق)، می توان این تحقیق را توصیفی دانست که از نوع پیمایشی بوده و به توصیف ویژگیهای جامعه آماری شامل ماهیت شرایط، رابطه و چگونگی ارتباط بین آنها می پردازد.
پیمایشی ، عبارتست از جمع آوری اطلاعات که با طرح و نقشه و به عنوان راهنمای علمی توصیف، پیش بینی یا به منظور تجزیه و تحلیل روابط بین برخی متغیرها، مانند اندازه و سطح افشاء صورت می-پذیرد. پیمایش معمولاً در مقیاس وسیع انجام می¬شود و نقطه مقابل تجربیات آزمایشگاهی است که هدف آن تمرکز بیشتر در مقیاس کوچکتر است(کریم نیا،1369،ص9).
جامعه آماری
با توجه به تعاریف بیان شده، چون شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از ویژگی¬های مشترکی نظیر: در دسترس بودن اطلاعات، سهامی بودن آنها، تابعیت ایرانی داشتن شرکت، گذشت حداقل دو سال از تاریخ بهره برداری شرکت، سودآور بودن در دوره گذشته و امکان سودآوری در آینده برخوردار می¬باشند، لذا بعنوان جامعه آماری این تحقیق انتخاب شده اند.
نمونه آماری
باتوجه به روشهای مختلف تعیین حجم نمونه ازروش برآورد«نسبت متغیراصلی باتوجه به حجم جامعه»به تعین حجم نمونه پرداخته ایم.(منصورفر،1380،ص319)
که در آن نشانگر دقت معین وt نشانگر قابلیت اعتماد معین(95% یا 99%) می باشد.
با توجه به نبود اطلاعات کافی در موردp، نسبت شرکتهایی که به اندازه کافی افشاء اطلاعات داشته اند. مقدار آنرا برابر 5/ می-گیریم، هم چنین مقدارdرا برابر 1/. و مقدارt را برابر 96/1 انتخاب می¬کنیم. مقدار 96/1=t معادل قابلیت اعتماد 95% می باشد.
بنابراین
نحوه انتخاب تعداد شرکتها از صنایع مختلف بصورت زیر می باشد:
پس از هر صنعت 25% شرکتها بصورت تصادفی انتخاب می شود.
روش گردآوری داده ها و اطلاعات
جهت جمع آوری داده های مورد نظر در این تحقیق از دو روش استفاده شده است که به شرح زیر می باشد:
الف)روش کتابخانه ای
در این روش با بهره گیری از کتب و مجلات موجود در داخل و خارج کشور، همینطور استخراج مقالات در رابطه با موضوع از اینترنت، اطلاعات لازم در خصوص تبیین ادبیات موضوع تحقیق گردآوری گردیده است.
ب)روش میدانی
در این روش به دو طریق عمل شده است:
1- تنظیم چک لیست موارد افشاء از طریق بررسی استانداردهای حسابداری ایران(کمیته فنی سازمان حسابرسی) این فهرست به منظور تعیین موارد افشای کافی صورتهای مالی که در این تحقیق برای تعیین مقدار متغییر وابسته (y) لازم است، تهیه گردید. در تنظیم این چک لیست تنها از موارد الزامی افشاء اشاره شده در استانداردهای حسابداری ایران استفاده شده است.
تعداد موارد افشاء در این چک لیست 304 مورد می باشد که از میان استاندارد های حسابداری ایران استخراج شده است.
خلاصه اطلاعات مربوط به چک لیست موارد افشاء با توجه به شماره استاندارد مربوط در جدول زیر آورده شده است.
شماره استاندارد عنوان استاندارد تعداد بند های مربوطه در چک لیست شماره بندها از .....تا....
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
نحوه ارائه صورتهای مالی
صورت جریان وجوه نقد
درآمد عملیاتی
حسابداری پیش آمد های احتمالی
حسابداری رویداد های بعد از تاریخ تراز نامه
گزارش عملکرد مالی
حسابداری مخارج تحقیق و توسعه
حسابداری موجودی مواد وکالا
حسابداری پیمانهای بلند مدت
حسابداری کمک های بلاعوض دولت
حسابداری دارائیهای ثابت مشهود
افشای اطلاعات در خصوص اشخاص وابسته
حسابداری مخارج تامین مالی
نحوۀ ارائه دارایی های جاری وبدهیهای جاری
حسابداری سرمایه گذاری ها
تسعیر ارز
حسابداری دارایی های نامشهود
صورت های مالی تلفیقی سرمایه گذاری در واحد های تجاری فرعی
ترکیب واحد های تجاری
حسابداری سرمایه گذاری درواحد های تجاری وابسته
حسابداری اجاره
گزارشگری مالی میان دوره ای
حسابداری مشارکتهای خاص
گزارشگری¬واحدهای¬تجاری¬درمرحله قبل¬از بهره برداری
گزارشگری بر حسب قسمت های مختلف
فعالیت های کشاورزی
54
17
4
3
3
22
4
10
8
6
16
9
1
1
9
8
7
14
22
13
17
12
9
7
13
15
1-54
55-71
72-75
76-78
79-81
82-103
104-107
108-117
118-125
126-131
132-147
148-156
157-157
158-158
159-167
168-175
176-182
183-196
197-218
219-231
232-248
249-260
261-269
270-276
277-289
290-304
2- تطبیق چک لیست موارد افشای تهیه شده با صورت های مالی شرکتهای نمونه در این تحقیق جهت کمی کردن شاخص افشاء (متغیر وابسته ) که همان افشاء کافی می باشد، صورتهای مالی هر کدام از شرکتهای نمونه با چک لیست مذکور تطبیق داده شده تا نمره افشای مربوط به هر شرکت بدست آید.
روش محاسبه بدین صورت می باشدکه چک لیست موارد افشاباگزارشهای مالی شرکت های نمونه تطبیق¬داده شده وبراساس طیف لیکرت ازنمره 1-الی¬5 به ترتیب زیربرای¬سطح افشا درنظر¬گرفته شده است.
نمره 1برای سطح افشاء خیلی ضعیف
نمره 2برای سطح افشاءضعیف
نمره 3برای سطح افشاءمتوسط
نمره 4برای سطح افشاءخوب
نمره 5برای سطح افشاءخیلی خوب
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 52 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
بررسی تاثیراستانداردهای حسابداری ایران برسطح افشا در شرکتهای پذیرفته شده در بورس ...