تعداد صفحات : 55 صفحه -
قالب بندی : word
هدف: آشنایی با مواد شیمیایی مصرفی در پالایشگاه
محتوا:
- نحوه انبارش مواد شیمیایی.
- نحوه خاموشکردن و کلاسهای آتش.
- نحوه کمکهای اولیه افرادیکه در اثر مواد شیمیایی مصدوم میشوند.
- ریخت و پاش مواد شیمیایی از نظر زیست محیطی و ایمنی.
مقدمـه
شیمی به عنوان یک دانش پایه ، سایر رشتههای علوم پایه (بهجز ریاضی) و طیف وسیعی از سایر علوم تجربی و نیز علوم کاربردی را از خود متأثر کرده است و امروزه به درستی می‌توان ادعا کرد که رشد دانش بشری، فن آوری ، صنعت، رفاه، امور نظامی و … در هر جامعهای بدون علم شیمی مقدور نمی‌باشد. اختصاص یافتن بیش از37 درصد مقالات علوم محض در جهان به رشته شیمی این دانش را به عنوان نخستین رتبه در میان سایر علوم پایه قرار می‌دهد.
شیمی در بعد کاربردی، گستره وسیعی از صنایع مولد کالاهای مصرفی، غیر مصرفی و پژوهشی در جهان را پوشش می‌دهد که جایگاه منحصر به فرد این دانش را در حیطه صنعت نشان می‌دهد. به عنوان نمونه در سال 2000 میلادی شرکتهای نفتی و شیمیایی جهان با حدود 3300 میلیارد دلار فروش فرآوردههای شیمیایی نخستین رتبه در میان صنایع دنیـــا را به خود اختصاص دادند.
با تمام این اوصاف، شیمی دانشی است که دارای جنبه‌های خوب، بد و حتی زشت و ناپسند میباشد. جنبه‌های خوب و مثبت این دانش در زمینه‌های گوناگون زندگی امروز نظیر بالابردن کیفیت زندگی با بهکارگیری انواع فرآوردههای شیمیایی آشکار است. جنبه‌های بد این دانش را می‌توان در افزایش بار آلودگی منابع آب، خاک و هوا دانست و جنبه‌های زشت این دانش در تولید و ساخت انواع سلاح‌های شیمیایی، ترکیبات مخدر و یاری در توسعه و ساخت انواع تسلیحات کشتار جمعی هسته‌ای و میکروبی تجلی می‌یابد.
مقدار و تنوع مواد شیمیایی بسیار زیاد است (بیش از 5 میلیون ترکیب آلی طبیعی یا سنتزی) و هر روز بنا به نیاز یا برحسب پژوهشها و اکتشافهای جدید این تعداد افزایش می‌یابد. در نتیجه طرز کار و آشنا شدن با خطرهایی که از لحاظ ایمنی ممکن است این مواد به وجود آورند امری ضروری است. کسانی که با مواد شیمیایی سروکار دارند باید بدانند که چه خطرهایی از سوی مواد متوجه آنهاست و چگونه از نظر ایمنی، خود را در مقابل آنها مصون نگهدارند. همواره از سوی کارخانه‌های بزرگ تولیدکنندهی این مواد و شرکتهای بیمه توصیه‌ها و استانداردهایی ارائه شده است که باید کاملاً از سوی افراد رعایت و بدون اطلاع قبلی از کار با آنها خودداری شود. آگاهی از خطرهای ناشی از مواد شیمیایی و آگاه‌سازی دیگران از آن بسیار مهم است. جهت تحقق این هدف سالهاست از سوی کشورهای صنعتی دنیا، به ویژه آنهایی که از لحاظ تولید مواد شیمیایی بسیار پیشرفته‌اند برای کارخانه‌های تولیدکنندهی مواد شیمیایی نشانه‌های استانداردی مشخص کرده‌اند که روی ظرفهای محتوی مواد شیمیایی نصب میشوند. این نشانه‌ها نشان می‌دهد که این مواد چه خواصی دارند و چگونه باید با آن کار کرد. آموزش و نیز مطالعه خطرات ناشی از مواد شیمیایی برای تمام کسانی که به نوعی با مواد شیمیایی سرو کار دارند امری بسیار ضروری است. هرگز نباید فراموش شود که کار درست همراه با ایمنی است. از میان راههای گوناگون ورود مواد سمی به بدن، تماس پوستی(Skin Contact) بیشترین صدمات حرفهای را در بر دارد. جذب مواد سمی از طریق استنشاق در مقام دوم قرار دارد. ورود مواد سمی از دهان یا بلعیدن به جز موارد ویژه ، از احتمال کمتری برخوردار است. به همین دلیل است که بیشتر تجهیزات حفاظت فردی یا (Individual Protection Equipment) شامل دستکش مناسب، لباس و کفش محافظ، صورت پوش و یا عینک ایمنی و نیز ماسکهای گوناگون تنفسی است. آنچه در کار با مواد شیمیایی در مقیاسها و مکانهای مختلف لازم و ضروری است بهکارگیری مناسب و به موقع از این تجهیزات میباشد.
تعاریف مرتبط با خطرات مواد شیمیایی
1) عوامل شیمیایی سمی(Toxic Chemical Agent): آن دسته از مواد و یا ترکیبات شیمیایی را که در صورت انتشار مناسب و تاثیر شیمیایی منجر به مرگ، آسیب و ناتوانی در انسان و حیوان و یا از بین رفتن گیاه‌هان شوند، عوامل شیمیایی یا Chemical Agents نامیده میشوند.
2) Toxicodynamic: این واژه اثرات سم بر بدن موجودات زنده را بیان میدارد.
3)Toxicokinetic: این واژه واکنش بدن موجود زنده بر سم جذب شده را بیان میدارد.
4) مسمومیت(Poisoning): منظور از مسمومیت به هم خوردن تعادل فیزیکی، فیزیولوژیکی و روانی موجود زنده در اثر تماس با ماده خارجی سمی میباشد که به دو صورت حاد و مزمن تقسیم میشود.
5) غلظت ماده شیمیایی: مقدار ماده شیمیایی در واحد حجم هوا یا مایع غلظت میباشد و برحسبmg/m3 یا µg/m3 و یا برای آب برحسبppm , ppb بیان میشود.
6) Dose: حاصل‌ضرب میزان جذب ماده شیمیایی(غلظت) توسط بدن موجود زنده در واحد زمان میباشد و واحد آن mg/m3.min یا µg/m3.min میباشد.
9) دُز متوسط کشنده(Lethal Dose 50) یا LD50 : مقداری از ماده شیمیایی که بتواند نیمی از افراد بدون حفاظ را طی 24 ساعت از بین ببرد.(کمیتی برای سنجش سمیت حشرهکشها است و عبارت از مقدار کافی سم برای کشتن جانوران طی 24 ساعت میباشد. این عبارت به صورت mg عامل شیمیایی بر kg وزن موجود زنده بیان میشود.)
10) LCt : ( Lethal Concentration ) حاصل‌ضرب غلظت(C) یک گاز و زمان مجاورت(t) که 50 درصد نفراتی را که در معرض آن قرار گرفتهاند میکشد.
11) :ECt ( Effective Concentration ) حاصل‌ضرب غلظت(C) یک گاز و زمان مجاورت(t) که 50 درصد نفراتی را که در معرض آن قرار گرفتهاند تحت تاثیر قرار داده و به عبارتی ناتوان میکند.
12)حد آستانه(Threshold Limit Value) یا T.L.V: این عبارت حد آستانه مقدار غلظت مجاز مواد سمی برحسب میلی‌گرم بر متر مکعب هوا(mg/m3) را بیان میکند.
13) بیشینه غلظت مجاز مواد سمی(M.A.C) یا Maximum Allowable Concentration این عبارت به حداکثر غلظت مجاز مواد سمی برحسب mg/m3 اطلاق میگردد.
دانلود مقاله خطرات مواد شیمیایی
