دانلود مقاله پله

اختصاصی از فی موو دانلود مقاله پله دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 انواع پله‌ها
ـ پله‌های موزائیکی
این نوع پله‌ها به دو صورت پیش‌ساخته و یا در جا به کار رفته و از دو قسمت تشکیل می‌شوند:
الف: قسمت زیرین که از بتن رده 35C (عیار 400 کیلوگرم سیمان) باشد.
ب: قشر رویی مانند قشر رویی موزائیک بوده و در صورتی که طول پله‌های بتنی از یک متر بیشتر باشد، باید در آن میلگرد فولادی به کار رود. در ساختمانهای عمومی و پر رفت و آمد، باید لبه پله‌ها به نبشیهای آهنی (دارای شاخک در بتن) یا نبشی آلومینیومی آجدار مخصوص پله که در بتن جاسازی و نصب شده و یا با پله ریخته می‌شود، مجهز باشد. پله‌ها ممکن است با زاویه قائمه و یا با زاویه صاف و یا لبه‌دار ساخته شوند. برای جلوگیری از سر خوردن بخصوص در فضای باز می‌توان در کف پله چند شیار (چفت) ایجاد نمود. ممکن است بدین منظور از نوارهای مخصوص استفاده شود. عرض کف پله و ارتفاع آن، باید متناسب و برابر مشخصات معماری باشد. دستگاه نظارت در هر صورت، باید زاویه، عرض، طول، ارتفاع، چگونگی قفل و بست و سوار شدن پله‌ها بر روی هم را مشخص و به پیمانکار ابلاغ نماید.
ـ پله‌های سنگی
سنگهایی که برای پله به کار می‌رود، به شرح زیر است:
الف: سنگهای یکپارچه که دست‌تراش بوده و یا به وسیله ماشین تهیه می‌شوند.
ب: سنگهای پلاک به ضخامت 2 تا 10 سانتیمتر شامل کف پله و سنگ قرنیز.
سنگهایی که در فضای باز و یا پر رفت و آمد به کار می‌رود، باید از نوع سخت و مقاوم بوده و کف پله‌ها تیشه‌ای یا کلنگی شود. در داخل و یا خارج ساختمان اگر کف پله تیشه‌ای نمی‌شود، باید حداقل سه ردیف شیار (چفت) در پله تعبیه شود تا مانع سر خوردن گردد و یا بدین منظور نوارهای مخصوص، تهیه و چسبانده شود. سنگ پله (کف و قرنیز) می‌تواند قائم، زاویه‌دار و یا لبه‌دار باشد که در هر حال دستگاه نظارت باید شکل و مشخصات آن را تعیین کند.
ـ سایر انواع پله
پله ممکن است از چوب، آهن، آلومینیوم و یا سایر مصالح بنایی نظیر آجر ساخته شود، پله باید در هر حال برابر نقشه و مشخصات اجرا گردد. بنا به دستور دستگاه نظارت می‌توان برای پوشش کف از موکت، پلاستیک، چوب‌پنبه و مانند آن و برای نبش پله‌ها از نبشیهای لاستیکی مخصوص پله که با چسب مخصوص چسبانده می‌شوند استفاده نمود.
نصب پله
الف: زیرسازی و نصب پله
در صورتی که پله‌ها در طبقات باشد، نصب به چند طریق صورت می‌گیرد. یکی آن که طاق پله‌ها قبلاً با تیرچه و بلوک، تیرآهن و طاق ضربی و یا دال بتن‌آرمه اجرا شده باشد که در آن صورت دیوار جانبی کنار طاق پله بین کف تا پاگرد یا بین دو پاگرد را باید با ملات گچ و خاک یا ملات ماسه سیمان به ارتفاع حدود 50 سانتیمتر اندود نموده و سپس خط پله‌ها را روی آنها پیاده و پس از کنترل، مبادرت به نصب پله‌ها نمود. اگر پله‌ها سیمانی و موزائیکی پیش‌ساخته است، باید مطابق ابعاد تعیین شده از سمت پایین به بالا نسبت به نصب آنها اقدام نمود، در این حالت پله‌ها باید طوری نصب شوند که کف پله کمی به سمت جلو و حدود (1%) شیب داشته باشد. فضای بین طاق و پله، باید با ملات ماسه سیمان و بتن کاملاً پر شود. به هیچ‌وجه برای نصب پله در پشت کار، نباید از گچ استفاده نمود. چنانچه برای نصب از گچ استفاده شده، باید بعداً آن را کاملاً تمیز و جمع‌آوری نمود.
در صورتی که از موزائیک درجا استفاده شود، باید به نحوی که در قسمت مصالح ذکر شده، ابتدا زیرسازی آن با بتن، انجام و سپس قشر رویی موزائیک شود. نصب نبشی و طرز سائیدن و صیقل دادن و بطانه کردن پله عیناً همان است که در قسمت موزائیک شرح داده شده است. در صورتی که از سنگ ریشه‌دار استفاده می‌شود، نصب آن عیناً مطابق پله موزائیکی پیش‌ساخته خواهد بود.
چنانچه کف و قرنیز پله از سنگ پلاک و تکیه‌گاه آن طاق ضربی باشد، پس از خط‌کشی پله روی دیوار، نصب از پایین به سمت بالا انجام می‌شود. ابتدا قرنیز را کار گذاشته و پشت آن را با ملات ماسه سیمان (دوغاب) پر کرده و برای اینکه قرنیز جابه‌جا نشود، از کمی گچ در پای آن استفاده می‌کنیم، پس از گیرش ملات گچ، باید به طور کامل جمع‌آوری و تمیز شود. قرنیز پله باید کاملاً قائم و تراز باشد. آنگاه سنگ کف پله روی ملات ماسه سیمان به ضخامت حداقل 3 سانتیمتر نصب می‌شود. سنگ پله باید کمی به جلو شیب داشته باشد، حدود (1%) و کاملاً روی ملات قرار گیرد. سنگ کف پله می‌تواند حداکثر 3 سانتیمتر نسبت به سطح قرنیز خروجی داشته باشد. می‌توان جلوی پله را گرد نمود که تیزی آن برطرف شود و یا در سنگ 2 تا 3 چفت تعبیه نمود. در صورت لزوم باید زیر سنگ در قسمت خروجی، آبچکان تعبیه نمود. پله‌های بعدی به ترتیب اجرا و نصب خواهد شد. بهتر است سنگهای کف پله یک تکه باشد و اگر دستگاه نظارت اشکالی در استفاده از دو یا چند تکه سنگ در کف پله نمی‌بیند، باید به نحو متقضی نسبت به یکنواختی درزها عمل شود.
در صورتی که روی پله، پارکت، چوب‌کاری، کفپوش لاستیکی و یا پلاستیکی، موکت و مانند آن به کار می‌رود، ابتدا باید پله‌ها طبق خط‌کشی دقیقاً آجرچینی شده و سپس اندود ماسه سیمان شامل آستر و رویه اجرا شود و آنگاه پس از خشک شدن ملات، طبق دستورالعملهای ذکر شده مبادرت به کفپوش شود.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  13  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله الکترونگاتیویته

اختصاصی از فی موو دانلود مقاله الکترونگاتیویته دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

الکترونگاتیویته Electronegativity میزان توانایی نسبی یک اتم در یک مولکول برای جذب جفت الکترون پیوندی بسوی خود است.
متداول‌ترین مقیاس الکترونگاتیویته
مقیاس نسبی الکترونگاتیوی پاولینگ ، متداول‌ترین مقیاس و مبتنی بر مقادیر تجربی انرژی‌های پیوندی است. مقدار انرژی اضافی که از جاذبه متقابل بارهای جزئی б+ و б- اضافه بر انرژی پیوند کووالانسی آزاد می‌شود، به قدر مطلق б و به تفاوت الکترونگاتیوی دو عنصر پیوند شده بستگی دارد. در محاسبات الکترونگاتیوی تنها تفاوت الکترونگاتیویته عناصر تعیین می‌شود. برای بنا کردن یک مقیاس ، به اتم F (الکترونگاتیوترین عنصر) بطور دلخواه عدد 4 نسبت داده شده است.
مقیاس الکترونگاتیوی پاولینگ ، متداول‌ترین مقیاس و مبتنی بر مقادیر تجربی انرژیهای پیوند است. مثلا انرژی پیوند Br-Br ، انرژی لازم برای تفکیک مولکول Br2 به اتمهای Br است. برای تفکیک یک مول از مولکولهای Br2 به اندازه 46+ کیلو کالری انرژی لازم است. انرژی پیوند H-H برابر 104+ کیلو کالری بر مول است.

تعاریف مختلف الکترونگاتیویته
الکترونگاتیویته ، در روشهای متفاوتی تعریف شده است که برخی از آنها به اختصار توضیح داده می‌شود.
الکترونگاتیویته پاولینگ
انرژی اضافی پیوند A-B نسبت به متوسط انرژی پیوندهای A-A و B-B می‌تواند به حضور سهم یونی در پیوند کوالانسی نسبت داده شود. اگر انرژی پیوند A-B بطور قابل ملاحظه ای از متوسط پیوندهای غیر قطبی A-A و B-B متفاوت باشد، می‌توان فرض کرد که سهم یونی در تابع موج و بنابراین اختلاف بزرگ در الکترونگاتیوی وجود دارد.
الکترونگاتیویته آلرد_روکر
در این تعریف ، الکترونگاتیویته توسط میدان الکتریکی بر سطح اتم مشخص می‌شود. بنابرین الکترون در یک اتم بار موثر هسته‌ای را احساس می‌کند. بر طبق این تعریف ، عناصری با الکترونگاتیویته بالا آنهایی هستند که با بار هسته‌ای موثر بزرگ و شعاع کوالانسی کوچک ، این عناصر در نزدیکی فلوئور قرار دارند.
الکترونگاتیویته مولیکن
مولیکن تعریف خود را بر پایه داده‌های طیف‌های اتمی نهاد. او فرض کرد که توزیع دوباره الکترون در طی تشکیل تر کیب به گونه‌ای است که در آن یک اتم به کاتیون (توسط ار دست دادن الکترون) و اتم دیگر به آنیون (توسط گرفتن الکترون) تبدیل می‌شود.
اگر یک اتم دارای انرژی یونیزاسیون بالا و الکترون‌خواهی بالا باشد، احتمالا در هنگام تشکیل پیوند ، الکترونها را به سوی خود می‌کشد. بنابراین بعنوان الکترونگاتیو شناخته می‌شود. از طرف دیگر اگر انرژی یونش و الکترون‌خواهی آن ، هر دو کوچک باشد تمایل دارد تا الکترون از دست بدهد. بنابراین به عنوان الکترو پوزیتیو طبقه بندی می‌شود.
این مشاهدات تعریف مولیکن را به عنوان مقدار متوسط انرژی یونش و الکترون‌خواهی عنصر معرفی می‌کند.
تغییرات الکترونگاتیویته عناصر
الکترونگاتیویته عناصر با افزایش تعداد الکترون‌های والانس و همچنین کاهش اندازه اتم افزایش می‌یابد و در هر دوره از جدول تناوبی از چپ به راست و در هر گروه از پایین به بالا افزایش می‌یابد. فلزات ، جاذبه کمی برای الکترون‌های والانس دارند و الکترونگاتیوی آنها حاکم است، ولی نافلزات ، به استثنای گازهای نجیب ، جاذبه قوی برای این‌گونه الکترون‌ها دارند و الکترونگاتیوی آنها زیاد است.
بطور کلی ، الکترونگاتیوی عناصر در هر دوره از چپ به راست (با افزایش تعداد الکترونهای والانس) و در هر گروه از پایین به بالا (با کاهش اندازه اتم) افزایش می‌یابد. بنابراین ، الکترونگاتیوترین عناصر ، در گوشه بالایی سمت راست جدول تناوبی (بدون در نظر گرفتن گازهای نجیب) و عناصری که کمترین الکترونگاتیوی را دارند، در گوشه پایینی سمت چپ این جدول قرار دارند. این سیر تغییرات ، با سیر تغییرات پتانسیل یونش و الکترون‌خواهی عناصر در جدول تناوبی هم‌جهت است.

مفهوم الکترونگاتیوی
مفهوم الکترونگاتیوی گرچه مفید است، ولی دقیق نیست. روشی ساده و مستقم برای اندازه گیری خاصیت الکترونگاتیویته وجود ندارد و روشهای گوناگون برای اندازه گیری آن پیشنهاد شده است. در واقع چون این خاصیت علاوه بر ساختمان اتم مورد نظر به تعداد و ماهیت اتمهای متصل به آن نیز بستگی دارد، الکترونگاتیوی یک اتم نامتغیر نیست.
انتظار می‌رود که الکترونگاتیوی فسفر در PCl3 با الکترونگاتیوی آن در PCl5 تفاوت داشته باشد. از اینرو ، این مفهوم را تنها بایستی نیمه‌کمی تلقی کرد. بنابراین می‌توان گفت که قطبی بودن مولکول HCl ناشی از اختلاف بین الکترونگاتیوی کلر و هیدروژن است چون کلر الکترونگاتیوتر از هیدروژن است، آن سر مولکول که به کلر منتهی می‌شود، سر منفی دو قطبی است.
توجیه پیوند یونی با خاصیت الکترونگاتیویته
پیوند یونی بین غیرفلزات وقتی تشکیل می‌شود که اختلاف الکترونگاتیوی آنها خیلی زیاد نباشد. در اینگونه موارد، اختلاف الکترونگاتیوی عناصر نشان دهنده میزان قطبی بودن پیوندهای کووالانسی است. اگر اختلاف الکترونگاتیوی صفر یا خیلی کوچک باشد، می‌توان گفت که پیوند اساسا غیر قطبی است و اتمهای مربوط ، سهم مساوی یا تقریبا مساوی در الکترونهای پیوند دارند.
هر چقدر اختلاف الکترونگاتیوی بیشتر باشد پیوند کووالانسی قطبی‌تر خوهد بود (پیوند در جهت اتم الکترونگاتیوتر قطبی می‌شود). بنابراین با توجه به مقادیر الکترونگاتیوی می‌توان پیشگویی کرد که HF قطبی‌ترین هیدروژن هالیدها است و انرژی پیوندی آن بیشتر از هر یک از این ترکیبات است. البته نوع پیوندی که بین دو فلز تشکیل می‌شود، پیوند فلزی و در آن اختلاف الکترونگاتیوی نسبتا کم است.
کاربردهای الکترونگاتیویته
• می‌توان برای تعیین میزان واکنش پذیری فلزات و غیر فلزات بکار برد.
• می‌توان برای پیش‌بینی خصلت پیوندهای یک ترکیب بکار برد. هرچه اختلاف الکترونگاتیوی دو عنصر بیشتر باشد، پیوند بین آنها قطبی‌تر خواهد بود. هرگاه اختلاف الکترونگاتیوی دو عنصر در حدود 1.7 باشد، خصلت یونی نسبی پیوند بیش از 50% است.
• اگر اختلاف الکترونگاتیوی صفر و یا خیلی کوچک باشد، پیوند غیر قطبی است. هرچه اختلاف الکترونگاتیوی بیشتر باشد، پیوند کووالانسی قطبی‌تر خواهد بود. در این پیوندها ، اتمی که الکترونگاتیوی بیشتری دارد، بار منفی جزئی را خواهد داشت.
• با استفاده از مقادیر الکترونگاتیوی می‌توان نوع پیوندی را که یک ترکیب ممکن است داشته باشد، پیش‌بینی کرد. وقتی دو عنصر با اختلاف الکترونگاتیوی زیاد با یکدیگر ترکیب می شوند، یک ترکیب یونی حاصل می‌شود. مثلا اختلاف الکترونگاتیوی سدیم و کلر 2.1 است و NaCl یک ترکیب یونی است.
آیا الکترونگاتیوی یک عنصر همیشه ثابت است؟
مفهوم الکترونگاتیوی غیر دقیق است. زیرا این خاصیت نه تنها به ساختمان اتم مورد بحث بستگی دارد، بلکه تعداد و ماهیت اتم‌های دیگری که به اتم مزبور پیوند داده شده‌اند نیز در آن دخالت دارد. بنابراین الکترونگاتیوی یک عنصر همیشه ثابت نیست مثلا الکترونگاتیوی فسفر در ترکیب (PCl3) متفاوت از الکترونگاتیوی آن در ترکیب (PCl5) است .
آرایش الکترونی عناصر
آشنایی
آرایش الکترونی نحوه چنیش الکترونها را در لایه‌های اطراف هسته اتم نشان می‌دهد. کار را با اتم هیروژن که یک الکترون در اوربیتال 1s دارد، آغاز می‌کنیم. با افزودن یک الکترون ، آرایش الکترونی اتم عنصر بعدی He که 1s2 است بدست می‌آید. به این ترتیب از عنصری به عنصر بعدی می‌رویم تا به آرایش الکترونی اتم مورد نظر می‌رسیم. این روش در ابتدا از طرف ولفگانگ پاولی مطرح شد و به روش «بناگذاری» موسوم است.
الکترون متمایز کننده
الکترونی که در روش بناگذاری ، به آرایش الکترونی یک عنصر افزوده می‌شود تا عنصر بعدی بدست آید، الکترون متمایز کننده نامیده می‌شود. این الکترون آرایش الکترونی اتم یک عنصر را از اتم عنصر پیشین متمایز می‌کند. الکترون متمایز کننده در هر مرحله به اوربیتال خالی دارای کمترین انرژی افزوده می‌شود.
آرایش الکترونی صحیح عناصر
آرایش الکترونی صحیح عناصر به صورت زیر است:

... ، 1s ، 2s ، 2p ، 3s ، 3p ، 4s ، 3d ،4p ، 5s ، 4d ، 5p ، 6s ، 4f ، 5d ، 6p ، 7s ،5f ، 6d ، 7p.
انرژی لایه‌های فرعی

انرژی همه اوربیتالهای یک پوسته فرعی یکسان است. مثلا انرژی هر اوربیتال 3p برابر انرژی هر یک از دو اوربیتال 3p دیگر است. تمام پنج اوربیتال 3d نیز انرژی یکسان دارند. اما در یک پوسته اصلی ، پوسته‌های فرعی مختلف انرژی متفاوت دارند. برای هر مقدار n ، انرژی پوسته‌های فرعی به ترتیب s < p < d < f افزایش می‌یابند.

در پوسته n = 3 ، اوربیتال 3s کمترین انرژی ، اوربیتالهای 3p ، انرژی متوسط و اوربیتالهای 3d حداکثر انرژی را دارند. گاهی انرژی اوربیتالهای مربوط به پوسته‌های مختلف ، همپوشانی دارند. مثلا در بعضی از اتمها ، اوربیتال 4s ، کم انرژی‌تر از اوربیتال 3d است.
ترتیب قرار دادن اوربیتالها
ترتیب معینی برای قرار دادن متوالی اوربیتالها برحسب انرژی که برای تمام اتمها صدق می‌کند، وجود ندارد. در فرآیند فرضی بناگذاری ، خصلت اتم به موازات افزایش یافتن تعداد پروتون و نوترون در هسته و نیز اضافه شدن تعداد الکترونها تغییر می‌کند. خوشبختانه ، تغییرات ترتیب انرژی اوربیتالی از عنصری به عنصر بعد به تدریج و بطور منظم صورت می‌پذیرد. این ترتیب تنها برای موقعیتهای اوربیتالی که الکترون متمایز کننده در فرآیند بناگذاری در آن جا می‌گیرد صادق است.

به این ترتیب که از 1s شروع می‌کنیم و به تدریج اوربیتالهای بالاتر را پر می‌کنیم. باید توجه کنیم که در پوسته فرعی p سه اوربیتال ، در d پنج اوربیتال و در f هفت اوربیتال وجود دارد. هر پوسته فرعی را پیش از آنکه به پوسته بعدی الکترون داده شود، پر می‌کنیم.
جدول تناوبی و آرایش الکترونی
برای بدست آوردن آرایش الکترونی می‌توان جدول تناوبی را مورد استفاده قرار داد. نوع الکترون متمایز کننده به موقعیت عنصر در جدول تناوبی ارتباط داده می‌شود. توجه کنید که جدول را می‌توان به یک دسته «s» ، یک دسته «p» ، یک دسته «d» ، و یک دسته «f» تقسیم کرد. برای عناصر دسته «s» ، و دسته «p» ، عدد کوانتومی اصلی الکترون متمایز کننده ، مساوی شماره تناوب ، برای عناصر دسته «d» برابر با شماره تناوب منهای یک و برای عناصر دسته «f» مساوی با شماره تناوب منهای دو است.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  22  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله گردشگری

اختصاصی از فی موو دانلود مقاله گردشگری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

1ـ1 بیان مسأله:
با رشد بیش از پیش شهرنشینی و زندگی ماشینی، برای گریز از زندگی مدرن و یافتن زمان فراغت انسان بر آن شد تا سفر را به عنوان امری واقع تجربه کند. در این میان پیشرفت چشمگیر صنعت حمل و نقل و ارتباطات امر سفر را در چارچوب وسیله‌ی نقلیه‌ی ایمن و شبکه‌ی راه‌های وسیع و گسترده آسان نمود.
بدین ترتیب صنعتی شدن جوامع همراه با افزایش درآمد مردم از یک سو و مهیا شدن اوقات فراغت برای تجدید نیرو وگسترش نوآوری‌های تکنولوژیکی از سوی دیگر زمینه را برای سفر به نقاط دور و نزدیک با هدف استفاده مطلوب از زمان فراغت، کنجکاوی در مورد طبیعت،شناخت فرهنگ و تاریخ ملت‌ها فراهم آورد. در نتیجه گردشگری به طور گسترده بر بستری از فن آوری های ارتباطی شکل گرفت.
صنعت گردشگری در پنجاه سال گذشته رشد روزافزون و مستمری داشته است. اکنون نیز شتابان به سمت آینده در حرکت است.این جابجایی عظیم گردشگران بر روی کره‌ی زمین یکی از منابع مهم درآمدی جهان به حساب می‌آید همچنین به عنوان گسترده‌ترین صنعت خدماتی جهان حائز جایگاه ویژه‌ای است؛ این صنعت با تأسیس امکانات و زیرساختهای ویژه فرصت‌های شغلی بیشماری را برای کشور میزبان بوجود می‌آورد.
بدین ترتیب گردشگری که در ابتدا بعنوان یک پدیده‌ی فرهنگی- اجتماعی مطرح شده بود کم‌کم بعنوان عاملی مهم در رشد و توسعه‌ی اقتصادی شناخته شد. صلح، امنیت، دموکراسی، آزادی وپیشرفت‌های فرهنگی اجتماعی نیز از دیگر پیامدهای مثبت این صنعت عظیم به شمار می‌آیند.
وجود این همه آثار و منافع موجب شد تا گردشگری مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته، با برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری های کلان سود سرشاری را نصیب خود نمایند و برای کسب عواید بیشتر در رقابتی تنگاتنگ با یکدیگر قرار گیرند. اسپانیا، آمریکا، فرانسه، چین وایتالیا از کشورهای صاحب نام در این صنعت هستند.
((جهانگردی پدیده‌ای است چند بعدی که عوامل مختلفی چون شرایط عمومی کشور، ثبات اقتصادی و اجتماعی، امنیت داخلی، تقویت و گسترش زمینه های مختلف خدماتی از قبیل سیستم حمل و نقل، توسعه‌ی هتل‌ها، مراکز تفریحی و... در موفقیت آن سهم بسزایی دارند.)) (رستمی،1377)
اما در کنار این عوامل، بازاریابی و تبلیغات از شاخص‌های اصلی و مهم در رشد و گسترش گردشگری هستند.تبلیغات یکی از شیوه‌های مهم و مؤثر در اطلاع رسانی می‌باشد و میلیون‌ها نفر را به خود جذب کرده است. در تحولات عمومی جهان، در همه‌ی امور جاری فعالیت‌های بشری و در تمام تار و پود زندگی انسان رخنه کرده است. نه تنها معرفی کالاها و خدمات بلکه رقابت‌های تجاری نیز بدون تبلیغات مؤثر و گسترده میسر نیست.
در واقع تبلیغات ابزار مهمی برای ارتباط با بازار و جامعه و نفوذ در دل و فکر مخاطبان به منظور تأثیرگذاری و تغییردر تصمیم و رفتار آنان است. تبلیغ وسیله‌ای است برای تأثیر و تغییر. تغییری که تبلیغ ایجاد می‌کند، تغییر در نگرش، بینش، دانش، روش و رفتارهای انواع مخاطبان است. (روستا، 1381) ارقام سرسام آوری که در این زمینه هزینه می‌شود، به واقع اعجاب‌انگیز است و نشانه‌ی اهمیت اقتصادی این امر می‌باشد.
ضرورت وجود تبلیغات در صنعت گردشگری نیز همچون دیگر صنایع به خوبی احساس می‌شود. تبلیغات مستقیم و غیرمستقیم به عنوان بخش عمده‌ای از فرایند ارتباطات جهانی نقش اساسی در ایجاد شناخت و گسترش جهانگردی در میان ملت‌ها ایفا خواهد کرد.
تبلیغات با استفاده از ابزار مناسب انگیزه‌ی انسان برای سفرو تغییر در محیط زندگی را فراهم می‌آورد. تبلیغات زمینه‌ی شناخت و اطلاع‌رسانی کمی و کیفی گردشگران از مقاصد گردشگری، جاذبه‌ها و خصوصیات ملل مختلف، خدمات موجود و ترغیب به مسافرت را برای گردشگران فراهم می‌سازد.(رستمی،1377 )
رادیو، تلویزیون، روزنامه، مجله، تبلیغات محیطی، اینترنت، شبکه‌های ماهواره‌ای و... از جمله رسانه‌ها و ابزار مهم تبلیغاتی محسوب می‌شوند اما در این میان ظهور و گسترش شبکه‌های تلویزیونی ـ ماهواره‌ای و اطلاع‌رسانی جهانی همچون اینترنت تأثیر شگرفی بر گردشگری گذاشته است این تکنولوژی ها مردم را قادر ساختند تا به شکلی مستقیم، بی‌واسطه و سریع با آداب و رسوم، سنت‌ها، شرایط اجتماعی و خدمات موجود در کشورهای دیگر آشنا شوند.
ایران به علت برخورداری از شرایط متنوع آب و هوایی، تاریخ و تمدن کهن، آثار باستانی، چشم‌اندازهای زیبا، هنر اصیل و صدها امتیاز فرهنگی و... طبق اعلام سازمان یونسکو جزء یکی از ده کشور اول جهان از نظر ظرفیت‌های گردشگری به شمار می‌رود. با این حال کشور ما هنوز نتوانسته جایگاه مناسبی را در صنعت گردشگری بین‌المللی از آن خود کند براستی چه عواملی موجب شده تا ایران نتواند آنگونه که شایسته است در عرصه‌ی توریسم بین‌المللی بدرخشد؟
نتایج حاصل از تجارب کشورهای صاحب‌نام در این صنعت نشان می دهد که یکی از عوامل اساسی رکود گردشگری در ایران عدم اطلاع‌رسانی و تبلیغات مناسب در عرصه‌ی بین‌المللی است. فقدان تبلیغات مناسب موجب شده تا کشور ایران علیرغم دارا بودن توانمندی‌های بسیار برای جهانیان ناشناخته بماند. از این روی دغدغه‌ی پژوهشگر بر این است تا به بررسی تأثیر تبلیغات در جذب گردشگران خارجی به ایران بپردازد و شیوه‌ها و ابزار مناسب در این زمینه را شناسایی نماید. امید است نتایج حاصل از این پژوهش موجب ایجاد تحول، رشد و شکوفایی صنعت گردشگری و در نتیجه توسعه‌ی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشور عزیزمان ایران گردد.

1-2 اهمیت موضوع:
صنعت گردشگری در هزاره‌ی سوم یکی از بزرگ‌ترین فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دنیا به شمار می‌رود. این صنعت در شش دهه‌ی گذشته رشدی مداوم و متنوع را تجربه کرده تا به یکی از پردرآمدترین و بزرگ‌ترین بخش‌های اقتصادی در حال رشد در جهان تبدیل شده است همچنین به عنوان صنعت بدون دودتوجه بسیاری از کشورها را به خود جلب کرده است. گردشگری بین‌المللی بخشی از صنعت گردشگری است که مربوط به تجارت‌ها، خدمات و درآمدهای حاصل از گردشگرانی است که از کشورهای دیگر خارج از محل اقامت خود بازدید می‌کنند. خاستگاه اصلی گردشگری، کشورهای صنعتی پیشرفته می‌باشد به طوری که بیشترین تعداد گردشگران بین‌المللی و درآمد ایجاد شده مربوط به هفت کشور بزرگ صنعتی دنیا می‌باشد.
«برطبق آمار سازمان جهانی گردشگری کل گردشگران دنیا در سال 1950 میلادی بیست و پنج میلیون نفر و در سال 2008 میلادی حدود نهصد و بیست و دو میلیون نفر برآورد شده است همچنین درآمدهای حاصل از گردشگری در سال 1980 بالغ بر صد و پنج میلیارد دلار بوده که این رقم در سال 2008 میلادی به نهصد و چهل و چهار میلیارد دلار آمریکا ( 624 میلیارد یورو) رسیده است.
گردشگری امروزه یکی از عمده‌ترین دسته‌های تجارت بین‌المللی می‌باشد. مجموع درآمد حاصل از صادرات گردشگری بین‌المللی با احتساب مسافران گذری در سال 2008، بالغ بر 1/1 تریلیون دلار آمریکا بوده است ؛ یعنی سه میلیارد دلار آمریکا در هر روز. صادرات گردشگری 30 درصد از صادرات خدمات تجاری و 6 درصد از کل صادرات کالاها و خدمات را به خود اختصاص داده است. در بعد جهانی صنعت گردشگری بعد از صنایع سوخت، مواد شیمیایی و محصولات خودروسازی رتبه‌ی چهارم رابه خود اختصاص داده است.») گزارش هایلایت 2009 سازمان جهانی گردشگری (این اعداد و ارقام نشان ‌دهنده ی اهمیت فراوان اقتصادی و اجتماعی بزرگ‌ترین جابجایی بشری است.در حقیقت گردشگری کلید توسعه ی اقتصادی در قلمرو ملی وبین المللی است. کسب ارز خارجی،افزایش تولید ناخالص ملی، ایجادفرصت های شغلی بسیاروکمک به سرعت گردش پول از عواید اقتصادی این صنعت می باشد هچنین زمانی که سود فعالیت های دیگر بخش های اقتصادی در حال کاهش باشد،گردشگری جایگزین مناسبی برای آنها و راهبردی برای توسعه است.
این پدیده در کشورهای در حال توسعه یا کمتر توسعه یافته نیز که غالباً متکی به اقتصاد تک محصولی هستند از اهمیت خاصی برخوردار است چرا که روند توسعه‌ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این کشورها را تسهیل نموده، موجبات اشتغالزایی و افزایش درآمد مردم، کاهش فقر و افزایش رفاه اجتماعی را برای مردم فراهم می آورد. این صنعت از لحاظ فرهنگی نیز حائز اهمیت است. گردشگری آسان‌ترین و مؤثرترین راه برای گفتگوی فرهنگ‌ها است و نیز بعنوان عاملی مهم برای ایجاد تفاهم میان ملت‌ها و گسترش صلح و امنیت بین‌المللی به شمار می‌رود. افزایش سطح دانش، فرهنگ و آگاهی مردم کشور میزبان نیز از دیگر آثار مثبت گردشگری است.
درآمد سرشار حاصل از آن به همراه عواید بی شماردیگر این صنعت بسیاری از کشورهای جهان را برآن داشته تا باتوجه به توانمندی‌های بالقوه و بالفعل خود سعی نمایند از این فعالیت بین‌المللی بهره‌ی هرچه بیشتری ببرند و در صحنه‌ی ژئوپولیتیک سرمایه بایکدیگربه جدال مسالمت‌آمیز بپردازند لذا با سرمایه‌گذاری‌های کلان، برنامه‌ریزی‌های بلندمدت، برقراری روابط با همه‌ی کشورها و ایجاد زیرساخت‌ها ی مناسب سعی می‌کنند تا جریان سرمایه را به سوی خود هدایت نمایند و مقام بالاتری در این ماراتن همگانی بدست آورند.
اما در این میان ایران علیرغم استعداد والایی که در زمینه‌ی جاذبه‌های گردشگری دارد، سهم بسیار ناچیزی از درآمد گردشگری جهانی را به خود اختصاص داده است.
توجه به صنعت گردشگری برای کشوری چون ایران از چند نقطه نظر حائز اهمیت است:
1- ایران از جمله کشورهایی است که با اقتصاد تک محصولی به درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام اتکاء شدیدی داشته و دارد. این شرایط باعث شده تا با تغییر قیمت نفت جهانی سایر متغیرهای کلان اقتصادی نیز دچار نوسانات شدیدی بشود اما برای رهایی از وابستگی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی گردشگری می‌تواند یک فعالیت اقتصادی جایگزین و پرسود باشد.
2- این ثروت خدادادی (نفت) همچون دیگر منابع کم‌کم روبه پایان است چندی دیگر برنامه سازان اقتصادی کشورهای تک محصولی ادامه‌ی روند فعلی اقتصاد منهای نفت را به صورت تحمیلی خواهند پذیرفت .کشور ما ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست بنابراین باید بدنبال منابع مالی دیگری برای رسیدن به توسعه اقتصادی باشیم.
3- باتوجه به جوان بودن جمعیت کشور ما و نرخ بالای بیکاری (بخصوص قشر تحصیلکرده) اقتصاد ایران به شدت نیازمند ایجاد فرصت‌های جدید شغلی است که صنعت گردشگری این امکان را به خوبی فراهم می‌کند.
4- صنعت و کشاورزی به عنوان دو عامل مهم تأمین کننده‌ی اقتصاد کشورها همیشه مورد توجه قرار دارند و کشورهای صنعتی همواره از این دو بازوی اقتصادی بهره‌های فراوان برده‌اند اما هرکدام از این صنایع محاسن و معایبی را به دنبال دارد. در دنیای رقابتی آینده کشوری موفقتر خواهد بود که بتواند از صنعتی با کمترین درجه‌ی معایب و بالاترین درجه‌ی محاسن برای رشد همه جانبه‌ی کشور خود استفاده کند. گردشگری به عنوان صنعتی با معایب کمتر و محسنات بیشمار، توجه بسیاری از کشورها را برای توسعه‌ی اقتصادی به خود جلب کرده است.
5-کشور ایران بعنوان سرچشمه‌ی تمدن و غنای فرهنگی در این صنعت نقش کمرنگی را در سطح جهان داراست که متأسفانه با ایجاد تصویر غلط در ذهن جهانیان چهره واقعی کشور ایران با این همه غنای فرهنگی مخدوش شده است. در اینجا با توسل به صنعت گردشگری و جذب گردشگر می‌توان میراث فرهنگی، اجتماعی و هنری کشور را به جهانیان معرفی کرد.
6- گسترش این صنعت در ایران می‌تواند بار مالی عظیمی که بر دوش دولت می‌باشد را کاسته و برای مردم مناطق توریستی ایجاد درآمد کرده موجب رشد و فعالیت واحدهای خدماتی مانند مراکز اقامتی، رستوران‌ها، مراکز تفریحی شده و در نتیجه‌ی دریافت عوارض یا مالیات‌هاو عواید مراکزی مانند موزه‌ها، تفریحگاه‌ها و سایر محل‌ها منجر به افزایش درآمد عمومی دولت می گردد.
برای دستیابی به اهداف توسعه توجه به گردشگری ضروری است. دو عامل بازاریابی و تبلیغات نیز در رشد گردشگری نقش کلیدی و اساسی رادارا هستند. ارتباط میان تبلیغات و گردشگری ارتباطی ناگسستنی و پیچیده است تبلیغات موجب گسترش و ارتقاء سطح کمی و کیفی گردشگری می‌شود.
پر واضح است که ایران نیز برای اینکه از عواید سرشار گردشگری بی‌نصیب نماند باید به تبلیغ فراملی توانمندی‌های بالقوه و بالفعل خود بپردازد.
جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی، طبیعت متنوع، امکانات رفاهی، تسهیلات حمل و نقل، غذاها و رستوران‌ها مهم‌ترین زمینه‌های این نوع تبلیغات هستند.
امروزه با گسترش روزافزون ارتباطات رسانه‌ای می‌توان از رسانه‌ها بخصوص رسانه‌های نوین در ابعاد گسترده برای توسعه‌ی صنعت گردشگری یاری جست. رسانه‌ها باتوجه به قدرت، اهمیت و توان خود به معرفی، شناسایی و ترغیب گردشگران برای سفر به مناطق خاص می‌پردازند.
لازمه اثرگذاری تبلیغات جهانی گردشگری آشنایی با ملل مختلف، فرهنگ، ارزشهاوباورها، اعتقادات، قوانین اخلاقی و رفتاری آنان است نیز برای دستیابی به اهداف توسعه گردشگری فراملی لازم است تا تبلیغات در زمینه‌ی گردشگری به شکلی علمی و حرفه ای نهادینه شود.

1-3 ضرورت تحقیق:
« نگاهی به تاریخ گسترش جهانگردی در قرن بیستم نشان می‌دهد که پس از جنگ جهانی دوم جهانگردی به ویژه در اروپا از رشد صعودی و مداوم برخوردار شده است. از دید اقتصاددانان این رشد و تداوم که از مسافرت و انتقال بخشی از قدرت خرید مردم کشورهای مختلف به یکدیگر و به ویژه انتقال قدرت خرید از کشورهای مرفه به کشورهای فقیرتر ناشی می‌شود، به عنوان منبعی برای درآمد پدیدار شده است که می‌توان از آن به سود اقتصاد ملی کشورهای میزبان بهره گرفت. براساس این دیدگاه گسترش صنعت گردشگری در هر کشور بخشی از گسترش ظرفیت‌های اقتصادی و افزایش کمی و کیفی موقعیت‌های شغلی و صنعتی است. بنابراین سهم آن را در توسعه‌ی ملی نمی‌توان نادیده انگاشت. این صنعت توان آن را دارد که همواره با جلب جهانگردان بدون نیاز اساسی اولیه به سرمایه‌گذاری‌های کلان درآمد ایجاد کند و سودآور باشد.» (رستمی، 1377)
درآمدهای ناشی از آن در بسیاری از کشورها به ویژه کشورهایی که متکی به اقتصاد تک محصولی هستند مانند ایران نقطه‌ی امیدی برای بهبود وضعیت ارزی، افزایش درآمد و ایجاد زمینه‌های مختلف اشتغال به شمار می‌رود.
با عنایت به این موارد در سال‌های اخیر بسیاری از کشورها از جمله اسپانیا، ترکیه، چین، اندونزی، مالزی و تونس با استفاده مناسب از صنعت گردشگری، توانسته‌اند موقعیت اقتصادی خود را بهبود بخشند و در پرتو تحقیقات و رفع کاستی‌ها فرایند توسعه را تسهیل کنند.
برای کشور ایران که پس از پشت سرگذاشتن جنگ تحمیلی هشت ساله و با توجه به زیان‌های بیشمار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حاصل از آن گام‌هایی در راه توسعه‌ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه در قالب برنامه‌های اقتصادی پنج ساله برداشته است، توجه به صنعت گردشگری برای رسیدن به اهداف توسعه ضروری است چرا که گردشگری یکی از زمینه‌های توسعه‌ی اقتصادی کشور می‌باشد. توجه به این بخش از فرایند توسعه و تأثیر درآمدهای صنعت جهانگردی و نیز افزایش ظرفیت‌های اقتصادی و اشتغال منجر به توسعه‌ای می‌شود که ما امروزه به دنبال آن هستیم.
«تاریخ گردشگری ایران نشان می دهد که بعد از انقلاب تا سال 1370، این صنعت در کشور ما با نوعی رکود مواجه بوده است اما به تدریج بر تعداد گردشگران خارجی افزوده شد.»( جهانگردی و توسعه، مرکز تحقیقات و مطالعات سیاحتی وزارت ارشاد،186)
از آن سال تاکنون گردشگری در ایران با افت و خیزهایی همراه بود به طوریکه هنوز هم ایران نتوانسته موجودیت خود را در عرصه‌ی گردشگری بین المللی به نحو شایسته‌ای اعلام نماید. عوامل متعددی در این زمینه مؤثر هستندمانند: مخدوش سازی چهره‌ی انقلاب و ایران در خارج از کشور، عدم انطباق جهانگردان برخی کشورها با فرهنگ اسلامی‌ما، کمبود امکانات مالی برای توسعه و تجهیز تأسیسات مورد نیاز گردشگری، عدم تبلیغات و اطلاع رسانی مناسب در خارج از کشور و... اما در این میان بازاریابی، تبلیغات و اطلاع‌رسانی از ضروریات گردشگری است و این ضرورت از آنجا ناشی می‌شود که امروزه تبلیغات در جهان حرف اول را می‌زند. هیچیک از مؤسسات و سازمان‌های تولیدی و خدماتی در جهان حتی با برخورداری از مزیت‌های نسبی بسیار نمی‌توانند در عرصه‌ی تجارت جهانی به موفقیت‌های در خور دست یابند مگر با تبلیغات مناسب. تبلیغات نوعی سرمایه‌گذاری است که اگر به خوبی تهیه و اجرا شود دستاوردهای ارزشمندی به همراه خواهد داشت. تحولات و تغییرات مستمر در بازارهای جهانی گردشگری نشان می‌دهد کشورهایی در این بازار ارتقاء می‌یابند که از هرگونه فرصتی برای تبلغیات مناسب، علمی و اثرگذار استفاده نموده و توانائی‌های خود را به گوش جهانیان برسانند در غیر این صورت جایگاه خود را به تدریج از دست می‌دهند و محکوم به انزوای اقتصادی ـ اجتماعی می‌شوند.
باتوجه به مواردی که ذکر شد لزوم تبلیغات در زمینه‌ی گردشگری باتوجه به زمینه‌های موضوعی آن از جمله خدمات حمل و نقل، خدمات رفاهی، صنایع دستی و هنری، نقاط دیدنی و باستانی و... برای کشور ما بیش از پیش احساس می‌شودزیرا تبلیغات گردشگری علاوه بر این که در زمینه شناخت و ارایه اطلاعات به گردشگران یاری می‌رساند، مستقیماً در مخاطبان خارجی ایجاد انگیزه می‌کند که این خود منجر به جذب گردشگر می‌شود. همچنین در زمینه معرفی ایران به عنوان کشوری با فرهنگ، امن و صلح دوست که داعیه ی گفتگوی تمدن ها را دارد بسیار حائز اهمیت است.
اکنون زمان درست اندیشیدن و خوب گام برداشتن است. برای ایجاد تحول در صنعت توریسم کشور انجام تحقیقات در زمینه‌های مختلف گردشگری از ضروریات است. یکی از این زمینه‌ها پژوهش در مورد نقش و تأثیر تبلیغات در جذب گردشگران خارجی به ایران است.
یافته‌های حاصل از این پژوهش می‌تواند با ارائه‌ی تصویری روشن از گردشگری در ایران به معرفی شیوه‌ها و ابزار مناسب جهت شناخت هرچه بهتر ایران و جاذبه‌های بی‌نظیر آن، ایجاد نگرش مثبت در گردشگران نسبت به کشور و مردم ایران، امکانات و مسائل رفاهی ـ امنیتی و بازاریابی مناسب بپردازد. نتایج حاصل از این پژوهش قطعاً دولت را در سیاستگذاری و برنامه‌ریزی‌های کلان اقتصادی و در نتیجه دستیابی به اهداف توسعه‌ی گردشگری که همانا افزایش گردشگر و سودآوری سرشار حاصل از آن است یاری می رساند. سازمان میراث فرهنگی و گردشگری که متولی اصلی امر گردشگری در ایران است از طریق نتایج این پژوهش می‌تواند به نقاط قوت و ضعف تبلیغات در گردشگری آگاه شود و با شناخت درست و پی‌بردن به اهمیت تبلیغات در این امر از شیوه‌ها و ابزار مناسب در جهت اطلاع‌رسانی و بازاریابی در سطح جهانی بپردازد.
همچنین وزارت امور خارجه به عنوان دروازه‌بان صنعت توریسم در خارج از کشور، با بهره گیری از این یافته‌ها می‌تواند با شیوه‌ی مناسبی به معرفی توانائی‌های ایران به عنوان کشوری امن و صلح جو بپردازد که این خود زمینه جذب گردشگر خارجی را فراهم می نماید.
بخش خصوصی چون مراکز تفریحی و اقامتی گردشگری، هتل‌ها، موزه‌ها، آژانش‌های مسافرتی، شرکت‌های حمل و نقل و... که در ارتباط با این صنعت هستند می‌توانند بازاریابی و تبلیغات خود را منطبق با یافته‌های حاصل از این پژوهش نمایندودر نتیجه به افزایش بازدهی در کار خود دست یابند.
در یک نگاه کلی می‌توان گفت پژوهش حاضر به عنوان یک تحقیق کاربردی می‌تواند تأثیرات مثبتی در جذب گردشگر خارجی به ایران، توسعه‌ی صنعت گردشگری و در نتیجه رشد و توسعه ی اقتصادی کشور داشته باشد.

1-4 اهداف تحقیق:
هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر تبلیغات گردشگری ایران و میزان اثربخشی آن بر جذب گردشگران خارجی به ایران است.
البته در همین راستا می‌توان به اهداف ثانویه نیز اشاره داشت که عبارتند از:
1ـ شناخت یا پی‌بردن به میزان تاثیرتبلیغات انجام شده از سوی ایران در بخش گردشگری
2ـ شناخت مؤثرترین رسانه تبلیغاتی در جذب گردشگران خارجی و برنامه‌ریزی برروی آن
3ـ شناخت علائق گردشگران برای بازدید از ایران به منظور تبلیغ مؤثر
4ـ شناخت تأثیر توصیه‌ی دوستان و اقوام (ارتباط میان فردی) در افزایش جذب گردشگران خارجی

1-5 سؤالات تحقیق:
1ـ آیا تبلیغات گردشگری ایران برای جذب گردشگران خارجی مؤثر بوده است؟
2ـ مؤثرترین رسانه های ترغیب کننده گردشگری در جهت جذب گردشگران خارجی چیست؟
3-آیا توصیه‌ی دوستان و اقوام (ارتباط میان فردی) در افزایش جذب گردشگران خارجی تأثیر داشته است؟
4ـ آیا محتوای مطالب تبلیغ شده گردشگری ایران در افزایش جذب گردشگران خارجی تأثیر داشته است؟
5- آیا آداب و رسوم تبلیغ شده گردشگری ایران در افزایش جذب گردشگران خارجی تاثیر داشته است؟
6ـ آیا اطلاعات تاریخی و طبیعی تبلیغ شده گردشگری ایران، در افزایش جذب گردشگران خارجی تأثیر داشته است؟
7- آیا شناخت قبلی گردشگران از جاذبه های توریستی ایران، موجب علاقه مندی آنان برای سفر مجدد به ایران شده است؟

1-6 فرضیات:
1ـ به نظر می رسد بین رسانه های ترغیب کننده گردشگران برای سفر به ایران توزیع یکسانی وجود ندارد.
2ـ به نظر می رسد از دید گردشگران خارجی تاریخ و فرهنگ در صدر جاذبه های گردشگری ایران قرار دارد.
3ـ به نظر می رسد از دید گردشگران خارجی محتوای مطالب تبلیغ شده نقش زیادی در سفرشان به ایران نداشته است.
4- به نظر می رسد بین میزان شناخت قبلی گردشگران از جاذبه های توریستی ایران و علاقه مندی آنها برای سفر مجدد به ایران رابطه وجود دارد.

1-7تعاریف عملیاتی:
گردشگری: "عبارت است از فعالیت‌های افرادی که برای استراحت، کار و دلایل دیگر به خارج از محیط سکونت معمول خویش سفر کرده حداکثر برای یک سال متوالی در آنجا اقامت می‌کنند." (پاپلی یزدی، سقایی، 1385، 13)
گردشگر خارجی: "کسی که برای مدت زمانی دست کم یک شب و کمتر از یک سال، به کشوری غیر از وطن یا محل سکونت معمولی خودمسافرت می‌کند و هدف او کارکردن و کسب درآمد نیست." این تعریف شامل کسانی می‌شود که برای تفریح، گذراندن تعطیلات، دیدار دوستان و بستگان، انجام دادن امور تجاری و حرفه‌ای، درمان و زیارت یا برای تأمین هدف‌های دیگر به مسافرت می‌روند. (وای،گی، 1377، 205)
فرهنگ: از نظر تیلور "فرهنگ مجموعه‌ای پیچیده از باورها، هنرها، اخلاق، حقوق، ارزش‌ها، آداب و رسوم و دیگر قابلیت‌ها و عاداتی است که انسان به عنوان عضوی از جامعه کسب می‌کند." (انصاری،حسن،سایت مردم سالاری، 16 تیر 1387)
جاذبه‌های فرهنگی:" شامل مراسم سنتی، آئین‌ها، رقص‌های محلی، نمایشنامه‌ها، کارناوال‌ها، شیوه‌ی زندگی، طرز پوشش، عادات محلی، سبک معماری، زبان‌های محلی، موسیقی، ارزش‌های دینی و مذهبی می‌شود." (بونی فیس،12،1380)
جاذبه‌های تاریخی:" شامل مکان‌ها و یادمان‌های تاریخی همچون کاخ‌ها، موزه‌ها، کاروانسراها، آب انبارها، تپه‌ها و سایت‌های باستانی، اماکن مقدس مذهبی و... می‌شود."(ولا،بیچریل،19،1384)
جاذبه‌های طبیعی: "شامل چشم‌اندازه‌های طبیعی هر کشور مانند کوه‌ها، دریاها، چشمه‌های آب معدنی، چمنزارها، جنگل‌ها و... می‌شود."(ضیایی،13،1385)

1-8 شاخص سازی

متغیرهای فرضیات این پژوهش با سوالات زیر سنجیده شده است:
فرضیه اول با سوال 13 سنجیده شده است.
فرضیه دوم با سوال های 8، 9، 14و 18 سنجیده شده است.
فرضیه چهارم با سوال های 12و27سنجیده شده است.
فرضیه سوم با سوال های 18،17،14،10 ،22 سنجیده شده است.

1-9 چارچوب نظری
در این پژوهش بنا به ماهیت تبلیغات گردشگری از سه نظریه زیر استفاده شده است.
انتظارات فرهنگی و درک
نظریه "انتظارات فرهنگی و درک" بیان می دارد که انسان‌ها گرایشی قوی برای دیدن صحنه‌هایی از فرهنگ خود دارند تا اینکه صحنه‌هایی از یک فرهنگ ناآشنا را نگاه کنند.
از این نظریه می‌توان به خوبی در زمینه‌ی تبلیغات گردشگری بهره برد. باتوجه به فرهنگ گردشگران،افکار و سابقه‌ی ذهنی آنان می‌توان پیام‌های تبلیغاتی را طرح‌ریزی نمود. بدیهی است که هرچقدر پیام‌های مستتر در تبلیغات گردشگری دارای تشابهات ذهنی و فرهنگی با فرهنگ و نگرش گردشگران باشند، در جلب توجه و جذب گردشگران موفقتر خواهند بود.
نظریه طرح ذهنی
طبق نظریه طرح ذهنی افراد می‌کوشند اطلاعات یک گزارش خبری را که از روزنامه یا رادیو و تلویزیون دریافت می‌کنند با استفاده از چند روش متفاوت مرتب سازی و با بعضی از طرح‌های ذهنی موجود هماهنگ نمایند.
همچنین اگر اطلاعات با طرح ذهنی آنان انطباقی پیدا نمود، بخشی از اطلاعات یا نتایج آن در شکل طرح ذهنی اصلاح شده‌ای ذخیره شود و اگر نتوان انطباقی پیدا نمود، اطلاعات بدون همانند سازی کنار گذاشته شود.
با استفاده از این نظریه در حوزه تبلیغات گردشگری می توان پیام های تبلیغاتی را با طرح ذهنی مخاطبان منطبق نمود، در این صورت آن ها اطلاعات جدید را با طرح ذهنی قبلی خود همانند سازی می نمایند.نتیجه ی این همانند سازی منجر به ترغیب مخاطبان برای سفر به مقصد مورد نظر می شود.

برجسته سازی
کارکرد برجسته سازی رسانه‌ها را گرایش رسانه‌ها به تأثیر گذاشتن بر آن چه مردم درباره‌ی آن فکر خواهند کرد یا آن چه مهم تلقی می‌کنند، توصیف کرده‌اند. برجسته‌سازی فراگردی است که به واسطه‌ی آن رسانه‌های جمعی اهمیت نسبی موضوعات و تأثیرات گوناگون را به مخاطب منتقل می‌کنند.
دست اندرکاران تبلیغات در حوزه گردشگری نیز با بهره جستن از این نظریه می توانند مناطق خاص گردشگری و جذابیت های بالقوه کشور خود را در تبلیغات برجسته نموده، از این طریق اولویت های بازدید گردشگران را خود تعیین نمایند.

1-10 مدل تحقیق

در این بررسی از سه نظریه برجسته سازی، طرح ذهنی و انتظارات فرهنگی و درک استفاده شده است. رسانه ها عموما از مدل تحقیق فوق برای تبلیغات تبعیت می کنند.

فصل دوم
ادبیات و پیشینه پژوهش

2-1 بخش اول: "تبلیغات"
2-1-1 تعریف تبلیغات
در منابع مختلف با توجه به نوع فعالیت، نوع مخاطب و اهداف گوناگون شرکت‌ها، سازمان‌ها و افراد، تعاریف بسیاری از سوی متخصصان ذکر شده است. تعاریف موجود در کتاب‌های عربی تحت عنوان «الاعلان» و در کتاب‌های انگلیسی تحت عنوان «Advertising» آمده است. کتب لغت فارسی نیز تبلیغ را رساندن پیغام یا خبر و همچنین امری را به دیگران شناساندن، امری را خوب یا بد وانمود کردن و چیزی را زیاده از حد جلوه دادن تفسیر کرده‌اند. (اربابی، 1350، 18)
تبلیغ از نظر لغوی به معنای رسانندگی است و مبلغ "رساننده‌ی پیام‌ها و آموزه‌های ویژه‌ی تبلیغی" است. (زورق، 1368، 39)
فرهنگ و بستر تبلیغات را این‌گونه تعریف کرده است:
«تلاش برای ارائه‌ی آموزه‌ها،ایده‌ها، دلایل، شواهد یا ادعاها از طریق وسایل ارتباط جمعی برای تقویت هدفی یا مبارزه با ضد آن هدف می‌باشد.»
در منابع مختلف تعاریف دیگری از تبلیغات ارائه شده است که در ذیل می آید :
در کتاب «پژوهش در تبلیغ» تبلیغات عبارت است از:
«رساندن پیام به دیگران از طریق برقراری ارتباط به منظور ایجاد دگرگونی در بینش و رفتار او که بر سه عنصر اصلی پیام‌دهنده، پیام‌گیرنده و محتوای پیام مبتنی است.» (رهبر، 1371، 80)
"دیفلور " و "دنیس " تبلیغ را شکل کنترل شده‌ای از ارتباطات می‌دانند که می‌کوشد مخاطب مورد نظر را به گرفتن تصمیم در جهت خرید محصول و یا نوع خدمات اقناع کند. اقناع از نظر این دو، اساس تبلیغ است.

به نظر "دان واتسون " تبلیغات عبارت است از : "برون داده سازمان به صورت ارتباط غیر شخصی و پرداختن از طریق رسانه های مختلف به منظور آگاه سازی یا اقناع بخشی از مخاطبان تشکیل دهنده عامه به عنوان محیط سازمان". این تعریف از دیدگاه سیستمی به تبلیغات پرداخته است. (محسنیان راد، 1379، 266 )
احمد روستا تبلیغات بازرگانی را ارتباط و معرفی غیر شخصی محصول یا خدمات از طریق حامل های مختلف در مقابل دریافت وجه برای موسسات انتفاعی وغیر انتفاعی یا افرادی که به خوبی در پیام مشخص شده اند می داند.(روستا و همکاران، 1378، 329)
در تعریفی دیگر تبلیغات فن اثرگذاری بر عمل انسانی از راه دستکاری نمود گارها است که ممکن است شکل گفتاری، نوشتاری، تصویری یا موسیقیایی بگیرد.
اما در یک مفهوم کلی تبلیغات، رساندن پیام به دیگران از طریق برقراری ارتباط به منظور ایجاد تغییر و دگرگونی در دانش، نگرش و رفتار مخاطبان دانست.(سورین و تانکارد،148،1385)
تبلیغات امروزه در دو زمینه استفاده می‌شود:
الف) تبلیغات بر سر محصول تولید شده یا خدمات ارائه شده (مانند شرکت‌های تولید کننده‌ی مواد غذایی)
ب) تبلیغات برای افراد (مانند تبلیغات برای انتخابات ریاست جمهوری یک کشور)
تأثیرات تبلیغات را می‌توان براساس بازخورد (فیدبک) یافت و ارزیابی کرد که آیا تبلیغات مؤثر بوده است یا نه.( سایت www.mofty.blogfa.com)

2-1-2 سابقه‌ی تبلیغات تجاری در جهان
تبلیغ با شکل‌گیری زندگی جمعی آغاز شده در کلیه‌ی ادوار و در تمامی جوامع از آن بهره‌برداری شده است. با اینکه شیوه‌ی تبلیغات و متن آگهی‌های قرون گذشته با تبلیغات نوین امروزی تفاوت عمده دارد لیکن فعالیت‌های تبلیغی از دیرباز هدف مشترکی را دنبال می‌کرده و آن شناسایی کالاها یا خدمات به مردم بوده است.
سابقه‌ی تبلیغات به زمان‌های گذشته برمی‌گردد. تصاویری که بر روی دیواره‌ی غارهای اولیه نقش بسته است مربوط به سازندگان اشیای ابتدایی می‌باشد که آن‌ها را به دیگران معرفی می‌کرده‌اند پس تبلیغ ریشه در زندگی اجتماعی انسان‌ها دارد.
باستان شناسان، از میان ویرانه‌های بابل لوحه‌هایی یافته‌اند که از تبلیغات حکایت می‌کند. این لوحه‌ها که متعلق به سه هزار سال پیش از میلاد است تبلیغی در مورد نوعی پماد روغنی و همچنین تعریف از کسی است که در دوختن کفش مهارت داشته است و یا در سرزمین‌های اطراف مدیترانه آثاری یافته‌اند که مؤید تبلیغات برای تماشای جنگ گلادیاتورها و تبلیغ در مورد ابزار برای فنیقی‌ها و یا حتی تشویق مردم برای رأی دادن به یک سیاستمدار بوده است.(اربابی،59،1350)
قبل از ایجاد صنعت چاپ که آغاز دوره‌ی جدیدی برای برقراری ارتباطات جمعی و شروع دوره‌ی تازه‌ای از تبلیغات بوده تبلیغات به سه صورت وجود داشت:
1) علائم تجاری
افتخار و غروری که استادکاران زمان‌های قدیم داشتند آن‌ها را تشویق می‌کرد که علامت مشخصی از خودشان روی مصنوعاتشان مانند کاسه و کوزه‌های سفالی و غیره می‌گذاشتند. همین که کار یکی از استادکاران مورد توجه مردم قرار می‌گرفت همیشه به علامت اختصاصی او در موقع خرید توجه می‌کردند و این شهرت زبان به زبان می‌گشت دقیقاً مانند علایم تجاری که امروزه خریداران را راهنمایی می‌نماید که جنس مورد علاقه‌ی خود را انتخاب و خریداری کنند.
2) جارچیان
در دوران کهن، جارچیان در کوی و برزن به راه می‌افتادند و با صدای بلند راجع به موضوعات مختلف تبلیغ می‌کردند. آنان معمولاً هنگام عبور از گذرگاه‌ها و برای جلب توجه مردم ابتدا شیپور و یا طبلی را به صدا درمی‌آوردند و پس از اعلام آخرین اخبار پیام خاصی را به اطلاع مردم می‌رساندند.
در آغاز قرن 12 میلادی "جارچیان" در بعضی از شهرهای اروپا به بازار این صنعت رونق بخشیدند. این جارچیان در کوچه و خیابان شهرها به راه می‌افتادند و برای کالاهای تولیدکنندگان تبلیغ می‌کردند و اخبار مهم و وقایع مورد علاقه‌ی مردم را نیز انتشار می‌دادند. آنان با تشکیل صنف و با اخذ مجوز از دربار به صورت رسانه‌ای متحرک در نقاط مختلف یک قلمرو، پیام‌های تبلیغاتی را به گوش مردم می‌رساندند. نمونه‌ی مشابه این جارچیان در ایران قدیم، همان گزمه‌های دولتی بودند که با زدن سوت و یا اعلام آرام بودن شهر با صدای بلند به مردم اطمینان خاطر و تسلّی می‌دادند. (همان منبع، 61-59)
3) نشان‌ها و تبلیغ روی دیوارها
نشان ‌ها و تبلیغ روی دیوارها وسیله‌ی دیگر تبلیغاتی به شمار می‌آمد که در این روش جملاتی بر روی سنگ‌ها و دیوارهای جنب محلی که اجناس به فروش می‌رسید نوشته می‌شد و از جنس مورد نظر تمجید و تحسین می‌نمود و تقریباً مانند تبلیغات روی دیوارها و تابلوهای بالای مغازه‌های امروزی بود. (محمدیان، 1385، 31)
با پیدایش صنعت چاپ در قرن پانزدهم میلادی، وسائلی که از آن‌ها به عنوان رسانه‌های همگانی یاد می‌شود شرایط بهتری را برای تبادل افکار و عقاید و ایجاد هماهنگی بین آن‌ها بوجود آورد. همزمان با این تحول شگفت‌انگیز نخستین آگهی بازرگانی اعلامیه‌ای به زبان انگلیسی و به صورت یک پوستر در سال 1478 چاپ و منتشر شد. این پوستر در رابطه با فروش تعدادی کتاب انجیل بود.
در اواسط قرن هفدهم روزنامه بوجود آمد. با به وجود آمدن مطبوعات، تبلیغات به صورت جدیدی برای اطلاع افراد باسواد رشد کرد و کم‌کم شروع به پیشرفت نمود. نخستین آگهی مطبوعاتی در سال 1710 میلادی در روزنامه‌ی "تاتلر" چاپ و منتشر شد. این آگهی در مورد یک دارو بود و نه تنها خریداران را آگاه می‌نمود که موضوع جنس آگهی چیست و کجا فروخته می‌شود بلکه کوشش می‌نمود که خوانندگان را متقاعد سازد که جنس او بر اجناس دیگران مزیت دارد.
از این زمان تبلیغات از طریق آگهی از انگلستان وارد آمریکا شد همان طوری که بسیاری از آداب و رسوم از انگلستان وارد آمریکا می شد.(کیا،1349، 35-34)
با توسعه‌ی صنعت چاپ روزبه‌روز بر تعداد روزنامه‌ها، نشریات و کتاب‌ها افزوده شد و بدین ترتیب مهم‌ترین رسانه‌های تاریخی به صورت گسترده و انبوه باعث متحول شدن صنعت تبلیغات شدند. اولین نمونه‌ی پیام‌های تبلیغاتی در روزنامه‌ها مربوط به استخدام خدمتکار، فروش و خرید برده، نویسندگی برای اعلانات و تنظیم قباله و اسناد و املاک، فروش لوازم آرایشی، دارو و... بودند.
با راه‌اندازی خطوط کشتیرانی و راه‌آهن در قرن 19، صنعت تبلیغات نیز به دوره‌ی رشد خود رسید. بازار شهرها بر روی تجار ملل مختلف باز شد و شیوه‌های پیام‌رسانی ابعاد جدیدی به خود گرفت. برای ارتباطات بیشتر مجلات و کتاب‌ها نسبت به روزنامه‌ها و پوسترها اهمیت بیشتری پیدا کردند در نتیجه تبلیغات نیز جای خود را در این رسانه‌ها باز کرد.(همان منبع،35)
توسعه‌ی آژانس‌های تبلیغاتی
آژانس‌های تبلیغاتی از جمله نیروهایی بودند که در راه تکمیل و پیشرفت تبلیغات کمک مؤثری داشتند و آغاز توسعه‌ی آن‌ها در آخر نیمه‌ی قرن نوزدهم بود.
در سال 1980 به تدریج تبلیغات وسیله‌ی مؤثری برای بازاریابی شد . بازار تولیدات وسیع پراکنده شد و بودجه‌ی تبلیغاتی شرکت‌ها و کارخانه‌ها افزایش یافت در نتیجه آژانس‌های تبلیغاتی به وجود آمدند که وظیفه‌ی آن‌ها ایجاد و طرح علائم تجاری، نوشتن متن آگهی‌ها، ترسیم عکس‌ها و نقش‌های تبلیغاتی بود. حتی در اوایل قرن بیستم بنگاه‌های تبلیغاتی وظایفی چون طرح‌ریزی، ایجاد و اجرای کامل مبارزات رقابتی پیدا نمودند که در مقابل کاری که انجام می‌دادند کارمزد خود را از آگهی دهنده یا آگهی گیرنده یا هر دو دریافت می‌داشتند. (همان منبع، 36-35)

پیدایش رادیو و تلویزیون
ظهور رادیو و تلویزیون باعث شد افراد بی‌سواد که قدرت خواندن نداشتند نیز از تبلیغات مطلع شوند. بدین ترتیب اولین پیام رادیویی به وسیله‌ی مارکنی در سال 1895 فرستاده شد. "کاکا" اولین ایستگاه رادیویی بود که برای استفاده‌ی تجارتی به وجود آمد و بعدها در گوشه و کنار آمریکا و اروپا ایستگاه‌های رادیویی گسترش یافت در نتیجه استفاده‌ی تبلیغاتی از این وسیله به سرعت جای خود را در میان دیگر رسانه‌ها باز نمود و سهم بسیاری را به خود اختصاص داد. چرا که بسیاری از آگهی‌ها از طریق رادیو بسیار آسان تر و سریع‌تر از راه گوش دریافت می‌شد تا از راه خواندن.
در اواسط قرن بیستم بعد از جنگ جهانی دوم اختراع تلویزیون تجربه‌ی دیداری و شنیداری را برای صنعت تبلیغات به ارمغان آورد و در نتیجه با ظهور آن از اهمیت تبلیغات در رادیو و به نسبت بیشتری در روزنامه‌ها و مجله‌ها کاسته شد. حال با وجود تلویزیون نه تنها شخص توانست شرح وقایع را بشنود بلکه در عین حال آن ها را می دید.
کارخانه‌های تلویزیون سازی شروع به تولید انبوه نمودند. بسیاری از آگهی دهندگان و صاحبان کارخانه‌ها و شرکت‌های تجاری، آگهی‌های خود را به جای رادیو به تلویزیون دادند.
با اینکه تبلیغات از زمان‌های قدیم وجود داشته ولی به طور خلاصه دو واقعه‌ی مهم باعث ایجاد تحول و انقلاب عظیمی در این امر شده است:
اولی: اختراع صنعت چاپ در سال 1450 که باعث شد پیام‌ها به تعداد زیاد منتشر شود.
دوم: به وجود آمدن دستگاه‌های پخش صدا در قرن بیستم که توانست پیام و گفتار را به دورترین نقاطی که مطبوعات دردسترس نبود و به گوش افرادی که سواد نداشتند برساند. ( همان منبع،38-36 )

2-1-3 تاریخچه‌ی تبلیغات در ایران
«پیشینه‌ی تبلیغات در ایران به دوره‌ی باستان باز می‌گردد. در آن زمان تبلیغات به صورت ارتباطات شفاهی رواج داشت و مانند دیگر کشورها دیوار نوشته‌ها، جارچی‌ها و نصب تابلو مهم‌ترین شیوه‌های پیام‌رسانی و آگهی به شمار می‌رفتند.
با ورود دستگاه چاپ به ایران و انتشار اولین روزنامه (کاغذ اخبار) در عصر قاجار اندک اندک آگهی‌های تجاری به نشریات راه یافتند. بدین ترتیب آگهی در رسانه‌های جمعی ایران از دیوار کوب‌ها شروع و به نشریه‌های ادواری، کتاب، سینما، رادیو و سرانجام به تلویزیون و امروزه اینترنت راه یافت. همچنین اشکال مختلف دیگر از جمله انتشار کتابچه یا بروشور و کاتولوگ در کشور ما مرسوم بوده است.
در عهد قاجار آگهی را ابتدا"اعلامنامه"و"اشتهار نامه" و سپس اعلان می نامیدند تا اینکه بعدها واژه آگهی جایگزین این واژگان شد.» (قاسمی،102،1377)
پیشینه‌ی آگهی در مطبوعات ایران به عهد ناصرالدین شاه قاجار برمی‌گردد و تبلیغات تجاری اولین بار در ایران توسط روزنامه‌ی اطلاعات در دهه‌ی 1300 هجری شمسی منتشر شد.
در این موقع هنوز تبلیغات بازرگانی در ایران شناخته نشده بود و صاحبان فروشگاه‌ها و کالاها در تنها وسیله تبلیغاتی آن زمان یعنی روزنامه اطلاعات، آگهی‌های ساده‌ی خود را چاپ می‌کردند. در آن موقع آگهی دهنده‌ها برای تبلیغ کالای خود نه خط مشی تبلیغاتی از پیش تعیین شده، نه بودجه تبلیغاتی تنظیم شده و نه اندیشه تبلیغاتی روشنی داشتند. در این دوره مؤسسات تبلیغاتی نیز وجود نداشتند و وسائل پخش آگهی محدود به روزنامه اطلاعات و یکی دو روزنامه کم اهمیت ‌تر می‌شد.
شروع واقعی تبلیغات بازرگانی در ایران را می‌توان سال 1325 به حساب آورد و این تاریخ را باید تاریخ شروع به کار مؤسسات تبلیغاتی در ایران دانست که بسیار دیرتر از همکاران خود در غرب پا به عرصه گذاردند.(فروزفر،1386،35)
ازسال 1335 کشور، یک دوره رونق تولید داخلی را آغاز کرد و به دنبال آن وسائل و روش‌های جدید تبلیغات و میزان فعالیت‌های آن افزایش یافت. در عین حال تعداد زیادی از مؤسسات تبلیغاتی با سابقه‌ی کم که قدرت مالی و علمی کافی در شرایط جدید را نداشتند هم یکی پس از دیگری تعطیل شدند.
در دورانی که هر روز حداقل یک واحد تولیدی فعالیت خود را شروع می‌کرد کمبود دانش تبلیغات در همه جا محسوس بود. تبلیغات آن زمان ایران‌ (قبل از انقلاب) متکی به مقداری تجربه و مقداری ذوق و ابتکاربود و زمینه‌های علمی در کار تبلیغ به ندرت مشاهده می‌شد. تبلیغات محلی معمولاً در روزنامه‌های شهرستان‌ها درج می‌شد و اغلب آگهی‌های آن‌ها را آگهی‌های دولتی تشکیل می‌داد. تبلیغات ملی (در سطح مملکتی) بیشتر در نشریات اصلی و پر تیراژ پایتخت درج می‌گردید. بزرگترین آگهی دهندگان در مطبوعات ایران سازمان‌های مختلف دولتی بودند که آگهی‌های خود را از طریق وزارت اطلاعات و جهانگردی در مطبوعات مختلف درج می‌کردند همچنین سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران تنها سازمان تولید و پخش کننده برنامه‌ها بود و از لحاظ تولید و پخش تبلیغات بازرگانی نیز جایگاه ویژه‌ای داشت. (همان منبع،36)
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، به علت شرایطی که بر اقتصاد کشور حاکم بود از جمله تحریم‌ها و همچنین جنگ تحمیلی که شرایط اقتصادی کشور را تحت الشعاع خود قرار داده بود، تبلیغات بازرگانی چندان مورد توجه واقع نشد و در حال رکود قرار گرفت.
پس از پایان جنگ تحمیلی و با ورود به مقطع جدید از تاریخ کشورمان، نیاز به تولید بیشتر، فعال‌تر کردن کارخانه‌ها، دادستد با دنیای خارج و سرعت بخشیدن به فعالیت‌های آبادانی کشور، ضرورتی جدی یافت و یکی از سیاست‌هایی که می‌توانست در این زمینه مثمر ثمر واقع شود تبلیغات بازرگانی بود. در واقع لازم بود فعالیت‌های اقتصادی که در جامعه انجام می‌گیرد به مردم شناسانده شود و نشان داده شود که کشور در حال تلاش و سازندگی است. در چنین شرایطی، زمینه‌های لازم برای رشد و گسترش تبلیغات بازرگانی در رسانه‌های مختلف اعم از رادیو تلویزیون، مطبوعات، تابلوهای شهری، وسائ

دانلود مقاله خاویار

اختصاصی از فی موو دانلود مقاله خاویار دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

ماهیان خاویاری که به علت تولید خاویار لذیذ و گرانبها، گروهی از مهمترین ماهیان تجارتی جهان محسوب می شوند جزء نخستین مهره دارانی هستند که سرسلسلگان آنها در دوران اول زمین شناسی از آغاز دورة کربنیفر در سطح وسیعی از آبهای روز زمین وجود داشته اند. نتایج حاصل از بررسیهای انجام شده، گونه های موجود را به اجداد قدیمی آنها که 110 تا 125 میلیون سال پیش در دورة کرتاسه زندگی می کردند منسوب می نمایند و این ادامة حیات آنها از زمانهای بس قدیم تا امروز توجه بعضی از متخصصین دیرین شناسی را به خود جلب نموده است.
بر اساس آمار سازمان خواروبار جهانی در سال 1981 از مقدار بیش از 29 هزار تن صید جهانی ماهیان خاویاری در حدود 28 هزار تن فقط محصول دریای خزر بوده که از این مقدار چیزی در حدود 1500 تن سهم ایران در جنوب دریای خزر و 26500 سهم شوروی سابق از این دریا بوده است. از این تاریخ به بعد روند تنزل صید این ماهیان در اثر بی توجهی به آلودگی آب رودخانه ها به ویژه در ولگا و همچنین فروپاشی نظام شوروی در جمهوریهای اطراف دریای خزر آغاز گردید به طوری که مقدار صید شوروی در آخر این دهه در سال 1990 به مقداری در حدود 16 هزار تن تنزل یافت ولی در سواحل این در جنوب دریای خزر به علت اجرای طبیعی مقررات نظارت بر صید، مقدار صید نسبت به آغاز این دهه چیزی بیشتر از 500 تن فزونی داشته است که البته این موضوع از نظر وجود جمعیتهای منطقه ای در جنوب این دریا قابل بررسی می باشد. ادامة روند صید نامعقول به ویژه بعد از فروپاشی کامل نظام شوروی سابق چنان ضربه ای به ذخایر ماهیان خاویاری دریای خزر وارد آورد که طبق آمار فائو در سال 1993 مقدار صید روسیه از این ماهیان در دریای خزر به چیزی کمتر از 8 هزار تن و برای ایران نیز در این سال نسبت به 1990 از 2020 تن به 1500 تن کاهش پذیرفت.
به موازات این فاجعه در کشورهای اروپایی تولید ماهیهای خاویاری به صورت پرورشی در حال افزایش بوده است. برای مثال در سال 92-1991 مقدار 100 تا 200 تن از انواع ماهیهای خاویاری در آلمان پرورش یافته و تولید فرانسه نیز تقریباً همین مقدار بوده است. تولید ایتالیا در سال 1992 برابر 400 تن و در لهستان، مجارستان، بلژیک، دانمارک، اتریش و اسپانیا مجموعاً بالغ بر یک هزار تن بوده است. پرورش ماهیان خاویاری در کشورهایی نظیر چین، ژاپن و کشورهای آمریکای شمالی نیز رو به توسعه می باشد و در نروژ و یونان هم توجه خاصی به این شیوه معطوف داشته اند. از این همه اقدامات شاید بتوان این طور نتیجه گرفت که بهره برداری از حاصل تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری به تدریج می رود تا جایگزین صید آنها در طبیعت شود، درنتیجه ایران و روسیه در بازارهای جهانی با رقبایی روبرو خواهند شد که به سرعت در حال توسعه صنعت پرورش این ماهیان هستند.
به علاوه در سالهای اخیر صید ماهیان خاویاری در روسیه هر سال بین یک تا دو هزار تن در حال کاهش بوده است و در سال 1994 مقدار کل صید این ماهیان در دریای خزر به 5700 تن و در سال 1995 به 2900 تن تنزل یافته است که اگر وضعیت به همین ترتیب پیش برود بعید نیست که تا اواسط دهة اول قرن بیست و یکم در اثر کم شدن ذخایر و محدود شدن آن، مقدار صید این ماهیان ارزش تجاری خود را کاملاً از دست بدهد (Ivanov et al. ,1999). نتیجة تجزیه و تحلیل ترکیب صید سالهای اخیر در دریای خزر نه تنها حاکی از کاهش کل ذخایر است بلکه از خطر انقراض گونه هایی از این ماهیان نیز خبر می دهند. ماهی شیپ که می تواند با ماهی دراکول دورگه های پرورشی با وزن بالایی ایجاد نماید رو به کاستی شدید نهاده است. نسل فیل ماهی که در حال حاضر محل زاد و ولد اصلی آن شط ولگا در شمال و تا حدودی رود کورا در بخش جنوب غربی دریای خزر می باشد، در اثر آلودگی صنعتی و محدود شدن روز افزون سطح مناطق تخمریزی در این دو رودخانه هر روز با خطر بیشتری روبرو می باشد و طوری که هر دو گونة بالا را به ویژه در سواحل ایران در جنوب دریای خزر باید جزء ماهیهای به شمار آورد. چه راه حلی برای رهایی از این خطرات در حوزه دریای خزر وجود دارد؟ در اینجا بدواً بحث رژیم حقوقی این دریا پیش می آید ولی از دیدگاه حفظ نسل و توسعه پایدار منابع زندة آن پاسخ عبارت است از؛ مقابله و مبارزه با:
-آلودگیهای صنعتی و زراعی.
-سد معبر پل ها و سدهای احداثی برروی رودخانه های ویژة زاد و ولد این ماهیها.
-صید قاچاق و غیرقانونی.
-صیدهای بی رویه و خارج از فصل.
چگونه می توان به این اهداف دست یافت؟
با همکاری مشترک چند جانبه کشورهای بزرگ و کوچک اطراف این دریا از طریق انعقاد و اجرای قراردادی تحت عنوان:
«عهدنامه منطقه ای حفاظت از منابع زنده ماهیان خاویاری دریای خزر» متشکل از کمیته های زیر:
-کمیته تهیه و تدوین آئین نامه و مقررات صید و نظارت بر آن.
-کمیته بهره برداری با هدف ایجاد بهبود در روشهای صید و تکنولوژی تهیه خاویار و سایر محصولات ماهیان خاویاری
-کمیته تخصصی غذای ماهیان خاویاری پرورشی با هدف پیدا کردن بهترین فرمول غذایی برای هر گونة مورد پرورش.
-کمیته تحقیقات بیولوژیک و بیوتکنیک تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری دریای خزر.
-کمیته تهیه و تدوین آئین نامه و مقررات مبارزه با آلودگیهای صنعتی و زراعی و نظارت بر آن.
-کنسرسیوم تعیین و تقویت و تجدید نظرهای سالیانة قیمت جهانی خاویار محصول دریای خزر.

رده بندی ماهیان خاویاری
خانوادة ماهیان خاویاری یا تاس ماهیان (Acipenseridae) همراه با یک خانوادة دیگر به نام کفچه ماهیان (Poluodontidae) و یک خانوادة سنگواره ای از بین رفته (Chondrosteidae) متعلق به راستة تاس ماهی سانان (Acipenseriformes) می باشند. این راسته به علاوة تعداد زیادی راسته های فسیلی در فوق راستة ماهیان غضروفی – استخوانی (Chondrostei) قرار دارند که دارای اسکلتی غضروفی – استخوانی و بالة دمی شکافدارند که بخش بالایی این باله کشیده تر می باشد. این فوق راسته متعلق به زیر ردة شعاعی باله ها (Actinopterygii) است که از باله دهای با اشعه ریز و درست برخوردارند. بالاخره زیر ردة مزبور در ردة ماهیهای اسکلتی استخوانی می باشند.
دریای خزر زیستگاه مطلوب ماهیان خاویاری
بر اساس بررسیهای صاحبنظران بزرگ علم اکولوژی دریا و آبهای شیرین، بین اماکن زندگی ماهیهای خاویاری در نیمکره شمالی، دریای خزر که بزرگترین دریاچة بستة جهان است با حوزة خود مناسبترین زیستگاه این ماهیان در روی زمین به شمار می آید.

وضع جغرافیایی، اقلیمی و منابع زیستی دریای خزر
این دریا در میان آسیای باختری و اروپای شرقی از 46 درجه و 38 دقیقه تا 54 درجه و 34 دقیقه طول شرقی، و 36 درجه و 34 دقیقه تا 47 درجه عرض شمالی گسترده می باشد و عملاً آبراهه ای است که دو قاره آسیا و اروپا را به هم مرتبط می سازد.
طول دریای خزر در حال حاضر 1205 کیلومتر، پهنای متوسط آن 437 کیلومتر می باشد. پهن ترین قسمت دریا در شمال 554 کیلومتر و باریکترین قسمت آن بین شبه جزیره آبشوران و دماغة کواکی 202 کیلومتر است. محیط دربرگیرندة سواحل کلیه کشورهای اطراف این دریا تقریباً 7000 کیلومتر می‌باشد که 900 کیلومتر آن در سرحد جنوبی، سواحل شمالی ایران را تشکیل می دهد. با توجه به ابعاد مذکور، مساحت دریای خزر تقریباً 438 هزار کیلومتر مربع است که با درنظر گرفتن اعماق مختلف آن حجم آب این دریا بالغ بر 79320 کیلومتر مکعب می گردد. وسعت حوزة آبریز دریا در حال حاضر در حدود 733/3 میلیون کیلومتر مربع است که از این سطح حوزة آبریز ایران برابر 256 هزار کیلومتر مربع می باشد.
تا دو دهه پیش سطح دریای خزر در حدود 28 متر پایین تر از سطح اقیانوسهای جهان بوده است. از سال 1357 هـ . ش (1978 میلادی) افزایش آب این دریا مجدداً شروع شده به طوری که در سال 1368 هـ . ش (1990 میلادی) به 35/27 متر و در سال 1371 هـ . ش (1993 میلادی) به 37/26 متر رسیده است.
این دریا از نظر جغرافیایی به سه بخش شمالی، میانی و جنوبی تقسیم می‌شود. مساحت بخش شمالی که کم عمق ترین بخش این دریا به شمار می رود 80 هزار کیلومتر مربع است که عمق آن حداقل 2 متر و حداکثر 5 متر می باشد (این عمق فقط در مجاورت بخش میانی حداکثر به 25 متر می رسد). حجم مقدار آب این ناحیه با دارا بودن بیش از سطح دریا از یک درصد کل حجم آن تجاوز نمی کند.
ناحیه میانی دریا از شمال به خلیج مانگشلاق و در جنوب به شبه جزیرة آبشوران محدود می باشد. مساحت آن حدود 138 هزار کیلومتر مربع و عمق متوسط آن حدود 170 متر است. حداکثر عمق دریا در این بخش تقریباً 700 متر می باشد. حجم آب آن در حدود 25 هزار کیلومتر مکعب یعنی تقریباً چیزی نزدیک به حجم کل آب دریا می باشد.
بخش جنوبی که در حدود مساحت کل دریا را دربر می گیرد در حدود حجم آب آن را به خود اختصاص می دهد. عمق متوسط آن تقریباً 324 متر است. عمیق ترین نقطه دریا نیز در این بخش واقع شده که در حدود 100 متر می باشد.
از نظر آب و هوا، ناحیة شمالی در زمستان سرد و یخبندان (گاهی تا زیر صفر درجه سانتیگراد) و در تابستان از هوای معتدل در حدود 22 درجه سانتیگراد برخوردار می باشد. آب و هوای بخش جنوبی در زمستان معتدل و در تابستان تا حدی گرم است دمای هوای آن به طور متوسط به 27 درجه سانتیگراد می رسد ولی به علت عمیق بودن دریا در این بخش از شدن گرما در اعماق پایین کاسته می شود.
شوری دریای خزر در مقایسه با آب اقیانوسها کم بوده و از نظر ترکیبات دارای سولفات و کربنات کلسیم و منیزیم فراوان است که از این لحاظ نزدیک به وضعیت آبهای شیرین می باشد. ولی از نظر کلراید مشخصات آب آن شبیه مشخصات آبهای اقیانوسی است. غلظت املاح محلول در آب 13 تا 15 در هزار و شوری متوسط آن حدود 13 گرم در لیتر است. مقدار شوری در مناطق مختلف دریا نیز متفاوت است، مثلاً در حوالی مصب رودخانه ولگا شوری آب حدود 3 در هزار و در قسمتهای جنوبی و شرقی حدود 13 در هزار می باشد.
جریانهای دریای خزر تاکنون به طور دقیق مورد بررسی قرار نگرفته اند. جریانهای مؤثر آن به شکل یک سیکلون می باشد که سراسر حوزة پر آب دریا را تحت سیطرة خود داشته و در بخش میانی و جنوبی وضع گردابهای دایره ای شکل به خود می گیرد. بررسیهایی که در عمق کمتر از 50 الی 100 متری انجام شده نشان می دهد که سرعت جریان 30 تا 40 سانتی متر در ثانیه می باشد و حداکثر سرعت آن می تواند به 80 الی 100 سانتیمتر در ثانیه هم برسد. در مناطق ساحلی، بین جریان اصلی و ساحلی جریانهای ضعیفی با سرعت 10 الی 15 سانتیمتر در ثانیه وجود دارد.
در دریای خزر 21 خانواده و 64 جنس ماهی وجود دارد. از این جنسها تا کنون 15 گونه، 62 زیرگونه و 13 نژاد شناسایی شده اند که در بین آنها ماهیان خاویاری از ممتازترین ماهیها محسوب می شوند .

از نظر نگارنده، استقرار جغرافیایی دریای خزر بین آب و هوای سرد و یخبندان روسیه و کوههای قفقاز در شمال و شمال غربی، سرد و نیمه معتدل جمهوریهای داغستان و آذربایجان در غرب و جنوب غربی، معتدل و نیمه معتدل ایران در جنوب و اقلیم گرم و سوزان ترکمنستان در جنوب شرقی و بخش وسیعی از سواحل قزاقستان در بخش شرقی آن ئ همچنین وجود رودخانه بزرگ اورال، شط عظیم ولگا، رودخانه های کم و بیش بزرگ ترک، سولاک، کورا، ارس و سفیدرود به ترتیب در شمال، غرب، جنوب غربی و جنوب این دریا همراه با بسیاری از رودخانه های کوچک و بزرگ اطراف آن که سالیانه با ریختن مقادیر زیادی مواد بیوژن به نقاط ساحلی و نقاط کم و بیش دوردست دریا موجبات غنای غذایی مصب ها، مناطق ساحلی و مناطق نه چندان عمیق دوردست آن را از وجود بی مهرگان (سخت پوستان، صدفها، کرمهای پرتار ) و ماهیهای ریز و درشت کفزی فراهم می سازند، رویهمرفته موقعیت ویژه ای برای این دریا فراهم نموده اند که آن را به یگانه منطقة مساعد زندگی ماهیهای خاویاری در جهان مبدل ساخته اند.

گونه های ماهیان خاویاری دریای خزر
از مجموع 25 گونه ماهیهای خاویاری موجود در آبهای نیمکرة شمالی فقط شش گونة مهم در حوزه دریای خزر زندگی می کنند که یک گونه از آنها به نام استرلیاد ویژه آبهای شیرین شمالی این دریا به ویژه سط ولگاست که بندرت در رودخانه اورال و رودخانه های شمال غربی یعنی ترک و سولاک هم یافت می شوند و پنج گونة دیگر یعنی تاس ماهی روسی، تاس ماهی ایرانی، دراکول، شیپ و فیل ماهی رود کوچ هستند که زندگی تغذیه ای خود را در دریا طی می کنند ولی برای نخمریزی و زاد و ولد به مقدار زیاد وارد رودخانه های بزرگ شمالی و تا حدی هم وارد رودخانه های مساعد غربی و جنوبی این دریا می شوند. باید دانست که گونه های ماهیهای خاویاری موجود در دریای خزر به علت تکثیر و فراوانی چشمگیر خود در این دریا بین سایر گونه های مختلف ماهیان خاویاری جهان دارای جایگاه ویژه ای هستند.
وضع اکولوژیک، حضور گونه های رود کوچ و تفاوتهای بیولوژیکی انواع ماهیان خاویاری در این دریا با تنها گونة آب شیرین آن (استریاد) که زیستگاه اصلی آن رود ولگاست، گویای موقعیت استثنایی و ممتاز این دریا در این بخش از جهان می باشد. گستردگی مناطق تخمریزی در رودخانه های منتهی به دریای خزر و فراوانی غذا در آن موجب شده است تا این دریا به همین سبب به بزرگترین مرکز ذخایر ماهاین خاویاری در جهان مبدل گردد و بالاخره مجموع این خصوصیات سبب گردیده اند تا بتوان بهره گیری اقتصادی بهتری از این ماهیان در زیستگاههای ویژة تغذیه و همچنین در اماکن زاد و ولد آنها به عمل آورد.
طبق مدارک موجود تا پنج دهه پیش، مقدار خاویاری که از ماهیهای خاویاری این دریا حاصل می گردید چیزی در حدود تولید جهانی این محصول بوده است (Berg, 1948)، ولی در دهه های اخیر با پیشرفت بیوتکنولوژی تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری در حوزة دریای خزر ذخایر آن به نحو مطلوبی بازسازی گردید، به طوری که در سالهای 1981 و 1982 صید این ماهیها به اوج شکوفایی خود رسید. بر اساس آمار سازمان خواروبار جهانی از مقدار بیش از 29 هزار تن صید جهانی ماهیهای خاویاری در سال 1981 در حدود 28 هزار تن از آن محصول دریای خزر بوده است. از این تاریخ به بعد ذخایر این ماهیان در اثر بی توجهی به آلودگی آب رودخانه ها به ویژه رود ولگل و همچنین صید بی رویه رو به کاهش نهاد. بر اساس گزارشهای موجود، از سال 1959 تا 1983 فقط در حوزة شط ولگا خسارت وارده به ذخایر ریز و درشت ماهیان خاویاری بیشتر از 100 هزار تن بوده است (Vlasenko, 1994). ادامة روند نامعقول صید به ویژه بعد از فروپاشی کامل نظام وروی سابق چنان ضربه ای به ذخایر ماهیهای خاویاری حوزة دریای خزر وارد آورد که طبق آمار فائو در سال 1993 مقدار صید ماهیهای خاویاری روسیه در دریای خزر به چیزی کمتر از 8 هزار تن و در ایران نیز به 1500 تن تنزل یافت. و بالاخره بر اساس مقاله ارائه شده در سومین سمپوزیوم بین المللی ماهیان خاویاری در رم مقدار کل صید ماهیان خاویاری در دریای خزر در سال 1995 با کاهش شدید به 2900 تن رسیده است .

فیل ماهی
Huso huso Linne
نام روسی این ماهی بلوگاست ولی به علت داشتن جثه بزرگ و چشمهیا ریز و شباهت نسبی به فیل، در ایران به نام فیل ماهی شهرت دارد.

ریخت شناسی:
دهان بزرگ و هلالی شکل است ولی شکاف آن به دو پهلوی پوزه تجاوز نمی نماید. سبیلکها از دو پهلو فشرده و دارای زواید منشعب از خود یم باشند. نخستین پلاک پشتی آن از بقیه پلاکهای این ردیف ریزتر است. پوزه در این جنس کوتاه است و با مسن شدن ماهی کوتاهتر و تیزتر می گردد. سایر مشخصات افتراقی این ماهی بر حسب بررسیهای Berg (1948) به شرح زیر است:
- شعاع باله پشتی 62 تا 73 عدد.
- شعاع های باله مخرجی 28 تا 41 عدد.
- پلاکهای استخوانی پشتی 11 تا 14 عدد.
- -پلاکهای استخوانی پهلویی 41 تا 52 عدد.
- پلاکهای شکمی 9 تا 11 عدد.
- خارهای داخل اولین کمان آبششی 24 عدد.
بر اساس همین منبع بر حسب بررسی های بابدچکین روی شاخصهای مشابه 468 قطعه فیل ماهی از آستارا تا جزیره اوگورچینسکی و جزیره پشنی واقع در بخش شمالی دریای خزر نتیجه به شرح زیر می باشد:
- شعاع‌های باله پشتی 48 تا 81 عدد (میانگین 4/62 عدد).
- -شعاع های باله مخرجی 23 تا 28 عدد 0میانگین 8/31 عدد).
- پلاکهای استخوانی پشتی 9 تا 17 عدد (میانگین 3/13 عدد).
- پلاکهای استخوانی پهلویی 37 تا 53 عدد (میانگین 8/44 عدد).
- پلاکهای استخوانی شکمی 7 تا 14 عدد (میانگین 2/10 عدد).
درازای پوزه در 150 قطعه نمونة بررسی شده (75 قطعه نر و 75 قطعه ماده) در منطقة آستارا به طور متوسط 156 میلی متر بوده که این رقم برابر 36 تا 37 درصد درازای کامل سر می باشد. در جنوب دریای خزر، در رود کورا بحث از وجود جمعیتی از فیل ماهی به نام Huso huso caspicus natio kurensis Babuchkin که در این رودخانه تخمریزی می کند و از فیل ماهی ولگا فقط از لحاظ رسیدگی جنسی دیرتر، رشد کندتر و باروری کمتری که دارد متمایز می گردد. نتایج حاصل از بررسیهای مرفولوژیک یکساله روی فیل ماهیهای صید شده در سواحل ایران نشان می دهد که مشخصات آنها با مشخصات جمعیتهای جنوبی اخیرالذکر بیشتر مطابقت دارد

زیست سنجی و ارزیابی توده زنده ماهی:
فیل ماهی بزرگترین ماهی دریای خزر است. در طول رود ولگا افراد ویژه ای از این ماهی به درازای 25/4 متر و به وزن بیش از 500 کیلوگرم نیز دیده می‌شوند. حداکثر سن این گونة ماهی در حال حاضر از 50 تا 55 سال تجاوز نمی کند و حال آنکه در گذشته ای نه چندان دور، سن افرای از این گونه به 100 تا 120 سال هم می رسید. معمولاً فیل ماهی مولد برای تکثیر از رودخانه های بزرگ اطراف دریای خزر مانند ولگا، اورال، کورا، ترک و سفیدرود بدست می‌آید.
قبل از شروع دهه 1950 محل تجمع 90 درصد جمعیتهای این ماهی به طور عمده رود ولگا بوده است. فیل ماهی خود را به بالاترین بخشهای ولگا رسانده و وارد شاخه های عمدة آن مانند «اورکا»، «شکسنا» و «کاما» می شد. در حال حاضر مسیر حرکت این ماهی تا سد و تأسیسات برق آبی واگا گراد محدود می شود و تنها تعداد ناچیزی از آن وارد مخزن آبی پشت این سد می شوند.
فیل ماهی در رودخانه ولگا در تمامی سال تخمریزی می کند. بزرگترین تخمریزی و تولید مثل این ماهی در بهار، در پایان مارس و آغاز آوریل، در دمای 4 تا 7 درجة سانتیگراد انجام می گیرد. ولی دومین مرحلة تخمریزی با شدت کمتر در دمای بیشتر یعنی 11 تا 17 درجه سانتیگراد بین ماهیهای آگوست – اکتبر به عنوان تخمریزی فصل پائیزی صورت می پذیرد. در این فصل، تخمریزی فیل ماهی به بالاترین حد خود یعنی به 60 تا 70 درصد می رسد. فیل ماهی در پایان مارس و آغاز آوریل وارد رودخانه اورال یم شود. تخمریزی بهارة آن در نیمة دوم ماه آوریل در دمای 6 تا 8 درجه سانتیگراد آب به اوم خود می رسد و در آخر ماه نیز پایان می یابد. در ماه ژوئن مولدینی که از تخمریزی فراغت یافته اند به دریا باز می گردند. در جولای مهاجرت آن به اورال شروع و در آخر ماه آگوست و آغاز سپتامبر به اوج خود می رسد. برخلاف رودخانه ولگا، تخمریزی در رودخانه اورال به طور عمده توسط قیل ماهیهای مهاجر بهاری صورت می گیرد (60 تا 80 درصد). به طور کلی حرکت فیل ماهیها در ولگا از آوریل تا نوامبر ادامه می یابد و در فصول بهار و تابستان تعداد آنها افزایش یافته و از اولئل پائیز رو به کاهش می گذارد. در این موقع فیل ماهیهای مولد در شاخه های شرقی دلتای ولگا تردد می کنند. بخشی از مولدها که تخمریزی نموده اند تقریباً یکسال در رود ولگا باقی می مانند. بر اساس بررسیهای انجام شده بین سالهای 1970 تا 1984 تعداد فیل ماهیهای مولد در محل تکثیر غیر ثابت و بین 3 تا 9 هزار قطعه در سال در نوسان بوده است.
سن فیل ماهیهای مهاجر به رود ولگا حداقل 11 و حداکثر 52 سال است ولفی سن بلوغ معمولاً در نرها بین 12 تا 22 سالکی و در ماده ها بین 18 تا 27 سالگی می باشد.
در میان تاس ماهیان خاویاری، فیل ماهی پر زاد و واد تر از سایر گونه های این خانواده است. هم آوری مطلق این ماهی از 150 هزار تا 550/2 میلیون تخم است. این تعداد بر اساس افزایش سن، طول و وزن ماهی زیاد می شود.
فیل ماهیهای بالغ در فصل زمستان و بهار برای تخمریزی به ولگا مهاجرت می کنند. نخمریزی آنها در دمای آب 6 تا 8 درجه سانتیگراد در پایان آوریل آغاز می شود. بیشترین تخمگذاری در دوره یا انجام میگیرد که دمای آب به 10 تا 12 درجه سانتیگراد برسد. براساس بررسیهایی که به عمل آمده است، تخمریزی فیل ماهی در اماکن صخره ای، سنگی، رسی و معمولاً در بسترهایی که به طور سنتی جایگاه تخمریزی این ماهی است تا عمق 40 متری صورت میگیرد. بعد از ایجاد سد واگاگراد، به طور کلی در جریانهای پائینی رودخانه، در پائین دست تنها یک درصد مساحت بستر برای تخمگذاری فیل ماهی باقی مانده است. به علاوه در نتیجة کاهش دمای آب که به خاطر تنظیم آب خروجی ولگا روی می دهد، زمان تخمگذاری آن با تأخیر و همزمان با تاس ماهیان انجام میگیرد که نهایتاً سبب ورود آسیب چشمگیر به تولید این ماهی می شود.
در حال حاضر با توجه به شرایط موجود، تولید مجدد طبیعی فیل ماهی در ولگا نه بر مبنای تعداد مولدها بلکه بر اساس شرایط تکثیر آنها در بخشهای پایین دست این رودخانه تعیین می گردد. تا قبل از احداث سد و تغییر جریان اب رود ولگا، بچه فیل ماهیها تا سه ماه در رودخانه می ماندند که در آخر این مدت به طور متوسط طول‌ آنها به 36 سانتیمتر و وزن آنها به 171 گرم می رسید و اما در شرایط کنونی که از مسافت مسیرهای مهاجرت این ماهی بشدت کاسته شده است طول بچه فیل ماهیهای تولید شده در فاصله زمانی که باید به دریا برسند به طور متوسط 9 سانتیمتر و وزن آنها از 2/4 گرم تجاوز نمی نمانید. این بچه ماهیها پس از خروج از رودخانه معمولاً به سوی مناطق کم آب دریا که رسشار از مواد غذایی است حرکت می نمایند. غذای اصلی بچه ماهیها در این مناطق گونه هایی از Mysidacea است. با رشد بیشتر فیل ماهیها از نقش نرمتنان به عنوان غذای آنها کاسته می شود و در سالهای بعد به تدریج ماهی جانشین این طعمه ها می گردد.
فیل ماهی در بین سایر تاس ماهیان خاویاری از نظر اکولوژی به مثابه یک ماهی استثنایی جایگاه ویژه ای دارد. در دریای خزر این ماهی در مقایسه با تاس ماهی و دراکول جهت رشد حود از منطقه های بسیار وسیعتر بهره مند می شود. بررسیهای معموله نشان داده است که در بهار سالهای 1976 تا 1978، فیل ماهی در طول میانی ساحل غربی و در تمامی نقاط آبهای خزر میانی، بدون تغییرات عمده دیده شده است.
در ترال کشی آزمایشی حداکثر صید این ماهی از سه قطعه در هر تور تجاوز نکرده است و. تنها در اعماق نزدیک جزیره کورا این تعداد به هشت قطعه رسیده است.
همچنین در مصب رود کورا و در بستر شرقی دریا نیز فیل ماهی مشاهده شده و یمزان صید آن چهار تا هفت قطعه در هر تور بوده است. در تابستان، منطقة رشد این ماهی عملاً بدون تغییر باقی می ماند و فیل ماهی به طور مساوی در مناطق مورد نظر برای تغذیه تمرکز می یابد که در این موقع صید آن از یک تا دو قطعه در هر تور تجاوز نکرده است .

در پائیز وسعت منطقة تغذیه و رشد فیل ماهی به شدت کم می شود و در بخش شمالی دریا فقط به ناحیة دماغه سویوتکینا محدود می گردد. در ساحل غربی خزر میانی، در فاصله بین دماغه کیلیلزینسکایا، نزدیک خاچ ماسا در هر ترال کشی تعداد آن چهار قطعه در هر تاور بوده است که این گونه صید را می توان تنها در امتداد ساحل جنوبی را کوشچنی و بحش انتهایی شمال آگوچینسکی مشاهده نمود. فیل ماهی در زمستان به طور قابل ملاحظه ای در بخش دریای ماخاچ قلعه و در امتداد ساحل غربی در بنت تا دماغه کیلیازینسکایا تجمع مکی نماید. این ناحیه از دریا محل اصلی زیست زمستانی فیل ماهی به شمار می رود زیرا میزان صید آن در یک ترال کشی آزمایشی برابر 28 تا 34 قطعه بوده است.
در پائیز وسعت منطقة تغذیه و رشد فیل ماهی به شدت کم می شود و در بخش شمالی دریا فقط به ناحیة دماغه سویوتکینا محدود می گردد. در ساحل غربی خزر میانی، در فاصله بین دماغه کیلیلزینسکایا، نزدیک خلچ ماسا در هر ترال کشی تعداد آن چهار قطعه در هر تور بوده است که این گونه صید را یم توان تنها در امتداد ساحل جنوبی راکوشچنی و بخش انتهایی شمال آگوچینسکی مشاهده نمود. فیل ماهی در زمستان به طور قابل ملاحظه ای در بخش دریای ماخاچ قلعه و در امتداد ساحل غربی در بنت تا دماغه کیلیلزینسکایا تجمع می نماید. این ناحیه از دریا محل اصلی زیست زمستانی فیل ماهی به شمار می رود زیرا میزان صید آن در یک نرال کشی آزمایشی برابر 28 تا 34 قطعه بوده است.
بیشترین تمرکز فیل ماهی را در فصل زمستان می توان در دماغه آگراخانسکایا و همینطور در نقاط عمیق جنوبی مشاهده نمود. در اینجا مقدار صید این ماهی بر حسب مورد به 14 تا 28 قطعه در هر ترال کشی نیز رسیده است. فیل ماهیها همچون دیگر ماهیان خاویاری دریای خزر در محدودة منطقه خویش دست به تغییر مکانهای منظم می زنند. در زمستان در عمق 130 و حتی 180 متری دیده شده ولی بیشتر در عمق 10 تا 60 متری زندگی می کنند. در بهار به دنبال مهاجرت شگ ماهی و کیلکا وارد منطقه ساحلی خزر شمالی می شوند. در تابستان، با توجه به بالا رفتن دمای آب بخشهای ساحلی دریا، قسمت اعظم آنها در اعماق 20 تا 30 متری پخش می گردند. در این فصل فیل ماهیهای بیشتری در خزر شمالی، در نیمه غربی و خزر میانی دیده می شود. فیل ماهی در بخش میانی دریای خزر و به طور عمده در طول سواحل غربی آنها زندگی می کند. در اینجا تمرکز عمده آن در مناطق عمیق آگراخانسکی و در نزدیکیهای شبه جزیرة آشوران می باشد. در بخش جنوبی، آبهای کم عمق سواحل جنوب شرقی دریا محل بیشترین تمرکز فیل ماهی بشمار می رود. در پائیز هنگامی که آبهای ساحلی سرد می شوند و دمای آب دریا در اعماق 25 تا 100 متری نسبتاً بیشترست، فیل ماهی به نقاط عمیق تر دریا نقل مکان می کند و ویژگی توزیع آن در اعماق دریا شبیه فصل زمستان می شود.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   57 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله جوانان

اختصاصی از فی موو دانلود مقاله جوانان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

هویت یابی
(یکی ازوظایف مهم درتعلیم وتربیت یک نسل، یاری دادن آن برای یافتن هویت خویش است . روان شناسان، دوره نوجوانی یعنی حد فاصل بین 13 تا 18 سالگی را دوره حساسی برای یافتن هویت می دانند.درصورتی که نوجوان بتواند دراین مدت برای خویش تصویری رضایت بخش وامید آفرین بدست آورد، مراحل بعدی زندگی را با تعادل، پرشور وپرتحرک آغاز خواهد کرد. نوجوان درچنین وضعیتی قدم دردوره های جهانی خواهدگذاشت، به گونه ای که می داند چه می خواهد ومی داند که چه راهی پیش رو دارد وچه باید بخواهد. درصورت تحقق ناپذیری این هویت ، نوجوان دچار‹‹ آشفتگی نقش ›› خواهد شد. یعنی درمورد خود ونحوه رفتاری که می بایدداشته باشد ، دچار تردیدی می شود.درچنین صورتی، انتخاب یک الگوی مشخص برای او مشکل خواهد شد به همین لحاظ ممکن است هرچند صباحی، به رنگی وشکلی درآید.
درجوامعی که پیچیدگی وتنوع رفتاری، زیاد به چشم می خورد، الگوهای متعددی درمقابل نوجوان وجود خواهدداشت، که او را درانتخا ب یک یاچند الگو برای همانند سازی، یعنی انتخاب شیوه ای برای زیستن باالهام از آن الگوها، با مشکل مواجه می سازد.درجوامع ساده، مانند جوامع روستایی وعشایری، هویت یابی نوجوانان با مشکلات کمتری مواجه خواهد بود. دراین گونه جوامع معمولاً چند نوع شغل وشخصیت معدودبه منزله الگوهای قالبی درمقابل نوجوان قراردارند که نوجوان دربرخورد با مشکلات می تواندبا آنها همانند سازی کند. از این رو درجوامع ساده ایران به فراوانی با نوجوانان 14 یا 15 ساله ای روبرو می شویم که مانند مردان وزنان آن جامعه رفتار می کنند ودرجمع آنان وتقریباً همپای آنان رفتار کرده، اظهار نظر می کنند.
یکی از مسائل مهم درهویت یابی ، ‹‹ هویت یابی جنسی›› است.وقتی سخن از هویت یابی است، می باید نوجوان درمورد جنسیت خویش ونقش های مربوط به آن نیز به تصور روشنی دست پیدا کند. پسر باید به این نکته واقف شودکه مرد کیست وچه خصوصیاتی لازم است داشته باشد. دختر نوجوان نیز لازم است درمورد اینکه زن کیست وچه خصوصیاتی باید داشته باشد، به تصور روشنی باید برسد.)1

____________________
1- روابط دختر وپسر درایران- دکتر علی اصغر احمدی- صحافی آرین- تهران- پاییز 80- ص 16و13و14.
‹‹بخش دوم››
معنی جوانی ونوجوانی
مجموع فرازونشیب دوران زندگی بشر درسه مرحله خلاصه می شود: کودکی، جوانی، پیری.
جوانی منزل قوت ونیرومندی ایام زندگی است که از دوطرف محفوف به ضعف وناتوانی است ازطرفی ضعف ایام کودکی وازطرف دیگر ناتوانی دوران پیری.
بشردرپیمودن راه زندگی وطی کردن پستی ها وبلندی های آن مانند کوه نوردی است که یک روز دامنه ی فراز را می پیماید تاخود را به مرتفع ترین قله ی کوه برساند، وروز دیگر از دامنه ی نشیب عبور می کند تا با آخرین نقطه ی نزولی برسد.موقع پیمودن دامنه ی نماز، هرروزی که بروی می گذرد چشم اندازش وسیع تر می گردد، ونقطه ی تماشایی اش را بیشتر می بیند.
وقتی که برقله کوه قدم می گذارد به همه جا مسلط می شود وعالی ترین نازل را مشاهده می کنیم. برعکس موقع پیمودن راه نشیب، هرروزی که براو می گذرد چشم اندازش محدودتر می شود ونقاط تماشایی یکی پس ازدیگری پنهان می گردند تا بکلی همه مناظر زیبا از نظرش غائب می شوند. 1

___________________
1- جوان ازنظر عقل واحساسات- هیئت نشر معارف اسلامی- تهران- آذرماه 44 - ص 1و2.
درباره جوان
ایام جوانی رسیدن به مرتفع ترین وعالی ترین منازل زندگی است. دردیدگاه جوان مناظر زیبا وچشم اندازهای مطبوع ودل پسند، بسیار است. روح جوان لبریز از آمال وآرزو وسرشار از عشق وامید است.
ایام جوانی دوران درخشندگی وفروغ زندگی است. دوران سرور وشادمانی، دوران قوت وقدرت، دوران نشاط وامید، دوران کار وکوشش ودوران شور وهیجان.
علی علیه السلام فرموده اند: دو چیز است که قدر وقیمتشان را نمی شناسند مگر کسی که آن دو را ازدست داده باشد، یکی جوانی ودیگر تندرستی وعافیت است. در این حدیث علی علیه السلام نعمت جوانی را درردیف بزرگترین نعمت های الهی، یعنی صحت وسلامت آورده است وبه اندازه ای آنرا مجهول القدر دانسته که می فرماید تنها درموقع فقدان جوانی می توان به ارزش آن پی برد. 1

___________________
1- جوان ازنظر عقل واحساسات- هیئت نشر معارف اسلامی- تهران- آذرماه 44 - ص 3و7.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  20  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید