تحقیق در مورد باورها و هنجارها

اختصاصی از فی موو تحقیق در مورد باورها و هنجارها دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 تعداد صفحه65

 راه نیافتن باورها و ارزش‏ها به حوزه کنش‏ها و هنجارها

1. در میان مکاتب و دیدگاههاى مختلفى که به تبیین و تحلیل تحولات اجتماعى و کنش‏هاى انسانى در جوامع بشرى پرداخته‏اند، همچون مارکسیسم، نخبه‏گرایى، کارکردگرایى، ساخت گرایى و... به نظر مى‏رسد دیدگاه فرهنگ‏گرا، دیدگاهى است که نسبت‏به دیگر نظریه‏هاى رقیب، تا حدى به مبانى اندیشه‏اسلامى نزدیک‏تر است.

بر اساس نظریه فرهنگ‏گرا (Culturalism Theory) ، کنش‏هاى فردى و جمعى افراد در جوامع مختلف، تحت تاثیر فرهنگ به عنوان کل پیچیده‏اى (Complex whole) از اعتقادات، باورها، ارزشها و آداب و رسوم موجود آن جامعه شکل مى‏گیرد. (1) از این دیدگاه، فرهنگ زیربناى تحولات اجتماعى و تعیین کننده راه زندگى انسانهاست و به زندگى آنان معنى و هدف مى‏بخشد.

ابونصر فارابى (259-339 ق) با تکیه بر همین دیدگاه، جامعه‏هاى انسانى را بر اساس فرهنگ و ارزشهاى غالب در آنها به شهرها (مدینه‏ها)ى فاضله و غیر فاضله تقسیم مى‏کند: «شهرى که قصد (ساکنینش) از اجتماع در آن، تعاون در چیزهایى است که آنها را به سعادت مى‏رساند در حقیقت مدینه فاضله است.» (2) مدینه‏غیر فاضله (جاهلیه) در اقسام خود به همان نسبتى که فرهنگ و خلقیات مردمانش رو به سقوط و تباهى مى‏رود، از مدینه‏فاضله فاصله مى‏گیرد. مدینه‏هاى کرامیه، جماعیه، تغلبیه، ضروریه، نزاله و... هر یک داراى فرهنگهایى از قبیل بزرگى جویى، آزادیخواهى (از هر قید و بندى)، اعتقاد به اصل «الحق لمن غلب‏»، اکتفا کردن به ضروریات مادى زندگى و... هستند (3) . هر چند برخى از پژوهشگران به فارابى نسبت داده‏اند که على‏رغم اعتقاد به تحول‏پذیرى ذاتى انسان، مدینه‏هاى غیرفاضله را قابل دگرگونى تکاملى ندانسته، به گونه‏اى که گویى آن روشها یا ثابت است و یا منجر به تباهى و فناى محض مى‏شود (4) ، باید گفت فارابى در «سیاست مدنیه‏» پدید آمدن مدینه‏فاضله از بطن مدینه‏هاى ضروریه و جماعیه را آسان‏تر و ممکن‏تر دانسته است (5) . بدین ترتیب فارابى، حیات و دگرگونى جامعه‏هاى مختلف را بر اساس فرهنگ حاکم بر آنها تحلیل و تبیین مى‏کند.

دانلودمقاله باورها و هنجارها

اختصاصی از فی موو دانلودمقاله باورها و هنجارها دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 
راه نیافتن باورها و ارزش‏ها به حوزه کنش‏ها و هنجارها
1. در میان مکاتب و دیدگاههاى مختلفى که به تبیین و تحلیل تحولات اجتماعى و کنش‏هاى انسانى در جوامع بشرى پرداخته‏اند، همچون مارکسیسم، نخبه‏گرایى، کارکردگرایى، ساخت گرایى و... به نظر مى‏رسد دیدگاه فرهنگ‏گرا، دیدگاهى است که نسبت‏به دیگر نظریه‏هاى رقیب، تا حدى به مبانى اندیشه‏اسلامى نزدیک‏تر است.
بر اساس نظریه فرهنگ‏گرا (Culturalism Theory) ، کنش‏هاى فردى و جمعى افراد در جوامع مختلف، تحت تاثیر فرهنگ به عنوان کل پیچیده‏اى (Complex whole) از اعتقادات، باورها، ارزشها و آداب و رسوم موجود آن جامعه شکل مى‏گیرد. (1) از این دیدگاه، فرهنگ زیربناى تحولات اجتماعى و تعیین کننده راه زندگى انسانهاست و به زندگى آنان معنى و هدف مى‏بخشد.
ابونصر فارابى (259-339 ق) با تکیه بر همین دیدگاه، جامعه‏هاى انسانى را بر اساس فرهنگ و ارزشهاى غالب در آنها به شهرها (مدینه‏ها)ى فاضله و غیر فاضله تقسیم مى‏کند: «شهرى که قصد (ساکنینش) از اجتماع در آن، تعاون در چیزهایى است که آنها را به سعادت مى‏رساند در حقیقت مدینه فاضله است.» (2) مدینه‏غیر فاضله (جاهلیه) در اقسام خود به همان نسبتى که فرهنگ و خلقیات مردمانش رو به سقوط و تباهى مى‏رود، از مدینه‏فاضله فاصله مى‏گیرد. مدینه‏هاى کرامیه، جماعیه، تغلبیه، ضروریه، نزاله و... هر یک داراى فرهنگهایى از قبیل بزرگى جویى، آزادیخواهى (از هر قید و بندى)، اعتقاد به اصل «الحق لمن غلب‏»، اکتفا کردن به ضروریات مادى زندگى و... هستند (3) . هر چند برخى از پژوهشگران به فارابى نسبت داده‏اند که على‏رغم اعتقاد به تحول‏پذیرى ذاتى انسان، مدینه‏هاى غیرفاضله را قابل دگرگونى تکاملى ندانسته، به گونه‏اى که گویى آن روشها یا ثابت است و یا منجر به تباهى و فناى محض مى‏شود (4) ، باید گفت فارابى در «سیاست مدنیه‏» پدید آمدن مدینه‏فاضله از بطن مدینه‏هاى ضروریه و جماعیه را آسان‏تر و ممکن‏تر دانسته است (5) . بدین ترتیب فارابى، حیات و دگرگونى جامعه‏هاى مختلف را بر اساس فرهنگ حاکم بر آنها تحلیل و تبیین مى‏کند.
از متفکران غیر مسلمان نیز ماکس وبر (1864-1920م) نقطه‏ثقل تحلیل‏هاى جامعه شناختى خود را بر فرهنگ مى‏گذارد (6) و «جامعه‏شناسى تفهمى‏» خود را بر «درون فهمى‏» و شناخت و تحلیل انگیزه‏هاى افراد در رفتارى که از خود بروز مى‏دهند، بنیان مى‏نهد و از این طریق فرهنگ را مبناى انگیزه‏ها و رفتارهاى آدمى معرفى مى‏کند: در نهایت امر فقط ارزشهایى که هر کس مى‏پذیرد به زندگى او در جامعه مفهوم مى‏بخشد و این مفهوم را آنچه که فرهنگ نامیده مى‏شود استوار مى‏کند. (7)
فرهنگ، انگیزه ، رفتار
هر چند تبیین نظر اسلام در مورد دلایل و عوامل ظهور و بروزتحولات اجتماعى و رفتارهاى انسانى، خود مى‏تواند دستمایه پژوهشى ژرف و کارساز قرار گیرد، در این مقاله نگارنده در صدد است‏با مفروض گرفتن نظریه اصالت فرهنگ و از منظر آن به بررسى یکى از معضلات و ناهنجاریهاى موجود در جامعه بپردازد. این امر که نشانه‏هایى از بحران شخصیت را نیز با خود به همراه دارد و براحتى در زندگى روزمره فردى و اجتماعى ما ملاحظه مى‏شود، عبارت است از فقدان همخوانى و هماهنگى میان رفتارها و کنش‏هاى فردى و اجتماعى غالب افراد جامعه با اعتقادات و ارزشهایى که ابراز مى‏کنند و خود را به آن پایبند نشان مى‏دهند. و به عبارت دیگر راه نیافتن باورها و ارزشها به حوزه کنش‏ها و هنجارها.
2. پیش از ورود به بحث این نکته را باید تذکر داد که انگشت گذاشتن بر روى برخى از معضلات فکرى فرهنگى جامعه، اولا به معنى نادیده گرفتن فضایل و ارزشهاى آن نیست. ثانیا اگر این کار به روش علمى تحقیقى و به دور از احساسات و سیاست‏زدگى صورت گیرد، بیشتر مى‏توان به حل آن معضلات و صیقل یافتن هر چه بیشتر اندیشه و عمل جامعه امید بست. خواننده فهیم بخوبى مى‏داند که مسکوت گذاشتن یک درد اجتماعى، هر چند با دهها توجیه و مصلحت اندیشى صورت گیرد، نه تنها اندکى از تاثیرات زیانبار آن نمى‏کاهد، که در غفلت‏سرخوشانه ما آن درد، ریشه‏هاى خود را محکم مى‏کند و حوزه‏هاى وسیعترى از حیات فردى و اجتماعى ما را در بر مى‏گیرد.
3. در بیان عناصر و مؤلفه‏هاى فرهنگ هر جامعه، غالبا سه عنصر را نام مى‏برند: باورها (Cognitions) ، ارزش‏ها (Values) و شناخت‏ها و گرایش‏ها (Attitudes) . (8) مفروض دیدگاه فرهنگ‏گرا این است که برآیندى از این سه عنصر به شکل یک الگوى کلى و راهنماى عمل (Style of life) ، کنش و رفتار فردى و اجتماعى انسان را سمت و سو مى‏دهد و عامل مبین رفتار انسانى است. (9) این دیدگاه براى اثبات درستى مفروض و شیوه تحلیل خود، دلایل و شواهد فراوانى نیز، حاضر و آماده در اختیار دارد. اما از آنجا که در ابتداى مقاله با مفروض گرفتن این دیدگاه، بررسى صحت و سقم آن را به مجالى دیگر واگذار کردیم، در اینجا (آن چنان که در پژوهشهاى علمى پذیرفته شده است)، با فرض صحیح بودن آن بحث کرده، پس از ذکر نمونه‏هایى به منظور تبیین موضوع مقاله، تمرکز خود را معطوف به امرى دیگر، یعنى بررسى ریشه‏ها و دلایل این معضل فرهنگى اجتماعى مى‏نماییم.
نگاهى نه چندان دقیق به روابط انسانى موجود در جامعه ما بیننده را با مواردى رو به رو مى‏سازد که با توجه به آموزه‏هاى دینى و ارزشهاى فرهنگى مورد قبول اکثریت مردم بسختى مورد انتظار و توجیه پذیرند. در حالى که فرهنگ ما، خصوصا به لحاظ عناصر ادراکى و ارزشى آن، سرشار از مفاهیم و الگوهاى مثبت و سازنده است، این باورها و ارزش‏ها کمتر (آن چنان که در یک فرایند جامعه‏شناختى مورد انتظار است)، به صورت هنجار درمى‏آیند و به عرصه‏زندگى فردى و اجتماعى راه مى‏یابند.
به عنوان نمونه على‏رغم اعتقاد به لزوم تواضع و فروتنى در مقابل دیگران، هر کس و از هر قشر و گروهى که باشند، در عمل نوعى رابطه‏قدرت بر روابط انسانى موجود در جامعه ما، حاکم است; به طورى که با اندکى دقت‏به عنوان مثال مى‏توان چندین گونه برخورد و مواجهه، بسته به مقام و موقعیت و میزان «کارآمدى‏» مخاطب، تشخیص داد.
نمونه‏اى دیگر: در حالى که در حوزه‏باور و اعتقاد، رعایت قانون و احترام گذاشتن به آن امرى لازم و حتى واجب شرعى تلقى مى‏شود، در حوزه کنش و رفتار، قانون و مقررات امرى است که باید به هر صورت ممکن و با توسل به هر حیله شرعى و عرفى از آن فرار کرد و تن دادن به آن نوعى ضعف و ساده لوحى تلقى مى‏شود.
باز نمونه‏اى دیگر:در عناصر ادراکى فرهنگ ما، از جمله در احادیث و روایات منقول از ائمه طاهرین(ع)، کار و تلاش و گذراندن زندگى از حاصل دسترنج و تلاش مفید به حال جامعه (اعم از کار فکرى و بدنى) مورد تاکید بسیار واقع شده است و ائمه‏ما على‏رغم در اختیار داشتن ثروت کافى، هیچ‏گاه از کار و تلاش سازنده باز نمى‏ایستادند (10) . از حیث جنبه‏هاى احساسى فرهنگ نیز امروزه ما در صحبتهایمان براى کار و تلاش صادقانه ارزش زیادى قائل هستیم اما در عمل، کسانى در نظر ما موفق محسوب مى‏شوند و مورد تکریم و اعجاب قرار مى‏گیرند که بتوانند با کار کمتر و راحت‏تر، درآمد بیشترى کسب کنند و در مدت کمترى به جمع‏آورى ثروت‏هاى کلان توفیق یابند.
باز هم نمونه‏اى دیگر: در حالى که عمل به وعده و خوش قول بودن از ارزشهاى مسلم فرهنگى و دینى ماست، امروزه در چارچوب روابط اجتماعى مبتنى بر قدرت، کسى که بموقع و سر وقت در جلسات و قرارها حاضر شود، بیکار و فاقد موقعیت‏بالاى اجتماعى تلقى مى‏شود و برعکس، فردى که دیگران را منتظر مى‏گذارد و «به دلیل کثرت مشاغل و مسؤولیتهاى گوناگون‏» فرصت انجام تعهدات خود را ندارد، از موقعیت و «پرستى‏ژ» اجتماعى برخوردار مى‏گردد. زیر پا گذاردن حقوق اجتماعى دیگران، بزرگ‏نمایى و مهم دانستن کارهاى خود، تحقیر و بى‏اهمیت جلوه دادن کارها و فعالیتهاى دیگران ،تفاخر و تبختر، فقدان تساهل و تسامح در برخوردهاى فردى و اجتماعى و نمونه‏هایى از این دست در میان گروهها و قشرهاى مختلف بالا و پایین جامعه بوفور یافت مى‏شود. هرچند در کنش‏هاى سیاسى‏اجتماعى گروههاى مختلف، از خرد و کلان، مى‏توان نمونه‏هاى فراوان و بااهمیت‏ترى نیز سراغ گرفت که از تاثیرات منفى بیشترى نیز برخوردارند، نگارنده با ذکر مثالهاى فوق تعمدا مایل است تحلیل را در سطح خرد و حوزه فرهنگ عمومى نگاه د ارد تا از پیچیدگى غیر ضرور بحث و تداخل حوزه‏ها جلوگیرى شود.
4. کنش نابهنجار تا زمانى که بار ضد ارزشى خود را حفظ کرده و کنش‏گر، خود را در مقابل جامعه و وجدان خود خلافکار احساس مى‏کند، به لحاظ اجتماعى چندان نگران کننده نیست. چرا که همین بار منفى توان محدودسازى کنش نابهنجار و جلوگیرى از تسرى آن به عرصه رفتارهاى بهنجار اجتماعى را دارد. اما هنگامى که در یک فرایند نزولى، کنش‏هاى نابهنجار و ضد ارزشى آن چنان در عرصه‏عمل اجتماعى جا باز مى‏کنند و عادى مى‏شوند که بتدریج‏بار منفى خود را از دست داده، خود به صورت منشا ارزشها و هنجارهاى جدید ظاهر مى‏شوند، جاى نگرانى و احساس خطر وجود دارد. چرا که به لحاظ جامعه شناختى، ارزش‏ها غالبا هنجارهایى متناسب با خود تولید مى‏کنند (11) . توضیح آنکه ارزش‏ها تصوراتى کلى از یک امر مطلوب و خواستنى هستند که به قلمرو تصورات ذهنى و احساسات درونى انسان تعلق دارند. این مفاهیم و تصورات کلى هنگامى که بخواهند تحقق خارجى بیابند و رفتارهاى بیرونى فرد را جهت دهند، به صورت هنجار در مى‏آیند. به عنوان مثال تواضع یک ارزش است، ولى سلام کردن و جلو پاى دیگران بلند شدن، یک هنجار. احترام به قانون یک ارزش است، اما توقف پشت چراغ قرمز یک هنجار. تحصیل دانش ارزش است، ولى در فلان سن خاص به مدرسه رفتن یک هنجار.
بر این اساس عناصر و مؤلفه‏هایى که در ذهن و ضمیر جامعه به صورت بخشى از فرهنگ عمومى درآیند، چه مثبت و چه منفى، خواه ناخواه، راه خود را به عرصه عمل باز خواهند کرد. باید گفت نمونه‏هاى رفتارى فوق نیز غالبا از این گونه‏اند. یعنى جنبه ضد ارزشى و خلاف بودن خود را از دست داده‏اند و خود به صورت هنجارهایى برخوردار از پشتوانه ارزشى جدید درآمده‏اند; به گونه‏اى که چنانچه کسى از آنها تخطى کندو در صدد عمل طبق معیارهاى فرهنگى و اخلاقى برآید، احتمالا مورد اعتراض و نکوهش دیگران نیز قرار مى‏گیرد.
5. در اینجا همان گونه که در ابتدا اشاره شد، به تاملى درباره دلایل و زمینه‏هاى بروز این دوگانگى در باور و عمل از دیدگاهى جامعه‏شناختى مى‏پردازیم. ابتدا این نکته لازم است گفته شود که در پژوهشهاى مربوط به مسائل و موضوعات علوم انسانى، و از جمله پدیده‏هاى جامعه‏شناختى، نمى‏توان به دنبال یافتن یک «علت‏» و یا «عامل‏» مشخص رفت و تک سبب بین بود. چرا که ماهیت این پدیده‏ها و تفاوتهاى ذاتى آنها با پدیده‏هاى علوم طبیعى (12) مانع از دستیابى به یک علت مشخص براى بروز آنهاست. به عبارت دیگر هیچ‏گاه در پدیده‏هاى انسانى، برخلاف علوم طبیعى، نمى‏توان از وارد کردن یک عامل، بروز نتیجه یا نتایج مشخصى را انتظار داشت. به همین دلیل است که غالب پژوهشگران این رشته بیش از آنکه در پى جستجو از رابطه‏«علت و معلولى‏» میان پدیده‏ها باشند، تمایل به یافتن نوعى «تعاقب‏» و «تقارن‏» میان آنها دارند (13) . ماکس وبر در تبیین علیت جامعه‏شناختى آن را جریانى مى‏داند که میان دو نمود، نسبتى منظم برقرار مى‏سازد; بدین صورت که نمود (الف)، نه حتما، بلکه کم و بیش، بشدت باعث تسهیل نمود (ب) مى شود. مثلا نظام استبدادى باعث تسهیل دخالت دولت در اداره اقتصاد مى‏شود (14) . به این ترتیب در تجزیه و تحلیل پدیده‏هاى فرهنگى و اجتماعى، و از جمله موضوع مقاله‏حاضر، نیز تنها از زمینه‏هاى پیدایش مى‏توان سخن گفت و نه از «علل و عوامل‏»، (مگر به تسامح).
1-5. با بیان این مقدمه باید گفت که یکى از زمینه‏هاى پیدایش و رشد دوگانگى میان نظر و عمل در میان ما ایرانیان، وجود نوعى دوآلیسم فکرى فرهنگى است که ریشه در اعماق فرهنگ باستانى ما دارد. به عبارت دیگر فرد ایرانى هماره خود را میان دو عنصر بعضا متضاد، یعنى آرمانهاى عرشى و زندگى و معیشت فرشى سرگردان و متحیر یافته است. از سویى ویژگى آرمانگرایى و عشق به کمال، خرد و خاطر او را به سوى باور داشتن به کمالات و ارزشها سوق داده و از سوى دیگر زندگى و معیشت مادى با همه الزامات گاه فضیلت‏کش و عریانیهاى چندش آورش، دست و قدم او را به کنش و رفتار فرشى سمت و سو مى‏دهد. به نظر مى‏رسد این امر در پس زمینه (Back ground) شخصیت و منش هر یک از ما به نوعى حضور تعیین کننده دارد; به گونه‏اى که هماره میان دو قطب متضاد در رفت و آمد هستیم; به گاه سخن گفتن و در عرصه‏باور و نظر، جان خود را از سرچشمه زلال آرمانها و ارزشهاى متعالى سیراب مى‏سازیم و هنگام عمل و در عرصه رفتار فردى و اجتماعى، همچون یک ماشین محاسبه‏گر فاقد هر گونه احساس و عاطفه تنها به سود و زیان فردى و آنى مى‏اندیشیم. همین جا باید گفت که این حالت‏با دورویى و نیرنگ و ریا تفاوتى اساسى دارد ونباید با آن اشتباه شود. زیرا در این حالتها فرد، آگاهانه و به عنوان بخشى از یک «کنش عقلانى معطوف به هدف‏» (15) ، خود را بدروغ معتقد به آرمان و عقیده‏اى نشان مى‏دهد تا به هدفش برسد. اما در بحث مورد نظر در این مقاله، فرد، از سر ناچارى بى‏آنکه خود بخواهد و حتى گاه بى‏آنکه خود بداند، دچار دوگانگى در بینش و کنش مى‏گردد.
2-5. حاکمیت درازمدت حکومتهاى استبدادى پادشاهى و سلطه بى‏چون و چراى آنها بر مقدرات و جان و مال مردم این سرزمین، از آنجا که فقدان امنیت فردى و اجتماعى را با خود به همراه داشته است، تاثیرات عمیق و زیانبارى را بر شخصیت و منش فرد ایرانى برجاى گذاشته که برخى از آنها در طول سده‏هاى پى‏درپى به صورت لایه ضخیمى از عادتهاى رفتارى و گفتارى و نیز گونه خاصى از ساخت‏یابى اجتماعى، ته‏نشین شده‏اند. انفکاک میان باور و کنش، یکى از طبیعى‏ترین آثار و نتایج این امر است که به صورت یک ساز و کار دفاعى در مقابل استبداد و بى‏قانونى حاکم، ظاهر گردیده است. به دلیل پرداختن برخى از نویسندگان به ابعاد مختلف این مساله، در اینجا به همین مختصر بسنده مى‏شود. (16)
3-5. از دیگر زمینه‏هایى که موجب پیدایش پدیده اجتماعى مورد بحث گردیده، ورود تدریجى، اما شدیدا اثرگذار عنصرى جدید به نام فرهنگ غربى به ساحت فرهنگى جامعه‏ماست. مى‏دانیم که تا یکى دو سده پیش از این، دو لایه‏فرهنگى موجود در کشور ما، یعنى فرهنگ ملى باستانى و فرهنگ اسلامى‏شیعى، طى سده‏هاى متوالى، با تاثیر و تاثر متقابل همراه حسن همجوارى، به برآیند (سنتز)ى طبیعى دست‏یافته بودند که براحتى عرصه‏هاى مختلف حیات مادى ومعنوى انسان ایرانى را پوشش مى‏داد و کمتر میان آرمانها و ایده‏آلهاى ترسیم شده از سوى منابع فرهنگى با زندگى روزمره‏او و اقتضائات و مناسبات گونه‏گون آن، دوگانگى و ناسازگارى پیش مى‏آمد. به عبارت دیگر میان جنبه‏هاى معنوى و مادى فرهنگ ایرانى سازوارى قابل لمسى ایجاد شده بود که کمتر فرد را میان آمال و آرزوهاى مصنوعى و غیرطبیعى برنیامده از زمینه‏هاى فرهنگى و مناسبات خاص اجتماعى از یک سو و واقعیتهاى سخت و عریان زندگى از سوى دیگر، سرگردان و متحیر وامى‏گذاشت; بلکه آمال و آرزوهاى مادى و معنوى او را غالبا با عطف نظر به ساخت و روابط اجتماعى موجود، و زندگى و معیشت او را به نحوى هماهنگ با آرمانها و ارزشهاى مورد قبول وى ترسیم مى‏کرد.
اما ورود برخى عناصر و نمودهاى فرهنگ و تمدن غربى، به مثابه طلایه‏داران سپاهى عظیم با داعیه‏هایى بزرگ همراه دلایل و شواهدى حاکى از قدرت و پیروزى (همچون توان شگفت فنى صناعى و قدرت مهیب تسلیحاتى نظامى) بتدریج، اگر نگوییم به یکباره، بسیارى از معادلات و مفروضات مسیطر بر ذهن و ضمیر ایرانى را بر هم زد و انگاره‏هاى جدیدى در مقابل چشمان حیرت زده‏او پدید آورد; انگاره‏هایى که با پشتوانه‏اى از موفقیتها و پیروزیها، به عنوان دلایل حقانیت و حقیقت، خود را بى‏نیاز از هرگونه استدلال و برهانى جلوه‏گر مى‏ساخت. (17)
تحیر و اعجاب حاصل از مشاهده پیروزیها و پیشرفتهاى علمى فنى غرب که اتفاقا با ناکامیها و شکستهاى پى در پى ما در عرصه‏هاى مختلف از جمله در روابط و جنگهاى خارجى همراه بود، با ایجاد تصور تقابل اخلاق با علم و حفظ ارزش با موفقیت در عمل، به نابودى و ویرانى مستمر پشتوانه‏هاى اخلاق در جامعه منجر شد و نوعى یراگماتیسم افراطى را بر اذهان برخى گروههاى فکرى و فرهنگى حاکم ساخت; به گونه‏اى که گویى تنها معیار اصالت و حقانیت هر بینش و ارزشى همانا موفقیت عملى آن است.
در آمیختن فرهنگ غربى با فرهنگ ایرانى اسلامى، از آنجا که با ورود برخى مظاهر مادى آن، از جمله وسایل و ابزارهاى رفاه‏بخش و پرتلالؤ همراه بود، اثر تخریبى خود را به لایه‏هاى عمیقتر و فرهنگى جامعه محدود نکرد، بلکه انگاره‏هاى آرامش‏بخش و رضایت‏آمیز توده‏هاى وسیعى از مردم کوچه و بازار را نیز به وضعیت موجود زندگى شان دستخوش تزلزل کرد و آنان را به آسیب‏پذیرى رفتارى شدیدى دچار ساخت.
به هر حال در طول این مدت هر چه جلوتر مى‏آییم تاثیر عظیم مظاهر و نمودهاى فرهنگ و تمدن غرب بر روابط و ساختهاى اجتماعى ما آشکارتر و فراگیرتر مى‏شود; رد پاى این امر را مى‏توان در تغییر و دگرگونى سازمانها و نهادهاى سیاسى اجتماعى، نظام و فضاهاى آموزشى، نوع روابط و مناسبات اجتماعى، اخت‏خانواده و روابط موجود در آن، نظام معیشت و الگوى مصرف، مقررات و قوانین مدنى و... بروشنى دنبال کرد. حاصل آنکه ورود این عنصر جدید، صرف‏نظر از نیک و بد آن، اثرى شگرف در بر هم زدن تعادل و توازن موجود در بینش و کنش فرد و جامعه ایرانى داشت و آن را با تناقضهاى جدى، پدیده‏اى که در جامعه‏شناسى تحت عنوان «تاخر فرهنگى‏» ( از آن یاد مى‏شود، (18) رو به رو ساخت. چرا که نمودهاى عینى و دستاوردهاى مادى این فرهنگ با خود نوع خاصى از روابط و مناسبات اجتماعى را به همراه داشت که با یک فشار سنگین و مداوم، خود را بر ساختهاى جا افتاده و نظامهاى ارزشى و اخلاقى پذیرفته شده‏جامعه تحمیل مى‏کرد. گسترش دسترسى عموم به امکانات صناعى جدید، بویژه وسایل ارتباط جمعى، این اثرگذارى را از عمق و ژرفاى بیشترى برخوردار مى‏ساخت و تا پایین‏ترین لایه‏هاى اجتماعى راه مى‏یافت.
نمودهاى مورد بحث در یک فرایند تقریبا مشخص و تکرارى ابتدا خود را به صورت بخشى غیرقابل چشم پوشى از معیشت جامعه درمى‏آورند و آنگاه روابط و مناسبات موجود را به چالش مى‏خوانند و هنجارهایى متناسب با خود طلب مى‏کنند. طیف وسیعى از شواهد و مصداقهاى این سخن را مى‏توان ارائه کرد; روند ورود نظامهاى پولى و مالى غربى به جامعه‏ما از ابتدا تا آنگاه که نظام ربوى خود را در آغاز به صورت غیر رسمى و سپس در قالبى قانونمند، با اخذ مجوز از مراجع حقوقى دولتى و غیر دولتى، بر مناسبات اقتصادى و زندگى روزمره جامعه اسلامى تحمیل کرد، نمونه‏اى از این مصداق‏هاست که اگر هم آن را به گونه‏اى خاتمه یافته تلقى کنیم، اما باید دانست این روند هنگامى که به لایه‏هاى عمیقتر ذهن و روح آدمى مربوط مى‏شود، به این راحتى با صدور بخشنامه و فتوا قابل حل نیست (هر چند از این زاویه مورد فوق را نیز نمى‏توان حل شده دانست.) زیرا انسان به طور طبیعى مایل به حفظ و دفاع از نوامیس فکرى و فرهنگى خود است و این کار را به حکم غریزه‏صیانت نفس، همچون دفاع از جان و مال، منتها با ساز و کارى پیچیده‏تر انجام مى‏دهد. 

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  65  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

پایانامه باورهای جامعه

اختصاصی از فی موو پایانامه باورهای جامعه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

شلینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

 

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 

تعداد صفحه:75

فهرست و توضیحات:

• بیان مسئله
• اهمیت موضوع
• ضرورت تحقیق
• اهداف تحقیق
• سئوالات تحقیق
• فرضیات
• تعاریف مفهوم
• فهرست منابع و مأخذ

مقدمـه :

باورها و ارزشها به فرهنگ کلی و جامعه مفهوم و معنی می بخشد. وقتی مسئله قضاوت و ارزشیابی جامعه مطرح می شود عملاً با مفهوم مقایسه میان بهتر و بدتر سر و کار خواهیم داشت . در واقع باورها و ارزشها ی هر جامعه معرف شخصیت و هویت اجتماعی ، فرهنگی افراد و حتی جوامع هستند ، چرا که خصیصه " انسان " داشتن نظامی از باورها ، هنجارها و ارزشهاست. این نظام باورها است که مقررات و قوانین جامعه حول آن شکل می گیرد. به تعبیری نه فقط حیات اجتماعی و سالم انسانها نیازمند داشتن مجموعه ای از باورها و نظام های ارزش است ، بلکه تداوم زیست معنی دار و با هدف انسانها " تعالی و کمال‌" جز با برپایی و اقامه نظام ازشی میسر نیست.

در نظام اجتماعی ایران که متکی به باورهای اسلامی است توجه به باورهای مذهبی افراد جامعه حائز اهمیت است.

جامعه بشری همواره جهت حفظ و استمرار و صیانت از " انسانیت" خویش نیازمند داشتن پروراندن نظام های باورهای مذهبی است. امروز بر همه انسانهای اهل شعور و منطق اثبات شده که ارزشها و هنجارهای دینی است که همواره انسجام بخش حیات جامعه انسانها است و تنظیم کننده روابط اجتماعی و حدود و شعور مقررات هر جامعه و اجتماع انسانی است.

از این روست که " سوروکین" جامعه شناس شهیر از نظام باورهای دینی به عنوان دم مسیحایی یاد می کند، که می تواند آخرین پناهگاه برای بشر باشد.

دانلود پایان نامه بررسی باورها و اعتقادات از زایمان تا 7 سالگی کودک مطالعه موردی روستای طولاب استان ایلام

اختصاصی از فی موو دانلود پایان نامه بررسی باورها و اعتقادات از زایمان تا 7 سالگی کودک مطالعه موردی روستای طولاب استان ایلام دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

بررسی باورها و اعتقادات از زایمان تا 7 سالگی کودک مطالعه موردی روستای طولاب استان ایلام

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:69

فهرست مطالب :

چکیده تحقیق .............................................................. 1

مقدمه ............................................................................. 3

فصل اول : کلیات تحقیق

بیان مسئله .................................................................. 5

ضرورت انتخاب موضوع .............................................. 7

پیشینه تحقیق ....................................................... 8

اهداف تحقیق .................................................................... 10

روش تحقیق .................................................................... 11

ابزار تحقیق ..................................................................... 11

قلمرو تحقیق ....................................................................... 11

زمان تحقیق .................................................................. 11

سوالات تحقیق ...................................................................... 12

مشکلات تحقیق ..................................................................... 13

فصل دوم : چهارچوب نظری تحقیق

کارکرد گرایی ..................................................................... 14

تعریف فنکسیون یا کارکرد ................................................... 15

مفهوم کارکرد ...................................................................... 16

اصول کارکردگرایی ............................................................... 17

فصل سوم : معرفی کلی روستا

راهنمای مسافرین جهت سفر به روستای طولاب .............................. 20

معرفی شهرستان ایلام ................................................... 22

موقعیت جغرافیایی روستای طولاب ...................................... 24

علل پیدایش روستا ............................................................ 25

موقعیت طبیعی روستا ............................................................. 26

شرایط اقلیمی روستای طولاب ......................................... 27

حداکثر و حداقل دما .................................................... 27

عوارض مهم طبیعی روستای طولاب ........................................... 27

جمعیت روستای طولاب ................................................. 29

تاسیسات و خدمات روستای طولاب ...................................... 30

وجه تسمیه .............................................................. 33

مذهب مردم روستای طولاب ................................................ 33

زبان مردم روستای طولاب ....................................................... 33

وضعیت اشتغال مردم روستای طولاب ................................ 34

ساخت قدرت در روستای طولاب ............................................. 37

فصل چهارم : یافته های تحقیق

اعتقادات و باورها هنگام زایمان در روستای طولاب .................... 38

اعتقادات و باورها در دوران حاملگی قبل از تولد کودک ................... 39

بچه میری – سقط جنین ..................................... 41

آیین روشن کردن چراغ .............................................. 44

زایمان و تولد کودک ................................................ 45

ناف بریدن کودک ................................................................. 47

تغذیه و تابوهای غذای ............................................................ 50

رسم پخت آش هفتلان ........................................................ 51

رسم پخت آش سرچلگانه .............................................. 52

لباس نوزاد در چهل روزگی ................................................... 53

اعتقادات و باورها مربوط چهل روز اول زندگی ........................ 54

دندان در آوردن کودک و پخت آش دامو ............................................... 57

سوراخ کردن گوش نوزاد دختر ....................................................... 59

از شیر گرفتن کودک ......................................................... 60

مراسم ختنه به صورت سنتی ................................................... 61

مدرسه و تحصیل کودکان در روستای طولاب ............................ 63

تحلیل کارکردی باورهای روستای طولاب ...................................... 65

منابع و ماخذ........................................................................... 67

منابع پایان نامه ای.................................................................. 68

فهرست مصاحبه شوندگان............................................... 69

پیوست ها

چکیده :

در هر جامعه های باورها و اعتقادات و دانسته ها ریشه در تاریخ و گذشته آن جامعه دارند برای ظهور و پیدایش یک باور نمی توان تاریخ دقیقی تعیین نمود و مهم ترین مسئله شناخت باورها و جمع آوری و گرداوری آنها است که در این تحقیق با توجه به اینکه مطالعات مردم شناسی مطالعاتی ژرفانگر هستند بنابراین سعی شده تحقیق در مکان محدود و مشخص روستای طولاب انتخاب و بررسی شود . روش تحقیق به صورت مشاهده میدانی و مصاحبه با زنان و مردان روستای طولاب انجام گرفته و همزمان از مطالعه اسنادی و کتابخانه ای و استفاده از پایان نامه ها مورد توجه و استفاده قرار گرفته.

آنچه که در این پژوهش به آن تأکید شده بررسی باورها و اعتقادات و آداب و رسوم سنتی مردم روستای طولاب در مورد زایمان تا 7 سالگی کودک یعنی مرحله اول زندگی انسان است که در اثر زمان کم رنگ شده و در حال حاضر گرایش به شیوه های مدرن و صنعتی بیشتر شده بنابراین ضمن جمع آوری و بررسی باورها و اعتقادات مختلف روستای طولاب در مرحله اول زندگی انسان تأثیر آنها بر زندگی و کارکردهای فردی اجتماعی این باورها و اعتقادات نیز بررسی شده است.

واژگان کلیدی :

باور : مجموعه دانشی که در هر فرهنگی وجود دارد و مردم بدون شک و تردید به آن ایمان می آورند و به آن معتقد می شوند برخی از باورها جنبه محلی و ملی و برخی جنبه بین المللی دارند (بیرو- آلن- فرهنگ علوم اجتماعی 1367 ص30).

عادات و رسوم :

مراد از آن خصلت عادی و مشترک کلیه اعضای یک جامعه معین و مشخص است (میشل – پانوف- فرهنگ مردم شناسی 1382ص 1178)

کارکرد (فونکسیون):

واژه فونکسیون در جامعه شناسی به نتایج و آثار عینی پدیده های اجتماعی اطلاق می شود و هر پدیده اجتماعی کارکرد معینی بر عهده دارد به نحوی که در دوام و اداره جامعه موثر می باشد . (ادیبی – حسین- انصاری- عبدالمعبود- نظریه ها 1385 ص59)

زاییدن : عمل زاییدن – بچه آوردن – زایش – بچه از شکم بر زمین نهادن (عمید – حسن – فرهنگ 1374 ص680)

کودک : بچه – پسر یا دختر خردسال (همان صفحه 991)

نوزاد : نوزادی که تازه زاییده شده – طفلی که تازه به دنیا آمده (همان ص1174)

مقدمه :

باورها و اعتقادات از دیدگاه مردم شناسی از اهمیت ویژه ای برخوردارند هر باور و آیین و سنتی که در یک جامعه وجود دارد در واقع در پاسخ به نیازهای مادی و معیشتی آن قوم و جامعه به وجود آمده اند.

مالینوفسکی انسان شناسی انگلیس شیوه درست مطالعه فرهنگ و تمدن هر قوم را با در نظر گرفتن تمامی آن به عنوان یک مجموعه و مطالعه هر یک از عناصر آن دانسته مالینوفسکی می گوید هر عاملی در یک تمدن و فرهنگ دارای کارکردی است نسبت به کل مجموعه و کارکرد آن برآوردن نیازهای اساسی انسان است (فربد- محمد صادق – مبانی انسان 1380 ص124).

مطالعه در زمینه باورها و اعتقادات مختلف جز فرهنگ یک قوم محسوب می شوند و فرهنگ چکیده های تلاش انسان در روند تاریخ برای پاسخ به نیازهای مادی و معنوی است که از نسلی به نسل دیگر منتقل می شوند.

در این پژوهش سعی شده است باورها و اعتقادات مختلف مردم روستای طولاب را از زایمان تا 7 سالگی کودک مورد بررسی قرار دهیم بنابراین نخستین مرحله در این خصوص جمع آوری و گرداوری این باورها و اعتقادات است که در مرحله بعدی به صورت مطلوب و منطقی دسته بندی شوند .

تولید مثل وزاد و ولد و تولد نوزادان از قرنهای اولیه حیات بشر تا به امروز وجود داشته و آیین ها و مراسمات و باورها و اعتقادات مختلفی اجرا شده در این تحقیق که به بررسی باورها و اعتقادات و آداب و رسوم روستای طولاب از زایمان تا 7 سالگی کودک پرداخته شده در فصل اول این تحقیق کلیات تحقیق که شامل طرح مسأله ضرورت انتخاب موضوع اهداف کلی و جزیی تحقیق استفاده از روش مشاهده مشارکت آمیز مصاحبه و ابزار مختلف تحقیق دوربین عکاسی – مشاهده میدانی در قلمرو محدود و مشخص روستای طولاب به عنوان محدوده تحقیق ذکر شده سوالات و مشکلات تحقیق که پژوهشگر با آن مواجه بوده در این فصل ذکر شده .

در فصل دوم چهار چوب نظری تحقیق نظریات مختلف مکتب کارکرد گرایی بیان شده.

در فصل سوم به معرفی کل منطقه یعنی روستای طولاب از لحاظ موقعیت طبیعی جغرافیایی – جمعیت – زبان و مذهب و امکانات روستا مورد بررسی قرار گرفته و در این فصل ذکر شده .

در فصل چهارم یافته های تحقیق که شامل باورها و اعتقادات مختلف روستای طولاب از زایمان تا 7 سالگی کودک مورد مشاهده و ثبت و ظبط قرار گرفته و از طریق مصاحبه با اهالی روستای طولاب قسمتی از این باورها و اعتقادات را که در گوشه ذهن کهنسالان روستا در حال فراموش شدن بود ثبت کرده و کارکرد و تأثیر این باورها و اعتقادات بر زندگی اهالی روستای طولاب مورد بررسی قرار داده شده .

بیان مسئله

درباره باورها و اعتقادات و فرهنگ مناطق مختلف جغرافیایی ایران و جهان مطالب زیادی توسط نویسندگان و محققان نگاشته شده آنچه امروزه به عنوان باورها و اعتقادات ، آیین ها و مراسمات مختلف مانند پلی مارا با گذشته ها و زندگی اجداد و پدرانمان آشنا می کند و شناخت این باورها و اعتقادات خصوصاً در اوایل زندگی و از به دنیا آمدن کودک تا بزرگ سالی و مرگ اهمیت دارد. علت به وجود آمدن بسیاری از باورها و اعتقادات ناشی از شیوه معیشت و محیط جغرافیایی مردم آن منطقه است باورها و اعتقادات و رسوم مردم را نباید خرافات محسوب کرد . زیرا هر یک از اعمال و رفتار و باورها و اعتقادات تحت تأثیر عوامل مختلف تلاشی در جهت رسیدن به آمال و آروزهای انسان رسیدن به آرامش روحی است. باورها و اعتقادات مختلف در جوامع گوناگون متفاوت هستند اما در عین حال نقش واحدی را بر عهده دارند که همان تأمین یا برآوردن نیازهای روانی و تسکین احساس ترس مردم در برابر خطرات ناشی از عوامل طبیعی است بسیاری از باورها و اعتقادات تحت تأثیر عوامل مختلف مانند تغییرات و تحول در محیط اجتماعی و زیستی است .

این باورها و اعتقادات که بسیاری از آنها در گوشه ای از ذهن پیران متروک مانده و آهسته دوام خود را از دست می دهند. در بسیاری از موارد برگرفته از محیط جغرافیایی و شیوه معیشت مردم می باشد پختن آش در چهلمین روز تولد کودک با حبوبات آن منطقه ناشی از تأثیرات شیوه معیشت و کشاورزی آنها است که باعث به وجود آمدن باورهای خاصی در این روستا شده که از لحاظ روانی به آنها امید و آرامش می دهد و بزرگ شدن کودک آنها را تضمین می کند.

با توجه به مهاجرت روستائیان از روستا به شهر و ارتباط بیشتر افراد بسیاری از باورها و اعتقادات و مراسمات مختلف تغییر و در مواردی در شهرها نفوذ کرده مثلاً بیماری یرقان که اصطلاح محلی آن زردی (zardy) است و کودکان مبتلا به آن را نزد اشخاصی که به اصطلاح محلی (بش دار ) (Bas Dar)[1] برده و با فوت کردن به صورت کودک مریض شده او را شفا می دهد این رسم که قبلاً در روستاها رواج داشته در شهر ها نیز مرسوم شده و کودکان را به جای درمان پزشکی در بیمارستان به نزد این اشخاص برده می شوند .

بنابراین گردآوری باورها و اعتقادات که امکان نابودی و از میان رفتن آنها وجود دارد و آشنایی نسل جوان با بخشی از بازمانده این باورها و اعتقادات نیازمند ثبت و ضبط این باورها و اعتقادات است .

ضرورت انتخاب موضوع

ضرورت انتخاب این موضوع در این است که بسیاری از باورها و اعتقادات در گذر زمان به دست فراموشی سپرده خواهد شد و این باورها و اعتقادات سنتی که یادگارهای روزگاران گذشته است از بین می روند و وظیفه مردم شناسان است که با پژوهش های خود باورها و اعتقادات مراحل مختلف زندگی انسان را به جامعه امروزی معرفی نمایند و نسبت به ثبت و ضبط آنها اقدام نمایند. بنابراین پژوهش در این زمینه ضروری به نظر خواهد آمد .

از سوی دیگر علاقه من به بررسی باورها و اعتقادات مناطق مختلف نظر مرا به سوی روستای طولاب که سرزمین اجدادی و محل زندگی بزرگان خانواده من است جلب کرد که به عنوان یک روستایی از ایل طولانی سعی در شناساندن باورها و اعتقادات روستای طولاب به علاقمندان به شناخت باورها و اعتقادات و فرهنگ مناطق مختلف قدمی برداشته باشم لذا این امر بی تأثیر در انتخاب موضوع نبوده است.

پیشینه تحقیق :

باورها و اعتقادات در واقع ریشه در روش زندگی هر قوم و طایفه ای دارند که در قالب رسوم و سنتها مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرد و همواره مورد توجه مردم شناسان و جامعه شناسان بزرگ قرار گرفته و نظریات مختلفی در پیدایش این باورها و اعتقادات دارد. روش تحقیق میدانی برای مطالعه و بررسی این باورها و اعتقادات مورد توجه متخصصین مردم شناسی است.

با توجه مطالعه و بررسی های انجام گرفته در زمینه باورها و اعتقادات در مورد زایمان و کودکی در روستای طولاب تاکنون تحقیقی صورت نگرفته.

در کتاب جامعه شناسی و مردم شناسی ایلات و عشایر تألیف آقای حشمت الله طبیعی به باورها و اعقتادات در ایلات و عشایر مختلف پرداخته شده.

در کتاب نیرنگستان صادق هدایت باورها و اعتقادات مذهبی مختلف به طور توصیفی بیان شده است.

در کتاب یکی بود یکی نبود محمد علی جمالزاده باورها و اعتقادات مردم در مناطق مختلف مطرح شده است.

در کتاب از خشت تا خشت محمود کتیرایی باورهای مردم در نقاط مختلف و ویژگی های فرهنگی آن مردم توصیف شده است.

همچنین پژوهش ها و تحقیقات مختلفی در زمینه باورها و اعتقادات صورت گرفته که در برخی از آنها تنها اشاره ای گذرا به برخی آداب و رسم شده است 1 بررسی باورها و اعتقادات در جنبه های مختلف زندگی مردم روستای بهمن آباد ، استان ایلام رشیدی حسین – کارشناسی علوم اجتماعی 1385

بررسی باورها و اعتقادات مذهبی روستای بولی استان ایلام رضا جمشیدی 1383.

در تحقیقات و پایان نامه های که موضوع اصل آنها طب سنتی بوده نیز به زایمان و باورها و اعتقادات مختلف در ارتباط با آن به طور مختصر بیان شده .

• طب سنتی در استان چهار محال بختیاری مطالعه موردی روستای باجگیران- پژوهشگر لیلا صالحیان – 1387
• تحلیل مردم شناختی طب سنتی در روستای غیاث آباد شهر گرمسار- پژوهشگر سهیلا ذوالفقاری 1385)

تحقیق در زمینه باورها و اعتقادات جنبه مردم شناختی دارد و حجم این پژوهش ها در زمینه ذکر شده به مراتب کمتر از دیگر حوزه های فرهنگ عامه است که نیاز به تحقیق و بررسی بیشتر در این زمینه وجود دارد .

اهداف تحقیق :

یکی از اولین و مهم ترین مراحل انجام کار پژوهشی مشخص کردن اهدافی است که پژوهشگر سعی در رسیدن به آنها را دارد.

مارسل موس در این باره می گوید : مردم نگار جوانی که به محل تحقیق می رود باید از آنچه می داند آگاهی کامل داشته باشد تا به شناخت آنچه که هنوز از آن آگاه نیست توفیق یابد (عسکری خانقاه – اصغر- مردم شناسی 1373 ص82)

هدف های این تحقیق دو گونه می باشند :

1- اهداف کلی                    2- اهداف جزئی

اهداف کلی

• یکی از اهداف کلی این تحقیق بررسی باورها و اعتقادات و آداب و رسوم مختلف از زایمان تا 7 سالگی کودک در روستای طولاب
• جلوگیری از نابودی و فراموشی باورها و اعتقادات و سنت های گذشته و جمع آوری و این باورها و اعتقادات در روستای طولاب

اهداف جزئی

• شناخت باورها و اعتقادات مختلف روستای طولاب
• بررسی کارکردهای این باورها و اعتقادات در زندگی مردم رستای طولاب
• بررسی تأثیر اجرای این مراسمات مختلف در روستای طولاب و افزایش روابط اجتماعی مردم روستا .

روش تحقیق

در این تحقیق از روش مشاهده مشارکت آمیز در میدان تحقیق در روستای طولاب) و چهارچوب اصلی روش تحقیق مصاحبه با اهالی منطقه به صورت اتفاقی با اقشار مختلف روستا (به ویژه افراد مسن و بیشتر از زنان) بعمل آمده است.

ابزار پژوهش

ابزار مورد استفاده در این پژوهش در درجه اول مصاحبه با اهالی منطقه مشاهده مشارکت آمیز در روستا استفاده از دوربین عکاسی – کتابهای مختلف – نقشه های منطقه مورد نظر – پژوهش های انجام گرفته در سایر مناطق در رابطه با موضوع

قلمرو تحقیق

قلمرو تحقیق روستای طولاب در قسمت انتهای دهستان میشخاص واقع در بخش مرکزی شهرستان ایلام قرار دارد و به عنوان قلمرو تحقیق مورد بررسی قرار گرفته و اهالی منطقه شامل کسانی که در روستا ساکن و یا مهاجر هستند در قلمرو تحقیق برای مصاحبه انتخاب می شوند.

زمان تحقیق

تحقیق در بهار سال 1388 یعنی از ابتدای فروردین در روستای طولاب به طور مستقیم شروع شده و در نیمه اول خرداد این سال پایان یافته .

سوالات تحقیق :

در این تحقیق سوالات ذیل مطرح می شود :

- آیا محیط جغرافیایی و زیستی روستا در به وجود این باورها و اعتقادات تأثیر دارد؟

- آیا اجرای آیین ها و مراسمات مختلف در افزایش ارتباط اجتماعی روستا تأثیر دارد؟

- آیا شیوه معیشت زندگی روستائیان در به وجود آمدن باورها و اعتقادات مختلف تأثیر دارند ؟

- هر یک از باورها و اعتقادات چه کارکردی در زندگی مردم روستا دارد ؟

- آیا جنسیت کودک در اجرای آیین ها و باورها و اعتقادات تأثیر دارد؟

مشکلات تحقیق

در هر کار پژوهش مشکلات و محدودیت های وجود دارد که برخی از این مشکلات قابل تعدیل می باشند.

- به علت همزبانی با مردم روستای طولاب در برقراری ارتباط مشکلی نداشتم مشکل عمده من این بود که بیشتر اطلاعات مورد نیاز من در مورد زایمان و باورها و اعتقادات مختلف از تولد تا 7 سالگی کودک در اختیار زنان روستا و نیازمند مصاحبه با آنها بود لذا سوال در مورد این باورها و اعتقادات تعجب و سوء ظن مصاحبه شوندگان را بر می انگیخت بنابراین در جهت رفع این مشکل از کمک مادر و خواهر بزرگم استفاده کرده و حضور آنها و تکرار سوال توسط خواهرم در پاسخ دهی زنان روستا و انجام مصاحبه موثر افتاد .

- مشکل دیگر این بود که باورها و اعتقادات در میان نسل جوان این روستا مورد توجه قرار نمی گیرد و اطلاعات موجود تنها از طریق مصاحبه با افراد کهنسال به دست آمده .

- برخی از باورها و اعتقادات و اجرای برخی از رسوم به علت تکرار و یا انتقال از نسل پیشین به صورت عادت درآمده و عاملین آن از دلیل و خاصیت آن باورها و اعتقادات آگاهی ندارند.

چهارچوب نظری تحقیق :

از آنجا که هر کار تحقیقی نیازمند یک چهارچب نظری است که در امر تحقیق محقق را راهنمایی کند آداب و رسوم و باورها و اعتقادات یک رکن اصلی اجتماع و فرهنگ یک منطقه به شمار می رود. در این تحقیق از روش کارکرد گرایی و نظریات این مکتب مدنظر قرار داده و به بررسی باورها و اعتقادات مختلف از زایمان تا 7 سالگی کودک در روستای طولاب می پردازد.

نظریه های مردم شناختی برای استفاده از روش های است که به آسانی و با دقت و به طور همه جانبه بتواند در شناخت زندگی اجتماعی ، فرهنگی و سیر تکامل فرهنگ و تمدن جوامع راهنما باشد. (روح لامینی – محمود – مبانی انسان 1379 ص 84)

کارکرد گرایی : (function nalisme)

این فرضیه روش شناختی که بعداً به صورت آیین شبه فلسفی درآمد عبارت است از بررسی هر واقعه اجتماعی و هر نهاد در روابطش با کل هیأت اجتماعی است که خود جزء آن به شمار می رود.

در کارکرد گرایی یک فرضیه کل گرا و یک اصل موضوعه نفع گرا وجود دارد از طرفی این اصل که به شدت مورد انتقاد قرار گرفته بر این فرض استوار است که کارکرد هر چیزی در یک نظام اجتماعی صریح و دقیق است و این بدان معناست که جای کمی برای پویایی و تغییر فرهنگی باقی می ماند (میشل پانوف- فرهنگ مردم شناسی 1382 ص126)

فونکسیو نالیسم (کارکرد گرایی) :

کارکرد گرایی یکی از نظریاتی بود که در واکنش به تطور گرایی به وجود آمد و طبعاً در برابر روشی تاریخی تطور گرایی مطالعه همزمان بر موضوع را پیشنهاد می کرد از لحاظ تاریخی ریشه های کارکرد گرایی را می توان در نزد سه متفکر بزرگ علوم اجتماعی یافت اگوست کنت – هر برت – اسپنسر- امیل دورکیم اما نظریه پردازان اصلی این گرایش که توانستند آن را به یک ابزار در زمین تحقیق تبدیل کنند – برانیسلا و مالینوفسکی – رادکلیف براون بودند (فکوهی – ناصر – تاریخ اندیشه ها – 1381 – ص158)

تحلیل فونکسیونی . عبارت از تجزیه و تحلیل پدیدارهای اجتماعی در رابطه با نتایج آنها در کل نظام اجتماعی است.

تعریف فونکسیون (کارکرد)

واژه فونکسیون در جامعه شناسی به نتایج و آثار عینی پدیده های اجتماعی اطلاق می شود بنابراین نظریه ها هر پدیده اجتماعی کارکرد معینی بر عهده دارد که به نحوی در دوام و اداره جامعه موثر می باشد – مثلاً رسم هدیه دادن و هدیه گرفتن یک پدیده اجتماعی است در پخت آش در دوره های مختلف سنی کودک در روستای طولاب سبب استحکام روابط خویشاوندی و نزدیکی افراد روستا به همدیگر می شود هر چند که ممکن است خود آنها از چنین نتیجه ای با خبر نباشند .

به بیان دیگر هدیه دادن در حکم واقعیت های مستقلی است که هر یک با کارکردهای خود در رفع نیازهای اعضای جامعه سهیم می باشند و بدین ترتیب علل موجودیت و دوام آنها از کارکرد آنها ناشی می شود (ادیبی – حسین – انصاری – عبدالمعبود – نظریه های 1358 ص59)

مفهوم کارکرد :

با مراجعه به معانی مختلف کارکرد بهتر می توان به تعریف این بینش دست یافت جامعه شناسان بیش از همه بر سه معنی – کار – وظیفه و نقش در مفهوم کارکرد تأکید می کنند به عبارت دیگر فنکسیون عبارت است از کارکردی است که هر پدیده در نظام اجتماعی دارد آنچه مدنظر است کارفردی و حتی وظیفه به طور کلی نیست بلکه کارکردی بودن در نظامی خاص مطرح است و اغلب سه خصیصه برای آن قائل می شوند .

الف : خصیصه های اجتماعی ویژه در کل نظام کارکرد دارند (فونکسیونل هستند)

ب: تمامی خصیصه های اجتماعی ، وظایف جامعه شناسی بر عهده دارند.

ج: نتیجه دو اصل فوق این است که مشخصه های اجتماعی – ضروری و اجتناب ناپذیرند.

جامعه شناسان و انسان شناسان در تحقیقات خود – نقش – کار – وظیفه هر یک از اجزاء و رابطه هماهنگ آنها را با یکدیگر را مدنظر دارند (توسلی – غلام عباسی – نظریه های جامعه شناسی 1382ص217)

اصول کارکرد گرایی

3 اصل مهم در کارکرد گرایی (قرایی مقدم امان الله – انسان شناسی فرهنگی 1382- ص161)

1- اصل وحدت کارکردی :یکپارچگی و هماهنگی همه عناصر سازنده یک نظام فرهنگی که همراه با سازگاری همه چیز در جای خود قرار دارد.

2- اصل کارکرد گرایی عمومی : یعنی چه چیز در یک نظام فرهنگی اعم از مادی و معنوی دارای کارکردی خاص و برای جامعه مفید و اهمیت دارند.

3- اصل ضرورت کارکردی : نظام فرهنگی به کلیه کارکردهایی که توسط عناصر متشکله آن انجام می شود نیاز دارد.

در تحقیق حاضر که در روستای طولاب انجام شده وجود قابله محلی و پزشکان سنتی در روستا دارای کارکردهای مهمی در روستا بوده که با پیشرفت علم و دانش جدید و توسعه راه های ارتباطی قابله روستا نقش و کارکرد خود را از دست داده و روستاییان برای زایمان به شهر ایلام و بیمارستان مراجعه می کنند .

در مقابل برخی نیز با وجود این روشهای جدید وجود بیمارستان همچنان کارکرد خود را در روستا حفظ کرده و برای اهالی روستا مهم و ضروری هستند مانند افرادی که عمل ختنه را در روستای طولاب اجرا می کنند . همچنان کارکرد خود را حفظ کرده .

نظریه مالینوفسکی یعنی کارکرد گرایی بر این نکته استوار است که تمام خصوصیات فرهنگی برای برآوردن احتیاجات افراد در جامعه به وجود آمده اند یعنی کارکرد یک خصوصیت فرهنگی در قدرت آن برای بر طرف کردن برخی از نیازهای اولیه اعضای گروه خلاصه می شود . نیازهای اولیه شامل تغذیه تولید مثل آسایش تأمین سلامتی احساس لذت و خوشی متحرک و رشد می شود.

ختنه کردن عملی است که کارکرد آن امکان ارتباط جنسی و تولید مثل را افزایش می دهد و انجام این عمل و اجرای مراسم آن در روستا باعث افزایش ارتباط اجتماعی اهالی روستای طولاب می شود که نشان دهنده کارکرد اجتماعی این رسم در روستا است.

و...

NikoFile