مقدمه
اعجاز گیاهان دارویی از روزگاران کهن در میان ایرانیان، طرف توجه بسیار بوده است. پاراه ای از این گیاهان بواسطه شفابخش بودن مقدس شمرده می شدند. بنابر کتاب مقدس اوستا، گیاه هوم بعلت شفابخشی و بی مرگی، سرور گیاهان شمرده می شده است، این گیاه برفراز البرز می روید. در کشف الظنون آمده است هیچ دردی نیست که با داروی گیاهی درمان نشود، این راحکمای ایرانی می گفتند و آن را باور داشتند. بر طبق کتاب اوستا، اهورامزدا، ده هزار گیاه شفابخش در اختیار سریتا اولین پزشک جهان که ایرانی بود، گذاشت. بعد از اسلام نیز دانشمندان بزرگی مانند محمدبن زکریای رازی، شیخ الرئیش ابوعلی سینا، سیداسماعیل جرجانی، ابوریحان بیرونی و … دانش پزشکی و گیاه درمانی را تکمیل نموده و با کشف داروهای جدید و نوشتن کتبهای ارزشمند سالیان متمادی راهنمای سلامت دردمندان در بیشتر نقاط جهان بودند.
کشور ایران از لحاظ جغرافیایی و آب و هوایی موقعیتی کاملاً استثنایی در دنیا دارد بطوریکه از اقلیمها و محیطهای گوناگونی در قسمتهای مختلف برخوردار است. به همین دلیل فراوانی و تفرق گونه های گیاهان ایران به بیش از 7500 گونه گیاهی (یعنی رقمی معادل دو تا سه برابر گیاهان تمام قاره اروپا) می رسد.
تحقیقات انجام شده در ایران نشان می دهد که با کشت سنبل الطیب در نقاط مساعد کشور می توانیم به دو تن در هکتار ریشه خشک و بالاترین مقدار ترکیبات ایریدوییدی و ترپنی دست یابیم.
کشت بابونه در غرب ایران سبب استحصال یک تن گل خشک درهکتار با میزان 14% کامازولن در اسانس ان شده است. کشت آویشن باغی در نواحی مرکزی ایران نشان می دهد که از سال سوم رویش به بعد مقدار تیمول به بالاتری مقدار خود می رسد که تا کنون این مقدار تیمول در این گیاه گزارش نشده است.
ماریتیغال کشت شده در ایران از بالاترین مقدار سیلی مارین و سیلی بین برخوردار است.
رازیانه های کشت شده در مناطق مرکزی ایران نه تنها از بیشترین عملکرد دانه برخوردارند بلکه دانه های مذکور بیشترین مقدار اسانس و آنتول را دارا می باشند. کشت سرخارگل در شمال کشور که اخیرا وارد فلورا ایران شده و بومی ایران نمی باشد از مناسبترین کمیت و کیفیت مواد موثره برخوردار است
گل خطمی
گل خطمی یک گیاه علفی پایا استکه از تیر تا شهریور گل می دهد. این گیاه در چراگاهها, مرغزارها, کنارجویها بخصوص در خاکهای شور و در زمینهای پست تا نسبتاَ مرتفع دیده می شود. گل خطمی در اروپای مرکزی, کشورهای بالتیک, مناطق حاشیه رود خانه هایی که به دریای سیاه و خزر می ریزند و در غرب سیبری تا آسیای مرکزی یافت می شود.ریشه ها و برگها اندامهایی از گیاه هستند که دارویی می باشند. امروزه ریشه و برگ از گیاهان کشت شده جمع آوری می شوند. ریشه ها در پاییز برداشت می شوند و قبل از کندن پوست آنها باید در زیرزمین و یا در یک محلی بصورت موقتی انبار شوند. در طی عمل پوست کندن لایه چوب پنبه ای و بخش کورتکس برداشته می شود و سپس ریشه ها تکه تکه می شوند و در حرارت 40 درجه سانتی گراد خشک می شوند. برگها قبل از مرحله گلدهی جمع آوری می شوند. داروی حاصله نباید دارای برگهایی باشد که مورد حمله زنگ یادیگر آفات قرارگرفته باشند. ماده دارویی بوی معطر و طعم موسیلاژی نسبتا شیرینی دارد و حاوی 10 درصد ترکیبات موسیلاژی ناشناخته است. بعلاوه, ریشه ها حاوی ترکیبات دیگر مانند نشاسته (حدود 38درصد), قند(حدود 10 درصد) و قند اینورت می باشد. برگها علاوه بر موسیلاژ حاوی مقدار کمی اسانس فرار (2%) می باشند. ماده موسیلاژ خلط آور است, سوزش غشا مخاطی راتسکین و التهاب را کاهش می دهد.ماده دارویی به صورت خیس شده در آب سرد و بصورت شربت یا چای برای درمان بیماریهای تنفسی که غشاء مخاطی ملتهب شده و می سوزد مصرف داخلی دارد و سرفه شدید و تنگی نفس راتسکین می دهد. در بیماریهای کودکان این دارو اثر بسیار خوبی برای درمان اسهال و بیماریهای روده ای دارد. ماده دارویی اصولا از گیاهان کشت شده دربلژیک, آلمان و ایالات متحده آمریکا بدست می آید و کشت و کار گل خطمی از قرن هجدهم شروع شده ا
آویشن
گیاهی است علفی شبه درختچه ای چند ساله که تاریخ گل آوری آن از اردیبهشت تا شهریور می باشد. پراکنش آن بفراوانی در نقاط کوهپایه ای, مراتع, خاکهای شنی, سنگلاخی, در جنگلهای آزاد و در مناطق کم درخت پست تا مرتفع رشد می کند. توزیع جغرافیایی آن در مناطق معتدل اروپا و آسیا و همچنین گرینلند, ایسلند و مناطق اطراف رودخانه ینی سئی سیبری می باشد. محل استقرار آن در آمریکای شمالی می باشد. قسمت های هوایی آن قبل از مرحله گل آوری جمع آوری می گردد. قسمت های فوقانی بهمراه گل چیده شده و در سایه و یا درون اطاقک های خشک کن با حرارت مصنوعی تحت شرایط 40 درجه سانتی گراد خشک می شود. دارو دارای عطر و قدری طعم تلخ, مزه ادویه ای می باشد. این دارو حاوی 3/0 درصد اسانس است که ترکیبات آن بستگی به منشا جغرافیایی و سایر فاکتورها دارد. همچنین دارو دارای فلاون ها, تانن ها و ترکیبات تلخ می باشد. اثرات مفیدی در درمان بیماریهای مجاری تنفسی فوقانی و نیز ناراحتی های جهاز هاضمه دارد و این بعلت کاهش اسپاسم وجلوگیری از نفخ می باشد. بصورت مصرف داخلی بفرم دم کرده قطره یا شربت برای سرفه های محرک زکام و آبریزش مجاری تنفسی فوقانی و هم چنین ناراحتی های جهاز هاضمه بکار می رود. به عنوان استعمال خارجی در درمان زخم های چرکی و روماتیسم کاربرد دارد. اسانس این گیاه دارای خاصیت ضد عفونی کننده است و برای تهیه برخی غرغره و دهان شویه ها و خمیردندان بکار می رود ولی ازطرف دیگر شبیه روغن آویشن است. دارو منحصرا بصورت وحشی جمع آوری شده و بنابراین شامل گونه های مختلفی از آویشن می باشد.
فلفل
فلفل یک گیاه علفی یکساله تا دو ساله است که از خرداد تا شهریور گل می دهد. انواعی که دارای میوه کوچکی هستند بنظر می رسد اجداد فلفل قرمز امروزی باشند که در مناطق نیمه حاره و حاره ای جنوب ایالات متحده تا بخش های شمالی آمریکای جنوبی رشد می کند. Capsicum در مناطق گرم دنیا کشت می شود. اولین فلفل ها بوسیله کریستف کلمب به اسپانیا وارد شد. کشت و کار فلفل در اروپای مرکزی و از کشورهای مدیترانه ای تا شبه جزیره بالکان صورت می گیرد.بخشی از گیاه که برای استخراج ترکیبات موثره استفاده می شود میوه آن است و حاوی مقدار زیادی کاپسایسین می باشد. میوه های رسیده در سایه خشک می شوند. دارو طعم ادویه دارد و باعث سوزش زبان می شود. حاوی حدود 2 درصد کاپسایسین است که اغلب محققین بعنوان آلکالوئید آن را طبقه بندی می کنند, گلیکوزیدهای فلاونوئید و حدود 2/0 درصد ویتامین دارد. C مقداری از اسانس فرار کاپسایسین پوست را می سوزاند و قرمز می کند. به مقادیر کم ترشح شیره معده را تحریک می کند. Capsicum بندرت بعنوان یک دارو استفاده می شود و فقط بصورت پودر شده یا تنتور برای تحریک هضم معده مورد استفاده قرار می گیرد. اغلب بصورت خارجی به شکل پماد, مرهم و گچ برای درمان روماتیسم و ورم مفاصل استفاده می شود. البته بصورت سبزی هم بمصرف می رسد. البته در این حالت کاپسایسین کمی دارد ولی میزان ویتامین آن بالا می باشد. فلفل واریته هایی زراعی زیادی دارد
فهرست
گل خطمی
آویشن
فلفل
گاوزبان
گشنیز
جعفری
کراویه
خردل سیاه
خشخاش
مرزه
نعناع
رازیانه
ریواس
زعفران
سیر
روناس
رزماری
سنبل الطیب
ترخون
تاتوره
ذغال اخته
شوید
شامل 30 صفحه word
دانلود تحقیق گیاهان دارویی
