از زمان های بسیار قدیم، انسان علاقه به نگهداری وحفظ مواد فرار ومعطر گیاهان داشت و افرادی که بعدها شیمی دان نامیده شدند اقدام به جداسازی این ترکیبها ازگیاهان می کردند. در آن زمان احتمالاً مشاهده شده بود که در اثر حرارت، ترکیب های معطر گیاه شروع به بخار شدن میکنند و سرد کردن این بخارات تولید قطراتی از مایع می کند که دو لایه آب و روغن را تشکیل می دهند. در حالی که در چنین تجربیات اولیه ای آب خود گیاه به عنوان حمل کننده اسانس مورد مصرف قرار می گرفت و استفاده از آب اضافی یا بخار در دستگاه تقطیر، بعدها برای دستیابی به بازده و کیفیت بهتر اسانس ، وارد شد.
بنابراین در همان کارهای اولیه، ما به اصطلاحات روغن اسانسی با روغن اتری برمیخوریم که به روغن فراری اطلاق می شد که به وسیله تقطیر از گیاه جدا می شود.
براساس چنین تعریفی مشخص است که یک تفاوت شاخص بین روغن های چرب و روغن هایی که به راحتی تبخیر می شوند وجود دارد. فراریت ومنشاء گیاهی از خواص ویژه چنین روغن هایی است و به همین دلیل بهتر است در تعریف خود اضافه کنیم روغن های اسانسی، روغن های فرار گیاهی هستند که علاوه بر تقطیر گیاه با بخار مستقیم با روش های دیگر هم به دست می آیند. مثل روغن بادام تلخ که به وسیله عمل آنزیمی و اسانس پرتقال و لیموکه با پرس ساده به دست می آیند و اسانس های فرار خاصی که به وسیله استخراج با حلال به دست می آیند هم جزو روغن های اسانسی هستند.
ترپن ها و مشتقات آنها
بیشترین گروه مشخصه ترکیب ها در اسانس ها هیدروکربن هایی با فرمول عمومی C10H16 به( به عنوان یک قاعده) و گروه ترکیب های اکسیژن دار آن ها با فرمول عمومی C10H16O و C10H18O می باشند.
نام عمومی ترپن , که برای دسته از ترکیب ها به کار می رود، از کلمه تربانتین (Terpentin) گرفته شده است. زمان های قدیم برای ترکیب های اکسیژن دار کلمه کامفور به کار می رفت . مثلاً کامفور آویشن یا کامفور نعنا که بعدها به نام تبمول و منتول نامیده شدند.
الف) منوترپن ها و تنوع ساختمانی
هیدروکربن های غیر حلقوی اشباع با 10 اتم کربن با فرمول C10H22 دارای 6 اتم هیدروژن بیشتر از C10H16 هستند. این کمتر بودن تعداد هیدروژن ممکن است ناشی از پیوند دوگانه، ساختمان حلقوی یا هر دو باشد. این تفاوت ها باعث وجود هیدروکربن های خطی ( با 3 پیوند دوگانه)، تک حلقه ای( با 2 پیوند دوگاه) و در حقله ای ( با 1 پیوند دوگانه) می شود.
بنابراین برای فرمول C10H16 ( منو ترپن ها) امکانات ساختمانی زیر وجود دارد.
تمام این ساختمان ها در اجزای روغن های اسانسی دیده می شوند.
ب) سسکوئی ترپن ها و تنوع ساختمانی
دسته دیگری از ترکیب های ترپنی که از سه واحد ایزوپرن تشکیل شده اند سسکوئی ترپن ها هستند که حاوی یک و نیم واحد ترپن هستند یا تعداد کربن های آن ها یک و نیم برابر منو ترپن هاست.
در اینجا در سری ترپن ها، انواع ساختمان هایی که انتظار داریم با فرمول عمومی c16H24 وجود داشته باشد به صورت زیر دسته بندی می شوند.
مثل هایی از این چهار دسته ترکیب وجود دارد و مثل سری C10، انواع درجات اکسایش و کاهش در این ترکیب ها دیده می شود. در میان این ترکیبات، اجزای بسیار ارزشمند معطر ( مورد استفاده در عطر سازی)، الکل های سسکوئی ترپنی مثل فارنزول و نرولیدول هستند این الکل های 15 کربنه وابستگی مشابهی مثل ژرانیول و لینالول در سری منوترپن ها دارند.
به همین دلیل این ترکیب ها را ژرانیول و لینالول گروه سسکوئی ترپن ها می خوانند این مشابهت به وسیله تبدیل درونی و بسته شدن حلقه (ring- closures) به سسکوئی ترپن های تک حلقه ای از نوع بیسابولن مشابه با تشکیل ترپینئول و دی ترپن در سری منو ترپن هاست.
به وسیله ی افزودن زنجیر 5 کربنی غیر اشباع، احتمال بسته شدن ثانویه حلقه (secondry ring- closuer) افزوده می شود. این بسته شدن حلقه اغلب به وسیله ی بر هم کنش با اسیدها یا به وسیله ی دهیدروژناسیون با سولفور، سلنیم و کاتالیست هایی مثل پلاتین و پالادیم اتفاق می افتد.
ج) دی ترپن های و تنوع ساختمانی
اعضای گروه بعدی، ترکیب هایی شامل چهار واحد ایزوپنتن هستند. از آنجا که احتمال نحوه اتصال این واحدها بسیار متعددتر از گروه قبلی است، مطالعه این ترکیب ها بسیار مشکل می باشد . تکنیک های جداسازی به دلیل نقطه جوش بالای آن ها محدود است. احتمال ایزومریزه شدن این ترکیب ها بسیار بالاست و مشابهت خواص فیزیکی آن ها نیز زیاد است. ساختمان های کاملاً شناخته شده از این دی ترپن ها، محدود و متعلق به بعضی از محصولات تجاری کاملاً شناخته شده از این دی ترپن ها، محدود و متعلق به بعضی از محصولات تجاری کاملاً شناخته شده هستند. مثل رزین اسید از galipot , rosin, و kourikopal و ترکیباتی مثل ویتامین A و کلروفیل الکل فیتول است.
به جزء آلفا – کامفورن ، اسکلارئول و مانویل اکسید و مانول ساختمان های دی ترپن هایی در فراکسیون های دارای نقطه جوش بالای اسانس ها، زیاد شناخته شده نیست.
شامل 115 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله شیمی و تهیه صنعتی روغن‌های اسانسی