و خداوند آدم علیه السلام را آفرید تا جلوهگر صفات رحمانى او باشد و حوّا را که صفات جمالیه حق در او به تجلّى نشسته بود از همان آفرید که آدم را. آن گاه فراراه آنان هدفى قرار داد با نام «کمال» تا بپویند و بجویند و به قله کمال راه یابند. سرمایههایى در کف آن دو ریخت گوناگون تا هر یک با نگاهى، هستى را بنگرد و راه را بیابد و در این وادى قدم گذارد. آدم را آموخت که حوّا را بنگرد؛ و او را آن گونه که هست بپذیرد و حوا نیز او را با همه سرمایههاى خداداىاش پذیرا باشد و هر دو را اندیشه و احساس عطا کرد تا هر یک در راه ویژه خویش گام گذارند. حوا به هستى نگریست، نگاهى مادرانه، از سرِ مهر و عشق، نگاهى خداگونه و آدم نیز هستى را نظارهکرد، پدرانه و تسخیرگرانه، طبیعت را تسخیر کرد و از دل سنگ خانهاى ساخت براى آرامش حوا تا او نسلهاى فرداها را در دامان خود بپروراند و دست در دست یکدیگر دل به یک هدف بسپارند و راه پویند و آدمى دیگر و حوایى دیگر و خانهاى دیگر و هدف همان که بود؛ کمال و وصال. زنان در همه جوامع و به ویژه جامعه کنونى ما نقشى پررنگ و اساسى داشته ودارند و این برنامهسازان و مسئولان فرهنگى - اجتماعى جامعه هستند که باید زمینه احیاى حقوق و ایجاد فضاى سالم براى رشد و پویایى آنها را فراهم سازند. مقالهاى که پیش رو دارید تحقیقى است در مورد مشکلات دختران دانشجو که با یارى مسئولان دانشگاه اهواز صورت گرفته است. محقق با اذعان به اینکه براى داشتن جامعهاى سالم و پویا باید به افراد آن و به ویژه زنان و دختران توجه داشت و مشکلات موجود بر سر راه آنها را گشود تا پویایى و شکوفایى معنا یابد، به بررسى مشکلات این قشر پرداخته است. براى رفع مشکلات به یقین اولین گام شناخت آنها است و از آنجا که در هر جامعه قانونمدار، عدهاى مسئولیت شناخت و مباحث نظرى را عهدهدار هستند و عدهاى در مقام اجرا برنامههاى عملى را بر عهده دارند، ما به وظیفه خویش که در حوزه اول است پرداختیم و امید آن داریم که نیمه دیگر قضیه با همّت و اراده مسئولان مورد توجه قرار گیرد و به مرحله اجرا برسد. ضرورت تحقیق درباره مشکلات زنان بانوان به عنوان نیمى از پیکره اجتماع که در مقطع زمانى امروز حضور آنها در عرصههاى گوناگون اجتماعى انکارناپذیر است، همواره مورد توجه برنامهسازان و طراحان برنامههاى فرهنگى - اجتماعى بودهاند. به یقین هنگام برنامهریزى اصولى براى یک گروه در درجه اول باید نسبت به ویژگىهاى روانى و طبیعى و نیز مشکلات مربوط به آنان که از موانع مهم بر سر راه برنامهریزى است آشنایى کافى داشته باشیم. تحقیق در مورد مشکلات بانوان و بررسى اولویت‌ها و رویکردها کمک شایانى به نزدیک شدن به آرمانهاى مطلوب بانوان خواهد کرد و به نظر مىرسد این تحقیق روشنگر راه مسئولان خواهد بود. شاید بتوان روند ارائه طرح و برنامه براى بهبودسازى وضعیت زنان را به صورت زیر بیان کرد: الف) شناخت مشکلات زنان به صورت عام یا در یک گروه خاص؛ب) طبقهبندى مشکلات جهت ارائه راهحلهاى مناسب و کارشناسانه؛ ج) اولویتبندى مسائل و مشکلات موجود و ایجاد تقدّم و تأخّر در برنامههاى اجرایى؛ د) ایجاد بستر مناسب براى رفع مشکلات و موانع موجود؛ ه) برنامهریزى صحیح و اصولى براى رسیدن به وضعیت مطلوب جامعه بانوان پس از رفع مشکلات. بنابر آنچه ذکر شد اولین گام براى برنامهریزى فرهنگى، علمى و اجتماعى در خصوص بانوان شناخت و بررسى مشکلات آنان است و این امر میسّر نخواهد شد مگر با حضور در جمع آنان و نمونهگیرى و آمارگیرى به دور از هرگونه تعصب و پیشفرض. تحقیقى که پیش رو دارید با توجه به مطالعات میدانى و بدون هرگونه ملاحظهاى از سوى آزمودنىها صورت گرفته است؛ با توجه به تجربهاى که در طى سالها تبلیغ در دانشگاهها و جلسات مشاوره خصوصى داشتهام برخى از موارد مطرحشده در مشاورهها را نیز جزء زیرمجموعههاى موضوع قرار دادهام تا دامنه تحقیق از کلىگویى فراتر رود و به جزئیات ملموس و محسوس نزدیکتر شود. روش تحقیق و مشکلات آن پس از انتخاب موضوع تحقیق (بررسى مسائل و مشکلات دختران دانشجو و اولویت‌ها) اقدام به تنظیم پرسشنامههایى در این زمینه کردیم. با توجه به اینکه پرسشنامههاى تستى براى دانشجویان ذهنیّتى مشابه ذهنیت پرسشگر ایجاد مىکرد تصمیم گرفتیم سؤالها را به صورت تشریحى و کلّى مطرح کنیم تا پاسخها به واقعیت نزدیکتر گردد و از باورها و اعتقادات دانشجویان سرچشمه گرفته باشد. البته در حین بررسى پرسشنامهها به صحت انتخاب خود بیش از پیش واقف شدیم. سؤالات پرسشنامهها عبارت بود از: الف) فرض کنید شما مسئول امور بانوان کشور هستید، اساسىترین مسائل و مشکلاتى را که مورد توجه قرار مىدهید چه خواهد بود (با توجه به اولویت‌ها)؟ ب) اگر شما مسئول امور بانوان کشور بودید، چه راهکارهایى را براى حل مسائل زنان پیشنهاد مىکردید؟ ج) مهمترین مسائلى را که دختران دانشجو با آن روبهرو هستند چیست؟ د) چه راهکارهایى را براى حل مسائل و مشکلات دختران دانشجو پیشنهاد مىکنید؟ ه) روند حل مسائل و مشکلات زنان را در جامعه کنونى ایران چگونه ارزیابى مىکنید؟ پرسشنامهها بین دانشجویان توزیع شد و پس از چند روز پاسخهاى تفصیلى و گاه نیمه تفصیلى آنها را دریافتیم و سپس به طبقهبندى پاسخها و اولویتبندى آنها پرداختیم. مشکلاتى که بر سر راه تحقیق داشتیم عبارت بود از: 1. چون سؤالات کلى بود برخى از دانشجویان که در نوشتن مشکل دارند و سخت مىنویسند یا پاسخ نداده یا بسیار مجمل نوشته بودند. 2. برخى مىگفتند سؤالات سخت است لذا پاسخ ندادند. 3. پارهاى دیگر مىگفتند ما هیچ مشکلى نداریم همین که دانشگاه آمدهایم برایمان بس است! در مجموع پرسشنامههایى که دانشجویان آنها را تکمیل کرده بودند(پاورقی 1 . علاوه بر روش پرسش و پاسخ که از طریق پرسشنامهها بود، با استفاده از بیش از هزار مورد مشاوره خصوصى که در طول یک ماه مبارک رمضان با دانشجویان دانشگاه اهواز داشتم و پیش از آن در دیگر دانشگاهها، به تنظیم طرح اصلى پرداختم.) حاوى مطالب بسیار ارزندهاى است که اینک به تنظیم چارچوب و طرح اصلى آن مىپردازیم. مشکلات دختران دانشجو در یک نگاه اگر بخواهیم به اجمال به مشکلات دختران دانشجو که در پرسشنامهها ذکر شده است بنگریم، نکات جالب و قابل توجهى مىیابیم. در این بخش از مقاله مشکلات به صورت کلى مطرح مىشود و سپس در مورد هریک و زیرمجموعههاى آنها بحث خواهد شد. به نظر مىرسد اولین و مهمترین مسئله در مورد دختران دانشجو که دغدغه فکرى آنها است، مسئله تحصیل و مشکلات مربوط به درس خواندن است. مشکلاتى همچون کم بودن آگاهى و اطلاعات، ندانستن روشهاى صحیح مطالعه، داشتن اضطراب هنگام امتحانات و... و پس از این مشکل، مسئله اشتغال مطرح است و سپس ازدواج. گفتنى است که تفاوت آمار اشتغال و ازدواج خیلى زیاد نیست و نمىتوان اولویت خاصى بین آن دو در نظر گرفت. مسائل اعتقادى و ناآگاهىهاى خانوادهها نسبت به دین و مسائل مذهبى، مسائل روانى همانند عدم امنیّت و خودناباورى و... و نبود امکانات رفاهى و اقتصادى نیز از دیگر مسائل مورد ابتلاى دانشجویان دختر است. نکته قابل توجه این است که زمان و مکان در بیان نظرگاهها و نگرشها و اولویتبندىها بسیار مؤثر است؛ براى مثال، با توجه به اینکه پرسشنامهها دقیقاً در ایام ویژه امتحانى و قبل از فرجهها بین خواهران توزیع شده، بدیهى است که دغدغه ذهن آنها در چنین شرایطى به صورت مقطعى، درس خواندن، گذراندن امتحانات به بهترین وجه، مشروط نشدن و... است و اگر این پرسشنامهها در ابتداى ترم توزیع مىشد به یقین اولویت با مسائل دیگر بود. از این رو مشکلات تحصیلى و علمى دانشجویان را نمىتوان به عنوان مشکل اول آنها مطرح کرد؛ چنان که در برخى از پاسخها در این مورد خاص، واژه «فعلاً» به چشم مىخورد و این نمایانگر عدم اولویت بالاصاله است. به هر حال گذشته از مورد اول، مشکلات دختران دانشجو را مىتوان به صورت زیر اولویتبندى کرد: 1. مسائل اجتماعى مانند اشتغال، ازدواج، ارتباط با استادان و دیگر دانشجویان و نبودن پستهاى مهم براى زنان و...؛ 2. مشکلات اعتقادى مانند ناآگاهى از فلسفه عبادات و حجاب، مبهم بودن نقش زن در دین اسلام و بىاهمیت بودن امر به معروف و نهى از منکر در دانشگاه، ارتباطهاى نامشروع، وجود منکرات به صورت عَلَنى و...؛ 3. مشکلات مربوط به دوره تحصیل مانند دور بودن از خانواده، مسائل اقتصادى در دانشگاهها و رفت و آمدهاى زیاد بین شهر براى تحصیل و وطن و...؛ 4. مشکلات روانى مانند عدم امنیّت در شهر و در دانشگاه، احساس کمبود و فشار روانى، خودناباورى، عدم اعتماد به نفس، مسائل روانى ناشى از انحرافات جنسى همچون استمنا، سُحق و ارتباطهاى نامشروع؛ 5 . مشکلات طبیعى در دانشگاه و خوابگاهها همچون نبودن امکانات رفاهى، سالنهاى ورزشى، نور نامناسب اتاقها، غذاهاى نامطلوب و... . نکته مهم و قابل توجه این است که مشکل ازدواج را - به عنوان اصلىترین مشکل دختران دانشجو - مىتوان هم در زمره مشکلات روانى دانست و هم اجتماعى و هم جزء مشکلات اقتصادى. در مجموع ازدواج و اشتغال مهمترین دغدغه فکرى دانشجویان است که اگر مسئولان امور بانوان و طراحان برنامههاى ویژه بانوان به این دو نکته مهم توجه نداشته باشند برنامهریزىهاى آنان سطحى و روبنایى خواهد بود و نتیجه مورد انتظار را نخواهد داشت. حاصل تحقیقهاى گوناگون با روشهاى متفاوت این است که دختران پیش از ازدواج دچار نوعى تحیّر و سردرگمى و در نتیجه آن افسردگى مىشوند. آنها براىآینده خویش نمىتوانند افق روشن و قابل اتکایى را تصور کنند و دیدن موارد متعددى در اجتماع که در زندگى خانوادگى دچار شکست شدهاند، به تیرهتر دیدن آینده از سوى دختران کمک مىکند. براى ایجاد آرامش روحى - روانى و برقرارى ثبات فکرى و عملى در دختران دانشجو باید تسهیلات ازدواج فراهم گردد. تجربه فردى نشان مىدهد که دختران و پسرانى که ازدواج کردهاند در امر تحصیل موفقتر از مجردها هستند، اگرچه استثناهایى نیز در این زمینه وجود دارد ولى غالباً آنان که ازدواج کردهاند انگیزهمندترند و تلاشى مضاعف براى خروج از دانشگاه و ورود به صحنه زندگى مىکنند. اکنون با توجه به اولویتهاى ذکرشده از سوى دانشجویان به تفصیل و توضیح مسائل و مشکلات دختران دانشجو و ارائه راهکارها مىپردازیم و امید آن داریم که یاریگر مسئولان فرهنگى جامعه باشد. الف) مشکلات اجتماعى دانشجویى که با تلاش پىگیر و مداوم خود طلسم ورود به دانشگاه را شکسته است و به سرزمین آرزوهاى جوانان پاى نهاده، به یقین در سر سوداى استفاده از تخصص و علم خود را مىپروراند. او از بدو ورود به دانشگاه براى خویش کاخ بلندى از آرزوها را مىسازد و با اهدافى چون خدمت به جامعه انسانى، پیشرفت علم و دانش در کشور اسلامى ایران، داشتن وجهه اجتماعى مناسب و ایجاد رضایت و خشنودى براى والدینى که بیش از دو دهه خون دل خوردند تا او را به دانشگاه بفرستند تا به قول آنها «براى خود کسى شود» و یا «دستش به دهانش برسد» و... به آیندهاى روشن چشم مىدوزد. برخى رشته مورد تحصیل خود را اولین انتخاب مىدانند و به آن عشق مىورزند و پارهاى دیگر تنها و تنها به عشق ورود به دانشگاه رشته پایین را برگزیدهاند، لذا با بىمیلى نسبت به رشته خود، براى اتمام دوره تحصیل و خداحافظى با درسهایى کهدوست ندارند لحظهشمارى مىکنند. در میان دسته دوم برخى مىمانند و تا آخر مىسوزند و مىسازند و برخى دیگر از میانه راه با همت
شامل 10 صفحه فایل WORD قابل ویرایش
دانلود مقاله مشکلات دختران دانشجو؛ اولویت‌ها و رویکردها
