لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه9
رعد و برق
طی مطالعه ای که دانشمندان روی ابرها انجام داده اند به این نتیجه رسیده اند که ابرهای
باران زا با طی سلشله مراحل خاص و شیوه ای مشخص، تشکیل می شوند و شکل گیری و
ایجاد ابرهای باران زا نیاز به انواع خاصی باد و ابر دارد.
یکی از انواع ابرهای باران زا که معمولاً با رعد و برق همراه است کومولونیمبوس است.
(شکل 1ـ18)
هواشناسان در مورد تشکیل ابر کومولونیمبوس مطالعه کرده اند تا نحوه تولید و ایجاد باران،
تگرگ، برق (نور) را بیابند. یافته ها نشان می دهد که کومولونیمبوس طی مراحل زیر باران
ایجاد می کند.
1ـ ابتدا ابرها با نیروی باد به حرکت در می آیند، قطعه های پراکنده و کوچک که کومولوس نام دارند با نیروی باد به یکدیگر فشرده شده و در یک منطقه تجمع می یابند و ابرهای کومولونیموس را می سازند.
2ـ اتصال: ابرهای کوچکتر به یکدیگر متصل و ابرهای بزرگتر را تشکیل می دهند.
3ـ تراکم و انبوه شدن: وقتی ابرهای کوچکتر به هم می پیوندند و ابرهای بزرگتر را
می سازند در ابرهای بزرگ حرکت و رشد عمودی به سمت بالا صورت گرفته که این
پدیده در مرکز ابرها بیشتر از لبه ها و کناره های آن رخ می دهد و بعد از این رشد
رو به بالا موجب کشیده شدن توده ابر به بالا و رسیدن به ناحیه سردتر اتمسفر (جو)
که محل تشکیل قطره های آب و تگرگ است می شود.
و قطره های آب و تگرگ، بزرگتر و سنگین تر شده و حرکت رو به بالای آنها
متوقف می شود و به صورت قطره های باران و تگرگ فرود می آیند.
«آیا ندیدی که خدا ابرها را از هر طرف براند تا به هم بپیوندد و باز انبوه و متراکم سازد،
آنگاه بنگری قطرات باران از میان ابر فرو ریزد و نیز از جبال و کوه ابر آسمان تگرگ
فرو ریزد که آن به هر که خدا خواهد اصابت کند و از هر که خواهد بازدارد
(تا تگرگش زیان نرساند) و روشنی برق چنان می تابد که خواهد روشنی دیده ها را
از بین ببرد.»
(سوره نور ـ آیه 43)
مترولوژیستها (هواشناسان) تنها در دهه های اخیر با کمک وسایل پیشرفته مانند هواپیما،
ماهواره، کامپیوتر، بالون و ...... به مطالعه بادها، جهت آنها و اندازه گیری رطوبت،
تغییرات آن رطوبت، تعیین سطح فشار اتمسفر، تغییرات آن پرداخته و به جزئیات
شکل گیری ابرها و ساختمان و نحوه عمل ابرها پی برده اند.
آیه مذکور پس از باران و ابر در مورد تگرگ و برق صحبت می کند:
خداوند از کوههای آسمان (ابر) تگرگ فرو ریزد که به هر که خدا خواهد اصابت کند و
از هر که خواهد باز دارد و روشنی برق چنان بتابد که خواهد روشنی دیده ها را از بین ببرد.
(سوره نور ـ آیه 43)
مترولوژیستها (هواشناسان) دریافته اند که ابرهای کومولونیمبوس که حامل تگرگ
هستند تا ارتفاع 25000 الی 30000 پا (فوت) (7/4ـ7/ 5مایل) می رسند شبیه
رشته کوههایی مانند آنچه در قرآن آمده: « او تگرگ را از رشته کوههای (ابرهای
حجیم و پر ارتفاع) در دل اسمان فرو فرستاد.»
حال این سوال مطرح می شود که چرا در این آیه گفته شده« برق و نورش»؟ و منظور
اینکه
برق و نور به تگرگ نسبت داده شده چه می تواند باشد؟ آیا به این معنی است که تگرگ
عامل مهم تولید برق است؟ اجازه دهید آنچه در کتاب «مترولوژی امروز» هوا شناسی
گفته شده را ذکر کنیم. همین که تگرگ از قسمت سرد و یخچالی ابر فرو می ریزد
یعنی همان جایی که بلورهای یخ در آن تشکیل می شود، ابرها باردار می شوند و قطره
های آب با تگرگ به هم برخورد کرده یخ می زنند و باقی مانده گرمای خود را از
دست می دهند. سطح تگرگ گرمتر از اطراف خود بلور است. وقتی تگرگ با
بلور یخ مجاور و مماس می شود یک پدیده مهم رخ می دهد. کلاً الکترونها همیشه از
ناحیه سردتر به نقطه گرمتر حرکت می کند.
در همین حال وقتی قطره های خیلی سرد و یخ زده در تماس با یک دانه تگرگ قرار
می گیرند همین پدیده رخ می دهد و از این رو تگرگها بار منفی گرفته و قطرات بسیار
سرد یخ بار مثبت می گیرند و در برخورد با تگرگ خرد و متلاشی می شوند حال
ذرات خرده شده یخ سبکتر شده و به لایه های بالایی ابر صعود می کنند و تگرگ
با بار منفی باقی مانده و در لایه های زیرین و بستر ابر قرار می گیرد. بنابراین لایه
های زیرین ابر کلاً دارای بار منفی بوده و سپس این بار منفی به صورت برق به زمین
تخلیه می گردد.
نتیجه می گیریم که تگرگ نقش مهمی در تولید و ایجاد برق دارد.
کل این اطلاعات در سالهای اخیر بدست آمده است اصولاً تا 1600 بعد از میلاد
نظرات ارسطو در هواشناسی (مترولوژی) مطرح و غالب بوده است، مثلاً او معتقد
بود که اتمسفر دارای دو نوع هوا است، هوای مرطوب و هوای خشک و رعد صدای
حاصل از برخورد هوای خشک با ابرهای مجاور را می دانست و برق و نور را حاصل
از شعله ور شدن و سوختن هوای خشک با شعله ضعیف و نازک تعریف می کرد
و اینها عقاید هواشناسی بود که در 1400 سال پیش یعنی زمان نزول قرآن مطرح و غالب بود.
آذرخش
آذرخش ( رعد و برق ) نوعی تخلیه الکتریکی است که در اثر الکتریسته ساکن بین دو ابر و زمین ایجاد می شود .
در اثر برخورد ذرات آب یک جبهه هوای گرم به ذرات یخ یک جبهه هوای سرد ، الکتریسته ساکن بوجود می آید که نسبت به زمین دارای بارالکتریکی منفی بوده و در صورتی که فاصله منبع جریان الکتریکی نسبتاً‌نزدیک به سطح زمین باشد ، صاعقه بروز می کند . در رعد و برقهای شدید معمولاً‌بیشترین تخلیه الکتریکی صورت می گیرد .
رعایت نکات ایمنی هنگام وقوع صاعقه
اگر داخل ساختمان هستید به نکات زیر توجه کنید :
۱ - وسایل برقی مانند رادیو و تلویزیون را از برق بکشید و سیم آنتن را خارج کنید
۲ - از درب و پنجره و بخاری دیواری ، شوفاژ و دیگر هادی های الکتریسیته دور شوید
۳ - به منظر جلوگیری از خطر آتش سوزی ناشی از صاعقه نسبت به نصب برق گیر در ساختمانهای بلند اقدام کنید .
اگر در خارج ساختمان هستید :
- در مکانهای مرتفع قرار نگیرید .
- از درختان ، تپه ها ، دیرکها ، طناب رختشویی ، سیم برق هوایی ، لوله های فلزی و آب دور شوید .
- به اشیاء فلزی ( از قبیل دوچرخه ، نرده های آهنی ، قلاب ماهیگیری ، لوازم فلزی خانه و واگنهای راه آهن ) دست نزنید .
- اگر در فضای باز گرفتار رعد و برق شدید ، زانو و پاهای خود را نزدیک یکدیگر قرار داده و سر خود را خم کنید .
- اگر در حال شناکردن هستید یا روی قایق سوارید فوراً از آب بیرون بیائید .
اگر در بیرون از خانه هستید ، زیر درخت یا نقاط مرتفع پناه نگیرید بلکه در محلی باز به حالت خمیده باقی بمانید .
ایستادن زیردرخت یا روی تپه هنگام صاعقه بدترین کار می باشد
- داخل اتوبوس و ترن مکانهای امنی هستند ، بنابراین می توانید هنگام صاعقه به داخل ساختمان یا ایستگاه ترن زیرزمینی یا درون اتومبیل بروید .
- در صورتی که در اتومبیل هستید ، در محل مطمئن توقف کنید و موتور را خاموش کنید و آنتن ماشین را پائین بکشید .
علائم و نشانه های فرد آسیب دیده
بر اساس شدت صدمات وارده ، تابلوی بالینی متفاوت بوده و ممکن است فقط به صورت اختلال هوشیاری گذرا و لحظه ای و احساس ضعف و بی حسی موقت باشد و اینکه سوختگی شدید ، ایست قلبی - تنفسی و مرگ رخ می دهد . میزان مرگ ومیر کلی آن حدود ۳۰-۲۰ درصد بوده و در ۷۰ درصد قربانیان نجات یافته ، عوارض ماندگار موجود خواهد آمد .
- اختلال عصبی ممکن است بصورت کاهش سطح هوشیاری ، فراموشی ، تشنج ، سوزن سوزن یا گزگز شدن انتهای دست و پا ، لکنت زبان ، خونریزیهای مغزی و کما باشد .
- اختلالات قلبی - عروقی بصورت نامنظم شدن ضربان قلب و افزایش فشار خون شدید می باشد .
- شایعترین علت مرگ در این افراد ایست تنفسی است . پوست از چند طریق ممکن است دچار ضایعه شود . شایعترین آن ، سوختگی حاصل از انتقال سطحی جریان الکتریکی است و همچنین سوختگی در نواحی مرطوب بدن ( زیربغل و کشاله ران ) ممکن است اتفاق بیافتد .
- بیش از ۵۰٪ قربانیان صاعقه دچار پارگی پرده گوش شده و همچنین ممکن است اختلال شنوایی در اثر جابجایی استخوانهای گوش میانی بوجود آید .
تدابیر درمانی
- کلیه مصدومین باید در هر شرایطی به بیمارستان انتقال یابند و دست کم به مدت ۲۴ ساعت تحت نظر قرار گیرند . تنفس و نبض مصدوم ارزیابی شود و در صورت عدم وجود نبض و تنفس احیای قلبی - ریوی ( طبق دستورالعمل ) انجام گردد . در مصدومین حتماً باید به فکر خونریزی داخلی بود .
- آسیبهای ناشی از سوختگی ( طبق دستور العمل )را درمان نمایید و همچنین باید مراقب آسیبهای ستون فقرات و شکستگیها بوده و در صورت وجود آسیب طبق دستورالعمل مربوطه اقدام نمائید .
تحقیق در مورد رعد و برق