بررسی مدل های ارزشگذاری دارایی فکری در شرکت های دانش بنیان

اختصاصی از فی موو بررسی مدل های ارزشگذاری دارایی فکری در شرکت های دانش بنیان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

بررسی مدل های ارزشگذاری دارایی های فکری در شرکت های دانش بنیان

.

مقدمه

در اقتصاد امروز، دانش به عنوان مهمترین سرمایه، جایگزین سرمایه مالی و فیزیکی شده است. در طول عصر صنعت بهای تمام شده دارایی­ ها، کارخانجات، تجهیزات و مواد خام بود که برای موفقیت یک تجارت لازم بود اما در عصر اطلاعات این استفاده موثر از سرمای ه­ای فکری است که معمولا در موفقیت یا شکست یک مجموعه مؤثر است. بنابراین مدیران نیاز دارند که بتواند اثر تلاش ­های مدیریت دانش را بر عملکرد سازمان خود اندازه گیری کنند. اغلب شاخص ­های عملی مدیریت دانش برای اندازه گیری دارایی های دانش یا سرمایه فکری متمرکز هستند و فرض می­کنند که خروجی مدیریت دانش بر میزان سرمایه گذاری سازمان موثر است. ارائه دارایی­ های دانشی موجب شناسایی شایستگی ­ها و قابلیت­ های ملی می­ شود که برای رشد اقتصادی، کسب مزیت رقابتی، توسعه انسانی و بهبود کیفیت زندگی ضروری خواهند بود (اشنایدر و سامکین، 2008). حداکثر سازی سود شعاری است که بر مبنای آن پارادایم­ ها، تئوری ­ها و مدل ­های گوناگونی در عرصه نظام دانش در حوزه مدیریت و حسابداری عنوان شده است. بر مبنای این پیش فرض عناصری مورد توجه و تمرکز اندیشمندان قرار می­گرفت که سیستم روابط را فقط بر مبنای حداکثر سازی سود تنظیم می ­نمود. از سال 1950 با پیدایش تفکراتی نو مبنی بر خلق ارزش، توجه و تمرکز بر پیاده سازی الگوهای ارزش در سازمان، توسعه روز افزون شبکه کسب و کار، افزایش رقابت و رشد ابزارهای تکنولوژی، مسیر مدیریت بنگاه ­های اقتصادی را به سمتی سوق می­داد که دیگر ابزارهای مدیریت گذشته توان مقابله با صنعت­ های در حال رشد و فضاهای جدید رقابتی را نداشت.

مدیریت دانش فرآیندی است که سازمان­ ها را دریافتن، گزینش، سازماندهی و انتشار و انتقال اطلاعات برای فعالیت­ هایی همچون حل مشکلات، یادگیری پویا، برنامه ریزی استراتژیک و تصمیم گیری یاری می­ دهد. در ابتدای عصر صنعتی شدن، سازمان ­ها اثربخشی و کارایی  و همچنین برتری رقابتی خود را از طریق اتوماسیون، کاهش ضایعات و حذف فرآیندهای اضافی افزایش دادند. ولی در حال حاضر و در عصر دانش و دانشکاری، سازمان ­ها درصدد سازماندهی مجدد، جهت حذف مشاغل و نیروهای اضافی هستند. این جنبش از طریق مهندسی مجدد و مدیریت کیفیت فراگیر و مانند این ها انجام می­ شود که سازمان­ های روانتری را به ارمغان می­آورد. در اینجاست که نقش دانش و مدیریت دانش روشن می­ شود و سازمان­ ها در پی تحقق و استفاده از مهمترین دارایی­ های ناشناخته و راکد خود به نام دانش برمی ­آیند. لذا مدیریت دانش در این راستا باید از سویی همراه با اثربخشی و کارایی باشد و از سوی دیگر باید بتواند به خوبی از عهده کسب، حفظ و نگهداری و انتشار دانش در سطح سازمان برآید (ره­نورد، 1388).

در سال 1962 چندلر در کتابی به نام استراتژی و ساختار استراتژی، استراتژی را وارد حوزه کسب و کار کرد، استراتژی که تا قبل از آن فقط در حوزه نظامی مطرح بود. اندروز در سال 1965 استراتژی­های کسب و کار را مطرح کرد و در سال 1970 مینتزبرگ و پورتر پدران استراتژی، مفاهیمی را مطرح نمودند که بر اساس آن مدیران علاوه بر توجه و تمرکز بر علایق سهامداران نگاهی نو به علایق و انتظارات ذی­نفعان دارند و بر اساس این مفهوم دیگر سازمان فقط به دنبال خلق ثروت برای سهامداران نیست بلکه به دنبال خلق ارزش برای ذینفعان خود می­باشد. بیان استراتژی رقابتی توسط پورتر نظام اندیشه را به سمت ارزش آفرینی و ایجاد مزیت­های رقابتی هدایت نمود. توجه بر تمرکز، تمایز و ایجاد مزیت­های رقابتی ممکن نیست مگر با شناسایی و استقرار زنجیره ارزش مفهومی که پورتر بر آن توجه خاص دارد بهره گیری از عناصر زنجیره ارزش و غنی نمودن هر عنصر سازمان­ها را در خلق ارزش یاری می­رساند (اشنایدر و سامکین، 2008). هرچند که سازمان­های انتفاعی، بکارگیری و توسعه ابزارهای مدیریتی و حسابداری جدید را زودتر از سازمان­های تحقیقاتی و سازمان­های غیرانتفاعی آغاز نموده اند، با این حال به نظر می­رسد که اندازه گیری و مدیریت منابع دانش بنیان از ظرفیت بالای در سازمان­های تحقیقاتی برخوردار می­باشد. چرا که مهمترین منابع آن­ها، دارایی­های نامشهود می­باشد و مهمترین خروجی آن­ها نیز دانش می­باشد. همچنین سیستم­های حسابداری سنتی قادر نیستند تا اطلاعات شفف و روشنی را برای مدیریت استراتژیک منابع دانش بنیان و تصمیم گیری پیرامون سرمایه گذاری در این منابع ارائه نمایند (صلواتی سرچشمه و همکاران، 1387).

مدیریت منابع انسانی یکی از عناصر کلیدی زنجیره ارزش مقوله­ای است که برای هر بنگاه اقتصادی می­تواند مزیتی رقابتی محسوب گردد. منظر مالی درک خود را برمبنای کمی نمودن مفاهیم می شناسد آنچه لرد کلوین بیان می­دارد وقتی از آنچه صحبت می­کنید، بتوانید آن را به صورت کمی و عددی بیان نموده و اندازه گیری کنید، می­توانید درک مناسبی از آن بدست آورید. لذا سنجش موفقیت در عملکرد مدیران در میزان ارزش آفرینی سازمان در حوزه منابع انسانی مقوله ای است که دانش حسابداری می­تواند پاسخگوی این نیاز باشد. بر مبنای این مفهوم همزمان با تحول در سیستم­های مدیریتی مفاهیم جدیدی رخ نمایانده است که توجه بر یکی از این مفاهیم عنوان پژوهش حاضر می­باشد. سرمایه فکری علی­رغم اینکه به سرمایه اشاره دارد، یک اصطلاح حسابداری یا اقتصادی نیست. برخی از نویسندگان این مفهوم را برای توصیف دانش و قابلیت دانایی یک موجودیت اجتماعی نظیر سازمان، اجتماع یا اقدام حرفه­ای به کار می­برند (سویبای، 2001). امروزه توجه به سرمایه های فکری، رویکردی است که ابزار تحقق کارایی و کارآمدی را در اختیار مدیران می­گذارد و از این رو مؤلفه­های ناملموس مورد توجه شدید سازمان­ها قرار گرفته است، علیرغم این میزان اهمیت، سرمایه فکری در سازمان­ها به ندرت جایگاه خود را یافته است و تاکنون تعداد کمی از سازمان­ها برای اندازه گیری و مدیریت و گزارش دارایی­های ناملموس خود تلاش کرده اند. از این رو پژوهش حاضر به دنبال بررسی مدل­ها و روش­های اندازه­گیری و ارزیابی سرمایه فکری در سازمان و ارائه مدل بومی شده برای این منظور می ­باشد.

                                                                فهرست مطالب

.

بخش اول: مقدمه ای بر سرمایه فکری

1-1- مقدمه. 8

1-2- سیر تاریخی سرمایه فکری... 10

1-3- مفهوم سرمایه فکری... 14

1-4- ویژگی­ های سرمایه فکری... 15

.

بخش دوم: سرمایه فکری

2-1- تعاریف سرمایه فکری... 17

2-2- زیرشاخه­های سرمایه فکری... 19

2-2-1- اختراع. 19

2-2-2- اختراع کوچک.... 20

2-2-3- علائم تجاری.. 20

2-2-3-1- هدف از علائم تجاری.. 21

2-2-3-2- شرایط ثبت علائم تجاری.. 21

2-2-3-3- چگونگی ثبت علامت تجاری.. 22

2-2-3-4- دامنه محافظت علامت تجاری.. 22

2-2-4- طرح­های صنعتی.. 22

2-2-5- اسرار تجاری.. 23

2-2-5-1- حفاظت از اسرار تجاری.. 24

2-2-6- افشای اجتناب ناپذیر. 26

2-3- مولفه­های سرمایه فکری... 27

2-3-1- سرمایه انسانی و شاخص­های سنجش آن.. 27

2-3-2- سرمایه ساختاری و شاخص­های سنجش آن.. 28

2-3-3- سرمایه مشتری و شاخص­های سنجش آن.. 28

2-3-4- سرمایه نوآوری و شاخص­های سنجش آن.. 29

.

بخش سوم: مدیریت سرمایه فکری

3-1- فرآیند مدیریت سرمایه فکری... 32

3-2- رویکردهای مدیریت سرمایه فکری... 32

3-3- مدل­های سرمایه فکری... 33

3-3-1- مدل بونتیس.... 33

3-3-2- مدل هدایتگر اسکاندیا 33

3-3-3- طبقه بندی بروکینگ.... 36

3-3-4- طبقه بندی رس و همکاران (مدل رس و رس) 36

3-3-5- طبقه بندی سویبای.. 36

3-3-6- مدل کمث... 37

3-3-7- مدل پتراش.... 37

3-3-8- مدل پایه برای مدیریت و گزارش سرمایه­های فکری.. 38

3-3-8-1- اقدام اصلاحی در راستای بهبود سرمایه فکری.. 40

3-3-9- مدل منشور عملکرد. 40

3-3-10- مدل ممیزی سرمایه فکری.. 40

3-3-11- مدل شاخص سرمایه فکری.. 40

3-3-12- مدل مفهومی بررسی تاثیر مدیریت سرمایه­های فکری بر عملکرد سازمان.. 41

3-3-13- مدل یکپارچه سنجش مولفه­های سرمایه فکری.. 42

3-3-14- سایر مدل­ها 43

3-4- مدیریت سرمایه فکری از منظر مالی... 48

.

بخش چهارم: اندازه­ گیری سرمایه فکری

4-1- ضرورت اندازه گیری سرمایه فکری... 50

4-2- اهداف اندازه گیری سرمایه فکری... 50

4-3- مزایای اندازه گیری سرمایه فکری... 51

4-4- مسائل و مشکلات اندازه­گیری سرمایه فکری... 51

4-5- روش­های اندازه گیری سرمایه فکری... 52

4-5-1- روش­های بازده دارایی­ها 52

4-5-1-1- ارزش افزوده اقتصادی.. 53

4-5-1-2- ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری.. 54

4-5-1-3- ارزش نامشهود محاسبه شده 54

4-5-1-4- درآمد سرمایه دانش.... 55

4-5-2- روش­های سرمایه گذاری بازار. 55

4-5-2-1- برگه متوازن نامحسوس.... 56

4-5-2-2- نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری.. 56

4-5-2-3- ارزش بازار تخصیص یافته سرمایه گذار 57

4-5-2-4- کیو توبین.. 57

4-5-3- روش­های سرمایه فکری مستقیم.. 57

4-5-3-1- روش کارگزار فناوری.. 58

4-5-3-2- امتیازات ثبت شده موزون.. 59

4-5-3-3- حسابداری و هزینه یابی منابع انسانی.. 60

4-5-3-4- روش ارزش­گذاری جامع.. 60

4-5-3-5- حسابداری برای آینده 60

4-5-3-6- اعلامیه منابع انسانی.. 61

4-5-3-7- جستجوگر ارزش.... 61

4-5-3-8- ارزش گذاری دارایی فکری.. 62

4-5-3-9- روش مالی اندازه­گیری دارایی­های نامشهود. 62

4-5-4- روش­های کارت امتیازی... 62

4-5-4-1- روش کارت امتیازی متوازن.. 63

4-5-4-2- هوش سرمایه انسانی.. 64

4-5-4-3- هدایت کننده اسکاندیا 64

4-5-4-4- شاخص سرمایه فکری.. 65

4-5-4-5- نمایشگر دارایی نامشهود. 65

4-5-4-6- چرخه ممیزی دانش.... 66

4-5-4-7- خطوط راهنمای مریتوم. 66

4-5-4-8- کارت امتیازی زنجیره ارزش.... 66

4-5-4-9- خطوط راهنمای دانمارک... 67

4-5-4-10- بهره هوشی کسب و کار 67

4-5-4-11- رویکرد ارزش کل نگر. 67

4-5-4-12- درجه بندی سرمایه فکری.. 67

4-5-4-13- اندازه­گیری و حسابداری سرمایه فکری.. 68

4-5-4-14- نقشه دارایی­های دانش.... 68

4-6- گزارشگری سرمایه فکری... 68

.

بخش پنجم: پیشینه پژوهش

5-1- مروری بر پیشینه پژوهش..... 71

5-1-1- پژوهش­های داخلی.. 71

5-1-2- پژوهش­های خارجی.. 73

منابع و مراجع.. 76

 .

فهرست جداول

جدول 3-1: مدل شناسایی و مدیریت کردن سرمایه فکری.. 50

جدول 3-2: مدیریت سرمایه فکری در شرکت­های کوچک و متوسط... 53

.

فهرست اشکال

شکل 3-1: مدل اسکاندیا 41

شکل 3-2: مدل رس.... 42

شکل 3-3 : مدل کمث... 43

شکل 3-4: مدل پتراش.... 44

شکل 3-5: مدل پایه برای مدیریت و گزارش سرمایه­های فکری در سازمان­های تحقیقاتی.. 45

شکل 3-6: مدل شاخص سرمایه فکری.. 47

شکل 3-7: مدل یکپارچه سنجش مولفه­های سرمایه فکری.. 48

شکل 3-8: مدل ساختاری سنجش اثرگذاری سرمایه نوآوری بر دیگر سرمایه­ها 49

شکل 3-9: مدل سرمایه فکری در سیستم آموزشی.. 50

شکل 3-10: مدل سلسله مراتبی سرمایه فکری.. 51

شکل 3-11: مدل سرمایه فکری گوگان.. 52

شکل 3-12: مدل شاخص­ های حسابداری سرمایه فکری.. 54

تعداد صفحات:     81

نگارش حرفه ای و آماده استفاده