چکیده:
هدف از نگارش این رساله یک به دست دادن روشی برای تفسیر روایات تمثیلی ادب فارسی است.
پس از آوردن مقدمه ای در باب دلالت های حقیقی و مجازی کلام، فصل اول درباره ی تمثیل از دیدگاه بلاغت قدیم و نقد ادبی جدید، انگیزه های بیان تمثیلی و مقایسه ی آن با بیان رمزی آورده شده است. فصل دوم مروری بر ویژگی های بنیادین قصه ها و تطبیق عناصر داستان های منتخب در این رساله با این ویژگی هاست و سرانجام در فصل های سوم تا پنجم داستان « آب زندگی» نوشته‌ی صادق هدایت و «سرگذشت کندوها» و « نون القلم» نوشته ی جلال آل احمد تفسیر تمثیلی شده اند. در جریان تفسیر داستان ها،. جهان بینی و افکار نویسنده.، آرا و اندیشه های او که در دیگر آثارش منعکس شده و نیز شرایط اجتماعی و سیاسی زمان نگارش داستان لحاظ شده است.
پیش گفتار:
پیش از شروع مراحل اداری و آموزشی، نیت نویسنده ی این رساله آن بود که گذری کلی بر تمثیل های امروز ادب فارسی داشته باشد و به انگیزه های تمثیل گرایی و روی آوردن داستان نویسان معاصر به افسانه های تمثیلی بپردازد. برای حصول این مقصود لازم بود که بر تاریخ ادبیات معاصر نظری بیندازیم و مقاطعی از زمان را که تراکم افسانه های تمثیلی در آن ها بیشتر از دوره های دیگر بود، مشخص کنیم. به همین منظور در ابتدا از هر یک از این مقاطع زمانی یکی دو داستان انتخاب و به شورای محترم استادان گروه زبان و ادب فارسی پیشنهاد شد. این داستان ها در طرح اولیه ی رساله عبارت بودند از :« ماهی سیاه کوچولو» ( صمد بهرنگی )، «مهره ی مار» ( م.ا. به آذین)، «اسائه ی ادب» ( صادق چوبک )، « آب زندگی» ( صادق هدایت )،«سرگذشت کندوها» و «نون و القلم » ( جلال آل احمد ) . اما پس از مشورت استادان گرامی و طبق نظر و صلاح دید ایشان، تنها سه داستان «آب زندگی»، « سرگذشت کندوها» ، و « نون و القلم» برای نقد و بررسی انتخاب شد. بنابراین عنوان رساله از «بررسی تمثیل های معاصر» به «نقد و بررسی تمثیل های هدایت و آل احمد» تغییر یافت.
در تفسیر داستان های منتخب، اندیشه ها و عقاید فرهنگی ، اجتماعی و سیاسی نویسندگان آن ها در نظر گرفته شده و داستان ها جزیی از فضای فکری نویسندگان تلقی شده اند. اما قصد نگارنده ی رساله به هیچ وجه ارزیابی و ارزش گذاری بر عقاید این داستان نویسان نیست و سعی او تنها در جهت ترسیم این فضای فکری پیش روی خواننده است.
در نقد و بررسی و تفسیر داستان ها از روش واحدی پیروی نشده و نگارنده خود را موظف به رعایت چارچوب ثابت و غیر قابل تغییری ندانسته است. روش نویسنده‌ی رساله و طرز برخورد او با هر داستان نسبت به عناصر برجسته و مهم داستان ها تغییر کرده و در هر فصل صورت دیگری به خود گرفته است. خواننده ی رساله اگر پیش از آن، داستان های مورد بحث را خوانده باشد، این روش متغیر را از طرف نگارنده خواهد پذیرفت.
فهرست مطالب
عنوان شماره ی صفحه
مقدمه 1
فصل اول: تمثیل 4
1-تمثیل در حوزه ی بلاغت 4
2- روایت های تمثیلی 8
2-1- تمثیل از دیدگاه نقد ادبی معاصر 8
2-2- ساختار روایی تمثیل 10
2-3- انواع روایت های تمثیلی 11
2-3-1- افسانه‌ی تمثیلی 11
2-3-2- حکایت اخلاقی 12
2-3-3- تمثیل رمزی 13
2-4- تقسیم بندی دیگر 14
2-5- انواع تمثیل از نظر موضوع 15
3- ضرورت بیان تمثیلی 16
3-1- ترس و احتیاط 16
عنوان شماره ی صفحه
3-2- حفظ راز از نااهل 17
3-3- مصلحت 17
3-4- تأثیرگذاری بیشتر، جلب توجه و برانگیختن دقت 18
3-5- تعلیم و عینی کردن مفهوم ذهنی 18
4- ضرورت تمثیل گرایی در کتب آسمانی 18
5- داستان تمثیلی ، داستان رمزی و بهره گیری از نماد 21
5-1- نگاهی دیگر به داستان تمثیلی 21
5-2- داستان رمزی 23
5-3- مقایسه‌ی بیان رمزی و بیان تمثیلی 25
5-4- جایگاه نماد در روایات تمثیلی و رمزی 28
6- تمثیل و عدم واقعیت 32
7- تمثیل در ادبیات داستانی معاصر 33
فصل دوم :بررسی داستانهای «آب زندگی » ، «سرگذشت کندوها» و «نون والقلم» بر بنیاد عمده ترین ویژگی های قصه ها 36
1- خرق عادت 37
عنوان شماره ی صفحه
2- پیرنگ ضعیف 38
3- شخصیت ها و شیوه‌ی شخصیت پردازی 39
فصل سوم : تفسیر تمثیلی داستان «آب زندگی » 44
1- شرایط سیاسی و اجتماعی در زمان نگارش داستان 44
2- تفسیر داستان 45
فصل چهارم: تفسیر تمثیلی داستان «سرگذشت کندوها» 55
1- سرگذشت نفت 56
2- تفسیر داستان 58
2-1- سرگذشت کندوها (نظری برداستان) 58
2-2- تفسیر داستان با تفکیک عناصر و اجرای اصلی 59
2-2-1- ولایت زنبورها 61
2-2-2- عسل 61
2-2-3- بلا 62
2-2-4- خواب زمستانی 63
2-2-5- تصمیم کمندعلی بک 63
عنوان شماره ی صفحه
2-2-6- مورچه های قرمز 64
2-2-7- جلسه‌ی گیس سفیدها 64
2-2-8- پرواز زنبورها 66
2-3- نقد و نظر 66
فصل پنجم : تفسیر تمثیلی «نون و القلم» 69
1- مهمترین جنبش چپ گرای معاصر 70
2- ماجرای یک شکست (نظری بر داستان) 72
3- تفسیر داستان 73
3-1- حکومت قلندرانه 74
3-2- هونگ های برنجی 77
3-3- دو میرزا بنویس 79
3-4- فرجام کار 82
3-5- از دم در مسجد جامع تا ارگ حکومتی 83
4- نقد ونظر 84
پا نوشت 86
فهرست منابع و مآخذ 95
شامل 163 صفحه word
دانلود تحقیق نقد و تفسیر داستانهای تمثیلی هدایت و آل احمد ( آب زندگی، سرگذشت کندوها، نون و القلم )
