مقاله در مورد مسجد

اختصاصی از فی موو مقاله در مورد مسجد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 تعداد صفحه18

مسجد

در میان اندامهای درون شهری هر شهر و روستا و نیایشگاه همیشه جای ویژه خود را داشته و دارد و از اندامهای دیگر نمایان تر و چشم گیرتر است و از اینروست که همه جا در دل آبادی جای گرفته است.1

نیایشگاه چون بزرگترین ساختمان آبادی بوده در آغاز نیازی بدان نداشته که نشانی ویژه داشته باشد و خود بخود نگاه هر گذرنده ای را بسوی خود می کشید، اما پس از گسترش آبادی، نخست با افراشتن درگاهها و نهادن ماهرخ وتوق بر بلندترین جای آن و سپس با ساختن میل و برج در کنار و نزدیک آن، باشندگان آبادی و گذریان بیگانه را به نیایشگاه راهنمایی می کردند.

نخستین مسجدی که بدست پیامبر بزرگوار ما، با همکاری یاران گرامیش در مدینه ساخته شد همیشه برگیره و الگوی مسجدهای بیشمار و گوناگونی بوده است که بدست هنرمندان تردست ما در سراسر ایران زمین (و هرجا که فرهنگ اسلامی ایران فرمان میرانده) بنیاد شده است.

بهین آفریده و واپسین فرستاده پروردگار (که بر وی و خاندان پاکش درود باد) چون مدینه را با فروغ ایزدی خود روشن ساخت یاران خویش را فرمود تا برای بنیاد مسجدی در خور که پذیرای گروندگان باشد دل نزدیکترین کوهپایه رابشکافند و سنگهای آنرا بشکنند و پستای ساختمان را فراهم آورند و آنگاه با دست گرامی خود پاره های لاشه سنگ را (خشکه و بی آژند) برهم می انبود تا دیوار شبستان با افراز اندکی بلندتر از بالای مرد بلند بالا، برافراشته شد.

در کنار شبستان زیستگاه ساده و بی پیرایه ای برای یاران پاکباز و سالوکان تهیدست که یکدم بر دوری پیامبر خدا شکیبا نبودند ساخته شد و پیشگاه سرگشاده شبستان نیز همواره و با بارویی کوتاه از کوچه و گذری که پیرامون مسجد می گشت جدا گردید.

همین ساختمان مردم و از روی پیرایه چند سالی پس از پایان کار (شاید کمتر از نیم سده) در سرزمینی بسیار دور از مدینه، برگیرة معماری نو مسلمان شد که پهره یا فهرج (یکی از چهار شهر آن روز یزد) با بهره گیری از آنچه که در دسترس داشت خدا خانه ای برای همشهریان خود بنیاد کرد که خوشبختانه تاکنون از آسیب ویرانی و دستکاری بر کنار مانده است.

این مسجد ساده اما با شکوه دارای شبستانی است با پنج کوچه (دهانه) و یک رده پیلیا (ستون و جرزستبر) و چهار ایوانچه یا چفته و دو راهرو کناری که ایوانچه ها را به شبستان می پیوندد و سرپوشیده های آن گرد سرایی کوچک سر گشاده را گرفته و دو گمخانه (شبستان زمستانی) کشیده که هر دو به راهروها پیوسته و دربندی که درایگاه مسجد است و در کنار آن (و جدا از ساختمان مسجد) سرای کوچکی است که شاید برای پیشنماز یا نگهبان ساخته شده باشد (این سرا دستکاری شده و چهره نخستین خود را ندارد) . پیرامون مسجد کوچه و گذر و ساباط میدانچه است و ساختمان دیگری به آن نچسبیده است.

اینکه نخست از مسجد جامع فهرج یاد کردیم از اینرو است که از آغاز برای مسجد ساخته شده و دستکاری و کست افزود چشمگیری در آن نشده که چهره نخستین را دگرگون کند و گرنه در شهرهای دیگر ایران که مردمش بیش از فهرجیان به دین خدا گرویده اند ناگزیر از ساختمانهای پا بر جا (یا نیمه ویرانی که بازسازی شده) برای نماز و نیایش پروردگار یکتار بهره گرفته اند، مثل مسجد یزد خواست، جامع بروجرد، مسجد نیریز و مسجد سرکوچه محمدیه نایین (که نخستین، آتشکده ای پا برجا و دومی آتشگاهی نیمه ویران و سومی گیری یا ایوان و چهارمی مهرابه بوده، نمونه های خوبی برای این بهره گیری شایسته از ساختمانهای رها شده، هستند، هر چند مسجد شدن آنها دیر گاهی پس از ساختمان مسجد جامع فهرج انجام گردیده است.

با اینکه از آغاز سده سوم هجری و با گسترش شهرها و روستاها، مسجدهای با شکوه و بزرگی در بیشتر شهرها (با تهرنگ شبستانی بومسلمی) بنیاد گردید اما هرگز گنبدخانه و ایوان (یا پیشان) و سرپوشیده های کشیده (طنبی) که با دگرگونی و کست افزود آتشکده ه وگیری ها و مهرابه ها پدید آمده بود کنار گذاشته نشد و با پیوستن شبستانهای چهلستون کم کم هر یک از آنها جای خود را در مسجد های ایرانی پیدا کرد و چون یکی از اندامهای مسجد پا بر جا ماند گنبد خانه و چهار طاقی با زمینه چهار بر هم اندازه و گوشه های راست، تهرنگ شایسته و در خوری برای برگزاری نمای داشت، که تنها می بایست دهانه روبروی قبله آنرا ببندند.

1 در ابیانه هنوز کوی میانی روستا را که کهنه ترین مسجد در آن جای دارد پرذله (پیرامون دل یا مرکز) می گویند.