بعدالحمد والصلوه، قال علی بن ابی طالب علیه الصلوه والسلام :
« خذوا من کل علم ارواحه و دعوا ظروفه، فان العلم کثیروالعمر قصیر».
از آنجا که کوتاهی عمر و گسترده بودن دامنه علوم و معارف، مراجعه به کتب مختلف و آگاهی اندیشه ها از آن کتب را متعذر یا متعسر می سازد، دانشمندان از دیر زمان در صدد بر آمدند که خلاصه و فشرده علوم را در یک جای گرد آورند و هنگام نیاز بدان مراجعه کنند. در اسلام کتابهای رسائل اخوان الصفا و احصاء العلوم فارابی و مفاتیح العلوم خوارزمی و جامع العلوم فخر رازی و مفتاح العلوم سکاکی و نفائس الفنون آملی و مفتاح السعاده طاش کپری زاده و همچنین کتابهای بسیاری تحت عنوان انموذج العلوم برای این منظور تألیف گردید و کتابهای بسیاری تحت عنوان انموذج العلوم برای این منظور تألیف گردید و کتابهائی مانند تعریفات میرسید شریف جرجانی و کشاف اصطلاحات الفنون تهانوی نیز کمک به این هدف می کرد.
کتابهای صحاح سته اهل تسنن و کتب اربعه شیعه از جهت اشتمال آنها بر موضوعات مختلف دینی و دنیائی نوعی دائره المعارف به شمار می آیند، و از همین روی کتابهائی نظیر شفای ابن سینا و اسفار ملاصدرا را هم میتوان نوعی دائره المعارف فلسفی نامید، ولی دائره المعارف بصورت الفبائی که مدخل های آن بوسیله متخصصان هر فن نگاشته شده و مبتنی بر آخرین تحقیقات علمی در آن فن باشد نخست در غرب بوجود آمده است. اروپائیان در قرون وسطی به تقلید از جوامع علمی دانشمندان اسلامی همچون کتاب الحاوی محمدبن زکریای رازی در طب و کتاب اغراض مابعد الطبیعه ابن رشد در فلسفه که ترجمه های لاتینی آن در دسترس آنان بود، در صدد برآمدند که برای رفع نیازهای علمی خود مجموعه های مختلفی از علوم و فنون را گردآورند که همان مقدمه برای نگارش دائره المعارف هائی به معنی امروزی آن شد که شروع آن را می توان از قرن هیجدهم میلادی یاد کرد. در این سه قرن دائره المعارفهای متعددی به زبان انگلیسی و فرانسه و روسی و آلمانی و سایر زبانهای اروپائی نگاشته گردید که برخی از آنها جنبه عمومی دارند، همچون دائره المعارف بریتانیکا و دائره المعارف امریکانا و برخی جنبه خصوصی مانند دائره المعارف دین و اخلاق و دائره المعارف اسلام.
جهان تشیع هرچند دائره المعارف جامعی همچون بحارالانوار مجلسی- رحمه الله علیه- در دست داشته که فهرست مطالب آن یعنی سفینه البحار مرحوم شیخ عباس قمی- رضوان الله علیه- بر بسیاری از کتبی که در صدر این گفتار یاد شد ارجحیت دارد ولی ا داشتن دائره المعارف به معنی امروزی کلمه که برای معلم و متعلم و مبتدی و مستکمل سهل التناول باشد محروم بوده، و طالبان آگاهی از حقائق شیعه و شناخت بزرگان و دانشمندان و آثار تشیع ناچار بودند که به منابع ناقص که در کشورهای عربی تألیف گشته، همچون دائره المعارف بستانی و دائره المعارف فرید وجدی و یا دائره المعارفهای فرنگی که نویسندگان آن عنایت و توجهی به شیعه ندشته و حتی برخی مقالات را با عناد و تعصب تحریر کرده اند روی آورند و در نتیجه با سیمای نادرستی از تشیع روبرو گردند.
موسوعات علمی که در دوره قاجار تألیف گشت همچون نامه دانشوران و المائر و الاثار و نظایر آن از جامعیت و نظامی برخوردار نبود که بتوان اطاق دائره المعارف بر آنها کرد و دائره المعارفها و فرهنگ نامه هائی هم که در نیم قرن اخیر در ایران نوشته شد هر چند که مطالب مربوط به ایران آن جوینده را راضی می کند، ولی از جنبه تشیع ضعیف و ناقص است و بهیچ وجه نیاز اهل علم و تحقیق را مرتفع نمی سازد.
با توجه به کافی نبودن دائره المعارفها و فرهنگ نامه های موجود در دستر نبودن دائره المعارفی که حاوی شرح حال بزرگان شیعه و معرفی آثار آنان و مشتمل بر عقائد و افکار تشیع باشد و همچنین ضرورت زمانی که همه جهان را متوجه ایران که مرکز تشیع نموده و اینکه بحث و تحقیق درباره مطالب و مفاهیم شیعه و آثار و معالم تشیع به صورت زنده در ایران صورت می گیرد لزوم تألیف و نشر دائره المعارف تشیع را که مبتنی بر آخرین تحقیقات عللمای اسلام و دانشمندان جهان باشد نمایان می سازد. خاصه که در توان هر طالب و دانشجوئی نیست که در تفسیر به تبیان و مجمع البیان، و در حدیث به کتب محمدین ثلاثه اوائل و اواخر، و در اصول به ذریعه وعده، و در فقه به نهایه و لمعه، و در کلام به آثار خواجه و علامه، و در فلسفه به آثار صدرا و فیض و فیاض و همچنین در سایر علوم به سایر جوامع و مطولات مراجعه کند.
این مقاله به صورت ورد (docx ) می باشد و تعداد صفحات آن 15صفحه آماده پرینت می باشد
چیزی که این مقالات را متمایز کرده است آماده پرینت بودن مقالات می باشد تا خریدار از خرید خود راضی باشد
مقالات را با ورژن office2010 به بالا بازکنید .
مقاله دامنه مطالب دائره المعارف