نوع فایل: word
قابل ویرایش 114 صفحه
چکیده:
هدف از این تحقیق، بررسی تأثیر مخارج دولت روی رشد اقتصادی با استفاده از دادههای سری زمانی در ایران از سال 1350 تا 1385 است. مدل انتخابی ما، یک مدل ساده رشد مطابق با مدل رم (1986) می باشد که مخارج دولت به مخارج سرمایه گذاری، مخارج مصرفی و مخارج سرمایه گذاری انسانی تفکیک می شود. مخارج سرمایه گذاری دولت تأثیر مثبت و معنی داری روی رشد اقتصادی دارد. همین طور مخارج سرمایه گذاری انسانی نیز در بلند مدت تأثیر مثبت و معنی داری روی رشد اقتصادی دارد. مخارج مصرفی دولت در این مدت تأثیر منفی و معنا داری روی رشد اقتصادی دارد. سرمایه گذاری خصوصی دارای یک تأثیر مثبت و معنی داری روی رشد اقتصادی است. نتایج حاکی از آن است که بیشترین تأثیر مخارج دولت روی رشد اقتصادی مربوط به مخارج سرمایه گذاری انسانی است. کل مخارج دولت تأثیر مثبت و معنی داری روی رشد اقتصادی دارد و این درحالی است که مخارج سرمایه گذاری دولت، روی سرمایه گذاری بخش خصوصی تأثیر منفی و معنی داری دارد. افزایش مخارج عمرانی دولت روی رشد اقتصادی یک تأثیر مثبت و معنی داری دارد. درحالی که افزایش مخارج جاری دولت تأثیر منفی و معنی داری روی رشد اقتصادی دارد.
درست است که مخارج سرمایه گذاری دولت تأثیر مثبت و معنی داری روی رشد اقتصادی دارد اما نباید فراموش کرد که این سرمایه گذاری در تضاد با سرمایه گذاری بخش خصوصی است که آن نیز تأثیر مثبت و معنی داری روی رشد اقتصادی دارد.
به نظر می رسد که دولت باید بیشترین سرمایه گذاری را روی سرمایه انسانی داشته باشد و در تقویت بیشتر بخش خصوصی، با کاهش سرمایه گذاری خود و دادن فضای بیشتر و مطمئن تر برای بخش خصوصی از طریق اجرای دقیق اصل 44 قانون اساسی بکوشد. دولت باید از مصرف گرایی فاصله بگیرد و مخارج مصرفی خود را به حداقل برساند.
مقدمه:
تأثیر مخارج دولت بر رشد اقتصادی در چند دهه اخیر توجه زیادی از اقتصاد دانان را به خود جلب کرده است. به طور نظری، اگر بخش دولتی از کارآمدی کمتری نسبت به بخش خصوصی برخوردار باشد، اندازه بزرگتر دولت منجر به رشد کندتر اقتصادی خواهد شد. اما اگر بخش دولتی کالاهای اساسی عمومی را که تولیدکنندگان بخش خصوصی قادر به فراهم سازی آن نیستند، فراهم سازد، درنتیجه اندازه بزرگتر دولت به رشد سریعتر اقتصادی منجر خواهد شد.
اقتصاددانان مهمترین وظایف دولت را وظایف ذاتی آن در امنیت، بهداشت و آموزش می دانند. برخی این وظایف را برای دولت کافی ندانسته، برای حفظ تعادل اقتصادی، دخالت دولت در اقتصاد را به دلیل شکست بازار، ضروری می دانند. در مقابل، برخی دخالت دولت را مداخله گرایانه و محدود کننده آزادی و انتخاب به حساب آورده و آن را عامل غیرکارآمدی و رانتی شدن دولت قلمداد می کنند. که از این رهگذر، نظریه شکست دولت مطرح می شود. در اقتصاد ایران، دولت سهم بسیار بالایی از اقتصاد کشور را به خود اختصاص داده است و به تناسب این ساختار، مخارجش هر ساله در طی سال‌های اخیر، افزایش پیدا کرده است. از جهت دیگر، گسترش ضروری خدمات عمومی، دولتها را مجبور ساخت که خود به صورت عاملی اقتصادی درآیند و در مواردی به تولید نیز دست زدند. حکومت‌های امروزی، با توجه به حجم تولید ملی که در چارچوب بخش دولتی صورت می گیرد و با درنظر گرفتن ملاحظه آنان در بخش خصوصی، هدایت آن در مسیری خاص بصورتی گوناگون، ابزار بسیار قدرتمندی در کنترل و هدایت اقتصاد کشور ها به طرزی نسبتاً قاطع در دست دارند. علاوه بر این، تحقق این فرایند شرطی اجتناب ناپذیر در توسعه کشور ها به صورتی همگن و با برنامه ریزی کارا و مؤثر به شمار می رود.
به موازات فعالیت کلان اقتصادی در کشور، سهم دولت در اقتصاد نیز رو به افزایش بوده است و در بسیاری حوزهها شاهد تأثیر مداخله دولت بر روند های اقتصاد و بازار بوده ایم. امروزه در کمتر جای عالم اثری از اقتصاد خصوصی و دولتی خاص می توان یافت. بلکه امروزه اکثر جوامع دارای اقتصاد مختلط می باشند.
ویژگی این تحقیق تخمین روابط پویای کوتاه مدت و همچنین روابط بلند مدت بین اجزای مخارج دولت و رشد اقتصادی می باشد که این امر به برنامه ریزی مخارج دولت در کوتاه مدت و بلندمدت برای دستیابی به رشد اقتصادی بهتر،کمک شایانی خواهد کرد.
فهرست مطالب:
فصل اول – کلیات
مقدمه
تعریف مسأله و بیان سؤال های اصلی تحقیق
ضرورت انجام تحقیق
فرضیههای تحقیق
اهداف تحقیق
روش انجام تحقیق
روش و ابزار گردآوری اطلاعات
فصل دوم – مروری بر ادبیات موضوع
تعریف دولت و ماهیت آن
بررسی نظریه‌ها و مکاتب اقتصادی با تأکید بر جایگاه دولت
مکتب مرکانتیلیسم
مکتب فیزیوکراسی
مکتب کلاسیک
الف- آدام اسمیت
ب- ژان باتیست سه
ج- توماس رابرت مالتوس
د- دیوید ریکاردو
هـ- جان استوارت میل
مکتب ناسیونالیسم اقتصادی
مکتب لیبرالیسم (آزادی طلبی)
الف- فردریک باستیا
ب- شارل دونوایه
مکتب نئوکلاسیک
نظام بی دولتی یا آنارشیزم
مکتب دیریژیسم (اقتصاد ارشادی)
مکتب نئولیبرالیسم
مکتب کینزیسم
مکتب نئوکاپیتالیسم (سرمایه‌داری نوین)
فصل سوم – مروری بر پیشینه تحقیق
از دیدگاه نظری
از دیدگاه تجربی
بررسی تحقیقات انجام شده در سایر کشور ها
بررسی تحقیقات انجام شده در ایران
فصل چهارم – ساختار مدل
مقدمه
ساختار مدل
تبیین مدل
فصل پنجم – تخمین الگو و تفسیر اقتصادی نتایج
مقدمه
سریهای زمانی غیرساکن
روش خودتوضیح برداری با وقفههای گسترده
الگوی تصحیح خطا
منابع آماری
نتایج تخمین الگو
تفسیر اقتصادی نتایج
فصل ششم – نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات
نتیجه گیری
ارائه پیشنهادات
پیوستها:
دادههای آماری
نتایج کامپیوتری
جدول‌های آماری
فهرست منابع
منابع و مأخذ:
الف – منابع فارسی
ابریشمی، حمید و محسن مهرآرا. (1381). " اقتصادسنجی کاربردی ( رویکرد های نوین) "، انتشارات دانشگاه تهران.
نوفرستی، محمد (1378). " ریشه واحد و همجمعی در اقتصاد سنجی "، موسسه خدمات فرهنگی رسا.
توکلی، احمد (1380 )، بازار – دولت: کامیابی ها و ناکامی ها، تهران سمت.
تاری، فتح الله و نسرین ارضر؛ " بررسی نقش و تأثیر هزینه های آموزشی رسمی بر رشد اقتصادی در ایران طی سال های 1377 – 1342 " فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران؛ شماره 11.
تقوی، مهدی، صنیع دانش، علیرضا (1375) " علل افزایش حجم فعالیتهای دولت در ایران از سال 1350 تا 1370 "، فصل نامه علمی کاربردی مدیریت دولتی، شماره 32.
جعفری صمیمی، احمد، (1384) " اقتصاد بخش عمومی "، انتشارات سمت، چاپ هفتم، تهران
خلعتبری، فیروزه، (1371) " بررسی علل بزرگ شدن دولت ها "، مجله علمی پژوهشی اقتصاد و مدیریت دوره تحقیقات عالی دانشگاه آزاد اسلامی، شماره 12، بهار.
سامتی، مرتضی (1372)؛ اندازه مطلوب فعالیت های دولت در ایران؛ پایان نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
عرب مازار، علی اکبر و محمد کارکن (1372)، " بررسی عدم تعادل بودجه دولت " مجله اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی؛ ص 84 – 56.
ج هانگرد، اسفندیار و فر هادی. علی،1381، واکنش بودجه دولت نسبت به تکانههای تولید، مخارج و درآمد های دولت بر اساس الگوی VEC، مجله برنامه و بودجه شماره 74.
مؤسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی، 1378، نقش دولت در جهان در حال تحول، تهران
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، حساب های ملی ایران، www.cbi.ir
تفضلی، فریدون (1375 )، تاریخ عقاید اقتصادی، تهران، نشر نی.
کاسیرر، ارنست؛ ترجمه نجف دریابندری؛ (1362)، تهران : انتشارات خوارزمی، چ1.
ارسنجانی، حسن؛ (1342)، حاکمیت دولتها؛ تهران : سازمان کتابهای جیبی، چ1.
کاتوزیان، محمد علی؛ (1358)، آدام اسمیت و ثروت ملل؛ تهران : کتابهای جیبی، چ1.
ابنشتاین، ویلیام و ادوین فاگلمان؛ مکاتب سیاسی معاصر: نقد و بررسی کمونیسم، فاشیسم، کاپیتالیسم و سوسیالیسم؛ ترجمه حسینعلی نوذری(1369)،گستره، چ2.
قدیری اصلی، باقر؛ (1364)، سیر اندیشه اقتصادی؛ تهران : دانشگاه تهران، چ6.
استوارت، مایکل؛ کینز و پس از کینز؛ ترجمه عبدالرحمن صدریه؛ (1368)، تهران : فردوس، چ1.
گمبل، آندره و پل والتون؛ سرمایه داری در بحران؛ ترجمه م. سوادگر؛ (1358)، تهران : انتشارات ما.
تمدن، محمد حسین و مسعود درخشان؛ (1366)، نظامهای اقتصادی؛ تهران: دانشگاه امام صادق (ع)، چ1.
لاروژی، ژوزف، مکتبهای اقتصادی؛ ترجمه جهانگیر افکاری؛ (1367)، تهران : سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، چ1.
تمدن، محمد حسین و مسعود درخشان؛ (1365)، تاریخ عقاید اقتصادی؛ تهران: دانشگاه امام صادق (ع)، چ1.
ژید، شارل و شارل ریست؛ تاریخ عقاید اقتصادی؛ ترجمه کریم سنجایی؛ (1347)، تهران: دانشگاه تهران، چ1، ج1.
ژید شارل و شارل ریست؛ تاریخ عقاید اقتصادی؛ ترجمه کریم سنجایی؛ (1354)، تهران: دانشگاه تهران، چ1، ج2.
هانس، آلوین؛ راهنمای نظریه عمومی کینز؛ ترجمه منوچهر کیانی؛ (1364)، تهران: دانشگاه تهران، چ1.
غفاری، هادی، (1383)، بررسی تطبیقی جایگاه و نقش دولت در نظامهای اقتصادی، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
موسکا، گوئتانو و گاسترن بوتو؛ تاریخ عقاید و مکتبهای سیاسی از عهد باستان تا امروز؛ ترجمه حسین شهید زاده؛ (1363)، تهران : مروارید، چ1.
دادگر یدالله (1380 ). مروری بر ادبیات نقش و جایگاه دولت در اقتصاد، فصلنامه فرهنگ اندیشه، شماره دوم، صفحات: 21-7.
سازمان مدیریت و برنامه ریزی ایران (1382 )، منطقی نمودن اندازه دولت، تهران، معاونت امور مدیریت و منابع انسانی، دفتر بهبود تشکیلات و برنامه ریزی نیروی انسانی.
میلر و رائو (1371) " اقتصاد سنجی کاربردی "، ترجمه حمید، ابریشمی، مؤسسه تحقیقات پولی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
محمدی میرزا (1369) " ارزیابی تاثیر هزینههای دولت بر رشد اقتصادی با نگاهی به وضعیت ایران (67-1338 ) "، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
معاونت امور اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی " بررسی ساختار الگوی اقتصاد سنجی کلان ایران " چاپ اول، تهران، 1373، ص 193.
تقوی، محمدی و نخجوانی، سید احمد". بیرون راندن بخش خصوصی ". اطلاعات سیاسی و اقتصادی شماره 116-115 ( فروردین و اردیبهشت 1376 )
دلجویی، رقیه (1381). روند بهره وری نیروی انسانی در ایران و چند کشور آسیایی. پایان نامه ی کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبائی.
ب- منابع انگلیسی
Diamond, j, (1989), Government expenditure and economic growth, An empirical investigation, IMF, Working paper.
Miler, S. H. , and F. S, Russek. (2003). Fiscal Structure and Economic Growth at State and Local level. Public Finance Review.
Ram, Rate, (1986), Government size and economic growth, a new framework and some evidence of cross section and time series data, American economic review.
- S, Henrekson. M (2000), "Growth Effects of Government Expenditure and Taxation in Rich Countries", Forthcoming in European Economic Review.
- A (2003), "Economic Growth and the Size and Structure of Government: Implications for Newzeland", Department of Economics University of Waikato.
Vedder, R. K. and L. Gallaway (1998), Government Size and Economic Growth, Washington: Joint Economic Committee.
Abizadeh Sohrab and yosefi Mahmood, (1988)," growth of government expenditure: the case of Canada", public finance quarterly, vol 16 no. 1, pp (78 – 100).
Barro, R(1992), "Human Capital and Economic Growth in Polities for long-run Growth". Proceeding from Symposium Sponsored by Federal reserve bank of Kansascity.
Barro, R(1990); "Government Spending in a Simple model of Endogenous Growth", J. P. E.98(5):103-108
- dao. minh,(1995),"Determinants of Government Expenditure ", oxford bulletin of economics and statistics, vol. 57 NO. 1, PP (67-76).
Floster S. and M. Hensekson (2000); "Growth Effects of Government Expenditure and Taxation in Rich Countries", European Economic Review.
Blanchard, O. and R. Perotti (1999); "An Empirical Characterization of the Dynamic Effects of Changes in Government Spending and Taxes on Output", NBER Working Paper, No. 7269.
Josaphat P.kweka and Oliver Morrissey (2000); “Government Spending and Economic Growth in Tanzania, 1965-1996”, CREDIT Research paper, No.00/6
Engle, R. F.and Grainger, C. W. J. (1987), cointegertion and error correction: representation, estimation and testing, Economettica, 55, 251-276.
Enders, W. (1995) Applied Econometric Tim series, New York: John Wiley & Sons, INC
پروژه بررسی رابطه بین هزینه دولت و رشد اقتصادی در ایران (1385 – 1350). doc