پایان نامه ی رشته معماری با موضوع برج‌های مسکونی شهرک. doc

اختصاصی از فی موو پایان نامه ی رشته معماری با موضوع برج‌های مسکونی شهرک. doc دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

نوع فایل: word

قابل ویرایش 140 صفحه

مقدمه:

خانه مکانی است که تمام عالم را در خود جای می‌دهد.

مسکن یکی از مسائل حاد کشور‌های در حال توسعه است. فقدان منابع کافی، ضعف مدیریت، نداشتن برنامه‌ریزی جامع مسکن و سایر نارسایی‌هایی که در زیرساختمان‌های اقتصادی این کشورها وجود دارد از یک سو و افزایش شتابان جمعیت شهرنشین از سوی دیگر تامین سرپناه را در این کشورها به شکلی غامض و چند بعدی درآورده است.

برای دستیابی به برنامه‌ریزی مطلوب مسکن باید ضمن شناخت وضع موجود مسکن و تسهیلات آن، روند گذشته در شئونات اقتصادی و اجتماعی موثر بر بازار مسکن و تحولات مسکونی جامعه مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد.

همچنین لازم است تحلیلات اقتصادی و اجتماعی در آینده براساس برنامه‌ریزی‌های ملی، منطقه‌أی و شهری مورد مداقه قرار گرفته و تاثیرات متقابل این تحولات در بخش مسکن و تامین نیازهای مسکونی مورد پیش‌بینی قرار گیرد. سپس می‌بایست اهداف برنامه‌های مسکن در چهارچوب ضوابط و استانداردهای تدوین شده معین و برای تحصیل اهداف مورد نظر راهکارهای مناسب و روش‌های علمی اتخاذ شود.

موضوع مورد بحث این پایان‌نامه طراحی برج‌های مسکونی در منطقه 22 شهرداری استان تهران در محدوده شهرک صدرا می‌باشد.

اهمیت و ضرورت

خانه‌ اولین و مهم‌ترین فضاییست که فرد با آن در ارتباط است. تحقیقات نشان داده است میزان رضایت فرد از مسکن خود در روان او تاثیر به سزایی دارد و باعث ایجاد اثرات مثبت و منفی در روابط فردی و اجتماعی وی می‌گردد. به عنوان مثال نور نامناسب خانه ساکنین را دچار افسردگی می‌کند و یا رعایت نکردن حریم خصوصی و عمومی در فضای خانه آرامش افراد را مختل می‌سازد.

به نظر می‌رسد به دلیل اهمیت فضای خانه برای افراد، طراحی مسکن از خطیر‌ترین مواردی باشد که یک معمار در طول دوره کاری‌اش با آن روبروست. تقریباً تمامی معماران در دوران حرفه‌أی خود نمونه‌های مختلفی از طراحی مسکن را داشته‌اند و ارائه الگوی مناسب مسکن سال‌هاست که ذهن جامعه معماری را به خود مشغول داشته است. موضوع مسکن در شهر‌های پر جمعیت وضعیت حادتری دارد، زیرا در این شهرها علاوه بر کیفیت آن بحث کمیت نیز مطرح است. در چنین موقعیتی که مسکن به یک معضل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی تبدیل می‌شود. باید دقت در کیفیت بسیار بالا رود.زیرا معمولاً در این وضعیت هزینه پایین، سرعت بالا و استفاده حد اکثری از زمین برای تامین ضروری‌ترین زیر فضاها بیشترین توجه را به خود معطوف داشته و دقت در مسائل فرهنگی و ایجاد مطلوبیت روانی کمتر می‌شود.

هدف اصلی از طراحی خانه ایجاد “مسکن مطلوب” برای افراد می‌باشد. در شهرهای کوچک معمولاً خانواده خود تصمیم می‌گیرد خانه‌ا ش چگونه طراحی شود و فضاها چگونه با یکدیگر ارتباط داشته باشند. اما در شهرهای بزرگ‌تر طراحی خانه بیشتر تحت تاثیر خانواده شکل می‌گیرد. در همین راستا اهمیت کار معمار مشخص می‌شود که چگونه طراحی اصولی و مناسب را با علاقه ساکنین و اقتصاد آنها همراه سازد.

در شهر تهران این مسئله ابعاد وسیعتری می‌یابد. ساخت و سازهای بی‌رویه و غیراصولی در این شهر توجه بیشتر جامعه معماری را می‌طلبد. لازم به نظر می‌رسد، که حداقل معماران متعهد تهرانی وقت بیشتری را صرف این مسئله کنند. با در نظر گرفتن این موارد محقق ضرورت احساس نکوده و اقدام به کار روی موضوع مسکن در تهران کرده است.

به دلیل نیاز روزافزون تهرانی‌ها به مسکن سالهاست رشد عمودی و افقی در تهران صورت می‌گیرد. این مسئله باعث گسترش نامناسب شهر می‌شود. بنابراین طی مطالعات گسترده‌أی که توسط سازمان‌های مختلف انجام گرفت. تصمیم گرفته شد بصورت کنترل شده از سمت غرب تهران رشدی افقی صورت گیرد که منجر به ایجاد منطقه 22 گردید. محدوده شهرک صدرا در این منطقه با ضوابط خاص شهری ایجاد گردید و مسئله مسکن مطلوب در آن، مورد توجه خاص قرار گرفت. ایجاد فضاهای سبز گسترده، مسیرهای سواره و پیاده استاندارد، در محدوده شهرک همه از مواردی است که این توجه را خاطر نشان می‌سازد. بنابراین، این منطقه با داشتن زمین‌های وسیع برای طراحی مجموعه‌أی مسکونی مناسب تشخیص داده شد.

اهداف

هدف کلی : طراحی مجموعه مسکونی در منطقه 22 شهرداری تهران

اهدف جزئی :

    فراهم نمودن فضایی زیبا،صمیمی وآرام در زمینی بمساحت حدود1 هکتار درمنطقه مورد نظر

    تفکیک مسیر سواره و پیاده

    طراحی کیفیت‌های بصری

    ایجاد محور حرکت پیاده سبز

    طراحی روابط داخلی و خارجی

    کاهش آلودگی صوتی در مجموعه

1-3-روش‌ جمع‌آوری اطلاعات و ارائه آنها

ابتدا مطالعاتی در زمینه شناخت موضوع و دستیابی به اصول طراحی مسکونی بصورت کتابخانه أی انجام گرفته که در این رساله به ترتیبی که در زیر نگاشته شده است. پس از آن با جمع بندی و نتیجه گیری از اطلاعات و مطالعات به عمل آمده به طراحی این مجموعه پرداخته که نقشه های آن در انتهای رساله در بخش طراحی آورده شده است.

رساله پیش رو به 7 فصل جداگانه به این ترتیب تنظیم شده است:

فصل اول: فصل اول شامل مقدمه است و به توضیح اجمالی رساله حاضر می پردازد که البته از نظر گذشت.

فصل دوم: در این فصل مطالعات و بررسی های لازم در زمینه مبانی نظری و اصول طراحی انجام گرفته است که شامل توضیح مفهوم سکونت و موضوع مسکن می باشد. همچنین انواع خانه های مسکونی و تیپولوژی مسکن مورد بررسی قرار گرفته است. نظریه کارشناسان مختلف در مورد مسکن مطلوب و عوامل تاثیر گذار بر روی کیفیت طراحی مسکن از دیگر موارد مورد بحث است. سپس مسکن به عرصه های مختلف تقسیم شده و کابرد عرصه ها و تجهیزات مورد نیاز در هر یک از آنها به اجمال آورده شده است. بحث بعدی تراکم و نظام سکونت است که توجه به آن از عوامل بسیار مهم در طراحی می باشد. و در نهایت نمونه هایی از مجموعه های مسکونی به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته و نتیجتا با تحلیل موارد مطلوب و نامطلوب این مجموعه ها، محقق طراحی را آغاز نموده است.

فصل سوم: این فصل شامل مطالعات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی می باشد. در بخش تاریخی سابقه سکونت از دوره بشر اولیه تا دوره های مدرن آورده شده و پس از آن خانه های سنتی و تاریخی در ایران، و بطور خاص مسکن در شهر تهران در طول دوره های تاریخی بررسی شده است. در بخش اجتماعی، مشکلات و مسائل مسکن و جامعه و تاثیرات متقابل آنها بر روی یکدیگر و اثر آن بر روی زندگی فردی و اجتماعی افراد جامعه بررسی شده است. تحولات جمعیتی، تاثیر مهاجرت بر مسکن، نرخ رشد و… از موضوعات مورد توجه در این بخش است.

فصل چهارم: در این فصل حاصل مطالعات سیاسی و اقتصادی آمده است. به منظور دریافت پدیده های ناشی از مشکلات مسکن در بخش سیاست اجتماعی و همچنین نظر دولتمردان بر امر مسکن و تاثیرات برنامه های عمرانی آنها در این زمینه سیاستهای توسعه مسکن از سال 1341 یعنی برنامه عمرانی سوم تا سال 1378 (برنامه هفتم) مطرح شده است. همچنین در بخش اقتصادی، عوامل موثر بر اقتصاد خانواده، اقتصاد ملی و مقایسه آن در کشور های مختلف بررسی گردیده است.

فصل پنجم: اطلاعاتی راجع به اقلیم منطقه، میانگین بارش سالانه، دما، روزهای یخبندان و… آمده است و در انتها تدابیر خاصی که برای طراحی معماری در این گروه اقلیمی می توان بکاربرد آمده است.

فصل ششم: در این فصل ضوابط و استانداردهای بین المللی، مساحت و اندازه های لازم برای هر فضا آورده شده است.

فهرست مطالب:

1- فصل اول مقدمه

1-1- اهمیت و ضرورت

1-2- اهداف

2-3- روش جمع‌آوری اطلاعات و ارائه آنها

2- فصل دوم – مبانی نظری معماری

2-1- مفهوم سکونت

2-2- تعریف مسکن

2-3- محیط مسکونی

2-3-1- محیط مسکونی از لحاظ کالبدی 

2-4- مسکن مطلوب چیست ؟

2-4-1- عوامل کلی موثر بر مطلوبیت مسکن

2-4-2- عوامل موثر در مطلوبیت فضاهای خانه

2-5- گونه شناسی مسکن

2-5-1- خانه‌های تک واحدی مستقل

2-5-2- خانه‌های حیاط مرکزی

2-5-3- خانه‌های شهری

2-5-4- مجموعه‌ مسکونی اشتراکی

2-5-5- آپارتمان‌های بلند

2-5-6- برج‌های مسکونی

2-5-7- مجتمع‌های مسکونی با ارتفاع متوسط

2-5-8- ساختمان‌های چند عملکردی

2-6- عملکردها و تجهیزات مسکن

2-6-1- عرصه مشترک

2-6-2- عرصه والدین

2-6-3- عرصه فرزندان 

2-6-4- عرصه خویشاوند

2-6-5- عرصه مهمان

2-6-6- فضاهای خدماتی

2-6-7- فضای ورودی و خروجی

2-7- تراکم و نظام سکونت

2-7-1- تراکم مسکونی 

2-7-2- تراکم خانوار در واحد مسکونی

2-8- نمونه‌هایی از مجتمع‌های مسکونی

2-8-1- مجموعه مسکونی آتی‌ساز

2-8-2- آپارتمان‌های مسکونی مارسی

2-8-3- آپارتمان‌های لیک شور درایو

2-8-4- مجموعه مسکونی تیگل هاربر

2-8-5- هابیتات 67

2-8-6- مجموعه مسکونی مهرینگن

2-8-7- ساختمان‌های مسکونی ایدونا

2-9- نتیجه‌گیری

3- فصل سوم – مطالعات تاریخی اجتماعی فرهنگی

3-1- سابقه و سن سکونت

3-2- خانه‌های سنتی در ایران 

3-2-1- گونه‌شناسی معماری سنتی در ایران 

3-2-2- ویژگی‌های سازمان فضایی خانه‌های تاریخی

3-2-3- مفاهیم نشانه‌ها و حس‌های تجربه شده در خانه‌های سنتی  

3-3- سابقه تاریخی پیدایش شهر تهران

3-4- خانه‌های مسکونی در تهران 

3-4-1- تکوین روش‌های خانه‌سازی نوین

3-5- اولین آپارتمان‌های شهر تهران

3-5-1- ورود ساختمان‌های بلند به تهران

3-6- ابعاد اجتماعی مسکن

3-6-1- روند تحولات جمعیتی چند دهه اخیر در کشور

2-7- ابعاد فرهنگی مسکن

2-8- نتیجه‌گیری

4- فصل چهارم – مطالعات سیاسی اقتصادی

4-1- سیاست توسعه مسکن

4-1-1- چکیده‌أی از سیاست‌های توسعه برنامه پنج‌ساله دوم       

4-1-2- برنامه سوم توسعه مسکن

4-2- ابعاد اقتصادی مسکن

4-2-1- سهم هزینه مسکن از کل هزینه خانوار

4-2-2- ارزیابی وضعیت موجود مسکن بر اساس نتایج آمارگیری از هزینه خانوار

4-2-3- تاثیر مهاجرت بر اقتصاد مسکن

4-2-4- بررسی نظام تامین مالی مسکن در کشور

4-3- نتیجه‌گیری

5- فصل پنجم – مطالعات اقلیمی، طبیعی، جغرافیایی

5-1- خصوصیات جغرافیایی و موقعیت شهر تهران 

5-2- خصوصیات جغرافیایی و طبیعی منطقه 22 شهرداری تهران          

5-3- وضعیت موجود محیط طبیعی منطقه 22 شهرداری تهران

5-4- ویژگی‌های اقلیمی منطقه 22

5-4-1- دما

5-4-2- میزان بارش

5-4-3- رطوبت نسبی

5-4-4- باد

5-4-5- روزهای یخبندان

5-4-6- ساعت آفتابی

5-4-7- روزهای برفی

5-5- اهداف زیست‌محیطی در طرح‌ریزی منطقه 22

5-6- جهت استقرار خانه‌ها

5-7- فاصله ساختمان‌ها

5-8- تجمیع ساختمان‌ها

5-9- شکل ساختمان

5-10- طراحی فضاهای داخلی

5-11- اهداف عمده طراحی اقلیمی 

5-12- نتیجه‌گیری

6- فصل ششم– تدوین اصول، ضوابط و معیارهای طراحی 

6-1- نکاتی از معماری مسکونی سنتی  

6-2- ضوابط شهرداری مربوط به ساختمان‌های مسکونی با تراکم‌های کم- متوسط- زیاد در منطقه 22

6-3- ارائه الگوی مسکن در منطقه 22 شهرداری تهران

6-4- ابعاد و استاندارد مسکن 

6-4-1- اندازه‌های بدن انسان

6-4-2- پارکینگ

6-4-3-آشپزخانه

6-4-4- اتاق‌های غذاخوری

6-4-5 نشیمن

6-4-6- اتاق‌هایخواب

فهرست مواخد مقالات

فهرست مواخذ پایان نامه‌ها

منابع و مواخذ

طراحی

سایت

منابع و مواخد:

1. www.greatbuldings. com
2. www. iranhotlinks. Com
3. www. nyoir. Org
4. www. tehran24.com

پایان نامه ی رشته معماری با موضوع معماری مساجد. doc

اختصاصی از فی موو پایان نامه ی رشته معماری با موضوع معماری مساجد. doc دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

نوع فایل: word

قابل ویرایش 108صفحه

پیش گفتار:

در میان اندامهای درون شهری هر شهر و روستا، نیایشگاه همیشه جای ویژه خود را داشته و دارد و از اندامهای دیگر نمایان تر و چشمگیرتر است و از اینروست که همه جا در دل آبادی جای گرفته است.(1)

نیاشگاه چون بزرگترین ساختمان آبادی بوده در آغاز نیازی بدان نداشته که نشانی ویژه داشته باشد و خود بخود نگاه هر گذرنده‌ای را بسوی خود میکشیده اما پس از گسترش آبادی نخست با افراشتن درگاهها و نهادن ماهرخ و توق بر بلندترین جای آن و سپس با ساختن میل و برج و مناره در کنار و نزدیک آن باشندگان آبادی و گذریان بیگانه را به نیایشگاه راهنمائی میکردند. مسجد بر دیگر نیایشگاهها همان برتری را داشته که اسلام بر دیگر کیشها و چنان خوب بوده و هست که آذینها را می‌آراید و نیازی بستایش ندارد و ما در اینجا تنها میگوئیم که چگونه بوده و چگونه شده است(اگر بتوانیم). هنر اسلامی( بویژه معماری آن) بر پنچ پایه مردم واری، خودبسندگی، پرهیز از بیهودگی، بهره‌گیری از پیمون(مدول) و نیارش (اساتیک) و درون گرائی نهاده و بی آنکه خواسته باشیم خود سنائی کنیم هنرمندان مسلمان ایران بیش از دیگران بدانها پای بند بوده‌اند.

نخستین مسجدی که بدست پیامبر بزرگوار ما با همکاری یاران گرامیش در مدینه ساخته شد همیشه برگیره و الگوی مسجدهای بیشمار و گوناگونی بوده است که بدست هنرمندان تردست ما در سراسر ایران زمین(و هر جا که فرهنگ اسلامی ایران فرمان میرانده) بنیاد شده است.

بهمین آفریده و واپسین فرستاده پروردگار (که بر وی و خاندان پاکش درود باد) چون مدینه را با فروغ ایزدی خود روشن ساخت یاران خویش را فرمود تا برای بنیاد مسجدی در خور که پذیرای گروندگان باشد دل نزدیکترین کوهپایه را بشکافند و سنگهای آنرا بشکنند و پستای ساختمان را فراهم آورند آنگاه با دست گرامی خود پاره‌های لاشه سنگ را (خشکه و بی آژند) بر هم می‌انبود تا دیوار شبستان با افراز اندکی بلندتر از بالای مرد بلند بالا برافراشته شد(چنانکه نیای نامدارش ابراهیم (ع) در ساختمان خانه خدا کرده بود که بگفته میبدی اسمعیل ساخت (مصالح) بر دست پدر می‌نهاد و وی (ابراهیم) ساخت‌ها برهم می‌انبود. . . و چون پهناو درازای شبستان بیش از آن بود که فرسبهای چوبین بتوانند آسمانه آنرا یکسره و دیوار بدیوار بپوشانند(2) ستون یا دیرکی از تنه خرما بنی خشکیده در میان آن بر پای ساختند و فرسبها و تیرها و تیرچه‌ها را (که گمان میرود آنها نیز از خرما بن یاشاید از پده یا غربه (سپیدار و کبودار)، که نزدیکهای مدینه کم و بیش میروینده بوده است) بر آن نهادند و روی آنها را بجای فدره (دوخ و بوریای ویژه پوشش) با شوره نی و پیز و آنگاه با پوست چهار پایان پوشاندند و بدینگونه خانه خدا بسیار آشنا و همانند خانه بندگان خدا ساخته شد و همین آموزشی آسمانی و بسیار ارجمند برای هنرمندان مسلمان بود که تا بتوانند از ساختمایه‌های بوم آورد و ایذری( چیزی که در جای ساختمان بدست می‌آید) بهره‌گیری و بهرچه که در دسترس دارند بسنده کنند و پیرامون نو آوری‌های بیهوده نگردند (و دیدم که چنین هم کردند)

پروردگار جهان فرموده است والله جعل لکم من بیوتکم سکنا و جعل لکم من جلودالانعام بیوتا تستحفوتها یوم اقامتکم ومن اصوافها و اویارها و اشعارها اثائا و متا عا الی حین

در کنار شبستان زیستگاه ساده و بی‌پیرایه‌ای برای یاران پاکباز و سالوکان تهیدست که یکدم بر دوری پیامبر خدا شکیبا نبودند ساخته شد و پیشگاه سر گشاده شبستان نیز هموار و با باروئی کوتاه از کوچه و گذری که پیرامون مسجد میگشت جدا گردید.

همین ساختمان مردم وار و بی پیرایه چند سالی پس از پایان کار (شاید کمتر از نیم سده) در سرزمینی بسیار دور از مدینه بر گیره معماری نو مسلمان شد که در پهره یا فهرج (یکی از چهار شهر آنروز یزید) با بهره‌گیری از آنچه در دسترس داشت خدا خانه‌ای برای همشهریان خود بنیاد کرد که خوشبختانه تا کنون از آسیب و ویرانی و دستکاری بر کنار مانده است.

این مسجد ساده اما با شکوه دارای شبستانی است با پنج کوچه (دهانه) و یک رده پیلیا(ستون و جزر ستبر) و چهار ایوانچه یا چفته و دو راهرو و کناری که ایوانچه‌ها را بشبستان می‌پیوندد و سر پوشیده‌های آن گرد سرائی کوچک سر گشاده را گرفته و دو گرمخانه(شبستان زمستانی) کشیده که هر دو براهروها پیوسته و دربندی که در آیگاه مسجد است و در کنار آن (وجدا از ساختمان مسجد) سرای کوچکی استکه شاید برای پیشنماز یا نگهبان ساخته شده باشد(این سرا دستکاری شده و چهره نخستین خود را ندارد) پیرامون مسجد کوچه و گذر و ساباط و میدانچه است و ساختمان دیگری بآن چسبیده است.

دیوار مسجد مدینه از سنگ لاشه، آسمانه آن تیرپوش و تخت بوده اما در فهرج که نه سنگی و نه چوبی در دسترس بوده ناگزیر دیوارهای مسجدش از چینه و خشت و خام و پوشش آن سغ(طاق پوش) میباشد و جز در لبه‌ی رخبام خشت پخته در آن بکار نرفته است. پوشش کوچه‌های شبستان طاق اهنگ(3) بیزتند(4) بیزکند(5) و ایوانچه‌ها(چفته‌ها) کنه پوش (نیم گنبد) است و کف شبستان بجای خشت پخته لوئینه است.

در معماری ایرانی هر گاه چند کوچه طاق پوش در کنار هم جای میگیرد دهانه کوچه میانی یا میان وار بیش از کوچه‌های دیگر است و از دهانه بر وارها یا کوچه‌های دیگر کم کم کاسته میشود و کوچه کناری که طاق آن روی دیوار پرت (دیواری که پشت آن آزاد است) می‌نشیند کمترین دهانه را دارد تا از رانش طاق کم کم کاسته شود و دیوار پرت را نیا‌ندازد نا گزیر نمای میانوار که بر روی سرای سر گشاده باز میشود پردهانه‌تر و بلندتر میشود و ازمردم واری آن میکاهد. معمار هنرمند مسجد فهرج برای پیشگیری از این کاستی در کنار دو جرز میانوار پلیک‌های(6) نغزی افزوده تا در دهانه‌ها یکسان نماید(این نغز کاری یکصد سال پس از آن در تاریخانه دامغان رها شده). کار بهره گیری از ساختمایه‌های بوم آورد در این مسجد بدانجا کشیده است که بجای کاه در کاهگل(که شاید در فهرج کمیاب بوده) ژاژ(خاشتر- آدور) آسیا شده بکار برده‌اند و همین کار اندودها را از آسیب موریانه برکنار داشته است.

اینکه نخست از مسجد جامع فهرج یاد کردیم ازاینروست که از آغاز برای مسجد ساخته شده و دستکاری و کست افزود چشمگیری در آن نشده که چهره نخستین را دگرگون کند و گرنه در شهرها‌ی دیگر ایران که مردمش پیش از فهرجیان بدین خدا گرویده‌اند ناگزیر از ساختمانهای پابرجا (یا نیمه ویرانی که باز سازی شده) برای نماز و نیایش پروردگار یکتا بهره گرفته‌اند.

مسجد یزد خواست، جامع بروجرد، مسجد سرکوچه محمدیه نائین(که نخستین، آتشکده‌ی پا بر جا و دومی آتشگاهی نیمه ویران و سومی گیری یا ایوان و چهارمی مهرابه بوده نمونه‌های خوبی برای این بهره‌گیری شایسته از ساختمانهای رها شده، هستند(7)، هر چند مسجد شدن آنها دیرگاهی پس از ساختمان مسجد جامع فهرج انجام گردیده است)، با اینکه از آغاز سده سوم هجری و با گسترش شهرها و روستاها مسجدهای با شکوه و بزرگی در بیشتر شهرها(با تهرنگ شبستانی بو مسلمی) بنیاد گردید اما هرگز گنبدخانه و ایوان(یاپیشان) و سر پوشیده‌های کشیده(طنبی) که با دگرگونی و کست افزود آتشکده‌ها و گیری‌ها و مهرایه‌ها پدید آمده بود کنار گذاشته نشد و یا پیوستن شبستانهای چهلستون کم کم هریک از آنها جای خود رادر مسجدهای ایرانی پیدا کرد و چون یکی از اندامهای مسجد پا بر جا ماند گنبدخانه و چهار طاقی با زمینه چهارم برهم اندازه و گوشه‌های راست تهرنگ شایسته و در خوری برای برگزاری نماز داشت که تنها میبایست دهانه روبروی قبله آنرا به‌بندند.

گنبدخانه‌ها گاهی چون کوشکی تک و آزاد(بی‌مردگرد) برای مسجد ساخته میشد(مسجد جامع بروجرد- مسجد جامع گلپایگان پیش از گسترش و بسیاری دیگر. . .) و گاهی مردگرد پیرامون آنهم(که میتوانست بجای پشت بندرانش گنبد را بخوبی بگیرد) ساخته میشد سه بخش مردگرد(در یک اشکوب و گاهی در دو نیم اشکوب یا بگونه کمر پوش) ویژه زنان بود و از بخش پشت محراب آن بیشتر برای نگهداری قرآن بهره میگرفته، یکی از نمونه‌های خوب اینگونه گنبد خانه‌ها شبستان کهن مسجد میدان ساوه است که بروزگار صفویان محرابی زیبا با گچ تراش رنگین برآن افزوده‌اند(که خوشبختانه تا کنون مانده و آسیب چندانی ندیده اما محراب زیبای دیگری که در گنبد خانه مسجد جامع همان شهر است گزند بسیار دیده و پاره‌ای از گچ تراش آن را کنده و دزدیده‌اند) پیشان یا ایوان که بر گیره آن گیری یا ایوان تابستانی بوده و در سوی نسار و پشت به آفتاب ساخته میشده نیز تهرنگ در خوری برای برگزاری نماز داشته چون سه بر آن دیوار بسته و یک برآن باز است و اگر در گاهی در دیوار رو بقبله آن باز بوده بسادگی آنرا می‌بستند تا جای محراب را بگیرند(مسجد نی‌ریز مسجد گناباد. مسجد فردوس و دیر زمانی پس از آنها مسجد علیشاه گیلانی- ارک علیشاه تبریز).

فهرست مطالب:

مقدمه

مسجد و مدرسه شهید مطهری ( سپهسالار)

مسجد (شاه‌ سابق) امام خمینی تهران

مسجد جامع (عتیق) تهران

منابع و مأخذ

منابع و مأخذ:

- مجلة مسجد شماره 3- 24- 26

- کتاب گنجنامه

- مجله معماری و شهرسازی شماره 21 دورة پنجم

- مجله معماری و شهر سازی شماره 40-41 –19

- کتاب کیانی