گزارش کارآموزی پتروشیمی رازی 149 ص
موقعیت و ویژگی های پتروشیمی رازی پتروشیمی رازی یکی از عظیم ترین کارخانه های تولیدی کودهای ازته و فسفاته و مواد شیمیایی در کشور می باشد، این مجتمع بزرگترین تولید کننده آمونیاک، کود اوره، اسید سولفوریک و گوگرد و تنها تولید کننده اسید فسفریک و کود دی آمونیوم فسفات در ایران می باشد.مواد اولیه مصرفی این مجتمع گاز ترش ، خاک فسفات کلسیم(خاک فسفات) آب و هوا می باشد.به علت قدمت واحدها و صدمات وارده در جنگ ، ظرفیت تولید در حال حاضر به 2400000 تن در سال رسیده است و با تکمیل پروژه ها آمونیاک سوم این ظرفیت به 3700000 تن در سال خواهد رسید.صدور سالانه یک میلیون و دویست هزار تن کودهای شیمیایی به مراکز توزیع در تقویت و توسعه اقتصادی کشور مفید و مؤثر می باشد.موفقیت مجتمع در اخذ گواهینامه های استاندارد جهانی ایزواین مجتمع با درک جهت گیری های استراتژیک شرکت ملی صنایع پتروشیمی و جهت حضور فعال در بازارهای جهانی خط مشی خود را بر اساس استانداردهای کیفیت ، محیط زیست و بهداشت ایمنی برنامه ریزی نمود که با تلاش و همت و مسئولین و پرسنل مجتمع و پس از طی مراحل لازم ، در مهرماه 1381 موفق به اخذ استانداردهای کیفیت (ایزو 9000 ، تضمین کیفیت (ایزو 14001) محیط زیست و بهداشت ایمنی (OHSAS) 18000 برای کلیه واحدهای این مجتمع از شرکت SGS گردید.جایگاه مهم جهانی پتروشیمی رازی در عرصه محیط زیست مسئولیت استخراج و بهره برداری از شش حلقه چاه (گاز ترش) با 24% گاز سمی هیدروژن سولفوره به میزان روزانه 220 میلیون فوت مکعب از منطقه مسجد سلیمان و ارسال این گاز مسافت 174 کیلومتر به واحدهای تولیدی و تبدیل این گاز به 10 هزار تن فراورده های شیمیایی در روز از افتخارات این قطب مهم تولیدی در خدمت به محیط زیست و توسعه اقتصاد کشور است گاز مصرفی با مشخصات فوق در دنیا اختصاص به این مجتمع داشته و کشور کانادا دومین مصرف کننده در جهان می باشد.هدف از تأسیس شرکت سهامی پتروشیمی رازی : تولید کودهای شیمیایی اوره و دی آمونیوم فسفات جهت کشاورزان کشورمان بوده است.برای این منظور فراورده های مورد نیاز شیمیایی همچون گوگرد – گاز متان – اسید سولفوریک – اسید فسفریک – آمونیاک و گاز کربنیک در این مجتمع تولید شود خوراک عمده برای تولید این محصولات شیمیایی در مجتمع گاز ترش است که از 6 حلقه چاه (این نوع گاز) در ارتفاعات شهرستان مسجد سلیمان استخراج گردیده و پس از عملیات نم زدایی در واحد جذب آب واقع در این منطقه ، توسط خط لوله 174 کیلومتری و با تمهیدات خاص ایمنی به کارخانجات این شرکت ارسال می گردد، این گاز ابتدا (در واحد تفکیک) مایعات گازی آن جدا شده و سپس به سه واحد پالایش گاز و بازیافت گوگرد هدایت می گردد.واحدهای تصفیه گاز، گوگردسازی، دانه بندی گوگرد، اسید سولفوریک، اسید فسفریک و کود DAP :شامل (3 واحد تصفیه گاز – 3 واحد گوگردسازی – 3 واحد اسید سولفوریک و یک واحد اسید فسفریک) می باشند، در این واحدها به تزتیب گاز سمی هیدروژن سولفوره (H2S) که همراه متان و مقداری گاز کربنیک می باشد در واحدهای تصفیه گاز به برج جذب (ABZORBER) وارد شده و طی عملیات فرایندی ، گاز ترش همراه آمین (DEA) با فشار بالا و درجه حرارت پایین از قسمت تحتانی برج خارج شده و از بالای برج گاز متان جداسازی می شود و جهت تولید آمونیاک به واحدهای آمونیاک ارسال می گردد. آمین حاوی گازهای اسیدی وارد برج احیاء (REGENERBTION) می شود. در این برج، بر عکس برج دفع (DESORBTION) صورت گرفته و گاز H2S با فشار پائین و درجه حرارت بالا جدا می گردد و در برج های واکنش (CONVERTOR) و سپس کوره ها، گوگرد در مجاورت اکسید آلومنیوم جدا شده و به صورت مذاب تولید می گردد.گوگرد مذاب تولید شده، جهت تولید اسیدسولفوریک به واحدهای سه گانه این اسید ارسال می گردد و خط دوم گوگرد مذاب جهت تولید گوگرد جامد به صورت دانه ای به واحد دانه بندی گوگرد پمپ می گردد. جامد به صورت دانه ای به واحد دانه بندی گوگرد پمپ می گردد. تنها اسید فسفریک تولیدی در کشور در این مجتمع از ترکیب اسید سولفوریک و خاک فسفات (فسفات کلسیم) وارداتی بدست می آید که طی عملیات فرآیندی پس از جدا سازی سولفات کلسیم (گچ) و تغلیظ شدن انیدرید فسفریک، اسید فسفریک به روش مرطوب و با غلظت 54% (P2O5) حاصل می گردد، این اسید در واحدهای کودسازی دی آمونیوم فسفات با ترکیب آمونیاک منجر به تولید این کود می گردد.واحدهای تولیدی دی آمونیوم فسفات (D.A.P)کود شیمیایی دی آمونیوم فسفات یکی از کودهای مهم پر مصرف کشاورزی در ایران می باشد. این کود از ترکیب مستقیم اسید فسفریک و آمونیاک بدست می آید، فرآیند جهانی آن به دو صورت است :1-CONVENAL 2-PIPEREACTORفرآیند تولید واحد D.A.P شماره 1 پتروشیمی رازی از نوع ردیف اول می باش و ظرفیت تولید آن به 700 تن در روز افزایش یافته است.فرآیند تولید واحد D.A.P شماره 2 از نوع ردیف 2 می باشد که از نوع پیشرفته آن در دنیاست و ظرفیت آن 800 تن در روز می باشد.واحدهای آمونیاک (شماره 1 و 2)گاز متان تولیدی در مجتمع در بخش ریفرمر اولیه واحدهای آمونیاک وارد گردیده، پس از اختلاط با بخار و فعل و انفعال، گاز متان (با حرارت 1300 درجه فارنهایت و در مجاورت اکسید نیکل) به هیدروژن، منواکسید و دی اکسید کربن تبدیل می گردد واکنش ریفر اولیه با تزریق هوا در ریفرمر ثانویه تکمیل شده و همزمان با آن، ازت مورد نیاز جهت واکنش آمونیاک سازی از طریق هوا وارد چرخه فرآیند می گردد و در برج واکنش منجر به تولید آمونیاک می گردد و آمونیاک مایع تولیدی ر دو مخزن ویژه این محصول نگهداری می شود، ضمناً CO همراه گاز پروسس در مراحل بعدی به CO2 تبدیل شده و در بخش به وسیله آمین (MEA) جدا شده و به عنوان وراک واحدهای کود شیمیایی اوره به این واحدها ارسال می گردد.واحدهای اوره (شماره 1 و 2)کود شیمیایی اوره از ترکیب آمونیاک و گازکربنیک حاصل می گردد، فرآیند تولید این واحد از نوع TOTAL-RECYCLE است.پس از عملیات تغلیظ سازی و جداسازی آب ، محصول اوراه به صورت گرانول (دانه های درشت) و پریل (دانه های ریز) در می آید، آخرین تکنولوژی دانه بندی اوراه در دنیا به صورت گرانول می باشد-کودهای تولیدی جهت بسته بندی به واحد بسته بندی محصولات ارسال می گردد.واحدهای سرویس دهنده : واحدهای (UTILITY) شامل تولید برق و بخار و آب صنعتی می باشند، در نیــروگاه مجتمع 5 توربین گاز برق با ظرفیت 60 مگاوات و همچنین 6 دیگ مولد بخار با ظرفیت 500 تن بخار در ساعت و همچنین آب صنعتی با ظرفیت 675 متر مکعب در ساعت در مدار تولید می باشند.تأسیسات کشتیرانی و بسته بندی محصولات و مخازن : وجود سه اسکله بزرگ اختصاصی جهت عملیات صادرات و واردات، دو انبار بزرگ کود شیمیایی، مخازن اسید سولفوریک، اسید فسفریک و آب ورودی و همچنین خطوط کیسه پرکنی از طریق کامیون، راه آهن و کشتی در واحد بسته بندی محصولات از جمله تاسیسات مهم این مجتمع به شمار می روند.
عنوان صفحه
تاریخچه پتروشیمی رازی...................................................................................... 1
موقعیت و ویژگی های پتروشیمی رازی ....................................................................... 1
موفقیت مجتمع در اخذ گواهینامه های استاندارد جهانی ایزو.................................................. 2
واحدهای تولیدی دی آمونیوم فسفات (D.A.P)....................................................................... 4
واحدهای آمونیاک (شماره 1 و 2)............................................................................. 5
واحدهای اوره (شماره 1 و 2)............................................................................ 5
واحدهای سرویس دهنده ...................................................................................... 6
دستورالعمل آزمایشات واحد اوره ..................................................................................................................... 7
واحد استامی کربن ........................................................................................ 9
محاسبه گر الکترونیکی (Printet plotter)...........................................................................................................15
خوراک آمونیاک Ammonia Feed........................................................... 24
مقدار آب -روش 2.2............................................................................................. 28
تعیین عیار -روش 2 0 3 32
-تعیین روغن در محصولات وآمونیاک مصرفی.................................................................................................34
تعیین آهن -روش 2.5 ...................................................................................... 36
تعیین آمونیاک کل.......................................................................................... 41
مقدار آمونیاک آزاد و CO2 ترکیب شده ........................................................................................................ 43
مقدار اوره ........................................................................................................ 47
مقدار آمونیاک آزاد در دی اکسید کربن (Co2) ترکیبی -روش 4.3........................................55
آمونیاک آزاد................................................................................................ 58
محلول اسید کلرید ریک N/10 با عیار مشخص ............................................................................................. 70
نیتروژن کل -روش 10 . 3 ................................................................ 72
تعیین رطوبت - روش 10 . 4 .............................................................................. 75
تعیین بیوره........................................................................ 79
تعیین دانه بندی ........................................................................... 84
روش کالیبراسیون یاتصدیق الک ها................................................................. 85
روش اندازه گیری آمونیاک با معرف نسلر......................................................................... 86
اندازه گیری . Bulk Density .............................................................................................. 88
رسم منحنی کالیبراسیون............................................................................................. 92
لوازم و محلو لها................................................................................................ 94
الکل متانول خالص ....................................................................................... 96
تعیین در صد وزنی اسید سولفوریک........................................................................... 98
تعیین کدورت اسید سولفوریک................................................................................... 98
تعیین فاکتور کدورت................................................................................... 99
تعیین مقدار آهن در اسید سولفوریک............................................................................................................... 101
تعیین مقدار SO2 در اسید سولفوریک................................................................................ 102
5-7- تعیین مقدار NO2 در اسید سولفوریک.................................................... 103
تعیین Cl در اسید سولفوریک................................................................................................. 104
تعیین اکسیژن در گاز خروجی دودکش و کو ره ............................................................... 105
تعیین مقدار SO2 در گاز دودکش و کوره............................................................................ 106
تعیین مقدار ، Na2O , V2O5,K2O در کاتالیست وانادیم پنتوکساید -بروش جذب اتمی..................... 108
روش Pack کردن Gooch crucible باAsbestose.................................................................... 112
لوازم و مواد شیمیایی مورد نیاز.................................................................................. 113
معرف QUIMOCIAC .................................................................................................................113
تعیین مقدار Citric insoluble P2O5 در Gypsum cake (C.I.S)................................................... 120
محاسبه روش رسوبی.................................................................................................... 123
تعیین مقدار Total P2O5 در Gypsum cake ......................................................................................... 123
محاسبه روش نورسنجی ..................................................................................... 124
تعیین مقدار مواد نامحلول در اسید درخاک فسفات (Acid insoluble)..................................................... 124
تعیین مقدار SiO2 درخاک فسفا ت...................................................................................... 126
تعیین مقدار Al2O3 در خاک فسفات بروش 8- هیدروکسی کینولین..................................................... 129
تعیین مقدار آهن در خاک فسفات بروش دی کرومات (محلول درHCL )................................................. 131
تعیین مقدار کلسیم در خاک فسفات به روش رسوبی بر حسب CaO............................................................. 137
نمونه گیری از آمونیاک مایع جهت تعیین خلوص ......................................................... 139
تعیین مقدار فلوراید در اسید فسفریک ومحصولات فسفاته...............................................................141
لوازم واتصالات لازم جهت تقطیر وتولید بخار آب................................................................. 143
تعیین میزان کلرایددراسیدفسفریک به روش کدورت سنجی.................................................................. 149
گزارش کارآموزی پتروشیمی رازی