هنگامی که از پهلو بدن را نگاه کنیم ستون فقرات دارای سه انحناء طبیعی است در ناحیه گردن یک انحناء به جلو با تقعر به پشت که لوردوز نامیده میشود این زاویه بطور طبیعی 20- تا 40- درجه است در ناحیه پشتی یک انحناء به عقب با تحدب به پشت که کیفوز گفته میشود بطور طبیعی این زاویه 20+ تا 40+ درجه است در ناحیه کمری یک انحنا به جلو با تقعر به پشت که لوردوز نامیده میشود و زاویه طبیعی آن 30- تا 50- درجه است.افزایش غیر طبیعی ناحیه پشتی، هیپرکیفوز Hyper kyphosis گفته میشود.
انواع کیفوز:
کیفوز وضعی : این نوع انحناء انعطاف پذیر است و در اکثر موارد ناشی از شرایط نامناسب بدن است پس بیمار با اصلاح وضعیت بدنی خود میتواند آن را اصلاح نماید.
کیفوز ساختاری : بیمار قادر به اصلاح این نوع انحناء با تغییر وضعیت بدنی خود نمی
باشد . این انحناء معمولاً با زاویه تند است ودر اصطلاح Gibbus یا قوز گفته میشود وقتی بیمار به جلو خم میشود این انحناء برجسته تر شده و از پهلو کاملاً قابل رویت است.
کیفوز ثانویه: این نوع کیفوز در اثر مشکل دیگری در ستون فقرات مانند شکستگی در یک یا چند مهره ، تخریب چند دیسک و کاهش ارتفاع آنها و یا در اثر لامینکتومی وسیع ایجاد میشود.
کیفوز اولیه : در این بیماری مشکل دیگری در ستون فقرات وجود ندارد شایعترین کیفوز اولیه بیماری «شورمن» است دلیل اصلی این بیماری ناشناخته است ولی به نظر میرسد که ریشه خانوادگی وژنیتکی داشته باشد. این اختلال در نوجوانان با محدودیت سنی 12 تا 14 سال ایجاد میشود ولی در سنین پائین تر نیز ممکن است شروع شود این عارضه در دخترها شایع تر از پسرها است.
کیفوز «شورمن» با رادیوگرافی نیم رخ ستون فقرات تشخیص داده میشود. اکثر بیماران بعلت افزایش قوس پشت به پزشک مراجعه میکنند،ممکن است درد به خصوص در کیفوزهای ناحیه پشتی کمری در نوجوانان وجود داشته باشد. در این بیماران علاوه بر افزایش قوس پشت «کیفوز» انحناء کمری ( لوردوز) هم بطور جبرانی افزایش پیدا میکند.
برای تشخیص، رادیوگرافی رخ ایستاده برای تشخیص اسکولیوز و رادیوگرافی نیم رخ ایستاده برای بررسی زاویه کیفوز لازم است.
در رادیوگرافی نیم رخ ایستاده اگر شعاع کیفوز باز باشد این نوع کیفوز انعطاف پذیر و نرم است و اگر شعاع کیفوز تند و بسته باشد این نوع کیفوز سفت تر است.
کیفوز با زاویه بیشتر معمولاً در حال پیشرفت میباشد.
انتخاب روش درمانی :
اگرکیفوز ناحیه پشتی در یک نوجوان به 70+ درجه برسد به راحتی تشخیص داده میشود و درمان برای پیشگیری از افزایش و اصلاح کیفوز توصیه میشود.
درمان غیر جراحی: بهترین درمان غیر جراحی استفاده از بریس میلواکی است و علاوه بر بریس یک سری تمرینات ورزشی برنامه ریزی شده برای درمان فیزیکی جهت انعطاف پذیری ستون فقرات و افزایش قدرت عضلات توصیه میشود.
درمان جراحی : اگر انحنا کیفوز با درمان های غیر جراحی به پیشرفت خود ادامه داده و شدت یابد جراحی توصیه میشود.
کاندید جراحی باید دارای شرایط زیر باشد .
1- انحنا کیفوز پشتی سفت و در حال افزایش بوده و بیش از 70+ درجه باشد.
2- انحنا کیفوز پشتی کمری سفت و بیش از 60+ درجه باشد.
3-درد پشت که به درمان طبی جواب ندهد.
برای اصلاح کیفوز و بالابردن سطح جوش خوردگی مهره ها پس از عمل معمولاً عمل جراحی قدامی و خلفی ستون فقرات با هم توصیه میشود.
به ندرت ممکن است عمل قدامی و یا عمل خلفی ستون فقرات به تنهائی پیشنهاد شود برای اصلاح کیفوز و جوش دادن مهره ها از وسائلی مثل هوک ها – پیچ ها و رادها و پیوند استخوانی و یا جایگزین پیوند استخوانی مصنوعی استفاده میشود.
پاهای پرانتزی در کودکان
نرمی استخوان یا راشی تیسم
«پای پرانتزی» یا "نرمی استخوان" یکی از عوارضی است که بسیاری از پدر و مادرها به محض مشاهده آن در پای کودکشان، دچار دلشوره شده و جهت رفع آن به پزشک مراجعه میکنند.
تحقیقات نشان می‌دهد که معمولا وقتی نوزادی به دنیا می‌آید، به طور طبیعی دارای پاهای پرانتزی است که تا 18 ماهگی طول کشیده و به نهایتش میرسد.
دکتر محمد جواد زهتاب، ارتوپد و جراح زانو در این باره می‌‌گوید:
پای کودک پس از 18 ماهگی شروع به برعکس شدن میکند، یعنی ساق نسبت به ران، به طرف خارج منحرف میشود (حالت ایکسی) که تا 3 سالگی به حداکثر رسیده و طی مراحل رشد، این زاویه کم‌کم برگشته و تا 7 سالگی به حالت طبیعی درمی‌آید.
وی حالت متعادل زاویه ساق به ران را 7 تا 10 درجه عنوان میکند که در زنان تا 10 درجه طبیعی است (ساق نسبت به ران به طرف خارج یا حالت X انحراف دارد که زاویه ی طبیعی به این صورت است)، ولی هنگامی که کودک رشد میکند، اگر زوایا خیلی زیاد باشد، غیرطبیعی قلمداد میشود.
در کودکانی که نسبت زاویه ساق و ران آنها خیلی متفاوت است، می‌توان با انجام چند آزمایش و تجویز دارو، مشکل را برطرف ساخت تا بقایای این نرمی استخوان (راشی تیسم) در بزرگسالی به شکل پای پرانتزی برایشان باقی نماند.
هر قدر فاصله بین دو زانو که قوزک پا را به هم می‌چسباند بیشتر باشد، به وخامت عارضه پای پرانتزی افزوده میشود.
معمولا در پایی که به صورت طبیعی است اگر خطی از وسط زانو کشیده شود، داخل و خارج زانو به دو قسمت مساوی تقسیم میشود، ولی کسی که دارای پای پرانتزی است، فشار بیشتری به داخل زانوهایش آمده و به تدریج باعث میشود سطح مفصلی طرف داخلی زانو خراب شود. حتی باعث ایجاد آرتروز در این ناحیه می گردد و آرتروز به تمامی زانو سرایت می کند که آرام آرام زانوهای بیمار درد کرده و به اصطلاح علائم آرتروز پیشرفته در وی ظاهر میشود.
اصولا مشکل این گونه پاها این است که دچار آرتروز زودرس می‌شوند، لذا به افرادی که دارای پاهای پرانتزی هستند، توصیه می‌کنیم جهت جلوگیری از آرتروز زودرس، تحت عمل جراحی قرار بگیرند.
این عمل صرفا برای جلوگیری از بروز آرتروز است و هیچ پزشک ارتوپدی آن را جهت رفع درد جلوی زانو یا زیبایی توصیه نمی‌کند، ولی میتواند نتیجه یک عمل زیبایی را نیز داشته باشد و پاها از نظر ظاهری، شکیل‌تر شوند.
عوارض جراحی
معمولا در این گونه اعمال جراحی، بالای ساق پا بریده میشود تا زاویه‌اش از حالت پرانتزی درآید. سپس توسط پزشک، گچ گرفته یا فیکس میشود تا به این وسیله پا جوش‌خورده و بیمار هر چه سریع‌تر به زندگی عادی خود برگردد.
گاهی پیش می‌آید که این گونه اعمال جراحی، عوارضی مانند جوش نخوردن محل استئومی، عفونت و ... را به دنبال دارند که پزشک بایستی بیمار را از آن مطلع کند.
همچنین زانوی پا از قسمت جلو مورد عمل جراحی قرار می‌گیرد که اعصاب مهم تغذیه‌کننده پا از پشت این منطقه می‌گذرند که ممکن است مورد صدمه قرار بگیرند. به همین جهت هر بیماری قبل از عمل جراحی، باید از این صدمات احتمالی و عوارض آن آگاه شود.
اگر کودکان در سنین رشد (دختران تا 13 الی 14 سالگی و پسران تا 15 الی 16 سالگی)، زمانی که صفحات رشد استخوانی آنها باز است (صفحات رشد در انتهای استخوان دراز قرار گرفته‌اند)، دچار صدمه شوند، می‌توانند بعدها دچار پای پرانتزی یا ایکسی گردند. ولی در بزرگسالی با بسته شدن این صفحات، چنین مشکلی پیش نمی آید
پای ضربدری(Genu Valgum)-پای پرانتزی(Genu Varum)
تغییرشکل مفصل زانو به چهارحالت دیده می شود که عبارتنداز:
-والگوس(valgus):زاویه دارشدن زانو به خارج
-واروس(varus):زاویه دارشدن زانو به داخل
-رکورواتوم(recurvatum):زاویه دارشدن زانو به سمت عقب که به این حالت هیپراکستنش(Hyper extension) نیز گفته می شود.این حالت در خانم ها و کسانی که دچار شلی لیگامانی هستند شایع تر است.
-آنتی ورژن(anteversion):زاویه دار شدن به طرف جلو.
دو تصویر ذیل جهت درک بهتر این پست قرارداده شده است:
شامل 11 صفحه فایل WORD قابل ویرایش
دانلود مقاله بیماری کیفوز