چکیده
پژوهش حاضر به بررسی ارتباط بین منابع قدرت مدیران و اثربخشی ارتباطات سازمانی می‌پردازد. هدف، بررسی رابطه بین هر یک از منابع قدرت مدیران بر حسب رده‌بندی فرنچ و راون، شامل: منابع قدرت تخصصی، مرجعیت، پاداش، مشروع و اجبار با اثربخشی ارتباطات سازمانی، سنوات خدمت مدیران و سابقه مدیریت آنان می‌باشد. همچنین برآنیم تا تفاوت بین منابع مختلف قدرت مدیران را بر حسب تخصص مدیریت و تخصص غیرمدیریت بررسی نماییم.
پژوهش حاضر از دسته پژوهشهای کاربردی و از نوع تحقیق توصیفی (غیر آزمایشی) است و در تقسیمات تحقیقات توصیفی از نوع روش تحقیق همبستگی دو متغیری می‌باشد.
جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه مدیران دوایر مختلف ادارات هفتگانه آموزش و پرورش مشهد و همچنین کلیه کارکنان این دوایر می‌باشد. لازم به ذکر است که تعداد جامعه آماری مدیران، تعداد 147 نفر و کارکنان، تعداد 345 نفر می‌باشد. از جامعه آماری مدیران، تعداد 87 مدیر به روش تصادفی ساده و با کمک جدول اعداد تصادفی و نیز از جامعه آماری کارکنان، کلیه کارکنان تحت نظر مدیران منتخب به روش تمام شماری انتخاب شدند.
ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه منابع قدرت «شرایخیم و هینکین (1989)» و پرسشنامه اثر بخشی ارتباطات سازمانی «نانچیان و دیگران (1379) » می‌باشد. جهت تعیین اعتبار پرسشنامه‌ها از دو روش آزمون – بازآزمون و آلفای کرانباخ استفاده شده است. در روش آزمون- بازآزمون اعتبار پرسشنامه منابع قدرت 61/0 و اعتبار پرسشنامه اثربخشی ارتباطات سازمانی 58/0 به دست آمده است. همچنین با استفاده از روش آلفای کرانباخ اعتبار پرسشنامه منابع قدرت برابر 84/0 و اعتبار پرسشنامه اثربخشی ارتباطات سازمانی برابر 78/0 می‌باشد که تمامی ضرایب بدست آمده در دو روش تعیین اعتبار، قابل قبول و مناسب می‌باشند و بنابراین اعتبار پرسشنامه‌ها قابل تأیید است.
جهت توصیف داده‌ها از روشهای آمار توصیفی از قبیل رسم جداول فراوانی و نمودارها، درصد فراوانی، فراوانی نسبی تجمعی، میانگین،میانه، انحراف معیار، مینیمم و ماکزیمم و جهت تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه‌ها از روشهای آمار استنباطی شامل ضریب همبستگی ربته‌ای اسپیرمن، آزمون من ویتنی و کروسکال والیس استفاده شد. تمامی تحلیل‌های انجام شده با استفاده از نرم‌افزار کامپیوتری SPSS انجام گرفت.
بررسی و تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که:
- بین منابع قدرت تخصص، مرجعیت، پاداش و قانون با اثربخشی ارتباطات سازمانی رابطه مستقیم و معنادار و بین منبع قدرت اجبار با اثربخشی ارتباطات سازمانی رابطه معکوس و معنادار وجود دارد.
- بین‌منابع قدرت مدیران با سنوات‌خدمت ونیزسابقه مدیریت‌آنان‌ارتباط معنادار وجود دارد.
- بین منابع مختلف قدرت مدیران بر حسب تخصص مدیریت و تخصص غیرمدیریت تفاوت معناداری وجود ندارد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
فصل یکم : مقدمه پژوهش
1-1- عنوان تحقیق: .................................... 1
1-2- مقدمه ........................................... 1
1-3- بیان مساله: ..................................... 2
1-4- اهمیت و ضرورت پژوهش ............................. 7
1-5- اهداف پژوهش: .................................... 9
الف- هدف کلی: ........................................ 9
ب - اهداف جزئی:....................................... 9
1-6- پرسشهای پژوهش: ................................. 9
الف- اصلی:............................................ 9
ب- فرعی:.............................................. 9
1-7- متغیرهای پژوهش: ................................. 10
متغیر پیش بین:........................................ 10
متغیر ملاک:........................................... 10
متغیر تعدیل کننده .................................... 10
متغیر کنترل .......................................... 10
1-8- تعاریف علمی واژه ها:............................. 10
1-9- تعاریف عملیاتی واژه ها: ......................... 14
فصل دوم : بررسی پیشینه پژوهش
مقدمــه............................................... 16
الف- بررسی نظریه‌ها.................................... 19
2-1- ارتباطات......................................... 19
2-1-1- اهمیت ارتباطات................................. 19
2-1-2- تعاریف ارتباطات................................ 22
2-1-3- فرآیند ارتباط.................................. 26
2-1-3-1- منبع ........................................ 26
2-1-3-2- رمزگذاری..................................... 27
2-1-3-3- وسیله........................................ 27
2-1-3-4- رمزگشایی..................................... 28
2-1-3-5- دریافت کننده................................. 28
2-1-3-6- بازخورد...................................... 29
2-1-4- مسیر ارتباطات.................................. 29
2-1-4-1- ارتباطات عمودی............................... 29
الف- مسیر رو به پایین................................. 29
ب- ارتباطات رو به بالا................................. 30
2-1-4-2- ارتباطات در سطح افقی......................... 31
2-1-5- مدل ارتباطات................................... 32
2-1-6- اصول ارتباطات.................................. 35
2-1-7- ارتباطات سازمانی از دیدگاه مکاتب مختلف مدیریت.. 38
2-1-7-1- دیدگاه کلاسیک‌ها در مورد ارتباطات:............. 38
2-1-7-2- نظریه نئوکلاسیک‌ها و ارتباطات.................. 40
2-1-7-3- دیدگاه سیستمی در مورد ارتباطات............... 40
2-1-7-4- دیدگاه اقتضایی و ارتباطات.................... 41
2-1-7-5- دیدگاه مراوده‌ای یا تعاملی در مورد ارتباطات... 41
2-1-8- اثربخشی در ارتباطات میان فردی ................. 42
2-1-9- ویژگیهای اثربخشی............................... 43
2-1-9-1- گشودگی....................................... 43
2-1-9-2- همدلی........................................ 45
2-1-9-3- حمایتگری..................................... 46
2-1-9-4- مثبت گرایی................................... 46
2-1-9-5- تساوی........................................ 47
2-1-9-6- همانندی «تشابه با هم» و «تخالف با هم»........ 47
2-1-10- موانع ارتباطی ................................ 48
2-2- قدرت ............................................ 61
2-2-1- اهمیت قدرت..................................... 61
2-2-2- تعاریف قدرت.................................... 62
2-2-3- قدرت در سطوح مختلف سازمان ..................... 65
2-2-3-1- قدرت در سطح عمودی............................ 65
2-2-3-1-1- منابع قدرت مدیران رده‌ی عالی سازمان......... 66
2-2-3-1-2- منابع قدرت مدیران رده میانی سازمان......... 69
2-2-3-1-3- منابع قدرت مدیران رده‌ی پایین سازمان........ 69
2-2-3-2 - قدرت در سطح افقی............................ 71
2-2-4- روابط قدرت..................................... 72
2-2-4-1- رابطه صف و ستاد............................. 73
2-2-4-2- تشکیل دسته‌ها و ائتلاف......................... 74
2-2-5- منابع قدرت بر اساس پژوهشهای فرنچ و راون........ 75
2-2-6- انواع رویکردها به قدرت ........................ 77
2-2-6-1- راسل و قدرت:................................. 78
2-2-6-2- هیکس، گولت و قدرت: .......................... 79
2-2-6-3- گالبرایت و قدرت: ............................ 81
2-2-6-4- اتزیونی و قدرت:.............................. 83
ب- پیشینه پژوهشهای انجام شده ......................... 85
2-3- پژوهشهای پیرامون ارتباطات سازمانی................ 85
2-3-1- پژوهشهای انجام شده در داخل کشور:............... 85
2-3-2- پژوهشهای انجام شده در خارج از کشور:............ 89
2-4- پژوهشهای پیرامون منابع قدرت ..................... 99
2-4-1- پژوهشهای انجام شده در داخل کشور............... 99
2-4-2- پژوهشهای انجام شده و در خارج از کشور........ 108
نتیجه گیری کلی ...................................... 121
فصل سوم: روش پژوهش
3-1- جامعه آماری..................................... 123
3-2- گروه نمونه ..................................... 123
3-3- روش و طرح نمونه‌برداری........................... 124
3-4- حجم نمونه....................................... 124
3-5- ابزار گردآوری داده‌ها............................ 125
3-5-1- پرسشنامه اثر بخشی ارتباطات سازمانی............ 126
3-5-2- پرسشنامه منابع قدرت «شرایخیم و هینکین»........ 127
3-6- تعیین روایی و اعتبار پرسشنامه................... 128
3-6-1- روایی......................................... 128
3-6-2- اعتبار........................................ 128
3-7- نوع مطالعه (روش گردآوری داده‌ها-................. 131
3-8- طرح پژوهش و روش تجزیه و تحلیل داده‌ها............ 131
فصل چهارم : یافته‌های پژوهش
مقدمــه.............................................. 133
تبدیلهای انجام شده بر روی متغیرها جهت تغییر مقیاس:... 134
4-1- توصیف داده‌ها:................................... 135
4-1-1- توصیف مولفه های منابع قدرت:................... 135
توصیف منابع قدرت بر حسب قدرت غالب مدیران:............ 138
4-1-2- توصیف مؤلفه‌های اثربخشی ارتباطات سازمانی....... 126
4-1-3- توصیف سایر داده‌ها............................. 154
4-2- تجزیه و تحلیل داده‌ها بررسی فرضیات............... 158
4-2-1- نتایج و یافته‌های سوالهای پژوهشی .............. 158
فصل پنجم: تفسیر و استنتاج نتایج پژوهش
5-1- تجزیه و تحلیل نتایج پژوهش....................... 178
5-2- محدودیت‌های پژوهش ............................... 191
5-3- پیشنهادها....................................... 192
5-3-1- پیشنهاد به برنامه‌ریزان:....................... 192
5-3-2- پیشنهاد به پژوهشگران :........................ 193
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 2-1: منابع قدرت مدیران رده‌ی پایین سازمان........ 70
جدول 2-2- اولویت شایستگی‌های مورد نیاز مدیران تربیت بدنی 92
جدول شماره 2-2-: مقایسه شایستگی‌های مورد نیاز مدیران و کارآموزان تربیت بدنی..................................................... 96
جدول شماره 2-3- مقایسه شایستگی‌های مدیران باشگاه‌های ورزشی 97
جدول شماره 3-1: امتیاز گزینه‌های مختلف در روش پنج گزینه‌ای 126
جدول شماره 3-2: امتیاز گزینه‌های مختلف در روش پنج گزینه‌ای 127
جدول 3-3 : دسته‌بندی سوالهای پرسشنامه منابع قدرت...... 127
جدول 4-1-1- میانگین و انحراف معیار منبع قدرت پاداش... 135
جدول 4-1-2- میانگین و انحراف معیار منبع قدرت اجبار... 136
جدول 4-1-3- میانگین و انحراف معیار منبع قدرت قدرت قانون 136
جدول 4-1-4- میانگین و انحراف معیار منبع قدرت تخصص.... 137
جدول 4-1-5- میانگین و انحراف معیار منبع قدرت مرجعیت.. 138
جدول 4-1-6- جدول توزیع فراوانی منابع قدرت سازمانی.... 139
جدول 4-1-7- جدول توزیع فراوانی منبع قدرت پاداش....... 141
جدول 4-1-8- جدول توزیع فراوانی منبع قدرت اجبار....... 142
جدول 4-1-9- جدول توزیع فراوانی منبع قدرت قانون....... 143
جدول 4-1-10- جدول توزیع فراوانی منبع قدرت مرجعیت..... 144
جدول 4-1-11- جدول توزیع فراوانی منبع قدرت تخصص....... 145
جدول 4-1-12- میانگین و انحراف معیار ارتباطات اثر بخش. 146
جدول 4-1-13- میانگین و انحراف معیار بازخورد.......... 147
جدول 4-1-14- میانگین و انحراف معیار تعدد کانالهای ارتباطی 147
جدول 4-1-15- میانگین و انحراف معیار اثربخشی ارتباطات سازمانی 148
جدول 4-1-16- جدول توزیع فراوانی ارتباط اثربخش........ 149
جدول 4-1-17- جدول توزیع فراوانی بازخور............... 150
جدول 4-1-18 جدول توزیع فراوانی تعدد کانالهای ارتباطی. 151
جدول 4-1-19- جدول توزیع فراوانی اثربخشی ارتباطات سازمانی 152
جدول 4-1-20 جدول توزیع فراوانی مولفه اثر بخشی غالب... 153
جدول 4-1-21- جدول توزیع فراوانی رشته تحصیلی.......... 154
جدول 4-1-22 میانگین و انحراف معیار سنوات خدمت........ 155
جدول 4-1-23- میانگین و انحراف معیار سابقه مدیریت..... 156
جدول 4-1-24- جدول توزیع فراوانی مدرک تحصیلی.......... 156
جدول 4-2-1- ضریب همبستگی بین منبع قدرت پاداش و اثر بخشی ارتباطات سازمانی 158
جدول 4-2-2- ضریب همبستگی بین منبع قدرت اجبار و اثر بخشی ارتباطات سازمانی 159
جدول 4-2-3- ضریب همبستگی بین منبع قدرت مرجعیت و اثر بخشی ارتباطات سازمانی160
جدول 4-2-4- ضریب همبستگی بین منبع قدرت تخصص و اثر بخشی ارتباطات 160
جدول 4-2-5- ضریب همبستگی بین منبع قدرت قانون و اثر بخشی ارتباطات سازمانی 161
جدول 4-2-6- آزمون من ویتنی برای مقایسه منبع قدرت پاداش به تفکیک رشته تحصیلی162
جدول 4-2-7- آزمون من ویتنی برای مقایسه منبع قدرت اجبار به تفکیک رشته تحصیلی..................................................... 163
جدول 4-2-8- آزمون من ویتنی برای مقایسه منبع قدرت قانون به تفکیک رشته تحصیلی164
جدول 4-2-9- آزمون من ویتنی برای مقایسه منبع قدرت مرجعیت به تفکیک رشته تحصیلی164
جدول 4-2-10- آزمون من ویتنی برای مقایسه منبع قدرت تخصص به تفکیک رشته تحصیلی165
جدول 4-2-11 - ضریب همبستگی بین منابع قدرت و سابقه مدیریت 168
جدول 4-2-12- ضریب همبستگی بین منابع قدرت و سنوات خدمت 170
جدول 4-2-13- آزمون کروسکال والیس برای بررسی منابع قدرت در ناحیه یک 171
جدول 4-2-14- آزمون کروسکال والیس برای بررسی منابع قدرت در ناحیه دو 172
جدول 4-2-15- آزمون کروسکال والیس برای بررسی منابع قدرت در ناحیه سه 173
جدول 4-2-16- آزمون کروسکال والیس برای بررسی منابع قدرت در ناحیه چهار 174
جدول 4-2-17- آزمون کروسکال والیس برای بررسی منابع قدرت در ناحیه پنج 175
جدول 4-2-18- آزمون کروسکال والیس برای بررسی منابع قدرت در ناحیه شش 176
جدول 4-2-19- آزمون کروسکال والیس برای بررسی منابع قدرت در ناحیه هفت 177
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار 4-1-1- نمودار میلهای منابع قدرت سازمانی....... 139
نمودار 4-1-2- نمودار میلهای منبع قدرت پاداش.......... 141
نمودار 4-1-3 نمودار میلهای منبع قدرت اجبار........... 142
نمودار 4-1-4- نمودار میله ای منبع قدرت قانون......... 143
نمودار 4-1-5- نمودار میلهای منبع قدرت مرجعیت ........ 144
نمودار 4-1-6- نمودار میلهای منبع قدرت تخصص........... 145
نمودار 4-1-7- نمودار میله‌ای‌ارتباطات اثربخش........... 149
نمودار 4-1-8- نمودار میلهای بازخور................... 150
نمودار 4-1-9- نمودار میله‌ای‌تعدد کانالهای ارتباطی .... 151
نمودار 4-1-10- نمودار میلهای اثربخشی ارتباطات سازمانی 152
نمودار 4-1-11- نمودار میلهای مولفه اثربخشی غالب...... 153
نمودار 4-1-12- نمودار میلهای رشته تحصیلی............. 154
نمودار 4-1-13- نمودار میلهای مدرک تحصیلی............. 157
پیوستها
عنوان
- پرسشنامه اثربخشی ارتباطات سازمانی
- پرسشنامه منابع قدرت
- معرفینامه و مجوز جهت فعالیتهای میدانی
- محاسبات آماری
بررسی رابطه بین اثربخشی ارتباطات سازمانی و منابع قدرت مدیران
