مقدمه:
سرزمینی که امروزه به نام جمهوری آذربایجان خوانده می شود به دنبال شسکت ایران در جنگهای خود با روسیه وطی قراردادهای گلستان (1813 م) وترکمنچای (1828م) از ایران جدا و به روسیه ضمیمه گشت.
در طول تاریخ هیچ کشوری به اندازه روسیه قلمروهای خاک ایران را برای همیشه به اشغال در نیاورده است ،قلمروهایی که طی دوره های درازمدت تاریخی زیرسیطره فرهنگی ایرانیان بودند یا دست کم خراجگذار ایران بودند بیشتر بخشهای اسیای مرکزی تقریبا به مدت سه هزار سال کانونهای ممتاز فرهنگ وتمدن ایرانی بوده واغلب اوقات تا اندازه ای تحت کنترل سیاسی ایران قرار داشته اند.
در اوایل دهه 1990 شاهد تحولی عظیم در محو سیاست جهانی بوده ایم. برای نخستین بار یک امپراطوری بدون جنگ از درون متلاشی شد.خروج یکی از ارکان قدرت از گردونه نظام دو قطبی ژئوپلتیک جهانی را به گونه ای متاثر کرد که تثبیت نظام جدید بر مبنای روابط ومناسبات بین الملل نیاز به گذشت زمان دارد.
گورباچف در 25 دسامبر 1991 از سمت خودکناره گیری کرد و اتحاد جماهیر شوروی نیز از حوقی در 31 دسامبر همچنین سال از بین رفت.فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی یک فرایند سیاسی بود که نتیجه آن تجزیه یک واحد یکپارچه به 15 واحد سیاسی با جغرافیای جدا از هم بود.
در اطراف ایران دولتهای جدیدی بنامهای آذربایجان ،ارمنستان وترکمنستان ظهور کردند که قبلا روابط این جمهوریها از کانال مسکو انجام گرفت لیکن امروز آنها مستقلا می توانند با همسایه خود یعنی ایران تعامل داشته باشند.
با توجه به وابسته بودن بحث آذربایجان به قفقاز لازم است اشاره ای به منطقه قفقاز و اهمیت آن از نظر ژئوپلتیک داشته باشیم.
قفقاز بعنوان منطقه سرحدی ایران در تاریخ گذشته خود موضوع رقابت قدرتهای پیرامونی بوده ومدتها نیز جزئی از سرزمین وقلمرو وحاکمیت دولت ایران محسوب می شده است.
این منطقه در محدوده ای به وسعت چهارصدوبیست وپنج هزار کیلومتر بین غرب دریای خزر وشرق دریای سیاه ودرهمسایگی شمال غرب ایران وشمال ترکیه واقع شده است. رشته کوههای قفقاز بزرگ به طور هزار ودویست کیلومتر در جهت شمال غربی از شبه جزیره تامان در تنگه کرچ(بین دریای سیاه ودریای آزوف) وجنوب شرقی تا شبه جزیره آبشوران در غرب دریای خزر در شرق جمهوری آذربایجان)کشیده شده است.
منابع نفت وگاز دریای خزر جزء سومین ذخائر مهم جهان بعد از خلیج فارس و سیبری در شرق قفقاز است.پس از جنگ سرد غرب تمایل زیادی به نفوذ در قفقاز داشته است.علاقمندی پیمان ناتو هنوز در قفقاز وگسترش به آن برای حایل شدن بین شمال وجنوب وجداکردن ارتباط زمینی ایران وروسیه برای انزوای بیشتر ایران ونیز جداکردن روسیه از قفقاز صورت گیرد.
وجود مناطق بحرانی بالفعل وبالقوه چچن ،قره باغ،آنجارستان واستقرار موشکهای اتمی بر چیده شده از آلمان در ترکیو وفعال شدن نیروی هوایی ناتو در ترکیه وهمکاری نظامی ترکیه با اسرائیل وحضور فعال اسرائیل در منطقه را می توان بعنوان تهدیدهای منطقه نام برد.
در این راستا جمهوری آذربایجان امنیت خود را در خروج از نفوذ روسیه و در محوره پیوستن به غرب و ساختارهای اروپای –امریکایی به ناتو جستجو می کند. در نقطه مقابل ایران در محور پیوستگی با روسیه ودوری از محور آمریکا حرکت می کند.بنابراین در این زمینه آذربایجان در تضاد با سمت وسوی حرکت ایران است ودر نهایت از سوی ایران احساسی عدم امنیت می کند.
در این تحقیق تلاش بر آن بوده که ضمن بیان موارد مصطلح مرزی،اشاره به وضعیت کلی مرزهای میهن اسلامی داشته سپس مرز ایران وکشور جمهوری آذربایجان تبیین وعوامل ژئوپلتیکی آذربایجان وروابط این کشور با ایران بررسی تا درپایان به یک نتیجه گیری وپیشنهاد مناسب است یابیم.
بخش اول
گفتار اول:مرز ومرزبانی
گفتار دوم: برخی تعاریف واصطلاحات مرزی
الف)تعاریف و اصطلاحات عمومی مرزی
ب)تعاریف واصطلاحات مربوط به رودخانه های مرزی
ج)تعاریف و اصطلاحات مربوط به معاهدات مرزی
گفتار اول )مرز ومرزبانی:
1-مفهوم مرز:
در زمینی حدود وثغور حاکمیت کشور مهمترین عامل تشخیصی وجدا کشور از کشورهای همسایه عامل مهم بوجود آورنده ومدت سیاسی یا طبیعی وانسانی در کشور بزرگترین عامل موثر د رامنیت واستقلال کشور وحافظ موجودیت نظام عامل موثر در مناسبات سیاسی و اقتصادی کشور با کشورهای همسایه وبالاخره آخرین در قلمرو کشور.
2-اهمیت مرز
تاثیرات مستقیم وگسترده مرزهای کشور بر استقلال وتمامیت ارضی حاکمیت ملی امنیت داخلی اوضاع اقتصادی،فرهنگ وایدئولوژی،دیپلماسی ونیروی نظامی ان کشور اهمیت ویژه مرزها یا آشکار می سازد. بدین لحاظ توجه به وضعیت مرزها همواره از اهمیت واولویت خاصی برخوردار بوده ودولتها برای کنترل مرزهای خودناچار به سرمایه گذاری می باشند. با بررسی چگونگی تاثیرات مرزها بر هر یک از عوامل فوق می توان به اهمیت مرزها بیشترپی برد.
1-2 مرز استقلال وتمامیت ارضی:خطوط مرزی که مشخص کننده حدود یک واحد سیاسی می باشد در واقع عامل مهم به وجود آورنده ودولت سیاسی در یک سرزمینی که ممکن است فاقد هر گونه وحدت طبیعی یا انسانی باشد نیز هست اصولا مرزهای هر کشور صرف نظر از اینکه حافظ موجودیت آن نظام است بزرگترین تاثیر را در وضعیت واستقلال آن مملکت دارد.بدین لحاظ هر گونه تغییر در خطوط مرزی با دقت بسیار مورد توجه قرار می گیرد.
2-2مرز حاکمیت ملی: مرزهای هر کشور در واقع حدود وثغور حاکمیت آن کشور است وضعیت آنها نشان دهنده قوت یا ضعف آن حاکمیت می باشد لذا کنترل مرز اگر براساس سیاستهای صحیح ودقیق وبا مراقبت کامل انجام بگیرد موجب تثبیت حاکمیت دولت خواهد شد.
3-2 مرز وامنیت داخلی: هر دولتی که بخواهد در داخل کشور امنیت برقرار کرده شرایط وامکانات سازندگی را فراهم کند باید از مرزهایی مطمئن برخوردار باشد.در غیر اینصورت اشکالات ناشی از ناامنی که از مرزها نشات می گیرد مانع هر گونه سازندگی وپویایی در کشور خواهد بود. امنیت داخلی کشور هنگامی به نحو مطلوب برقرار می شود که نسبت به مرز اهتمام شود و در تقدم اول اقتدار نظام در مرز تجلی یابد.
4-2-مرزهای هر کشور تاثیر عمیقی بر چگونگی فعالیتهای اقتصادی،روابط ومبادلات مرزی مرزنشینان ونقش برجسته ای در شکل دهی مناسبات اقتصاد میان دولتها به عهده دارد.وضعیت مرزها در اوضاع کلیدی وهدایت کننده داشته واز کاربرد وسیعی برخوردار است .بدین جهت سیستم مرز دارای هر کشور بعنوان یکی از مهمترین متغیرهای موثر در سیاست خارجی محسوب گردیده و مرزبانان وظایف حسابرسی را به عهده دارند.از طرفی اهمیت مرزها و ضرورت برقراری امنیت در آنها ایجاب می کند تا دولت ها سعی نمایند حتی المقدور در مرزهای کشور خود تشخیص نداشته باشند.
گفتار دوم:برخی تعاریف واصطلاحات مرزی:
الف:تعاریف واصطلاحات عمومی مرزی
1-تعریف مرزبان
مرزبان افسری است از نیروی انتظامی که با دریافت استار از وزارت امور خارجه د رمرز گمارده می شود تا علاوه بر استقرار نظم وامنیت در مرز وکنترل ومراقبت از خط مرز با استفاده به قراردادهای مشترک مرزی وبرقراری ارتباط باهمتای خود در آن سوی مرز نسبت به حل وفصل مسایل مرزی وحفظ واستیغای حقوق دولت ومرزنشینان اقدام نمایند.
2-تعریف مرز:
آخرین حد قلمرو زمینی ،هوایی،دریایی وتحت الارضی هر کشور را مرز آن کشور می گویند.
مرز خط فرضی وقراردادی است که منظور تعیین حدود یک واحد سیاسی(کشور) روی زمین و اسناد مرزی مشخص می شود.
3-انواع مرزهای زمینی:
1-3-از نظر پیدایش وتطبیق آنها باگروههای قومی وزبانی شامل:
- مرزهای پیشتاز ومرزهای پیش ازسکونت
- مرزهای تطبیقی
- مرزهای تحمیلی
2-3 از نظر تطاق با عوارض طبیعی:
- مرزهای طبیعی
-مرزهای هندسی
-مرزهای پیشتاز وپیش از سکونت: خطوط مرزی که در نواحی خالی از سکونت پیش از این که اجتماعات انسانی پدید ایند ترسیم شده اند،مرزهای پیشتاز نامیده میشود مانند مرز میان کانادا وآلاسکا
-مرزهای تطبیقی: مرزهایی که با توجه به جغرافیایی انسانی نواحی ومنطبق با الگوهای فرهنگی قومی تعیین می گردد به مرزهای تطبیقی معروفند مانند خط مرزی هندوستان و پاکستان که در تیین خط مذکور کمال دقت شد تا خطوط مرزی ترسیم شوند که در حد امکان نواحی مسلمان نشین را از نواحی هندونشین جدا کنند.
-مرزهای تحمیلی:به خطوط مرزی که بدون توجه به سیمان فرهنگی ناحیه وتنها در اثر سیاستهای بین المللی بوجود آمده اند مرزهای تحمیلی گفته می شود مانند مرز میان ایران وجمهوری مسلمان نشین آسیای میانه (شوروی سابق) که مردم هم زبان هم کیش را از یکدیگر جدا کرده است.
مرزهایی که در امتداد خط اتشی بس کشیده شده اند نیز جز مرزهای تحمیلی می باشد. مانند خط آتشی بس میان اردن واسرائیل ویا مرز میان کره شمالی و کره جنوبی.
-مرزهای طبیعی: مرزهایی هستند که با استفاده از عوارض طبیعی تعیین می گردند مانند مرزهایی که درامتداد رشته کوه کشیده می شود یا مرزاهیی که در امتداد مسیر رودخانه ،کانال و یا دریاچه علامتگذاری می گردند همچنین مرزهایی که از میان بیابان جنگل ویا باتلاق عبور می کنند.
-مرزهای هندسی:در بسیاری از کشورها جایی که استفاده از عوارض طبیعی برای تعیین خط مرز ممکن نباشند از خطوط نصف النهار فمدارها ویا خطوط مستقیم ومدور استفاده می کنند. این گونه مرزها یا مرزهای هندسی گویند مانند مرز میان ایالات متحده آمریکا وکانادا که توسط مدار 49 درجه عرض شمالی تعیین شده است.
-مرزهای هوایی: حاکمیت هر دولت در مرزهای خشکی ودریایی آن دولت پایان می یابد. این مرزها در واقع به صورت سطوحی نمایان می شوند که تا جو زمین امتداد دارند ودر عین حال قلمرو هوایی دو دولت مجاور را از هم جدا می کند.
-مرزهای زیرزمینی:حاکمیت دولتها در اعماق زمینی تا مرکز زمینی نیز ادامه دارد یعنی سطوحی عمومی از مرزهای خشکی و دریایی به سمت پایین تا اعماق زمین.
4-تعریف تجاوز مرزی:
تجاوز عبارت است از توسل به زورعلیه تمامیت ارضی یا حاکمیت سیاسی یک دولت به منظور تحمیل ارداده بر آن کشور که بارزترین نوع آن کاربرد نیروی مسطح تهاجم زمینی،بمباران هوایی ویا محاصره بنادر وسواحل یک دولت به وسیله نیروهای مسلح دولت دیگر می باشد.
غیر از مفهوم فوق که با استناد به مفاد منشور ملل متحد استخراج گردیده واصولا به نقص حریم زمینی،هوایی یا دریایی کشور (اعم از مسلح یا غیرمسلح) در شرایطی که بدون اطلاع وکسب مجوز قبلی صورت گرفته باشد تجاوز گویند.
5-تعریف مرز نشین:
مرزنشین به کلیه اشخاصی گفته می شود که عمق نوار مرزی سکونت دائمی داشته باشند(پرسنل نظامی و انتظامی وساکنین شهرهای بزرگ مستثنا می باشند.
6-تعریف تردد مجاز:
تردد از مرز وقتی مجاز شناخته می شود که با داشتن گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه با رعایت شرایط مقرر در قوانین داخلی ومعاهدات دو جانبه صورت می گیرد.
7-متردد بین مرزی:
1-7-مسافر:به شهری اشخاصی اطلاق می شود که با داشتن گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه از دروازه های مجاز کنتور تردد می نمایند.
2-7-عابر مجاوز:به شخصی یا اشخاصی گفته می شود که اغلب سهوی وبعلت مشخصی نبودن مرز و یا عدم اطلاع از نحوه عبور خط مرز وارد خاک کشور همسایه گردند و معمولا فاقد مدارک واسناد معتبر جهت ورود به آن کشور باشند.
3-7-متجاوز مرزی:به فرد یا افرادی گفته می شود که عمدی و با نیت هدف وبرنامه ریزی قبلی بدون در دست داشتن اسناد ومدارک لازم ویا حتی با در اختیار داشتن این گونه مدارک از مرز غیرمجاز عبور می نمایند.
یادآوری:به کلیه اتباع غیرایرانی که عمدی یا سهوی بطور غیرمجاز از مرز عبور نمایند اصطلاحا متجاوز اطلاق می شود.
ب)تعاریف واصطلاحات مربوط به رودخانه مرزی
1-رودخانه مرزی:
به رودخانه هایی اطلاق می شود که تمام قسمت یا قسمتهایی از آن مرز مشترک دو کشور را تشکیل دهد.
2-اصلاح مسیررودخانه:
عبارت است از باز گرداندن رودخانه ،نهر یا مسیل در مسیر تعیین شده در معاهدات وموافقنامه ونقشه های مرزی که بر اثر جریان طبیعی یا عوامل دیگر تغییر مسیر داده است
3-حفظ وتثبیت کناره وبستر رودخانه:
عبارت است از کلیه اقداماتی که مانع تغییر مسیر رودخانه می گردد.
ج)تعاریف واصطلاحات مربوط به معاهدات مرزی:
1-تعریف معاهده:
معاده نوعی توافق بین المللی می باشد که بین دو یا چند دولت با یکدیگر ویا بین دولت و سازمانهای بین المللی منعقد می شود ومسئولیتها ووظایف وحقوقی برای طرفین ایجاد می کند.
از نحوه کاربرد عنوانهای مختلف برای معاهدات مختلف عناوین زیر استناج می گردد:
پروتکل، موافقنامه،بیانه،اختیار نامه قرارداد ،عهدنامه،کنوانسیون،اعلامیه،یادداشت تفاهم ،پیمان ،مقاوله نامه یا صلح نامه
2-تعریف پروتکل:
پروتکل دارای معانی زیر می باشد:
- به متمنی می گویند که به یک معاهده ،منخم ویا بعدا افزوده شود.
- به صورتجلسه کنفرانس یا اجلاس گفته می شود که نمایندگان کشورها موافقت خود را با آن اعلام نموده اند.
- سند امضا یک معاهده بین المللی را پروتکل امضاء می نامند که حاوی اعتبار نامه امضا کننده های واعلامیه ها وقیود وشروطی است که کشورها در هنگام امضاء مجاز به تضرع آن می باشند.
3-موافقنامه یا توافقنامه:
معاهده ای است که روابط در دولت را در زمینه های مختلف اقتصادی،تجاری،فرهنگی ،مالیاتی،حمل ونقل غیرتنظیم وتعهدات دو جانبه را ایجاد می کند.
4-قرارداد:
قرارداد توافقی است بین دولت یا چند طرف که اجباری را براجرا یا عدم اجرای موضوع بخصوصی ایجاد نماید.
5-یادداشت تفاهم:
به معاهده دو جانبه ای اطلاق می گردد که نماینده یا نمایندگان دو دولت بر سر موضوعات خاصی که معمولا مبادلات اقتصادی،صنعتی و غیره را در بر می گیرد به توافقنامه نایل می شود وبه موجب آن سایر معاهدات خود را منعقد ساخته و یا کمیسیونهای مشترک خود را در آینده تشکیل می دهند.
6-پیمان:
به بعضی از معاهدات که اهمیت زیاد و جنبه بین المللی فراوان دارد وبرای موضوع خاصی ومعینی منعقد می گردند اطلاق می شود.
7-مصونیت سیاسی(دیپلماتیک)
مصونیت بدین معناست که دارنده آن از تعقیب قانون وماموران دولت در امان است .د رحقوق بین المللی عمومی،شخصی دیپلمات ونیز محل سکونت ومحل کار او از تعقیب وتعرض ماموران دولتی که نزد آن ماموریت دارند مضون است (مرزبانی،گذرنامه واتباع بیگانه رحمتی راد محمدحسین. تهران معاونت آموزشی چاپ اداره کل پشتیبانی 1374صفحات 25تا29)
فصل دوم
گفتار اول:
الف)وضعیت کلی مرزهای جمهوری اسلامی ایران:
مشخصات کلی مرزها:
مجموع طول مرزهای کشور جمهوری اسلامی ایران 8755 کیلومتر شامل:
2700 کیلومتر مرز دریایی
1893 کیلومتر مرز رودخانه ای
4162 کیلومتر مرز خشکی
مرزهای دریایی ایران شامل:
1259 کیلومتر سواحل خلیج فارس از دهانه فاوتا تنگه هرمز
784 کیلومتر سواحل دریای عمان از تنگه هرمز تا بند گواتر
بخش دوم:
گفتار اول:
الف)وضیت کلی مرزهای جمهوری اسلامی ایران
ب)اطلاعاتی از مرز کشور جمهوری اسلامی ایران با کشورآذربایجان در یک نگاه
ج)اطلاعات کلی راجع به کشورجمهوری اسلامی ایران
د)مرز ایران و جمهوری آذربایجان
هـ)اطلاعات کلی راجع به کشور جمهوری آذربایجان
گفتار دوم:
مروری بر ژئوپلتیک استانهای آذربایجان شرقی،اردبیل وگیلان
الف)موقعیت جغرافیایی
ب)سابقه تاریخی ومذهبی و ویژگیهای ژئوپلتیکی
ج)جغرافیای طبیعی
د)جغرافیای انسانی
هـ)شبکه ارتباطی
و)بررسی نظامی
-657 کیلومتر سواحل دریای خزر از بندر ترکمن تا مصب رودخانه آستارا چای می باشد.
مرزهای رودخانه ای ایران شامل:
- 27 رودخانه مرزی مرکب از 3 رودخانه مرزی در مرزهای شمال شرقی،3 رودخانه مرزی در مرزهای شمال غرب ف6رودخانه مرزی در مرزهای شرق و 15 رودخانه مرزی در مرزهای غرب کشور
- 1 نهر در مرز ایران وعراق (نهرنشین)
- 2دریاچه در مرز ایران وافغانستان (دریاچه هامون)ودر مرز ایران وجمهوری آذربایجان (دریاچه سدارس) می باشد.
مرزهای خشکی ایران شامل:
مناطق کوهستانی تپه ماهور وزمینهای مسطح می باشند.
ب)اطلاعاتی که از مرز کشور جمهوری اسلامی ایران با کشور آذربایجان در یک نگاه:
طول تقریبی مرز مشترک یا ساحل ایران (کیلومتر):
-175 کیلومتر مرز خشکی
-584 کیلومتر مرز رودخانه ای
-657 کیلومتر مرز دریایی خزر
ملاحظات: دریای خزر مرز بصورت منطقه اختصاص ماهیگیری ومنطقه مشاع بین کشورهای ترکمنستان،قزاقستان ،فدراتیوروسیه،جمهوری آذربایجان وجمهوری اسلامی ایران بوده که طول سواحل ایران 657 کیلومتر است.
-تعداد سه رودخانه
-تعداد 1دریاچه سد ارس
ج)اطلاعات کلی راجع به کشور جمهوری اسلامی ایران:
کشور جمهوری اسلامی ایران در جنوب غربی آسیا بین 25الی 40درجه عرض شمالی و 44 الی 64 درجه طول شرقی قرار دارد که از لحاظ موقعیت جغرافیایی مانند پلی سه قاره اسیا،اروپا وآفریقا را به هم مرتبط می سازد و به همین علت نقش بسیار حساسی را در سیاست منطقه جنوب غربی اسیا ایفا می کنند.
ایران با وسعت 195/648/1 کیلومتر مربع با پانزده کشور بشرح ذیل همسایه می باشد:
1-از شمال با پنج کشور ترکمنستان ،قزاقزستان،جمهوری فدراتیو روسیه،جمهوری آذربایجان وجمهوری ارمنستان.
- از جنوب با شش کشور ساحلی جنوبی خلیج فارس ودریای عمان شامل کویت،بحرین،عربستان،قطر،امارات متحده عربی ،عمان.
- از شرق با دوکشور پاکستان وافغانستان
- از غرب با دوکشور ترکیه وعراق
ایران کشوری است کوهستانی که بیش از نیمی از مساحت کل آن را ارتفاعات ویک چهارم آن را صحراها وکمتر از یک چهارم دیگر را جلگه ها واراضی قابل کشت تشکیل می دهد.
بلندترین نقطه ایران دماوند ودر رشته کوههای البرز است که 5671 متر ارتفاع دارد.
جمعیت ایران براساس آخرین سرشماری سال 1385 بالغ بر 000/000/70 نفر بوده که 98 درصد آن مسلمان (91درصد شیعه) و 2 درصد ادیان دیگر می باشد.
زبان رسمی کشور فارسی است وزبانهای دیگراز قبیل ترکی،کردی،بلوچی وعربی نیز رایج می باشد.(مرزبانی،گذرنامه واتباع بیگانه،رحمتی راد محمدحسین، تهران معاونت آموزشی،چاپ اول کل پشتیبانی آموزشی،1374 ص 66تا73)
مرز ایران وجمهوری آذربایجان:
1-مشخصات مرز:
مرز مشترک ایران وجمهوری آذربایجان از محل تلاقی رودخانه ارس وقره سو(نقطه تلاقی مرز مشترک سه کشور ایران ،ترکیه وآذربایجان) میله مرزی سه جانبه شماره 1 شروع می شود و به صورت ناپیوسته تا مصب رودخانه آستارا چای در دریای خزر امتداد دارد.در طول مرز مذکور جمعا 144 علامت مرزی اصلی(شماره 1تا 144)و305 علامت مرزی فرعی نصب گردیده است. (توضیح اینکه از میله مرزی 3/29 مرز مشترک منقطع شده و به طول 48 کیلومتر تا میله مرزی 35 مرز مشترک ارمنستان را تشکیل می دهد) طول مرز ایران و جمهوری آذربایجان 759 کیلومتر می باشد که شامل 175 کیلومتر مرز خشکی و584 مرز آبی (رودخانه ای) بشرح زیر است:
رود ارس 427 کیلومتر(که 163 کیلومتر آن مرز جمهوری خود مختار نخجوان را تشکیل می دهد) با هما رود 122 کیلومتر ،رود آستارا چای 35 کیلومتر
علایم مرزی اصلی وفرعی در ناحیه خاکی هر کدام دو مترونیم از مرکز بین این دوستون بر روی خط مرکز نصب گردیده ودر ناحیه آبی این علائم در هر دو کرانه رودخانه مرزی نصب شده است.
در نقاطی که خط مرز از ناحیه ابی به ناحیه خاکی یا بالعکس انتقال می یابد علایم مرزی انتقالی عبارت از سه ستون اصلی و یک مرکز می باشد که دو ستون ومرکز بین آنها روی یک کرانه رودخانه وستون سوم خروجی روی کرانه مقابل نصب شده است. در بعضی از نقاط نواحی خاکی که نصب علایم مرزی عادی به شکل دو ستون و مرکز بین آنها مقدور نبوده علامت شامل یک ستون اصلی است که روی خود خط مرز نصب گردیده و سطح این ستون که رو به ایران است تماما به رنگ قرمز وشماره ستون بر روی آن قید شده است.
سطحی که رو به کشور مقابل است،تمامی به رنگ سفید است. در رودخانه کم عرض بالها چای وآستارا چای خطوط مقطع مرز روی هر دو کرانه رودخانه بطور متناوب ترسیم گردیده وبه این ترتیب نشان می دهد که در رودخانه های کوچک نیز خط مرز از وسط رودخانه می گذرد.
تعداد جزایر موجود در رودخانه ارس جمعا بالغ بر 805 جزیره می باشد که 427 جزیره آن متعلق به ایران و 378 جزیره دیگر متعلق به کشور مقابل است.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 81 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله ژئوپلیتیک مرز ایران وکشور آذربایجان
