شیوه ی اصفهانی آخرین شیوه ی معماری ایران است.معماری بومی آذربایجان پدید آورنده ی سه شیوه ی معماری ایران ازجمله شیوه ی اصفهانی بود.
پس خواستگاه این شیوه شهر اصفهان نبوده ولی در آنجا رشد کرده و بهترین ساختمان های آن در این شهر ساخته شده اند.شیوه ی اصفهانی در برگیرنده ی شیوه هایی است که در نوشته های غربی به شیوه ی صفوی افشاری و قاجاری و زند نامیده شده اند.
این شیوه کمی پیش از روی کار آمدن صفویان از زمان قرقویونلوها آغاز شده ودر پایان روزگار محمد شاه قاجار دوره ی نخست آن به پایان می رسد.
دوره ی دوم آن زمان انحطاط این شیوه است که در واقع از زمان افشاریان آغاز شد و در زمان زندیان دنبال شدولی انحطاط کامل از زمان محمد شاه آغاز شد و در دگرگونی های معماری تهران و شهرهای نزدیک به آن آشکار شد.
از نشانه های آشکار این دوره و آثار شکوهمند آن که هنوز هم در سراسر ایران نمودار است این است که یکی شبکه ی راه های عمود بر هم بوده که از کوهستانها به داخل کویرها و نمکزار ها گسترش یافته بود.
و دوم ساختن رباطها و کاروانسراهای بزرگ و توقفگاههای آبرومند ، کافه ها و بستانهای زیبا و خوش منظره در فواصل راهها که در آنها همه گونه وسایل آسایش و رفاه مردم فراهم آمده بود.
ترکیب جدیت و سادگی موجب ایجاد اندیشه ای آنی می شود حال آنکه درک آرایش و اغلب نسبتهای دقیق مستلزم ملاحظات بیشتری است.
حجم و نمای اغلب بناها ساده است و دو روح آرامش و اطمینان را القا می کند.
هیجانی مهار شده و ناشی از محوطه های بزرگ دارای رنگهایی غنی و آرایش تو در تو ترکیب شده است و این از ویژه گی های زیبایی شناسی ایرانی است.
اصول معماری ایران شامل:
مردم واری ، پرهبز از بیهودگی ، نیارش ، خوبسندگی و درون گرایی می باشد.
ویژه گی های این شیوه چنین بررسی می شود:
ساده شدن طرح ها که در بیشتر ساختمانها ، فضاها یا چهارپهلو (مربع) هستند یا مستطیل و پلان مستطیل شکل و چند ضلعی ساده و همینطور پلان ایوانی . در شیوه ی آذری با به کارگیری یک هندسه ی قوی ، طرح های پیچیده ای ساخته شده اند اما در شیوه ی اصفهانی ، هندسه ی ساده و شکلها و خطهای شکسته بیشتر به کار رفته است.
در تهرنگ ساختمانها نخیر و نهاز (پیش آمدگی و پس رفتگی) کمتر شد، ولی به بعد ساخته های گوشه های پخ در ساختمان رایچتر شد. همچنین پیمون بندی و بهره گیری از اندام ها و اندازه های یکسان در ساختمان دنبال شد.
سادگی طرح در بناها هم آشکار بود.
استفاده از مصالح مرغوب و با دوام در تزیینات بناها از کاشی خشتی ، هفت رنگ ، مقرنس کاری ، یزدی بندی کاربندی یا رسمی بندی استفاده شده است.
نیارش:
تنگی زمان وکم شدن معماران چیره دست در این شیوه کیفیت ساختمان سازی را به شدت پایین آورد و دیگر ساختمانها را همچون گذشته پایدار و ماندگار نمی ساختند.
یکی لز ویژه گی های نیارش در معماری ایران این بوده که معماران ما همواره به نشست کلی ساختمان در روند ساخت و اثر آن بر نماسازی توجه داشته اند.
می دانیم ساختمان به مرور زمان نشست می کند. در شیوه راذی زبره ونما یا سفت کاری و نازک کاری با هم انجام می شد ، یعنی کار ، همچنین می شد و برای اینکه نشست یکسان پدید آید ، زبره را با نما هشت گیر یا با هم چفت و بست می کردند.
اما در شیوه ی آذری ،چون در ساختن شتاب داشتند ،زبره و نما جداگانه ساخته می شدند.این روش در شیوه ی اصفهانی نیز پیگیری شد و شاید از دید فنی روش درست تری بود.
همچنین در این روش همه گونه های اتاقها و گنبد ها به کار برده شد.گنبدهای گسسته میان تهی در بیشتر ساختمانها این شیوه به زیبایی دیده می شوند مانند :
گنبد مسجد امام اصفهان ، گنبد مسجد چهاریاغ ، گنبد مسجد آقابزرگ کاشان و دیگر جاها.
در این شیوه برخی ساختمایه ئها را دگرگون کرده و سپس به کار می برند که این روش ، کیفیت ساختمان را پایین می آورد و به فن ساختمان نیز آسیب می زند.
فضا:
شیوه های سازماندهی فضا در معماری ایران به گونه های مختلف عبارتند از :
سازماندهی فضا حول حیاط مرکزی
سازماندهی محوری
سازماندهی شطرنجی
سازماندهی صلیبی یا چلیپایی
سازماندهی ترکیبی
شامل 15 اسلاید powerpoint
دانلود پاورپوینت شیوه معماری اصفهان