چکیده
در جامعه اطلاعاتی و عصر اطلاعات، دستیابی و نیل به سواد اطلاعاتی امری ضروری و حیاتی است. نیاز دانش آموزان برای دستیابی به منابع موثق و معتبر و کارآمد بر همگان مبرهن و آشکار است. مطمئنا از آنجا که آموزش بر اساس استانداردها ارزیابی را ساده و تمایز میان موسسات را آشکار می نماید به زودی این امر عمومی و فراگیر خواهد شد. این موضوع از لحاظ نظری به پایه ای بودن دانش می پردازد. البته دانش استاندارد یک موضوع است و بکارگیری آن یک موضوع دیگر. برای بکارگیری استانداردها تعهد و فعالیت در سطح مدارس مورد نیاز است. به منظور رسیدن دانش آموزان به موفقیتهای چشمگیر، فعالیت ها باید برنامه ریزی شده و بر اساس تحقیقات منتقل و ارزیابی شوند. موارد پژوهش ضمن عمل مطالعاتی تحقیقات عملی که در ادامه می آید ، نمونه ای از چنین مکمل هایی را در اختیار ما میگذارد.
کلید واژه: سواد اطلاعاتی، مدارس
مقدمه
امروزه دانش آموزان بیش از هر زمان دیگری در این عصر دیجیتال، به سواد اطلاعاتی نیاز دارند. بخصوص زمانی که اطلاعات همگانی و دسترسی به آن بی هیچ قید و بندی امکان پذیر شده است، نیاز دانش آموزان برای دستیابی به منابع معتبر، موثق و کارآمد به اندازه تعبیر و کاربرد یافته ها، اهمیت یافته است.
با توجه به نیاز، انجمن کتابداران مدارس امریکا و انجمن فن آوری و ارتباطات آموزشی ، مجموعه ای از استاندارد های سواد اطلاعاتی را برای دانش آموزان آماده نموده و در سال 1998، با عنوان قدرت اطلاعات (1) منتشر کردند. یک سال بعد جامعه بین المللی برای فن آوری در آموزش مجموعه ای از استانداردهای شبیه به آنها در زمینه فن آوری برای دانش آموزان چاپ کردند.
مطمئنا از آنجا که آموزش بر اساس استانداردها ارزیابی را ساده و تمایز میان موسسات را آشکار می نماید به زودی این امر عمومی و فراگیر خواهد شد. این موضوع از لحاظ نظری به پایــه ای بودن دانش می پردازد.
البته دانش استاندارد یک موضوع است و بکارگیری آن یک موضوع دیگر. برای بکارگیری استانداردها تعهد و فعالیت در سطح مدارس مورد نیاز است. به منظور رسیدن دانش آموزان به موفقیت های چشم گیر، فعالیت ها باید برنامه ریزی شده و بر اساس تحقیقات منتقل و ارزیابی شوند. موارد مطالعاتی تحقیقات عملی که در ادامه می آید ، نمونه ای از چنین مکمل هایی را در اختیار ما میگذارد. نگاهی دوباره و کوتاه به پژوهش ضمن عمل(عملی) زمانی که جان دیویی این نوع آزمون سازمان یافته را به کاربرد، پژوهش ضمن عمل (عملی)در دهه (3)1940 رابطه بسیار نزدیکی با دانشکده مدرسین در دانشگاه کلمبیا داشت. ایده اصلی این بود که با ارائه دادن روش تجربی به معلمان می توان روش ها ی عملی را در معلمان قویت کرد. همچنین پژوهش ضمن عمل(عملی) به عنوان چرخه ای تشخیصی تلقی می شود که بوسیله آن :
1. موقعیت فعلی تجزیه می شود
2. سوالها پرسیده می شوند
3. عامل ها مشخص می شوند
4. را ه حل پیشنهاد می شود
5. مداخله ها(2) تکمیل و اندازه گیری می شود
6. داده ها جمع آوری و تحلیل می شوند و
7. سوالات جدید مطرح می شود.
پژوهش های ضمن عمل(عملی) روش مناسب برای بالابردن یافته های دانش آموزان به اندازه تجربیات آموزش آنها می باشد. بخصوص زمانی که کنترل متغیر ها مشکل باشد. پژوهش های ضمن عمل(عملی) رهیافت سازمان یافته ای را فراهم کرده و تصمیم گیری متفکرانه ای را به ارمغان می آورد.
سابقه جمعیت شناختی(4)
دبیرستان ردوود(5) یک پایگاه پژوهش ضمن عمل(عملی) ، واقع در حومه شهر است که در سال 1992 شروع به تکمیل مدیریت پایگاهی خود نمود. این مدرسه از نظر موقعیت آکادمیکی بسیار غنی و از حمایت جامعه بر خور دار است. مطالعات شخصی آنها نشان می دهد که جمعیت دانش آموزان بر حسب پیشینه نیازهای دانشگاهی ، اجتماعی کاملا متنوع شده است. نزدیک به 85% قفقازی ( که آنها اهل خاورمیانه هستند) ، لاتین زبانها و عده ای آفریقایی – امریکایی به زودی درصد زیادی از دانش آموزان این مدرسه را تشکیل خواهد داد. علاوه بر این برنامه ESL و خدمات آموزشی ویژه گسترده ،حوزه فعالیت مدرسه را افزایش می دهد .
در زمینه تلاش تخصصی در سال های 1999-1998، کتابخانه حدود 30000 منابع چاپی، بیش از 80 عنوان مجله مشترک (آبونمان) برای تمام مقاطع شغلی برای کتابخانه ارائه کرده است پانزده ایستگاه کامپیوتری (6) دانش آموزی برای استفاده از امکانات سی دی رام(7) ، نرم افزار و اینترنت به شبکه اطلاعاتی پیوستند. بقیه دانش آموزان هم به برگه دان کتابخانه که مشوق کاربردهای جانبی و نیازهای ویژه آموزشی بود، دست یافتند. مواد درسی بیشتر به محتوا ی کتابها توجه داشتند و یک سری وسایل کمک آموزشی مکمل دروس شفاهی وجود داشت.
نیاز به پژوهش های ضمن عمل(عملی)در سواد اطلاعاتی به محض اینکه مدرسه رهبری مدرسه سازمان همکاری در اصلاح مدارس وابسته خلیج(7) را به عهده گرفت . تلاشی متمرکز به صورت زیر تعیین شد:
مشخص نمودن و فراهم نمودن وسایل مورد نیاز دانش آموزان برای دستیابی به نتایج قطعی ( با خواندن ، ارتباطات، و ریاضیات) شروع شد. به عنوان مثال برای شروع ، دانش آموز می بایست نتایج خواندن را در کلاس 2002 برآورده کند که عبارت بود از: " خواندن و تجزیه تحلیل مطالب در رشته های مختلف." در کلاس 2003 ، دانش آموز باید به نتایج فن آوری دست پیدا کند:" یعنی بکار گیری فن آوری بعنوان وسیله ای برای دسترسی به اطلاعات". در بخش های بزرگ ، کانون تمرکز روی یک پاسخ متمرکز می شد، و این پاسخ عبارت بود از وجود نمرات پائین خواندن در آزمون قطعی. در رسیدن به این نتایج یا استانداردها ، دانش آموزان کاملا ریسک می کردند و مشتاقانه به دنبال فراهم کردن منابع و خدماتی برای تامین نیازهای خود بودند. کتابخانه یک قسمت حیاتی از آن سعی و تلاش بود.
چند تن از اعضای هیات علمی و کارکنان کتابخانه متوجه مشکلات دانش آموزان در هنگام دسترسی و ارزیابی اطلاعات بودند . گاهی مساله ای مورد تحقیق دانش آموزان ، مبهم و یا خیلی سطحی بود. گاهی کارهای گروهی در کتابخانه کافی نبود. معلمان متوجه افزایش میزان سرقت ادبی در میان دانش آموزان شدند ، از طرف دیگر دانش آموزان شکست خود را در انجام تکالیفشان ابراز می کردند. گرچه حوزه فعالیت و ترتیب (8) مهارتهای کتابخانه پنج سال پیش از این مطرح شده بود ، ولی این قوانین توسط دانشکده پذیرفته نشده بود و هنوز به صورت نظام یافته در آنجا اعمال نمی شد. یک گروه مطالعاتی ( گروه مطالعات راهبردهای پژوهشی9 ) تشکیل شد که ریاست مشترک آن بر عهده یک معلم رسانه کتابخانه(10) (نویسنده) و یک معلم بود. نمایندگانی از گروههای مختلف دانشگاهی و نهاد دانش آموزی در این پژوهش شرکت کردند، و بعنوان رابطین و همکاری تنگنا تنگ گروههای متنوع حمایت علمی تمام دانشگاهیان را خیلی خوب به خود جلب کرد . این گروه هدف بزرگی را در پیش گرفته بود. افزایش مهارت سواد اطلاعاتی دانش آموز از طریق :
• توسعه و گسترش یک مجموعه آثار راهبرهای پژوهشی
• ارزیابی منتقدانه از اطلاعات
• تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از روشهای خلاق و منطقی
همراه نمودن(یکی نمودن) فن آوری با فرایند سواد سپس این گروه دو سوال عمده پژوهشی را مشخص نمودند:
• دانش آموزان به بیان چه مهارتهایی نیاز دارند؟
• چه مداخلاتی به پیشبرد مهارتهای دانش آموزان کمک خواهد کرد؟
تعیین مهارتهای اطلاعاتی
اول این گروه مجبور بود مشخص نماید که دانش آموزان برای فهمیدن و کاربرد اطلاعات به چه مواردی نیاز دارند. با توجه به اینکه استانداردهای انجمن مدارس کتابداری امریکا نیز همزمان در سطح ملی توسعه یافت زمان بسیار مناسبی در اختیار آنها بود . علاوه براین معلم رسانه کتابخانه به منظور پیدا کردن آخرین یافته ها در زمینه سواد و آموزش های اطلاعاتی شروع به جمع آوری و بازنگری نوشته های دیگران نمود. کار این گروه به گروههای مختلفی وابسته بود : کتابی از انجمن کتابخانه های آموزشگاهی کالیفرنیا تحت عنوان : " مهارتهای اطلاعاتی تا سواد اطلاعاتی" تلاشهای Big6 مایکل آیزنبرگ و رابرت کروتیز ، کار گروه آموزشی کلرادو و روی استانداردهای سواد اطلاعاتی ، مطالعات کمیته انجمن کتابداران مدارس کانزاس و استانداردهای سواد اطلاعاتی انجمن رسانه های آموزشی اورگون متکی بود. این گروه با استفاده از فهرست جامع استانداردهای بوقمان ولی و اریک توانستند فعالیت های زیادی را در باره سواد اطلاعاتی دانش آموزان پی گیری نمایند.
معلم رسانه کتابخانه ، کلاسوری از مطالب حرفه ای و پژوهشی راجع به سواد اطلاعاتی را تهیه نمود که گروه در زمان بررسی و بعد از آن به آنها مراجعه می کردند. به محض اینکه داده ها را تحلیل کردند، نمونه ها به دست آمدند. آنها فهرست طبقه بندی شده ای از مهارتهای سواد اطلاعاتی بر اساس انجمن کتابداران امریکا ارائه نموده و به سرعت از یک لیست به لیست دیگر می رفتند و به کار بازنگری ادامه می دادند تا جاییکه به یک اجماع کلی در زمینه بخش ها و طبقه ها دست پیدا کنند. در کارگاه حین خدمت دانشکده فهرست سیاهه مهارتهای پژوهشی تصویب شد.
ارزیابی فعلی سطوح مهارتها
بر اساس سیاهه مصوب، گروه توانست به سطوح فعلی سواد اطلاعاتی دانش آموزان برای ایجاد یک معیار برای مقایسه ، دست یابد. آنها تعدادی از ابزارهای ارزیابی برای سه جانبه کردن نتایج به کار می بردند . کارکنان کتابخانه که ناظر کلاسهای پژوهشی کتابخانه ای بودند ، متوجه شدند که مهارتهای متفاوت در سطوح مختلف تخصصی ارائه می شود. اعضای هیات علمی و دانش آموزان با رتبه ها در پیشرفت فعلی محاسبه و ارزیابی شدند. روسای مشترک این برنامه، کار دانش آموزان را در تنظیم سیاهه آزمایش نمودند. یافته های آنان مشاهدات قبلی را تائید می کرد بعضی از حوزه های خاص که نیاز به کار داشت عبارت بودند از:
• ارزیابی وب سایتها، تعیین کیفیت و اعتبار اطلاعات
• استفاده از کتابهای مرجع تخصصی
• تنوع راهبردهای کاوش بر اساس وظایف مورد نظر
• مقایسه منابع مختلف با موضوع مشترک
• استفاده از سازمان دهنده های گرافیکی
• نگارش مقالات پژوهشی به روش سازمان یافته
• استناد دقیق منابع
• تهیه کتابشناسی های گزار مانی
• اجتناب از سرقت ادبی
فرایند همچنین مشخص تر ین سوال را با خود آورد: دلیل تفاوت های موجود در سواد چیست؟
گام بعدی د ارزیابی سطح کنونی آموزش در رشته های مورد نیاز ( از آنجا که همه دانش آموزان مجبور به برآورد ه ساختن نتایج و نیازها به منظور سهیم شدن دز تجربیات آموزشی خاص می باشند، بود. بار دیگر به منظور تبادل اطلاعات کلاسها تحت نظر قرار گرفت. روسای مشترک تحلیل محتوایی برای هر کدام از مقالات ارائه دادند و مهارتهای پژوهشی صریح را مورد توجه قرار دادند و اشاره کردند که برای تکمیل موفقیت آمیز مهارتهای فرضی ضمنی برای پژوهش ها ضروریست. هر عضو هیات علمی به صورت مستقل سیاهه مهارتها را مورد آزمون قرار دادند و اشاره کردند که برای انجام تکلیف ضروری است:
• بکارگیری مهارت ها( انتظار می رفت که دانش آموزان مهارت ها را یادگرفته ؤ آنها را به کـــار می برند)
• یک دست نوشته یا بحث کوتاهی راجع به آن مهارت باشد
• آموزش کلاسی در باره مهارت ها باشد
همزمان گروه متمرکز دانش آموزی همین وظیفه را بر عهده داشتند به جای اینکه دانش آموزان تشخیص دهند و بدانند که در چه مرحله ای مهارتی را آموخته اند، زمان زیادی را صرف به خاطر سپاری این مطالب می نمودند. همانند اعضای هیات علمی ، دانش آموزان تجربیات متفاوتی داشتند بعضی اوقات ، یکی از دانش آموزان استفاده از یک مهارت خاص را در یکی از مقالات کلاسی خود یادآور می شد و این نوع همکاری آنها را به لزوم کار گروهی آگاه نمود. همچنین آنها می دانستن دکه به خاطر محدودیت ها بعد از گذشت زمان مورد نظر امکان بازگشت وجود ندارد.
دانش آموزان به این واقعیت رسیدند که آنها یک سری مهارتها را مدرسه راهنمایی فرا گرفته اند.
بنابراین کتابداران مدارس تحت پوشش به فرایند و عرصه پژوهش وارد شدند. معلمان رسانـــه کتا بخانه تحصیلات عالیه داشتند ، در باره انتخاب مهارتهای مورد نظر به توافق رسیدند گرچه آنها معتقد بودند که شاید علاوه بر ای مهارتها ، مهارتهای دیگری که زیر حداقل استاندارد می باشند نیز آموزش داده می شود. در جلسه بعدی که با حضور کتابداران بدون تحصیلات عالیه بر گزار شد این مهارتهای پائین تر از حداقل استاندارد مورد توجهی اصولی قرار نگرفتند، ولی بهر صورت تصمیم گرفتند که این مهارتها را نیز در سیاهه خود بگنجاند در حاشیه این مطالب آنها در پی تحلیل GPA, s دانش آموزان مدارس راهنمایی (Feeder) و دانش آموزانی که از مدارسی دارای کتابدار تحصیل کرده ، فارغ التحصیل شده بودند مورد بررسی قرار گرفتند و به این نتیجه رسیدند که آنها در سال اول تحصیلی خود در دبیرستان بسیار موفق بوده اند.
داده ها در هریک از بخشهای ( که توسط مدرسان مختلف تدریس شد) در میان هر سطح مقطع و در میان هر گروه و علاوه بر این در خود گروه های آموزشی و در درون کلاس تحلیل شدند. در برخی از موارد ، تنوع در آموزش یک رشته ء آموزشی کاملا مشخص می شد. در سایر گروههای آموزشی به وضوح ترتیب آموزش مهارتها و اجراء نمودن آنها قابل تشخیص بود. زمانی که متغیرها مشخص شدند، رئیس گروه داده ها را بعنوان ابزاری برای اهمیت آموزشها ، به طور حداقل درمیان هر گروه به کار گرفت .
اصلا" این موضوع مشکل چه کسی است؟
دانش آموزان به افزایش مهارتهای خود، نیاز دارند مهارتها را فرا بگیرند و آنها بار بکار بندند. معلمان باید روش آموزشی و تکالیفشان خود را در این زمینه ها بهبود بخشند و تلاشهای خود را در دوره ا و حتی در خود طبقات هماهنگ کنند. معلمان رسانه های کتابخانه ها نیاز داشتند مطمئن شوند که مهار ته ای اطلاعاتی متناسب و موزون بوده، و در تکالیف پژوهشی تدریس شدند.
در یکی دیگر از جلسات اعضای هیات علمی درباره این اختلاف ها بحث و همچنین تداخلهای ممکن بررسی شوند. بر اساس این مباحث و همچنین تجزیه و تحلیل داده ها، گروه مطالعه بهترین را ه برای رسیدن به اهداف را بشرح زیر تعیین نمودند.
• تهیه یک روش آموزشی حوزه ای و ترتیبی در طی سه دوره آموزش سواد اطلاعاتی
• تکالیفی را تهیه نماید که مانع سرقت ادبی شود.
پژهش استاندارد و الگوهای استناد را تولید و گسترش دهد و برنامه ریزی درس برای کمک به دانش آموزان جهت با سواد شدن تولید کند.
افزایش تولیدات پژوهشی
هم مربیان و هم دانش آموزان مصرانه خواهان راهنمایی هایی برای کمک به آنها در مراحل تحقیق بودند. معلم رسانه کتابخانه هدایت توسعه تولیدات زیر را بعهده گرفت:
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 22 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله سواد اطلاعاتی ،روش اصلاحی برای همه مدارس