همزمان با شکلگیری ارتباطات در فضای واقعی در فضای مجازی هم شاهد شکلگیری این ارتباطات هستیم و به موازات آن روابط دینی و اعتقادی افراد شکل میگیرد که میتوان به واسطه ویژگیهای اینترنت و فضای مجازی گروههای دینی تشکیل داده و درجهت تبلیغ اسلام با یکدیگر به صورت بر خط به مباحثه بنشینیم.
گسترش و فراگیری اینترنت در چند سال اخیر در کشور ما و فعالیتهای نسبتاً موفق سایر ادیان در فضای سایبر از جمله عواملی است که باعث شده این موضوع به شکل جدی در کشور ما مطرح شود. با این حال اگر در رابطه با این موضوع جستجوی مختصری داشته باشید، به این نتیجه میرسید که منابع بسیار کمی(چه فارسی و چه لاتین) در این حوزه وجود دارد.
بهویژه اگر موضوع دینیبودن را به شکل جدی وارد مسأله کنیم، میتوان با جرأت گفت که این موضوع تا به حال در یک چارچوب تئوریک قابل قبولی بحث نشدهاست.
ارتباطات دینی در معنای عام کلمه
محور اصلی در فهم ما که باعث برداشتهای مختلف میشود، موضوع «ارتباطات» و ترکیب «ارتباطات دینی» است. نخستین برداشتی که از مفهوم ارتباطات در این موضوع به ذهن متبادر میشود که عمیقتر، مبناییتر و فلسفیتر بوده و به نوعی بر فهم سایر معانی ارتباطات اولویت دارد، ارتباط در معنای اعم کلمه است.
در این تعریف عام، ارتباطات به عنوان یک عملی است که دارای وجود است. بر مبنای یک تقسیمبندی مشهور که مورد استفاده و استناد برخی بزرگان چون علامه جعفری(در مقدمهی مباث حیات معقول) و آیتالله مصباح یزدی(در موضوع جامعه آرمانی اسلامی در کتاب جامعه و تاریخ) و دقتهای عقلی و فلسفی خاصی نیز در آن لحاظ شدهاست، اگر از منظر انسان به مقوله ارتباط نگاه کنیم، ارتباطات انسان به چهار قسم تقسیم میشود: ارتباط انسان با خدا، ارتباط انسان با خود، ارتباط انسان با طبیعت و ارتباط انسان با سایر انسانها.
اگر این مفهوم عام از ارتباطات مدنظر باشد، یکی از معانی ترکیب «ارتباطات دینی»، دیدگاههای دینی در رابطه با مقوله ارتباطات است. طبیعتاً دین مبین اسلام در رابطه با ارتباطات، مطالب زیادی را بیان کردهاست که استخراج و بهرهبرداری از آنها نوعی نگاه جامع و نظاممند و البته تبیینی کامل و دقیق را میطلبد.
فضای مجازی به موازات دنیای واقعی
در رابطه با وقوع ارتباطات دینی در فضای سایبر، باید خاطرنشان کرد که فضای سایبر امکانی است که نسبتاً جدید محسوب میشود. هر چند فضای سایبر در واقع بستر وقوع ارتباطات بوده و به نوعی داخل در تقسیمبندی چهارگانهی ما از انواع ارتباطات (ارتباط انسان با خدا، ارتباط انسان با خود، ارتباط انسان با طبیعت، ارتباط انسان با سایر انسانها) میشود، اما تفاوتهای عمده و اساسی آن با دنیای واقعی (Real World) و ویژگیهای خاص آن باعث شدهاست تا برخی از صاحبنظران فضای سایبر را دنیای دیگری در عرض دنیای واقعی بدانند.
واژه «زندگی» در این فضا به اشتباه به کار نرفتهاست چرا که این دنیا توأمان و همگام با دنیای واقعی بر وجود آدمی و باورهایش اثر میگذارد. فضای مجازی مکانی است که فرد میتواند فعالیتهای دنیای واقعی خود را وارد کند.
دین و جهان بینی انسان در دنیای سایبر، فضایی گسترده برای تحقق یافتن است. فضای مجازی دنیای وسیع و پیچیدهای است که گروهها و افراد مختلف با گرایشها، باورها و اعتقادات گوناگون در آن زندگی میکنند.
دین و تبلیغ دینی در اینترنت
منظور از دین در فضای متصل(آنلاین)، نوع نمایندگی دین در فضای مجازی است که مجموعه اطلاعاتی را در مورد دین در فضای مجازی قرار میدهد و کاربران میتوانند از آن اطلاعات استفاده کنند(عاملی،1386).
استفانو پیس(2004) اینترنت را یک رسانه گرم میداند. به دلیل اینکه احساسات را به صورت آنلاین میتوان تجربه کرد و ارتباط برقرار کرد. وی حضور اجتماعات مذهبی و تعاملات آنها را یک پدیده حاشیهای در اینترنت نمیداند بلکه برای اهمیت فرومهای مذهبی مثال میآورد که به دلیل بعضی برخوردها در عکس العملهای افراد حاضر در یک اجتماع مجازی در وبسایت دینی، آن وبسایت مجبور شدهاست که آن فروم را ببندد.
او دریافت که جنبشهای دینی امروزه به صورت رایج برای گسترش آموزههای خود از اینترنت و تبلیغ در اینترنت استفاده میکنند و در برخی موارد با شناخت پتانسیلها و قابلیتهای فضای مجازی جنبشها به خوبی توانستهاند از قابلیتهای آن بهره ببرند.
با شناخت انواع حضورهایی که در محیط وبلاگستان فارسی دینی است میتوان به نیازهای کاربران در این حوزه پیبرد. اینترنت فضایی را برای نشر عقاید پدید آوردهاست و افرادی که در جامعه به عنوان گروههای اقلیت بودهاند و با عنوان گروههای خاموش حضور داشتند، به وسیله اینترنت میتوانند به بازنمایی خود، عقاید، افکار دین و مناسک خود بپردازند.
شامل 21 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود تحقیق دنیای مجازی و اثرات آن در ساختار ذهنی و روانی