خلاصه
در این پژوهش به بررسی طراحی پارکها و محوطه های سبز پرداخته شده است و همچنین جایگاه انواع آب نما ها در طراحی پارکها مورد بررسی قرار گرفته است ، آب نما و استخر در باغ‌های ایران یکی از ضروری‌ترین عناصر ایجاد باغ بوده است. استخر باغ‌های قدیمی دارای عمق زیاد و چندین فواره بوده‌اند از جمله استخر باغ بزرگ هزار جریب که در دوره صفویه در اصفهان احداث شد و پانصد فواره داشت .
مقدمه :
در ایران باستان آب پیام‌آور روشنایی و پاکی به شمار می‌رفت و از ارزش زیادی برخوردار بود. شاید به علت اینکه ایران کشوری کم‌آب بوده، این مایع حیاتی بین ایشان قدر و منزلتی والا داشته است. آب در نزد ایرانیان نه تنها برای رفع نیازها مورد استفاده قرار می‌گرفته، بلکه از لحاظ معنوی و روحی نیز تاثیر بسیاری داشته است. آب با قابلیت‌های مختلف خود مانند حیات، تازگی، درخشندگی، پاکیزگی، رونق و رواج روشنایی، سکون و آرامش و تحرک، احساس‌های متفاوت در روح و روان انسان گذارده است. به همین دلیل همواره در مکان‌هایی که ساخته دست بشر هستند، به صورت‌های مختلف برای خود جا باز کرده است.
این مساله در رابطه با مکان‌هایی مانند پارک یا باغ بیشتر چشمگیر است. زیرا عنصر آب به عنوان یکی از زیباترین زمینه‌های دید و یکی از موارد تکمیلی فضای سبز مورد استفاده قرار میگیرد. البته در این مکان‌ها وجود آب برای پاکیزگی محل و آبیاری درختان و گل‌ها یا استفاده برای سرویسهای بهداشتی، ضروری و پراهمیت است.
در سده‌های گذشته ایرانیان باغ‌ها را بیشتر در زمین‌های شیب‌دار احداث میکردند و با ایجاد پلکان در مسیر آب، جریان ملایم آب، تند و پر سر و صدا می‌شد.
اصلی‌ترین عاملی که همواره به باغ‌های ایرانی حیات می‌بخشید، آب جاری بود که در چهارباغ‌ها، جویبارها و جوی‌های کم‌شیب و مارپیچی به حرکت در می‌آمد و هوای باغ را مطبوع و دلپذیر می‌ساخت. در باغ‌های تزیینی که به حوض‌ها می‌پیوست، جدول ها معمولا با سنگ و آجر ساخته می‌شد. در کف آب‌نماها و بیشتر جاهایی که آب در جریان بود، اغلب تخته سنگی با تراش سفیدرنگ یا با طرحهای مختلف کار می‌گذاشتند که به موج آب، جلوه زیبایی دهد.
باغ‌های قدیمی ایران اغلب در مناطق گرم و خشک و کم‌آب ساخته شده‌اند و دلیل احداث آنها در چنین مناطقی، وجود چشمه‌های طبیعی و یا کاریز است.
وسعت هر باغ بستگی به حجم و مقدار آب موجود برای آبیاری آن دارد. باغ‌های شهرهای خشک و کویری به علت گرمی هوا در تابستان، همواره اهمیت خاصی داشته‌اند که از آن جمله باغ‌های کاشان را میتوان نام برد. باغ فین کاشان که از باغ‌های معروف دوره صفویه، زندیه، قاجاریه و همچنین زمان ما است به علت وفور آب چشمه سلیمانی و حوض و استخر و فواره‌های فراوان و درختان کهنسال و عمارت‌های تاریخی، همواره جزو معرف ترین و پرجاذبه ترین باغ‌های کشور ما بوده است.
در باغ‌های ایرانی، برای ایجاد محیطی آرام، خنک و پرسایه، چاره‌ای جز احداث جوی‌های آب در طول تمام باغ نبوده است و معمولا این جوی‌ها در تقاطع‌ها به حوضچه تبدیل می‌شدند. آب از جوی‌ها که اغلب از حوضخانه عمارت باغ آغاز و در فاصله‌های منظم با استفاده از شیب طبیعی زمین با تکرار آبشارها به داخل حوضچه‌ها روان می‌شد.
آب‌نما که از ضروری‌ترین عناصر ایجاد باغ محسوب می‌شد، بیشتر در مقابل عمارت باغ احداث می‌شد و بعد اصلی آن در جهت طول ساختمان و به شکلهای مستطیل، مربع، چند ضلعی و دایره بود. گاهی در داخل عمارت‌های باغ‌های قدیمی نیز آب‌نما ساخته می‌شد که در اصطلاح به آن محل، حوضخانه می‌گفتند. ساکنان باغ در روزهای گرم تابستان، به ویژه هنگام نیمروز، در کنار آب‌نما به آسایش می‌پرداختند.
آب و روانشناسی
انسان مجموعه‌ای است پیچیده از روح و ذهن و جسم. همان‌گونه که جسم آدمی به غذا نیازمند است، ذهن و روح او نیز طالب عناصری است که به او آرامش ببخشد. در جامعه شهری که ساختمان‌های بلند و خیابان‌ها و زندگی ماشینی همه جا را احاطه کرده است، جلوه‌های زیبایی و هنر، بهترین پناه برای روح خسته و آرامش‌طلب آدمی است.
امروزه در شهرها شاهد عناصری با بافت سخت مثل بتن و ... به جای عناصر طبیعی (پوشش گیاهی) هستیم. لذا باید با به‌کارگیری عناصری که بافت نرم دارند، گوشه عزلت و زیبایی فراهم کرد تا به روان انسان آرامش بخشید. این مکان‌ها می‌توانند پارکها و باغ‌های شهری باشند. آب یکی از این عناصر به شمار می‌رود و چه در حالت سکون و چه در حالت حرکت نوازش‌دهنده روح انسان است. حرکت و موسیقی آب، در جلوه‌گری بیشتر فضای سبز نقشی در خور توجه دارد. میتوان آب را به صورت جویبار و چشمه برای نقاط آرام و بی سر و صدا و به صورت آبشار و فواره‌های بزرگ برای نقاط پرازدحام و شلوغ طراحی کرد.
یک نمونه از طراحی خلاقانه در آب نمای پارک
آب و انعکاس
سطح آب ساکن، با انعکاس نور مانند آینه عمل میکند و پدیده های اطراف خود را با چرخش 180 درجه نمایش میدهد، همچنین انعکاس پوشش گیاهی در آب و تابش نور خورشید روی گیاهان آبزی موجود روی آب، تصویر زیبایی برای بیننده به وجود می‌آورد. آب در حال حرکت نیز منعکس‌کننده امواج نور در فضاست؛ مانند نوری که از یک جویبار روان روی برگ درختان منعکس میشود.
آب و تاثیر آن در کاهش درجه حرارت و افزایش رطوبت:
آب در پارکها و باغ‌ها به هر یک از صور مختلف، خود به نحوی در متعادل کردن درجه حرارت هوا، تامین رطوبت نسبی برای گیاهان و ایجاد طراوت، موثر است. مجموعه این عوامل از یکنواختی و خشکی محیط می‌کاهد.
طراحی آب در سبک‌های مختلف:
جذابیت آب از دیگر عناصر موجود در پارک بیشتر است. آب‌نما عنصری است که اگر در پارکها خوب و کامل طراحی شود. ترکیب مناسبی ایجاد می‌نماید و اگر به طور صحیح مورد استفاده قرار نگیرد. باعث ضایع شدن شیوه طراحی خواهد شد. برای احتراز از بروز چنین مشکلاتی باید با احتیاط عمل کرد.
آب‌نماها را میتوان به دو صورت منظم یا غیرمنظم طراحی کرد.
منظم (Formal) _ منظور از طراحی منظم، دادن شکل کاملا هندسی به آب‌نماها و آبراهه‌هاست. این نوع آب‌نماها وقتی در یک چشم‌انداز که به شیوه منظم طراحی شده است، قرار گیرند، بهترین نمای خود را نشان می‌دهند. اشکال به حالت قرینه و کلاسیک به کار می‌روند. چشمه‌ها و مجسمه‌ها شکل مشخصی دارند و مواد به کار رفته، سنگ و بتن‌های صاف و منظم است. البته از فایبرگلاس هم در اندازه‌های دلخواه و به فرم منظم میتوان استفاده کرد. آب‌نماهای منظم وقتی که دارای لبه برجسته باشند، جذابیت بیشتری دارند. چرا که نشستن روی لبه برجسته استخر جالب است و از طرفی برای کودکان امنیت دارد. در باغ‌ها و پارک‌های کوچک شهری، بهتر است که آب‌نما به شیوه منظم طراحی شود.
غیرمنظم (Informal) - آب‌نماهای غیرمنظم میتواند از اجسام قالب‌ریزی شده و ظروف با اشکال غیرهندسی و خیالی و یا سنتی ساخته یا به فرم آزاد با پیروی از آبگیرهای طبیعی طراحی شود. در این صورت آب‌نماها دارای گوشه‌های راست و دیوارهای عمودی و حاشیه‌های منظم و دست‌ساز نیستند. یا دست کم در ظاهر این طور به نظر می‌آیند. برای ساخت آنها، بیشتر از سنگ و خاک و گیاهان بومی استفاده میشود. برای ایجاد آب‌نماهای طبیعی باید فضای کافی وجود داشته باشد. پس از مشخص شدن سبک طراحی پارک، مساحت و فرم استفاده از آب (جاری - ساکن) تعیین میشود. وسعت کل آب بستگی به مساحت پارک و شرایط اقلیمی منطقه دارد.
در مناطقی که آب و هوای خشک دارند، باید پرش آب (فواره، آبشار) بیشتر باشد. در صورتی که برای آب و هوای مرطوب، ریزش و پرش آب حتی‌الامکان باید کمتر شود. در مناطقی مثل تهران بهتر است حدود 25درصد از مساحت کل پارک به آب و آب‌نماها اختصاص داده شود.
برحسب شرایط، توپوگرافی زمین و هدف‌هایی که از ایجاد آب‌نما وجود دارد، اشکال مختلفی از آن ساخته میشود. شکل و تعیین محل آب‌نما خود بستگی به موقعیت زمین و هماهنگی با دیگر عوامل باغ، همچنین سلیقه و ابتکار طراح دارد.
استخر
استخر شنا در باغ‌های خصوصی احداث میشود و در پارک‌های عمومی، استخرها نقش آب‌نما را دارند و در بعضی موارد، برای بازی از آنها استفاده میشود. مانند استفاده از قایق‌های موتوری و پایی. این‌گونه استخرها در اوایل قرن بیستم به شکل مستطیل، بیضی یا به اشکال هندسی منظم ساخته می‌شدند.
در قرن حاضر، در طرح این‌گونه استخرها تجدیدنظرهایی شده و اشکال هندسی نامنظم با خصوصیات بهاشتی بیشتر، تزیینات نوری و تولید امواج در آب، تفنن خاصی را به همراه آورده است. به طورکلی عمق استخرها برحسب موارد استفاده و سن استفاده‌کنندگان، متغیر است. برای احداث استخر ابتدا مکان مناسبی در نظر گرفته میشود. این مکان باید از هر نظر برای بازدیدکنندگان جاذبه داشته باشد. علاوه بر آن روباز و آفتابگیر و حتی‌المقدور کم‌شیب باشد.
آب‌نما
حوضچه‌ها یا حوض‌های کم‌عمق که اغلب در آنها فواره‌های متعدد و چراغ‌های رنگین تعبیه میشود به آب‌نما معروف هستند. عمق آنها تا 60 سانتیمتر است و برحسب شکل و فرم طراحی شده، با مصالح ساختمانی مختلف ساخته می‌شوند. گاهی در کناره آنها از لکه‌های گل‌کاری یا جعبه‌های گل استفاده می‌کنند. میتوان در داخل یا کنار آلاچیق‌ها آب نماهای کوچکی احداث کرد.
چشمه
با استفاده از خصوصیات طبیعی، چشمه‌هایی را در پارکها و باغ‌هایی که به شیوه طبیعی و کلاسیک احداث شده‌اند، طراحی می‌کنند. ایجاد چشمه‌های کوچک به طور مصنوعی به نحوی به لطافت و زیبایی فضای پارک می‌افزاید.
در صورت امکان مسیر و حرکت آب را به صورت کانال‌های زیرزمینی درمی‌آورند تا از یک نقطه به صورت مظهر ظاهر شود. حوضچه کوچکی نیز در کنار مظهر ایجاد می‌کنند تا حالت طبیعی به چشمه بدهند. چشمه‌ها را باید با توجه به انواع طبیعی آن، با جریان تند یا ملایم، با در نظر گرفتن وضع توپوگرافی زمین با سرعت کم یا زیاد آب طراحی کرد.
برکه‌ها یا باغچه‌های آبی
احداث برکه بر تلطیف هوای پارک و زیبایی آن بسیار موثر است. برکه به اشکال منظم و غیرمنظم با اعماق مختلف در نزدیکی منطقه جنگل‌کاری، در وسط پارک یا در کنار سطوح گل‌کاری وسیع ساخته میشود. برای این منظور در قطعه موردنظر خاک‌برداری‌هایی با اعماق مختلف و اشکال نزدیک به حالت طبیعی انجام می‌دهند. برای تامین آب برکه از کانال‌هایی آب را به آن وارد می‌کنند که این کانال‌ها می‌توانند جنبه تزیینی داشته باشند و به صورت آبشار و جویبار طراحی شوند. در برکه‌ها ضمن اینکه آب راکد است متحرک هم هست تا گیاهان از موهبت طبیعی ساخته شده به دست بشر برخوردار شوند. گیاهانی که در داخل یا نزدیک برکه کاشته می‌شوند باید با خطوط و گل‌های تزیینی منطقه هماهنگی داشته باشند.
گیاهان آبزی، با اشکال متنوع و رنگ سبز برگ‌های خود، مناظر زنده‌ای به باغچه‌های آبی داده و به آن حالت طبیعی می‌دهند. مهم‌ترین خاصیتی که گیاهان آبزی در باغچه‌های آبی دارند، تولید اکسیژن و افزایش رطوبت هواست که در خنک کردن هوای منطقه نقش مهمی دارد. گیاهانی نظیر آلاله آبی و نیلوفر آبی با برگ‌های خود سطح آب را می‌پوشانند و ایجاد سایه می‌کنند که به خودی خود باعث میشود آب در فصل تابستان زود گرم نشود.
آبشار و جویبار
آبشارها و جویبارهای طبیعی همیشه برای مردم جذابیت خاصی داشته‌اند. امروز طراحان توانسته‌اند با الهام از زیبایی‌های طبیعی و از جمله آبشارها و جویبارها، در پارکها و باغ‌ها گوشه‌هایی از طبیعت را تا حد امکان بیافرینند. ارزش وجودی آنها به جنبه‌های زیبایی‌شناسی آنها محدود نمی‌شود، بلکه در تلطیف هوا و مطبوع ساختن فضا موثرند. جویبار را میتوان طوری طراحی کرد که دو عمل آبیاری و حرکت آب هم‌زمان انجام شود.
فواره‌ها
فواره تنها نمایشی از زیبایی آب نیست، بلکه در روزهای خشک و گرم تابستان، رطوبت هوا را افزایش میدهد و فضای دلپذیری فراهم می‌سازد. خلاف تصور همگان، فواره‌ها الزاما مصرف‌کننده آب نیستند. میتوان به وسیله یک پمپ شناور، آب استخر یا حوضچه را به گردش درآورد. فواره‌ها به سه گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
1 - فواره‌های پرتابی (Spray)
2 - فواره‌های ریزشی (Spill)
3 - فواره‌های جهنده (Splash).
در مناطقی که در معرض وزش باد قرار دارند، استفاده از فواره‌های کوتاه و نیرومند مناسب‌تر است. ارتفاع فواره‌ها نباید بیش از فاصله منبع فواره تا لبه استخر باشد. بر پایه یک قانون تجربی، قطر استخر یا حوضچه آب، باید دست کم دو برابر ارتفاع آب فواره باشد. اگر سر فواره‌ها پایین‌تر از سطح آب تعبیه شود، زیبایی بیشتری دارد. مگر اینکه از اشکال و مجسمه‌های خاصی برای ایجاد فواره استفاده شود.
برای نمایش فواره‌ها در شب از چراغ‌هایی در زیر محل ریزش آب استفاده می‌کنند که بایستی با اصول نورپردازی در آب مطابقت داشته باشد. تابش نور از پایین به بالا و تنظیم میزان آن، باعث انعکاس حرکات آب در محوطه اطراف و روی شاخ و برگ گیاهان میشود و زیبایی خاصی به محیط می‌بخشد. در صورت وجود گیاهان آبزی یا ماهی در استخر، باید در نصب فواره‌ها دقت شود. برای نیلوفرهای آبی تلاطم سنگین آب مضر خواهد بود. اما اکسیژن فراوان حاصل از آب فواره‌های بلند برای ماهی‌ها مفید و مطلوب است.
کف سازی اهمیتی اساسی دارد چون که تمام عناطر و شکلهای دیگر فضای معماری را بهم دیگر می چسباند، هماهنگ میکند و برای خودش هم شخصیت و هوویت دارد. برای آن باید وقت صرف کرد و خرج کرد. کف کوچه های عقدا آسفالت است. فعلا سیاه است و پس از چند سال روشنتر میشود. اما آسفالت چیز بی ربطی است. نسبت به بقیه عناصر ساختمانی غریبه است. وقتی که آسفالت تازه به بازار آمده بود همه جا را آسفالت میکردند. روی سنگفرش های زیبای کوچه خیابانهای مراکز قدیمی شهرکهای ایتالیا را آسفالت کردند تا اینکه چندین سال پیش همه ی آنها برداشتند و سنگهای بزرگ قدیمی را دوباره آشکار کردند. اندود های سیمانی دیوار های قدیمی را کندند و سنگهای نما دوباره پیدا شدند و با ملاتهای گود بین سنگها بدنه های زیبا و محکمی را بوجود آوردند. کف کوچه های اسلامیه از سنگ بود اما شاید آن نوع سنگ برای تبدیل به لاشه سنگهایی برای کفسازی مناسب نبوده وکاری با اعمال شاقه باشد . سنگهایی که رگه دارند را با یک ضربه میتوان بدون خورد شدن به لاشه سنگ تبدیل کرد. اینها باید در برابر یخبندان هم مقاوم باشند. کف کوچه های فهرج از قلوه سنگ و ردیف آجرهای تیغه ای و ملات سیمان درست شده بود اما هم سطح سیمان کمی بلند بود و هم اینکه قلوه سنگها شسته نشده بودند. کفسازی در مسجد شهدا با بلوک های سیمان به رنگ و شکل آجرقزاقی انجام شده اما برعکس کار زیبایی که در خانه هنرمندان تهران با همین ماتریال انجام گرفته و درز مناسب و یک اندازه ای میان بلوک ها گذاشته شده، در اینجا بلوک ها با ملات سیمان روی خاک کوبیده قرار گرفته و بهمدیگر چسبیده اند تا بعد دوغ آب لای آنها را پر کند، اما جایی برای دوغ آب نمانده! این طرز کار راحت ترین و بدترین شکل کار است و دوام ندارد. بنابراین پیشنهاد میکنم مرجع تصمیم گیرنده ی بنیاد مسکن یک لیست از طرز انجام کار در موارد مختلف و استفاده از عناصر ساختمانی و معماری مناسب و سنتی در استانهای مختلف را تدوین کرده و اساس کار مشاورین خود قرار دهد تا این کار مهم به بهترین شکل، مستحکم و پردوام انجام گیرد.
عملیات خاکی :
عملیات خاکی شامل خاکبرداری و خاکریزی می باشد ، این عملیات در آماده سازی گارگاه هم مدنظر قرار گرفت که باید اشاره داشت که در این مورد عملیات خاکی با حجم بالا مدنظر بوده و باید در مورد آن تمهیداتی را به کار برد که مثل فصول قبل و بعدی گزارش در منطقه نیز مورد بررسی قرار می گیرند.
اولین چیزی که برای حجم عملیات خاکی مدنظر است جنس خاک می باشد که باید با روشهای شناسایی زمین (گمانه زنی و آزمایش و تستها و مشاهدات محلی و غیره) صورت گیرد و بر آن اساس اقدام به عملیات خاکی نمود که متاسفانه در اغلب موارد کمتر مورد توجه قرار گرفته و اکثر مهندسان به یکسری اطلاعات کلی و غیر فنی در این زمینه بسنده کرده و گاهاً با این کارِ خود صدماتی را به ساختمان وارد می کنند که مصادیق آن در جامعه ما کم نمی باشد و هر روز شاهد خرابی ساختمانهایی بر اثر نشست ناشی از در نظر نگرفتن این عامل و طراحی نامناسب پی بر اساس مطالعات زمین شناسی ناکافی می باشیم . کوتاهی در این امر خود را به صورت ترکهای مایلی در ساختمان ( البته اگر فرو نریزد ) نشان می دهد.
زمینها انواع مختلفی از قبیل ماسه ای ، شنی ، رسی ، سنگی ، مخلوط و غیره دارند که مقاومت خاک در آنها متغیر بوده و برخی نیز قابل بارگذاری نیستند و باید برداشته شوند.
منظور از خاکبرداری برداشتن خاکهای محوطه که به آن اصطلاحا خاک نباتی یا طبیعی گفته می شود ( برای هر پروژه در گام اول باید حداقل تا 15 سانتیمتر از خاک محل را برداشت ) و گودبرداری و پی کنی می باشد .
برای اجرای عملیات خاکی ابتدا محل عملیات خاکی پیاده می شود که این کار با مترکشی صورت می گیرد البته همانطور که می دانیم در پروژه های پیچیده این کار با دوربین های نقشه برداری صورت می گیرد.
برای اجرای خاکبرداری باید از طرف مجری خیلی دقت شود از آنجا که این مورد از ایتمهای سودده در فهرست بها می باشد در صورت قصور در مطلع نکردن ناظر و اعمال نظارت دقیق ممکن است ضررهایی را متوجه پیمانکار کند. پس برای جلوگیری از ایجاد این مشکل باید مجری خواهان حضور ناظر در محل در حین انجام این عملیات شود تا این عدم اطلاع منجر به مشاجراتی بین ناظر و پیمانکار نشود و پیمانکار را نیز متضرر نکند. اغلب شاهد این مشاجرات بوده ایم و همیشه هم با توجه به چارت و روال اجرای هر پروژه ناظر حرف آخر را می زند. البته باید ذکر کرد که اگر ناظر به موقع در محل حاضر نباشد می توان از عکس و فیلم و موارد دیگر برای ثبت اطلاعات کمک گرفت تا خدای نکرده کار به سونداژ نکشد. دلیل تمام این مشکلات نیز این است که پس از عملیات خاکی حجم عملیات قابل مشاهده نخواهد بود و از این رو حساسیت روی این مورد از اهمیت بسزایی برخوردار است.
خاکبرداری باید طبق نقشه ها و تا عمق مشخص شده باید صورت گیرد.
در ضمن باید توجه داشت که شروع پی سازی باید در انتهای خاکبرداری و پس از تایید دستگاه نظارت صورت پذیرد.
برای مسطح بودن رویه پایانی کار پس از عملیات خاکی باید گودی ها گرفته شوند و پر شوند که یا با استفاده از دپو مصالح صورت می گیرد و یا حتی با بتن و ملات پر می شود.
تسطیح و آماده سازی زمین :
منظور از تسطیح زمین ، رفع پستی و بلندی ها و ناهمواری های موجود تا رسیدن به تراز مورد نظر می باشد. تسطیح زمین عموماً توسط گریدر و لودر انجام شده و خاکهای اضافی ناشی از نقاط بلند در مناطق گود ریخته می شود و در غیر این صورت به خاج از محل حمل می شود.
در ضمن حمل خاک از خارج خارج از کارگاه برای تسطیح محوطه مجاز نمی باشد ولی طبق شرایط خاص و با تایید دستگاه نظارت و عدم تکافو و نامناسب بودن خاک حاصل از خاکبرداری ها ، عملیات تسطیح باید بر اساس نقشه های اجرایی و دستورات دستگاه نظارت صورت گیرد. همچنین محوطه باید از نفوذ و ورود آبهای سطحی محفوظ نگهداشته شود.
یکی از مشکلات رایج که در عمل در تسطیح ، شیب بندی و آماده سازی زمین مشاهده می شود این است که گودالهای خاکریزی شده به مرور زمان و پس از جذب رطوبت نشست می کنند.
کلیات تسطیح و آماده سازی زمین (محوطه) :
برای آماده سازی زمین در مراحل زیر از تجهیزات خاصی کمک گرفته می شود :
پاکسازی
شامل پاکسازی کامل زمین از بوته ، درخت و ریشه می باشد ...
شیب بندی
برای جابجایی خاک در مسافتهای کوتاه (کمتر از 100 متر) می توان از بولدوزر استفاده کرد. تیغه این دستگاه خاک را به جلو هل می دهد. این شیوه شیب بندی ارزان تمام می شود ولی دقیق نیست.
برای جابجایی خاک در مسافتهای طولانی معمولا بهتر از از اسکریپر استفاده کرد که خاک را از روی زمین برداشته و به مکان دیگری منتقل می کند. اسکریپر یک تراکتور چرخ دار است که دارای یک مخزن بزرگ یا اسکریپر است و خاک را پس از حفاری به محل دیگری منتقل می کند.
روی برخی از انواع آنها سیستم های هیدرولیکی مخصوصی نصب شده است که آنها را قادر می سازد تا عمق خاکبرداری را درضمن حفاری زمین و عمق خاکریزی را هنگام تخلیه خاک کنترل کند.
استفاده از این ماشین ها تنها در مناطقی با مساحت بیش از 4 هکتار مناسب است. آماده سازی زمین با اسکریپر دقیق تر از بولدوزر بوده لکن دقت عمل اسکریپر برای زمین هایی که قرار است آبیاری شوند کافی نیست - پستی و بلندی زمین نسبت به سطح مورد نظر ممکن است بین 100+ (مثبت و منفی 100) میلیمتر باشد. -
تسطیح
با گریدر یا تسطیح کننده زمین آماده سازی زمین دقیق تر انجام می شود. با این گونه ماشین ها می توان پستی و بلندی زمین را تا 25+ میلیمتر نسبت به شیب مورد نظر آماده کرد ، گرچه این کار به مهارت راننده نیز بستگی دارد. در اکثر موارد استفاده از چنین ماشینهایی برای تسطیح زمین به منظور اجرای روش اجرای آبیاری مناسب است.
تسطیح کننده ها در هموار کردن نهایی زمین مورد استفاده قرار می گیرند و یک شاسی چرخدار بلند به طول تقریبی 8 متر دارند که روی شاسی مزبور تیغه ای نصب می کنند که قسمت بالای آن برخلاف تیغه بولدوزر به جلو خم شده است. ماشین مورد نظر را یک تراکتور یدک می کشد و راننده عمق خاکبرداری را کنترل می کند. عبور چرخهای عقب ماشین از روی زمین تسطیح شده باعث می شود خاک کوبیده شود.
معمولا روش تسطیح زمین آن است که از روی هر قسمت سه بار عبور شود ؛ عبور اول و دوم به صورت اریب انجام می شود و عبور سوم در راستا شیب و یا در صورت چمن کاری و زراعت در مسیر آبیاری. میزان کار و پیشرفت کار به تجهیزات و کیفیت زمین بستگی دارد.
مبلمان در پارک سازی :
شهر یک اثر هنری بزرگ است که آفرینندگانی به وسعت خود و به تعداد جمعیتش دارد «هدف غایی یک شهر ایجاد محیطی خلاق و پرورنده برای مردمی است که در آن زندگی می کنند» چنین محیطی با گوناگونی بسیار، آزادی انتخاب به افراد می دهد و زمینه خلاقیت را فراهم می آورد، فضای شهر حداکثر ارتباط را با مردم و زیستگاه پیرامونشان برقرار می سازد و تنها یک وسیله برای در اختیار گذاردن تمام این ها دردست دارد: امکانات مناسب شهری .
در فضای میان ساختمانها و بناها، عناصر مکملی نیاز است تا زندگی شهری را سامان بخشد، تجهیزاتی که همچون اثاث یک خانه، امکان زندگی را در فضای محصور میان سنگ و بتن و شیشه فراهم آورد. این اجزاء، جریان حرکت، سکون، تفریح و اضطراب را در شهر تنظیم می کنند و به آن روح می بخشند. اثاثه، تجهیزات یا مبلمان شهری، خیابانی یا فضای باز اصطلاحات رایج این تسهیلات و امکانات هستند. این تسهیلات در انگلستان بیشتر به «مبلمان خیابانی» و در امریکا به «مبلمان همگانی» با «مبلمان فضای باز» معروف هستند. « اثاثه، جمع اثاث به معنای وسایل و لوازم زندگی است. تجهیزات، جمع تجهیز، در مفهوم آراستن و بسیج کردن و بیشتر به وسایل و ساز و برگ نظامی اطلاق می شود. مبلمان واژه فرانسوی به معنای مجموعه اثاثه و دکوراسیون یک محل است.»
رایج ترین ترکیب فوق «مبلمان شهری» است که می تواند دربردارنده مفاهیم ضمنی نیز باشد. دامنه مفهومی و کاربردی این واژه بسیار گسترده است. مبلمان شهری به مجموعه وسیعی از وسایل، اشیاء، دستگاهها، نمادها، خرده بناها، فضاها و عناصری گفته می شود که چون در شهر و خیابان و در کل در فضای باز نصب شده اند و استفاده عمومی دارند، به این اصطلاح معروف شده اند. امروزه مشکل اصلی تهران بزرگ در دو بعد حرکت شهری(سواره و پیاده) و مشکلات ادراک و رفتار در منظر شهری قابل بررسی است. بنابراین وظیفه و مسئولیت خطیری برای برنامه‌ریزی، ساماندهی، آرام‌سازی و بهسازی فضا و تجهیزات شهری بر دوش مسئولین، مدیران، طراحان و هنرمندان ایرانی می باشد.
ساختار برنامه ای که می تواند شهر را از هر دو بعد منظر شهری و حرکت در شهر ساماندهی نماید به دو بخش اصلی تقسیم‌بندی می شود:
1-طراحی محیطی و نمای شهری :
فضا سازی، محوطه سازی، کف سازی، پیاده راه سازی، نقاشی دیواری، مرمت، نورپردازی، پاکسازی جداره‌های شهری و نما سازی، احیاء بافتهای با ارزش تاریخی، فرهنگی، معماری و کاربردهای شهری، آرام‌سازی و.....
2-مبلمان و تجهیزات شهری :
شامل کلیه ملزومات و اثاثیه شهری که در محیط شهر قرار می گیرند و بیش از یکصد عنوان تقسیم بندی می شود؛ از نرده و میله‌های راه بند و روشنایی گرفته تا ایستگاههای اتوبوس، سرویسهای بهداشتی، تابلوها، بیلبوردهای تبلیغاتی، سطل زباله و پلهای عابر پیاده.
تقسیم بندی عناصر مبلمان شهری بصورتهای مختلفی عنوان شده ولی در کل میتوان انرا در چهارگروه اصلی معرفی نمود :
الف- مبلمان خیابانی
ب- مبلمان پارکی
ج- مبلمان ترافیکی
د- سازه‌های اطلاع رسانی و تبلیغاتی
امروزه تجربه و کاربرد عناصر شهری نشان داده که استفاده از تجهیزات و مبلمان مناسب تا چد میتواند اثر مثبتی بر روی شهروندان و استفاده کنندگان از محیطهای شهری داشته باشد. بطور مثال طراحی نشیمن مناسب به مردم این امکان را میدهد که در فرصتهای لازم از نشستن و دیدن فضای شهری لذت برده و حتی ارتباط اجتماعی و کلامی با یکدیگر برقرار نمایند.
پژوهشهای شهری و زیست محیطی نشان میدهد که استفاده کنندگان و عموم مردم خواستار چند منظوره بودن تجهیزات شهری و زیباسازی هرچه بیشتر آن هستند بطوریکه بصورت یک سمبل یا نماد و حجم شهری در آمده و متناسب با طراحی زیبای اتومبیلها و محصولات مدرن به توقعات زیبایی شناسانه مردم و نیازهای دنیای امروز نیز جواب دهد . به همین دلیل در سراسر جهان مطالعات و مسابقات بسیاری در زمینه طراحی بهینه مبلمان شهری صورت میگیرد.
اهمیت توجه به هویت و فرهنگ
با رشد شهرها و حومهها، گرایشی افراطی در یک شکل کردن چهره شهری به وجود آمده است، به گونهای که اغلب تفاوت کمی در روحیه مبلمان نقاط مختلف شهر یا حتی گاهی میان چند کشور دیده میشود. حال آن که هنوز هم جذابترین و به یاد ماندنیترین محلهها آنهایی هستند که با شکل و شمایل ویژه و مختص به خود در خاطرهها جای میگیرند و شاید از همین روست که در کوششهای جدید برای نوسازی و ساماندهی شهرها به این خصوصیات توجه بسیار میشود :
* از دیدگاه طراحان، انتخاب و طراحی مناسب مبلمان شهری، حفظ هویت مکان و نمود بیشتر آن را ممکن می‌سازد. این برخورد در احیای مناطق تاریخی و سنتی بسیار موثر است
* اگر دخالت در شهر به تزیینات سطحی محدود نشود ، باید میان بافت اجتماعی و فضای شهر توازنی ایجاد کرد.
* آنگاه که بافت اجتماعی مکانی تثبیت شده و در میان ساکنانش مفهوم شهر نشینی، ریشهای عمیق دواند، میتوان به ساختارهایی مکمل در سیما و منظر آن پرداخت و شرایط را برای حفظ محیط و رفاه اهالیاش مهیا کرد.
* به اتکای همین بافت اجتماعی تثبیت شده و ریشهدار می توان در مدت زمانی کافی و با روشی پویا، خیابانهای محله و شهر را به گونهای مجهز کرد که بازتاب فرهنگ آن باشد.
در حقیقت, فراهم آوردن امکان بهرهوری رفاهی و زیبایی شناختی از محیط زیست، به معنای ارج نهادن به زندگی و ارزشهای تمدن است .
یکی از دلایل مهم بی هویتی تهران، عدم توجه به تفاوتهای موجود بین فضاهای مختلف شهری، اکتفا نمودن به طرحهای یکنواخت و به اصطلاح استاندارد و پرداختن به ظرفیتهای مفهومی است بدون در نظر گرفتن ارزشهای زیباشناسی شهری و هنری , و بسنده نمودن به امکانات تولید وصنعت آنهم از نوع ابتدایی ترین آن.
ارزشهای عملکردی و زیباشناختی شهری، از طریق برخورد مجزا و مشخص با هر یک از فضاهای خرد و کلان ایجاد میشود.
پرداختن کلی به فضاهای شهری و همه چیز را با یک دید نگاه کردن بمعنای نفی تک تک ارزشها میباشد.
* شاید بنیادیترین اقدامی که میتواند در کنار ساماندهی مبلمان شهری، بافت شهر را از نظر کیفی به وضعیت مطلوب نزدیک سازد، رعایت موارد زیر باشد :
تهیه الگوها،
ضوابط قابل انعطاف و سنجیده برای بهسازی و توسعه،
آینده نگری هوشمندانه .
ما باید آینده نگری کنیم و آینده نگری نیاز به کوشش سه گانه دارد :
پژوهشگری / سیاستگزاری / برنامه ریزی .
مبلمان شهری دریک نگاه :
طراحی مناسب و به کارگیری مبلمان شهری متناسب با محیط در بخش هایی از شهر که به آنها فضاهای شهری می گوییم - فضاهایی همچون پارکها، برخی میادین، پیاده‌روها، مراکز تجاری - تأثیر زیادی در کیفیت زندگی شهری بر جای می‌گذارد.
عناصری از مبلمان شهری تأثیری اساسی در مناسب‌سازی فضاهای شهری دارند.
نیمکت در مبلمان شهریابتدایی‌ترین روش برای احساس آرامش و راحتی در پارکها، استفاده از نیمکت است. این نیمکت‌ها باید به شکلی قرار بگیرند که دسترسی به آنها آسان و راحت باشد و در سراسر پارک و به تعداد زیاد موجود باشند. صندلی‌ها باید روبه‌روی مناظر زیبا قرار بگیرند اما در در مسیر رفت و آمد افراد نباشند.
نیمکت‌های مراکز عمومی شهر را نیز میتوان برای آسایش و راحتی شهروندان، نزدیک مراکز ویژه‌ای مانند ایستگاه‌ها،کیوسک‌ها، باجه‌های تلفن، سطلهای زباله و شیرهای آب قرار داد. مهم‌ترین محل برای قرار گرفتن نیمکت‌ها در سطح شهر، مراکزی است که مردم در آنجا زیاد رفت و آمد می کنند؛ به ویژه مکان‌هایی که برای استراحت و تفریح مردم در نظر گرفته شده است.
فضای باز زیبا و مناسب عمومی به شهروندان این امکان را میدهد که در کنار یکدیگر از طبیعت اطراف لذت ببرند و با داشتن مکانی مناسب برای نشستن، احساس رضایت آنها چندین برابر شود. افراد مختلف، انواع متفاوتی از نیمکت‌های پارک یا فضاهای سبز را می‌پسندند که این سلایق متفاوت، چگونگی طراحی نیمکت‌های پارک را تعیین میکند و به نوع طراحی آنها تغییراتی میدهد.
برای نمونه، جوانان بیشتر روی قسمت بالای نیمکت یعنی تکیه‌گاه آن می‌نشینند تا روی خود نیمکت و این مورد باید در طراحی نیمکت‌های پارک یا فضاهای باز شهری مورد توجه قرار گیرد. همچنین نیمکت‌هایی که به این مراکز اختصاص می‌یابد، باید از استحکام بیشتری در ناحیه پایه‌ها برخوردار باشد.
همچنین برای افراد مسن، نیمکت‌های دارای پشتی یا تکیه‌گاه ، راحت‌تر از نوع بدون تکیه‌گاه آن است، در حالی که در مورد سایر افراد، صندلی‌های بدون پشتی این امکان را فراهم میکند که در دو طرف نیمکت بنشینند.
ایستگاههای اتوبوس وجود یک ایستگاه اتوبوس مناسب، برای تمام سیستم‌های حمل و نقل درون شهری، امری واجب و ضروری است، اما میزان مناسب بودن این ایستگاه‌ها، بستگی به نظر شهروندانی دارد که از آن استفاده می‌کنند.
از دید مدیران شهری که مسؤولیت رسیدگی به این موارد را بر عهده دارند، یک ایستگاه مناسب، ایستگاهی است که به مراقبت و نگهداری کمتری احتیاج دارد اما از دید شهروندان، یک ایستگاه خوب، محیط دید بالایی دارد و امکان سوار شدن راحت به اتوبوس را فراهم میکند.
مکان های بدون سایه‌بان، مکان‌های تجاری پر رفت و آمد، مکان‌هایی که آمد و شد افراد سالمند در آنجا بیشتر است و مکان‌هایی که در آن آب و هوا اعتدال مناسبی نداشته باشد، برای رفاه شهروندان نیازمند به نصب ایستگاههای درون‌شهری است.
بهترین مکان برای قرار گرفتن ایستگاههای اتوبوس، نزدیک به مغازه‌ها و تقاطع‌ها است که در این صورت، باید سه متر عقب‌تر از مسیر عبور و مرور قرار گیرد تا موجب بروز ترافیک و مزاحمت برای افراد پیاده نشود. چنانچه ایستگاه از تقاطع دور باشد، سایه‌بان ایستگاه باید 2 متر از پیاده‌رو عقب‌تر قرار گیرد تا برای ایستادن اتوبوس مشکلی ایجاد نشود.
میدان دید مناسب، مردم را قادر می‌سازد که آمدن اتوبوس را ببینند. ایستگاه‌هایی که از نظر طراحی ضعیف هستند به سبکی طراحی شده‌اند که برای دیدن رفت و آمد اتوبوس، باید ایستگاه را ترک کرد و لب پیاده‌رو رفت.
مردم به اطلاعاتی در مورد زمان ورود و خروج اتوبوس به ایستگاه نیاز دارند. وجود تابلوهای اطلاع‌رسانی در ایستگاه‌ها، برای شهروندان و توریست‌ها بسیار جالب و مفید است؛ به ویژه در بسیاری از مراکز شهری که افراد، به امنیت بیشتری نسبت به دیگر مراکز احتیاج دارند، مراکزی مانند پارکها، مراکز خرید و دیگر مکان های عمومی، باید از تعداد بیشتری چراغ روشنایی استفاده شود.
در ایستگاه‌هایی که چراغ‌های روشن دارند، شهروندان هنگام انتظار کشیدن، بیشتر احساس امنیت و آرامش می‌کنند. وجود چراغ در کنار درهای ورودی ساختمان‌های مسکونی نیز برای رفت و آمد افراد مهم است. حتی هنگام تعطیل بودن مراکز نیز وجود چراغ از اهمیت بسزایی برخوردار است.
ظروف زباله ظروف زباله‌ای که در سطح شهر قرار میگیرد به مصارف مختلفی اختصاص دارد. سطلهای زباله‌ای که در سطح شهر قرار میگیرد، باید به آسانی قابل دسترس، به تعداد زیاد و بی نیاز از محافظت باشد.
یکی از اشتباهات مهم در شهرسازی این است که سطلهای زباله را در جایی قرار می‌دهند که بتوان به راحتی آنها را خالی کرد، نه اینکه به راحتی برای شهروندان قابل دسترسی باشد. نتیجه این کار، خیابان های پر از زباله و سطلهای خالی است، زیرا مردم وقت خود را برای یافتن سطل زباله صرف نمی‌کنند.
برای تعیین اینکه سطل زباله در چه جاهایی باید قرار بگیرد، مواردی را باید در نظر داشت؛ مانند نوع مبلمان شهری در خیابان و نوع و موقعیت طبقات اول ساختمانهایی از قبیل فروشگاه‌ها و رستوران‌ها. همچنین باید نوع و میزان زباله‌های این مراکز نیز با سطلهای گذاشته شده متناسب باشد.
بهترین مکان برای گذاشتن سطلهای زباله، مکان‌های تجاری و پررفت و آمد در حاشیه پیاده‌روها، نزدیک به اغذیه فروشی‌ها و کنار صندلی‌های ایستگاه‌ها است.
برخی موارد را نیز در طراحی سطلهای زباله باید در نظر داشت، مانند تفاوت در طراحی سطلهای زباله با توجه به نوع زباله، داشتن دریچه برای دور نگاه داشتن از خطر واژگونی و نفوذ حیوانات به آن و در نظر گرفتن اندازه سطل به تناسب میزان استفاده و استحکام آن.
این موارد نیز در طراحی سطلهای زباله باید در نظر گرفته شود: استقامت و دوام، موارد ضد حریق، رنگ، مقاومت در برابر آلودگی، لعاب داشتن سطل که شامل رنگی میشود که به راحتی ورقه نشود، استفاده از پلاستیک‌های مقاوم و ورقه‌های استیل گالوانیزه.
معیارهای رنگ‌آمیزی مبلمان شهری تقسیمات منطقه‌ای، عناصر مختلف شهری، معماری و بافت منطقه‌ای، از معیارهای اصلی رنگ‌آمیزی مبلمان شهری محسوب می‌شوند. در تقسیمات منطقه‌ای، عناصری مانند ویژگی‌های منطقه به لحاظ اقلیمی و آب و هوایی، ویژگی‌های فرهنگی، مبلمان، علائم هدایتی، کیوسک‌ها، جدول‌ها، نرده‌ها و پلهای عابر، مورد توجه قرار میگیرد.
همچنین نوع رنگ بر پایه پژوهشهای رنگ از منظر روانشناسی شهری، پژوهشهای روانکاوانه هر منطقه و طبقه‌بندی نیازهای رنگی بر اساس فرهنگ هر منطقه، رنگ فضای سبز و رنگ‌بندی گل‌آرایی ، هارمونی رنگ‌های طبیعی فضای سبز با رنگ حصارها و عناصر جنبی موجود در فضا و معماری، پژوهشهای تکنولوژیک و شیمیایی رنگ و مصالح ماندگار و سازگار با شرایط محل و شرایط اقلیمی آن، تعیین میشود. همچنین کارشناسان به لحاظ شرایط اقلیمی، فصل‌های تابستان و بهار را برای این کار پیشنهاد می‌کنند.
تهران از جمله شهرهایی است که به لحاظ بصری و منظر عمومی، دارای اغتشاشات و بی‌نظمی‌های فراوانی است و با کمی دقت میتوان وجود این بی‌نظمی‌ها را در تمام نقاط و سیمای شهر احساس کرد.
کارشناسان، وجود رنگ مناسب در یک محیط شلوغ با مبلمان فرسوده و بی‌روح مانند تهران را برای ایجاد نشاط و آرامش در شهروندان ضروری می‌دانند و همچنین این عنصر را عاملی برای کمتر به نظر رسیدن این خرابی‌‌‌ها و فرسودگی‌‌ها به شمار می‌آورند.کیفیت رنگ‌آمیزیبا توجه به شواهد و مدارک موجود، موضوع رنگ در تهران هیچگاه ـ چه در گذشته و چه در حال حاضرـ به شکل تخصصی دنبال نشده و کیفیت کاربرد رنگ در شهر از سوی اغلب کارشناسان ضعیف ارزیابی میشود. به گفته کارشناسان رنگ‌های استفاده شده در تهران از نوع رنگ‌های روغنی است و به ندرت از رنگ‌های ماشینی استفاده میشود.
زیباسازی- طراحی مناسب و به کارگیری مبلمان شهری متناسب با محیط در بخش هایی از شهر که به آنها فضاهای شهری می گوییم - فضاهایی همچون پارکها، برخی میادین، پیاده‌روها، مراکز تجاری - تأثیر زیادی در کیفیت زندگی شهری بر جای می‌گذارد.
عناصری از مبلمان شهری تأثیری اساسی در مناسب‌سازی فضاهای شهری دارند.
نیمکت در مبلمان شهری
ابتدایی‌ترین روش برای احساس آرامش و راحتی در پارکها، استفاده از نیمکت است. این نیمکت‌ها باید به شکلی قرار بگیرند که دسترسی به آنها آسان و راحت باشد و در سراسر پارک و به تعداد زیاد موجود باشند. صندلی‌ها باید روبه‌روی مناظر زیبا قرار بگیرند اما در در مسیر رفت و آمد افراد نباشند.
نیمکت‌های مراکز عمومی شهر را نیز میتوان برای آسایش و راحتی شهروندان، نزدیک مراکز ویژه‌ای مانند ایستگاه‌ها،کیوسک‌ها، باجه‌های تلفن، سطلهای زباله و شیرهای آب قرار داد. مهم‌ترین محل برای قرار گرفتن نیمکت‌ها در سطح شهر، مراکزی است که مردم در آنجا زیاد رفت و آمد می کنند؛ به ویژه مکان‌هایی که برای استراحت و تفریح مردم در نظر گرفته شده است.
فضای باز زیبا و مناسب عمومی به شهروندان این امکان را میدهد که در کنار یکدیگر از طبیعت اطراف لذت ببرند و با داشتن مکانی مناسب برای نشستن، احساس رضایت آنها چندین برابر شود. افراد مختلف، انواع متفاوتی از نیمکت‌های پارک یا فضاهای سبز را می‌پسندند که این سلایق متفاوت، چگونگی طراحی نیمکت‌های پارک را تعیین میکند و به نوع طراحی آنها تغییراتی میدهد.
برای نمونه، جوانان بیشتر روی قسمت بالای نیمکت یعنی تکیه‌گاه آن می‌نشینند تا روی خود نیمکت و این مورد باید در طراحی نیمکت‌های پارک یا فضاهای باز شهری مورد توجه قرار گیرد. همچنین نیمکت‌هایی که به این مراکز اختصاص می‌یابد، باید از استحکام بیشتری در ناحیه پایه‌ها برخوردار باشد.
همچنین ببرای افراد مسن، نیمکت‌های دارای پشتی یا تکیه‌گاه ، راحت‌تر از نوع بدون تکیه‌گاه آن است، در حالی که در مورد سایر افراد، صندلی‌های بدون پشتی این امکان را فراهم میکند که در دو طرف نیمکت بنشینند.
ایستگاههای اتوبوس
وجود یک ایستگاه اتوبوس مناسب، برای تمام سیستم‌های حمل و نقل درون شهری، امری واجب و ضروری است، اما میزان مناسب بودن این ایستگاه‌ها، بستگی به نظر شهروندانی دارد که از آن استفاده می‌کنند.
از دید مدیران شهری که مسؤولیت رسیدگی به این موارد را بر عهده دارند، یک ایستگاه مناسب، ایستگاهی است که به مراقبت و نگهداری کمتری احتیاج دارد اما از دید شهروندان، یک ایستگاه خوب، محیط دید بالایی دارد و امکان سوار شدن راحت به اتوبوس را فراهم میکند.
مکان های بدون سایه‌بان، مکان‌های تجاری پر رفت و آمد، مکان‌هایی که آمد و شد افراد سالمند در آنجا بیشتر است و مکان‌هایی که در آن آب و هوا اعتدال مناسبی نداشته باشد، برای رفاه شهروندان نیازمند به نصب ایستگاههای درون‌شهری است.
بهترین مکان برای قرار گرفتن ایستگاههای اتوبوس، نزدیک به مغازه‌ها و تقاطع‌ها است که در این صورت، باید سه متر عقب‌تر از مسیر عبور و مرور قرار گیرد تا موجب بروز ترافیک و مزاحمت برای افراد پیاده نشود. چنانچه ایستگاه از تقاطع دور باشد، سایه‌بان ایستگاه باید 2 متر از پیاده‌رو عقب‌تر قرار گیرد تا برای ایستادن اتوبوس مشکلی ایجاد نشود.
میدان دید مناسب، مردم را قادر می‌سازد که آمدن اتوبوس را ببینند. ایستگاه‌هایی که از نظر طراحی ضعیف هستند به سبکی طراحی شده‌اند که برای دیدن رفت و آمد اتوبوس، باید ایستگاه را ترک کرد و لب پیاده‌رو رفت.
مردم به اطلاعاتی در مورد زمان ورود و خروج اتوبوس به ایستگاه نیاز دارند. وجود تابلوهای اطلاع‌رسانی در ایستگاه‌ها، برای شهروندان و توریست‌ها بسیار جالب و مفید است؛ به ویژه در بسیاری از مراکز شهری که افراد، به امنیت بیشتری نسبت به دیگر مراکز احتیاج دارند، مراکزی مانند پارکها، مراکز خرید و دیگر مکان های عمومی، باید از تعداد بیشتری چراغ روشنایی استفاده شود.
در ایستگاه‌هایی که چراغ‌های روشن دارند، شهروندان هنگام انتظار کشیدن، بیشتر احساس امنیت و آرامش می‌کنند. وجود چراغ در کنار درهای ورودی ساختمان‌های مسکونی نیز برای رفت و آمد افراد مهم است. حتی هنگام تعطیل بودن مراکز نیز وجود چراغ از اهمیت بسزایی برخوردار است.
ظروف زباله
ظروف زباله‌ای که در سطح شهر قرار میگیرد به مصارف مختلفی اختصاص دارد. سطلهای زباله‌ای که در سطح شهر قرار میگیرد، باید به آسانی قابل دسترس، به تعداد زیاد و بی نیاز از محافظت باشد.
یکی از اشتباهات مهم در شهرسازی این است که سطلهای زباله را در جایی قرار می‌دهند که بتوان به راحتی آنها را خالی کرد، نه اینکه به راحتی برای شهروندان قابل دسترسی باشد. نتیجه این کار، خیابان های پر از زباله و سطلهای خالی است، زیرا مردم وقت خود را برای یافتن سطل زباله صرف نمی‌کنند.
برای تعیین اینکه سطل زباله در چه جاهایی باید قرار بگیرد، مواردی را باید در نظر داشت؛ مانند نوع مبلمان شهری در خیابان و نوع و موقعیت طبقات اول ساختمانهایی از قبیل فروشگاه‌ها و رستوران‌ها. همچنین باید نوع و میزان زباله‌های این مراکز نیز با سطلهای گذاشت
دانلود مقاله طراحی پارک ها و آب نما ها