دانلود تحقیق ضمانت اجرای کیفری تظاهر به عمل حرام در پرتو فقه امامیه و حقوق جزای ایران

اختصاصی از فی موو دانلود تحقیق ضمانت اجرای کیفری تظاهر به عمل حرام در پرتو فقه امامیه و حقوق جزای ایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه
از دیر باز اخلاق و عفّت عمومی مورد حمایت و حراست ادیان الهی، سلاطین و قانونگذار جوامع مختلف قرار گرفته است. منع ارتکاب محرّمات شرعی به ویژه ارتکاب علنی اعمال منافی عفّت نیز، به خاطر این حمایّت و حراست است. دین مبین اسلام نیز هرگونه تظاهر و تجاهر به معاصی را به شدّت نهی و منع نموده و ضمن ستودن تلاش برای اختفای معصیّت خود و دیگران به مرتکب وعده آمرزش داده است. بی تردید تظاهر به ارتکاب محرّمات به خصوص اعمال منافی عفّت حاصلی جزء اشاعه فساد، هتک حرمت و آلوده شدن فضای معنوی جامعه نخواهد داشت و در اسلام با هر کاری که جوّ جامعه را مسموم یا آلوده کند شدیداً مبارزه شده است اگر می بینیم که در اسلام با غیبت شدیداً مبارزه شده یکی از فلسفه هایش این است که غیبت عیوب پنهانی را آشکار می سازد و حرمت جامعه را جریحه دار می کند. اگر دیده می شود که در اسلام دستور عیب پوشی داده شده یک دلیلش همین است که گناه جنبه عمومی و همگانی پیدا نکند، اگر می بینیم که گناه آشکار اهمیّتش بیش از گناه مستور و پنهان است نیز دلیلش همین است. حضرت امام علی (ع) به اجتناب از تظاهر به ارتکاب معاصی سفارش نموده و می فرمایند: «ایّاک و المجاهره بالفجور فانّهُ من اشد الماثم» بر تو باد به دوری از آشکارا به گناهان برخاستن که آن از سخت ترین گناهان است.
در شریعت اسلام قبح آشکار نمودن گناه و تجاهر به آن به حدّی است که حتّی اظهار کننده آن نیز مورد سرزنش و ملامت قرار گرفته است در روایت است که حضرت علی (ع) به مردی که چهار مرتبه اقرار به زنا کرد خشمگین شد و فرمود: «ما اقبح بالرجل منکم أن بعض هذه الفواحش فیفضح نفسه علی رؤوس الملاء افلا تاب فی بیته، فوالله لتوبته فیما بینه و بین الله افضل من اقامتی علیه الحدّ»  برای مرد چه قبیح است که برخی از گناهان زشت را مرتکب می شود سپس خود را در میان مردم رسوا و مفتضح می کند، چرا او در خانه خود توبه نکرد، به خدا سوگند توبه او بین خود و خدایش هر آنچه برتر از جاری شدن حدّ بر اوستو مؤلّف القواعد الفقهیه عدم ستر معصیّت و تظاهر و تجاهر به آنرا نشانه تجرّی بر خدا و از موجبات تبدیل گناهان صغیره به کبیره بر شمرده است.
قانونگذار ایرانی پس از انقلاب شکوهمند اسلامی، در راستای تحقق اصل چهارم و هفتادو هفتم قانون اساسی، در تدوین قوانین موضوعه به منابع فقهی و اسلامی به عنوان مهمترین منبع قانونگذاری خود توجّه خاص داشته است و همگام با آن به مصالح و مقتضیّات اجتماع امروزی نیز نظر افکنده است. در این راستا، مقننّن با وارد کردن مفاهیم رایج در حقوق اسلامی، در مجموعه حقوق موضوعه کشور و در جهت تقریب این دو سیستم به وضع پاره ای از قوانین کیفری پرداخته است. مادّه 638 ق.م.ا در زمره این دسته از قوانین است. در مادّه مزبور «تظاهر به عمل حرام» جرم دانسته شده و مشمول مجازات قرار گرفته است. تلاش مقننّن در جهت حمایّت از ارزشهای مذهبی دین مبین اسلام و هنجارهای اخلاقی جامعه، در خور تحسین و ستایش است.
امّا نباید از نظر دور داشت که ایجاد هماهنگی بین نظام حقوق اسلام و سیستم حقوق موضوعه، مستلزم رعایت قانون اساسی و موازین اسلامی و اصول پذیرفته شده حقوقی است.
مادّه 638 ق.م.ا همانند بسیاری از مواد دیگر قوانین پس از انقلاب، به خصوص قوانین جزایی، مصون از اشتباه در تدوین نبوده است.
ورود مفهوم «عمل حرام» در حقوق موضوعه و جعل آن به عنوان رفتار مجرمانه در مادّه مذکور، به دلیل نامعلوم بودن مفهوم و مصادیق آن در قوانین جزایی باعث به وجود آمدن ابهامات و تردیدهای بسیاری گردیده است که زمینه را برای تعبیرات و تفسیرهای موسع و زیانبار قضّات از مادّه فوق فراهم آورده است و حقوق و آزادیهای مسلّم و مصرح افراد در قانون اساسی را در معرض تعرّضات ناشی از استنباط های شخصی قضّات از جزایی قرار می دهد. بدون شک شیوه جرم انگاری در وضع مادّه مذکور، به دلیل تحدید حقوق و آزادی های اجتماعی مشروع شهروندان، قابل انتقاد و برّرسی است. در تحقیق حاضر سعی بر این است که با تبیین دقیق و صحیح اصطلاحات به کار رفته در مادّه 638، دیدگاه غالب حقوقدانان که این ماده را مخالف با اصل قانونی بودن جرم و مجازات می دانند تا حدّی روشن و واضح گردد. امّا تبیین و تشریح دقیق مادّه فوق الذکر این است که مهمترین و کلیدی ترین اصطلاح به کار رفته در آن یعنی واژه «عمل حرام» به درستی تبیین و تشریح گردد و از آنجایی که اصطلاح مزبور یک واژه کاملاً فقهی است برای تعریف آن بایستی به منابع خاص آن رجوع کرد؛ از اینرو در راستای تحقق آن فصل اول از تحقیق حاضر به این موضوع اختصاص داده شده است.
در اینجا به منظور آن که قلمرو تحقیق به روشنی مشخّص گردد نخست به «بیان مسأله» می پردازیم و سپس «فرضیه های ارائه شده» را مطرح کرده و در آخر نیز پیرامون روش تحقیق، توضیح خواهیم داد.
الف) بیان مسئله: سوالهای اصلی در تحقیق حاضر عبارتند از:
اولاً: آیا مادّه 638 قانون مجازات اسلامی با توجّه به اصول قانون اساسی ایران و فقه اسلامی توجیه پذیر و منطبق بر اصول است؟
ثانیاًٌ: دامنه شمول و افعال مدّ نظر قانونگذار در ماده 638 چه افعالی بوده است؟
امّا در کنار این مسأله کلّی، بعضی مسائل دیگر هم مدّ نظر نگارنده بوده است مانند:
1- تعریف ضمانت اجرای کیفری چیست؟
2- تعریف فقهی جرم، گناه، فعل حرام و چگونگی ارتباط، آنها با یکدیگر؟
3- قانونگذار در جرایم عفافی مستوجب تعزیر که مصادیقی از اعمال حرام هستند به دنبال چه اهدافی هست؟
4- عناصر متشکله جرم «تظاهر به عمل حرام» چیست؟
پاسخ به این قبیل سوالات، مسائل و هدفهای تحقیق حاضر را تشکیل می دهد.
ب) فرضیه ها
1- مادّه 638 قانون مجازات اسلامی، مخالف قانون اساسی و شرع است.
2- تنها فعل حرامی قابل مجازات است که قانونگذار عادی نوع و میزان مجازات آن را پیش بینی کرده باشد.
ج) روش تحقیق:
در تحقیق حاضر از روش توضیحی، تحلیلی استفاده شده است. به این ترتیب که پس از طرح سوالات تحقیق، با مراجعه به منابع فقهی و رویه قضایی و برّرسی دیدگاه حقوقدانان، در منابع فقهی و حقوقی، با تجزیّه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده و سازمان دهی آنها به برّرسی موضوع و اثبات فرضیّات خود پرداخته ایم.

فهرست مطالب
عنوان                              صفحه
مقدمه    12
فصل اول: کلیّات    16
مبحث اول: ضمانت اجرا     17
گفتار اول: تعریف ضمانت اجرا     17
گفتار دوم: ضمانت اجرای کیفری     18
گفتار سوم: ضمانت اجرای کیفری در فقه اسلامی    19
مبحث دوم: برّرسی مفهوم جرم و گناه و رابطه آن دو    19
گفتار اول: بررسی و مقایسه فقهی و حقوقی جرم    20
بند اول: تعریف لغوی جرم     20
بند دوم: جرم در قرآن    20
بند سوم: مفهوم جرم از دیدگاه حقوقدانان    22
بند چهارم: مفهوم جرم از دیدگاه فقهای اسلامی    23
گفتار دوم: بررسی واژه جرم و گناه در اصطلاح فقهاء و ارتباط آنها با جرم    26
بند اول: فعل حرام در قرآن و سنّت    26
بند دوم: تعریف فقهی فعل حرام    38
بند سوم: تعریف گناه    40
بند چهارم: گناهان کبیره و صغیره    41
بند پنجم: ارتباط گناه با فعل حرام    45
بند ششم: ارتباط با گناه و فعل حرام    49
مبحث سوم: مصادیق فعل حرام    52
گفتار اول: محرماتی که نوع و میزان مجازاتشان در شرع تصریح شده    52
گفتار دوم: اقسام محرّمات در قوانین کیفری ایران    53
گفتار سوم: محرّماتی که نوع و میزان مجازاتشان در شرع تصریح نشده    54
بند اول: محرّمات شرعی (اعمالیکه حرمتشان در شرع تصریح شده)    56
بند دوم: محرّمات حکومتی (اعمالیکه به تشخیص حکومت اسلامی با مصالح اجتماعی مغایر می باشند)    58
گفتار چهارم: تعزیرات معیّنه در شرع    61
بند اول : قرار گرفتن دو مرد زیر یک پوشش    61
بند دوم : قرار گرفتن یک مرد و یک زن زیر یک پوشش    63
بند سوم : جماع با همسر در روز ماه رمضان    63
بند چهارم : ازدواج با کنیز بدون اذن زن آزاد    64
بند پنجم : از بین بردن بکارت دختری با انگشت    65
فصل دوم: بررسی ضمانت اجراهای کیفری و مبنای اعمال آنها و نظرات فقهاء در مورد تعزیر ارتکاب اعمال حرام و اهداف آن    66
مبحث اول: انواع ضمانت اجراهای کیفری در اسلام    67
گفتار اول: حدّ    70
بند اول: معنای لغوی    70
بند دوم: معنای حدّ در قرآن    71
بند سوم: معنای حدّ در روایات    71
گفتار دوم: تعزیر    73
بند اول: معنای لغوی    73
بند دوم: معنای تعزیر در قرآن و سنّت    74
بند سوم: تفاوت حدّ و تعزیر    75
گفتار سوم: قصاص    76
بند اول: معنای لغوی    76
بند دوم: معنای اصطلاحی    77
گفتار چهارم: دیه    77
بند اول: معنای لغوی    77
بند دوم: معنای اصطلاحی     78
مبحث دوم: بررسی مبانی حق مجازات در اسلام    78
گفتار اول: نظریّه حقوق الهی    78
گفتار دوم: نظریه سیاسی اجتماعی (جلوگیری از اختلال نظم)    81
گفتار سوم: نظریه حقوقی (ضرورت ضمانت اجرای کیفری)    82
مبحث سوم: بررسی نظرات فقهاء و اهداف اجراها در جرایم عفافی مستوجب نعزیر    85
گفتار اول: نظرات فقها در مورد تعزیر در ارتکاب عمل حرام    85
بند اول: نظرات فقهای عامه     85
بند دوم: نظرات فقهای امامیه    87
گفتار دوم: اهداف مجازاتها در جرایم عفافی مستوجب تعزیر    90
بند اول: در جرم آمیزش با حیوانات    90
بند دوم: در جرم عفافی ازاله بکارت از دختر باکره    91
بند سوم:در جرم عفافی استمناء    92
بند چهارم: در اعمال منافی عفّت    93
فصل سوم: تحلیل و بررسی ماده 638    96
مبحث اول: تشریح عناصر جرایم موضوع متن ماده 638 قانون مجازات اسلامی     97
گفتار اول: عنصر قانونی    97
گفتار دوم: عنصر مادی    100
بند اول: رفتار مادی فیزیکی    101
بند دوم: شرایط و اوضاع و احوال لازم برای تحقق جرم تظاهر به ارتکاب عمل
حرام                                                                                         102
الف: شرایط و اوضاع و احوال مشترک بین دو جرم موضوع ماده 638    102
1- شخصیّت مرتکب    102
2- تظاهر به عمل باید به نحو علن باشد    103
3- محل ارتکاب باید در انظار و اماکن عمومی و معابر باشد    105
1-3- اماکن عمومی    105
2-3- معابر    106
3-3- انظار عمومی     107
ب: شرایط اختصاصی جرایم قسمت اول و دوم ماده 638    107
1- شرایط قسمت اول ماده: عمل حرام ارتکاب یافته باید دارای کیفر معیّن در قاتون باشد    107
2- شرایط قسمت دوم ماده: ارتکاب عمل حرام یافته باید موجب جریحه دار شدن عف،عمومی شود    109
1-2- تعریف عفّت عمومی و مفهوم جریحه دار کردن عفّت عمومی    109
2-2- افعال تحت شمول قسمت دوم ماده 638    110
بند سوم: نتیجه مجرمانه    114
          گفتار سوم: عنصر معنوی    114
بند اول: سوء نیّت عام    115
بند دوم: سوء نیّت خاص    117
مبحث دوم: اصل قانونی بودن جرم و مجازات در ماده 638 ق.م.ا.    118
گفتار اول: استناد به منابع فقهی و اسلامی یا فتاوی معتبر    122
گفتار دوم: مستندات قانونی مراجعه به منابع معتبر اسلامی و فتاوی معتبر    123
بند اول: بحث و بررسی پیرامون اصل 167 قانون اساسی و موقعیّت آن در حقوق موضوعه    124
بند دوم: بررسی پیرامون ماده 214 قانون آیین دادرسی دادگاهای عمومی و انقلاب در امور کیفری و موقعیّت آن در حقوق موضوعه    125
مبحث سوم: تعدد یا تکرار جرم تظاهر به ارتکاب عمل حرام    129
مبحث چهارم: مجازات جرم تظاهر به عمل حرام    130
نتیجه گیری و پیشنهادها    132
منابع    136
     
     








شامل 131 صفحه word

پروژه بررسی راه های اثبات هلال در فقه مذاهب خمسه با تکیه بر نجوم جدید. doc

اختصاصی از فی موو پروژه بررسی راه های اثبات هلال در فقه مذاهب خمسه با تکیه بر نجوم جدید. doc دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

نوع فایل: word

قابل ویرایش 200 صفحه

چکیده:

بحث ثبوت هلال ماه از مباحثی است که همه انسانها به نوعی به آن نیاز دارند. شریعت مقدس اسلام نیز برخی از اعمال و عبادات را معلّق به ثبوت هلال ، نموده است.

مهمترین عامل تعیین کننده در رؤیت هلال و آغاز ماههای قمری، افق است ، هر نقطه ای روی کره زمین افق مخصوص به خودش را دارد.بر این اساس معیار متخصصین دینی و فقهای عظام در رؤیت هلال بر اساس افق مشخص می شود.

بیشتر فقها ، رؤیت هلال ماه را در هر شهری ، تنها برای مردمان همان شهر و ساکنان روستاها و شهرهای نزدیک به آن معتبر می دانند.

دیدن هلال و ثابت شدن ماه در سرزمینی برای دیگر سرزمینها کافی است و می توان با دیدن هلال و ثابت شدن ماه در هر سرزمینی از کره زمین روزه گرفت، یا روزه گشاد.

شماری از باورمندان این دیدگاه می گویند: ماه اگر در سرزمینی ثابت شد، سرزمینهای را در بر   می گیرد که در شب، سرزمینی که در افق آن هلال دیده شده ، یکسان باشند،هر چند این یکسانی در پاره ای از شب باشد.

برخی از مجتهدین ،‌حکم حاکم را نیز برای پذیرش دیده شدن هلال  کافی می دانند. هر چند که حاکم شخصاً ‌ندیده باشد و از راههای دیگر برایش یقین به رؤیت هلال حاصل شده باشد. .البته از نظر منجمین و به تبع آن برخی نرم افزارها پیشرفته نجومی هم که از لحاظ صحت و دقت تجربه شده باشد و اصطلاحاً اطمینان به رؤیت یا عدم رؤیت هلال ایجاد کند از نظر برخی  مراجع برای اثبات رؤیت یا عدم رؤیت هلال کافی است.

واژگان کلیدی :

«هلال ،‌رؤیت ، محاق ،‌تعمیم ، گواهان ، بیّنه ، حاکم ، افق»

مقدمه:

« وَ القَمَرَ قَدَّرْناهُ مَنازِلَ حَتّی عَادَ کَالعرْجُونِ الْقَدیمِ.»

« و برای گردش ماه منازلی معین کردیم (که در آن منازل سیر می کند) تا مانند شاخه خشک خرما باز گردد.»

پیش از گام نهادن در  وادی تحقیق و پژوهش با مجهولات عدیده ای در مورد هلال مواجه بودم ، به گونه ایکه در زمره «یسئلونک عن الاهله ...»

قرار داشتم ، نه از جنبه تکوینی هلال و نه از بعد فقهی آن ، اطلاعات چندانی نداشتم .اینکه چرا ماه ،‌این سلطان شب ، گاهی بیست و نه روزه و گاهی سی روز بطول می انجامد،زمانی بصورت هلال باریک ظاهر می شود ،‌و پس از اینکه مبدل به قرص کامل می گردد، مجددا به شکل هلال در می آید و به مدت یک یادو شب،‌رخ زیبایش را از زمینیان می پوشاند.

گروهی امروز نماز عید می خواندند و می گفتند«اسئلک بحق هذا الیوم الذی جعلته للمسلمین عیدا...» و فردا گروه دیگری در همان شهر و گاه در همان مسجد ،‌عین همین عبارت را می گفتند و معلوم نبود منظور از «للمسلمین»در این عبارات کیست؟!

عده ای به هم تبریک عید می گفتند و جماعتی در حال روزه بودند و دعای «یا علی یاعظیم ...و هذا شهر عظمته و کرمته...و هو شهر رمضان...»می خواندند و گاه در یک لحظه و حتی یک خانه این اختلاف جانکاه دیده می شد ، در حالی که اسلام دین «توحید»در تمام زمینه ها ست و خواهیم دید حتی با وجود اختلاف فتاوی هیچ موجبی برای این اختلاف ها نیست.

مردم از این بیم دارند که در سال های بعد نیز این امر تکرار شود و در نتیجه بعضی از نا آگاهان تعلیمات اسلام را زیر سوال ببرند.این امر هنگامی  نگران کننده تر می شود که می بینیم در اغلب کشورهای اسلامی مساله رویت هلال حل شده و لااقل اهل یک کشور با یکدیگر هماهنگ هستند،‌ولی در کشور ما چگونه است؟

شاید تنها ما هستیم که این مساله را حل نکرده ایم ، با این که فقهای قوی وآگاهی داریم. مشکل اصلی در این است که با مساله رویت هلال که از «موضوعات»است مانند یک مساله فقهی و«حکمی از احکام شرع»برخورد می کنیم .در حالی که می دانیم مردم هر چند در مسائل و احکام فقهی یا باید مجتهد باشد یا از مجتهدی پیروی کنند، ولی در موضوعات (مانند رویت هلال)هر کس می تواند به یقین و اطمینان خود عمل کند.

توضیح این که وجوب روزه ماه مبارک رمضان از ضرویات اسلام و واضحات قرآن است و هیچ کس در آن تردید ندارد،و چون اصل وجوب از ضروریات دین است، طبعا تقلید هم در آن راه  ندارد ؛ولی در احکام ،‌جزئیات،‌شرایط و موانع روزه باید یا مجتهد بود یا از مجتهدان آگاه تبعیّت کرد.امّا این که امروز ماه مبارک رمضان است ، یا نیست ، از موضوعاتی است که هر کس می تواند در آن به تشخیص خود عمل کند ،‌یعنی هر گاه بر کسی ثابت شد که روز اول ماه رمضان است می تواند روزه بگیرد و اگر عید ثابت شد ،‌افطار کند.

فهرست مطالب:

مقدمه

«روش تحقیق»

«قلمرو تحقیق»

«بیان مسأله»

«پیشینه تحقیق»

هدف تحقیق:

۱-۱ «بخش اول»: واژه شناسی

۱-۱-۱ماده «هلل» و مشتقات آن در کتابهای لغت

۱-۱-۲ماده «هلل» در احادیث و قرآن

۱-۱-۳وجه تسمیه هلال

۱-۲بخش دوم : ‌آشنایی با تقویم هجری

۱-۲-۱تقویم هجری قمری

۱-۲-۲مبانی تقویم هجری قمری

۱-۲-۳تقویم هجری قمری هلالی

۱-۲-۴تقویم هجری قمری قرار دادی

۱-۲-۵چرا در تقویم هجری قمری اختلاف پیش می آید؟

۱-۲-۶مقایسه ی تقویم هجری شمسی و هجری قمری

۱-۳ «بخش سوم»تنجیم و ستاره شناسی

۱-۳-۱تعریف علم نجوم

۱-۳-۲حکم تنجیم

۱-۳-۲-۱خبر دادن از تحولات فلکی

۱-۳-۳ادله جواز علم نجوم

۱-۳-۳-۱روایاتی که دلالت بر مذموم بودن علم نجوم دارند.

۱-۳-۲-۲- اخبار از آینده با توجه به اوضاع فلکی بدون اعتقاد به تاثیرات آنها:

۱-۳-۲-۳اخبار از حوادث با اعتقاد به حیات افلاک و عدم استقلال آنها در تاثیر بر رویدادهای زمینی

۱-۳-۴چند مساله مرتبط با تنجیم

۱-۳-۴-۱آیا تصدیق منجم و ترتیب اثر دادن به سخن او جایز است ؟

۱-۳-۴-۲آیا یاد گیری و یاد دادن علم نجوم جایز است؟

۱-۳-۴-۳آیا حکم رمل و فال و کار هایی از این قبیل مثل تنجیم است؟

۲-۱بخش اول : «نگرشی بر رویت هلال در علم نجوم»

۲-۱-۱پیدایش ماه

۲-۱-۲وضعیت تکوینی ماه

۲-۱-۳کرویّت یا مسطح بودن زمین

۲-۱-۴مدار گردش ماه

۲-۱-۵قوانین کپلر

۲-۱-۶اهله ی ماه

۲-۱-۷حرکات ماه

۲-۲بخش دوم «بررسی پدیده های وابسته به مدار ماه »

۲-۲-۱جزر و مد

۲-۲-۲خورشید گرفتگی (کسوف)

۲-۲-۳ج)ماه گرفتگی (خسوف)

۲-۲-۴مشاهده نور زمین تاب

۲-۲-۵جهت یابی به وسیله ماه

۲-۳بخش سوم – ماههای قمری

۲-۳-۱انواع ماه قمری

۲-۳-۱-۱ماه قمری حسابی

۲-۳-۱-۲ماه قمری متوسط

۲-۳-۱-۳ماه قمری هلالی فلکی

۲-۳-۱-۴ماه قمری هلالی شرعی

۲-۳-۲پدیده قران نیّرین یا حالت مقارنه و محاق

۲-۳-۳رکوردهای رؤیت هلال

۲-۳-۴آشنایی با معیارهای رؤیت هلال

الف- معیار بابلی ها

ب- ضابطه های رؤیت دوره ی اسلامی

ج- معیار فادرینگهم(father ingham)

ج-(mounder) معیار ماندر

۳-۱بخش اول : «رؤیت و اثبات هلال»

۳-۱-۱دلالت قرآن بر اعتبار رؤیت

۳-۱-۲دلالت احادیث بر اعتبار رؤیت

۳-۱-۳اتفاق فقیهان بر اعتبار رؤیت

۳-۱-۴فروع رؤیت

۳-۱-۴ -۱فرع اول : انفراد در رؤیت

۳-۱-۴-۱-۱دلایل اعتبار انفراد در رؤیت

الف-اطلاق احادیث رؤیت

ب-احادیث خاص

ج- قرآن

د:عقل:

۳-۱-۴-۲فرع دوم رؤیت ،راهی علم آور

۳-۱-۵مؤید ها

۳-۱-۶دلائل عدم اعتبار رؤیت هلال با چشم مسلح

۳-۱-۷مؤیدات و شواهد عدم اعتبار رؤیت هلال با چشم مسلح

۳-۱-۸ادلّه و مؤیّد ات اعتبار رؤیت با چشم مسلح

۳-۱-۹رؤیت قبل از زوال

۳-۱-۱۰بررسی روایات دیدن هلال در طول روز

۳-۱-۱۱دیدگاه فقیهان ،درباره دیدن هلال در روز

۳-۱-۱۲نظر عامه در دیدن هلال در روز.

۳-۱-۱۳تطوق وغیوبت شفق

۳-۲« بخش دوم : بیّنه»

۳-۲-۱بیّنه در لغت

۳-۲-۲بیّنه در قرآن

۳-۲-۳بیّنه در اصطلاح

۳-۲-۴بیّنه در روایات

۳-۲-۵بیّنه از دیدگاه فقها

۳-۲-۶مفهوم عدالت

۳-۲-۷معانی شهادت

۳-۲-۸ویژگیها و شرایط شهادت

۳-۲-۸-۱عدالت

۳-۲-۸-۲ذکوریت

۳-۲-۸-۳توافق در اوصاف

۳-۲-۸-۴شهادت بر رؤیت

۳-۲-۹دیدگاههای فقیهان شیعه در شمارشاهدان رؤیت هلال

۳-۲-۹-۱گواهی یک عادل

۳-۲-۹-۲گواهی پنجاه عادل

۳-۲-۹-۳رؤیت مطلقاً به بیّنه ثابت نمی شود

۳-۲-۹-۴رؤیت به بیّنه (دو شاهد) مطلقاً ثابت می شود

۳-۲-۱۰دیدگاه فقهای عامه

۳-۲-۱۱فـروع بیّنه

۳-۲-۱۱-۱شهادت بر شهادت

۳-۲-۱۱-۲آیا بیّنه علم آور است؟

۳-۳بخش سوم :‌ «شیاع»

۳-۳-۱تعریف تواتر و شیاع از نظر فقها

۳-۳-۲شیاع در آثار فقها

۳-۳-۳بررسی استقلال یا وحدت تواتر و شیاع ،از نظر فقها

۳-۳-۴دلائل حجیّت تواتر و شیاع مفید علم

۳-۳-۵ «شیاع ظنّی»

۳-۳-۶دلایل حجیّت شیاع ظنّی

۳-۳-۶-۱فحوای حجیّت بیّنه

۳-۳-۶-۲روایات

۳-۳-۶-۳سیره عقلا

۳-۳-۷نقد و بررسی ودلایل شیاع ظنّی

۳-۴بخش چهارم :‌ «گذشت سی روز و اثبات هلال»

۳-۴-۱دلایل اعتبار گذشت سی روز

۳-۴-۱-۱اجماع

۳-۴-۱-۲روایات

۳-۴-۱-۳علم عادی

۳-۴-۲دلایل فقها بر گذشت سی روز

۳-۴-۳فروع قاعده گذشت سی روز

۳-۴-۳-۱فرع اول

۳-۴-۳-۲فرع دوم

۳-۴-۳-۳فرع سوم

۳-۴-۳-۴فرع چهارم

۳-۵بخش پنجم: «حکم حاکم»

۳-۵-۱تعاریف حکم حکومتی

۳-۵-۲برخی مصادیق حکم حکومتی

۳-۵-۳نظریه ها در مورد سنخ حکم حکومتی

۳-۵-۳-۱نظریه نخست :احکام حکومتی ، احکامی اولیه هستند

۳-۵-۳-۲نظریه دوم : احکام حکومتی ، احکامی ثانویه هستند

۳-۵-۳-۳نظریه سوم : نسبت میان احکام ثانویه و احکام حکومتی ، عموم و خصوص من وجه است.

۳-۵-۳-۴نظریه چهارم احکام حکومتی ، نه از احکام اولیه هستند و نه از احکام ثانویه (نظریه مختار).

۳-۵-۴دو نکته در خصوص تعارض حکم حکومتی

۳-۵-۵حکم حاکم به ثبوت هلال

۳-۵-۶عدم حجیّت حکم حاکم مطلقاً

۳-۵-۷دلائل عدم حجیّت حکم حاکم

۳-۵-۸نقد و بررسی

۳-۵-۹حجیّت حکم حاکم

۳-۵-۱۰دلائل حجیّت حکم حاکم در رؤیت هلال

۳-۵-۱۰-۱عموم و اطلاقات

۳-۵-۱۰-۲شیوه فقها در کتابهای فقهی

۳-۵-۱۰-۳روایات خاصه

۳-۵-۱۰-۴سیره

۳-۵-۱۰-۵سیره پیامبر(ص)

۳-۵-۱۰-۶سیره خلفا

۳-۵-۱۰-۷سیره ائمه(ع)

۳-۵-۱۰-۸هلال از امور حسبیه

۳-۵-۱۱آراء دیگری در خصوص حکم حاکم

۳-۵-۱۱-۱اصالت حکم حاکم

۳-۵-۱۱-۲قول به تفصیل

۳-۵-۱۱-۳تفصیل بین هلال رمضان و شوال

۳-۵-۱۲چگونگی حکم

۳-۵-۱۳قلمرو نفوذ حکم حاکم در رؤیت هلال

۳-۵-۱۴حرمت نقض حکم حاکم

۳-۵-۱۵ «ادله عدم جواز نقض»

۳-۵-۱۶موارد جواز نقض حکم حاکم

۳-۵-۱۷حکم حاکم اهل سنّت در ثبوت هلال

۳-۵-۱۸ادله حجیّت حکم حاکم اهل سنّت

۳-۵-۱۸-۱سیره ائمه اطهار(ع)

۳-۵-۱۸-۲دلائل قائلان به عدم اجزا

۳-۵-۱۸-۳دلائل قائلان به اجزا

۴-۱بخش اول « افقها »

۴-۱-۱نظریه مشهور

۴-۱-۲دیدگاه غیر مشهور

۴-۱-۳نظر فقهای عامه

۴-۱-۴خلاصه دیدگاهها

۴-۱-۵معیار در نزدیکی و دوری شهرها

۴-۱-۵-۱اختلاف در طلوع و غروب خورشید

۴-۱-۵-۲امکان رؤیت با نبود مانع

۴-۱-۵-۳اختلاف اقالیم و تفاوت مناظر

۴-۱-۵-۴منزله و مرحله

۴-۱-۶دلایل قائلان به عدم تعمیم

۴-۱-۶-۱ظاهر آیه شریفه

۴-۱-۶-۲روایات

الف. روایات رؤیت هلال.

ب- روایات شهادت به رؤیت

۴-۱-۶-۳قیاس رؤیت هلال به طلوع و غروب خورشید.

۴-۱-۶-۴عقل

۴-۱-۶-۵سیره مسلمانان

۴-۱-۶-۶اجماع

۴-۱-۶-۷شهرت

۴-۱-۶-۸روایت کُرَیب

۴-۲بخش دوم «دلایل دیدگاه غیر مشهور» یا دلایل تعمیم ثبوت هلال

۴-۲-۱قرآن :‌

۴-۲-۲روایات

۴-۲-۲-۱اطلاق رؤیت:‌

۴-۲-۲-۲اطلاقات روایات بینه :

۴-۲-۳روایات خاصه.

۴-۲-۴رؤیت طریقیت دارد نه موضوعیت

۴-۲-۵مویدات نظریه تعمیم

۴-۲-۵-۱وحدت لیله القدر

۴-۲-۵-۲وحدت عید فطر و قربان

۴-۲-۵-۳دعای سمات

۴-۲-۵-۴سیره پیامبر(ص)

۴-۲-۵-۵علم

۴-۲-۵-۶مذاق شرع

۴-۲-۵-۷عدم معیار برای دوری ونزدیکی

۴-۲-۵-۸حرمت روزه در روز عید فطر و قربان

۴-۲-۵-۹پیامدها

نتیجه :

پیشنهادات:

«فصل پنجم»

ضمائم :

۱- جدایی زاویه ای

۲- مقارنه ماه و خورشید

۳- سن ماه

۴- حد دانژون

۵- مدت مکث

۶- ارتفاع هلال

۷- اختلاف سمت

۸- فاز ماه

۹- طول کمان هلال

۱۰- نا پیوستگی هلال

۱۱- ضخامت بخش میانی

۱۲- فاصله ماه از زمین

منابع و مآخذ

منابع ومأخذ:

1. قرآن کریم

2. صحیفه سجادیه

3- انصاری (الشیخ الاعظم)، مرتضی ، المکاسب المحرمه ، قم ،موسسه مطبوعاتی دار الکتاب ، 1214.

4- ابن رشد ،احمد بن محمد،‌ بدایه الاسلام ، بیروت،دارالمعرفه ، بی تا .

5- ابن رشد ،‌احمد بن محمد، بدایه المجتهد و نهایه المقتصد ، دمشق ،جلد، ‌دارالفکر ، 1415 ه.ق.

6- ابن ادریس (الشیخ ابی جعفر)، محمد بن منصور، السرائر، قم،‌انتشارات اسلامی ، وابسته به جامعه مدرسین ، 1410 .

7- آرام ،‌احمد،‌تاریخ اسلام ،‌تهران ،‌امیرکبیر،‌1377 هجری شمسی.

8- اچ تامسون ،‌رابرت جسترو و مالکم ،‌مبانی و مرزهای ستاره شناسی،‌مشهد، ‌ترجمه تقی عدالتی و جمشید قنبری،انتشارات آستان قدس رضوی، 1363 .

9- ابن منظور،‌ ‌محمد بن مکرم ،‌لسان العرب،‌‌بیروت ،دارصادر،‌بی تا10- انیس،‌ابراهیم ،‌المعجم الوسیط،‌بی جا،‌ مکتب نشر‌ الثقافه الاسلامیه ، 1412 هجری قمری.

11- آملی ،‌محمد تقی ،‌مصباح الهدی،‌‌مشهد ،مطبعه فردوسی ،‌بی تا .

12- انصاری،‌عبدالله ،‌مجموعه رسائل فقهیه و اصولیه ، قم ، ‌انشارات مفید ،،‌بی تا .

13- انصاری ، محمد بن احمد ، الجامع الاحکام القرآن، بیروت ، دار احیاء التراث العربی، بی تا.

14- اصفهانی ،‌الراغب حسین،‌معجم مفردات الفاظ القرآن ،‌بی جا،‌درالکتاب العربی،‌بی تا15- ابن حیان اندلسی،‌محمد بن یوسف ،‌تفسیر البحر المحیط،‌بی جا،‌دار الکتب العلمیه ،‌چاپ اول،‌1413

16- ابن کثیر،عماد الدین،‌ ‌تفسیر قرآن العظیم ،‌‌بیروت ،دار المعرفه ،‌بی تا

17-  ابن بابویه القمی ‌(شیخ صدوق)،‌ابو جعفر محمد ،‌من لا یحضره الفقیه ،‌‌قم ،منشورات جماعه   المدرسین فی الحوزه العلمیه ،‌1392 هجری.

18-  بحرانی ، شیخ یوسف ، حدائق الناضره ، نجف اشرف ، دار الکتب الاسلامیه ،19- بکائی(‌شیخ)، محمد حسن ،‌ترتیب العین ،‌قم ،‌مؤسسه النشر الاسلامی ،‌1414 هجری قمری .

20- جابری عربلو ،‌محسن ، فرهنگ اصطلاحات فقه ،‌تهران ،‌امیرکبیر ،‌بی تا.

21- جزیری ،‌عبدالرحمان ،‌الفقه علی المذاهب الاربعه ، بیروت، ‌داراحیاء التراث العربی .

22- جزری،‌مبار ک بن محمد ،‌النهایه فی غریب الحدیث و الاثر،‌بی جا،‌ دار احیاء‌ الکتب العربیه ، ‌1383 هجری قمری23- جبعی عاملی،‌محمّد بن مکّی(شهید اوّل)،الدروس الشرعیه، قم،‌انتشارات اسلامی ،‌‌وابسته به جامعه مدرسین ‌بی تا .

24- حر عاملی،محمد بن حسن ،وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشرعیه، بیروت ، دار احیاءالتراث العربی ، 1391.

25- حلی (علامه) ، حسن بن یوسف ، منتهی المطلب ، بی جا ، چاپ سنگی ، بی تا

26- حلی(محقّق) ، نجم الدین ابولقاسم ، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام ، بیروت ، دارالاضوا ، 1403.

27- حلی ، حسن بن یوسف ، مختلف الشیعه ‌فی احکام الشریعه ، تهران ،‌دانشگاه تهران1334.

28- حلی ،نجم الدین ابولقاسم ،‌المعتبر ،بی جا،‌ چاپ سنگی ، بی تا .

29- حلّی ،‌حسن بن یوسف ‌،تذکره الفقها،‌تهران ،‌‌المکتبه المرتضویه ،‌1400 قمری.

30-حلّی، ابن فهد . مهذب البارع فی شرح مختصر النافع ،بی جا،‌‌انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین قم . بی تا.

31- حلّی،‌حسن بن یوسف،‌تحریر الاحکام ، بی جا ، ‌مؤسسه طوس ، بی تا32- حکیم ،‌محمد تقی ،الاصول العامه للفقه المقارن ، بی جا،‌‌موسسه آل البیت. بی تا.

33-طبرسی،‌ فضل بن حسن ،‌مجمع البیان فی تفسیر القرآن ، ‌بیروت ،‌دار احیاء‌التراث العربی،‌1379 .

34- حسینی طهرانی،‌سید محمد حسین،‌رساله حول مسئله رؤیه الهلال،‌بی جا،‌ بی تا.

35- حسینی،حجت الحق،‌عمیق ،‌مجید،‌مجموعه جهان اسرار آمیز فضا، تهران ،‌پیدایش، ‌1382

36- حلبی،‌ابو صلاح ،‌تحقیق رضا استادی ،‌کافی،‌اصفهان ،‌مکتبه الامام امیر المؤمنین،‌بی تا.

37- حسن زاده ،‌امیر،‌احمدی،‌محمد،‌شعبانی،‌یوسف،‌ماه نو مبانی علمی رؤیت هلال،‌‌مشهد ، انتشارات آستان قدس رضوی،‌چاپ اول،1387 هجری شمسی.

38- حسینی،‌سید احمد، رسائل الشریف المرتضی،‌‌قم ، (رساله فی الرد علی اصحاب العدد). دار القرآن الکریم ،‌بی تا

39- حسینی الزبیدی،‌محمد مرتضی ،‌تاج العروس ،‌ بی جا،‌مطبعه حکومه الکویت ،‌1391 هجری قمری.

40- حائری،‌ابراهیم ‌،کاوشی نو در فقه اسلامی،‌ قم ، ‌انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی،‌ش 15-16 ،‌‌بهار و تابستان 1377 . ‌

41- حماد الجوهری ،‌اسماعیل ،‌الصحاح،‌‌بیروت ،دار العلم للملایین ،‌1399 هجری قمری.

42- خمینی ، روح الله ، تحریر الوسیله ، تهران،مکتبه الاعتماد، 1403ق.

43- خمینی ،‌روح الله ،‌ولایت فقیه ،‌قم ،‌امیر کبیر،‌1360

44- خرازی،‌محسن ،‌مجله فقه اهل بیت ،‌1377،‌شماره 43و45و49 .

45- خوانساری،‌سید احمد،‌جامع المدارک فی شرح المختصر النافع ، قم ،‌دوّم ،‌مؤسسه اسماعیلیان ،‌ ‌1405 قمری.

46- خوانساری ،‌محمد باقر بن رحیم ،‌جوامع الفقهیه ، ‌‌بی جا ،متشکل از یازده کتاب ،‌1276 هجری.

47- خواجه پور،‌محمدرضا ،‌نجوم به زبان ساده ،‌تهران ،‌انتشارات گیتاشناسی،‌1369

48- دهخدا،‌علی اکبر،‌لغت نامه ‌،بی جا ،‌ زیر نظر دکتر محمد معین ،‌چاپخانه دولتی ایران ،‌1337 هجری شمسی .

49- ‌رِضَا ،محمد رشید ،‌المنار،‌بیروت ، ‌دارالمعرفه ،‌بی تا

50- راوندی،‌قطب الدین ،‌فقه القرآن ،‌‌بیروت ،در سلسله الینابیع الفقهیه،‌الدار الاسلامیه ،‌1410 هجر ی قمری.

51- زحیلی ،‌وهبه ،‌الفقه الاسلامی و ادلته ، دمشق ، دارالفکر،1418 قمری

52-زمخشری،محمد بن عمر ،‌اساس البلاغه ، بی جا ،‌ ‌تحقیق عبدالرحیم محمود،‌ انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی ،‌بی تا .

53- سبزواری ، سید عبدالاعلی ، مهذب الاحکام ، نجف ،مطبعه الادب ، ‌1980 م.

54- سبزواری، (محقق) ،‌ محمد باقر بن محمد، کفایه الاحکام ، ‌قم ،‌1300

55- سجستانی،‌ابو داود سلیمان ، سنن ابی داود،‌بیروت ،داراحیاء التراث العربی ،‌بی تا .

56-سیوطی ،‌جلال الدین عبدالرحمان ، جامع الاحادیث . دمشق ، بی تا

57- سوره(‌ابوعیسی)، محمدبن عیسی ، ‌سنن ترمذی،‌بیروت ،‌دار احیاء‌التراث العربی،‌بی تا

58-  شیرازی،‌محمّد ،‌الفقه ،‌دار العلوم ،‌بیروت ،‌چاپ دوم ،‌1408 قمری.

59- صیاد ،‌محمدرضا ،‌تقویم هجری شمسی ،بی جا ،‌ ‌مهر 1377،‌شماره 37،‌مجله نجوم .

60- صیاد ،‌محمدرضا،‌باقری،‌محمد‌،طاری،‌حسن ،‌بررسی نقش مشخصه سن هلال ماه در پیش بینی رؤیت هلال ماههای قمری،‌ بی جا ‌، ماهنامه نجوم ،‌شماره 63، 1375

61- صیاد ،‌محمدرضا،‌باقری،‌محمد‌،طارمی،‌حسن ، رکورد را شکستند،‌ بی جا ،‌ ماهنامه نجوم ،‌مجله شماره 7،‌تیر 1376.

62- طوسی ، ابی جعفر محمد بن حسن ، المبسوط فی فقه الامامیه ،بی جا، المکتبه ، المرتضویه لاحیاء و آثار الجعفریه 1387 ه.

63-  طوسی (شیخ الطائفه) ابی جعفر بن الحسن ، تهذیب الاحکام ، تهران ، دارالکتب الاسلامیه ، 1390 هجری)

64- طباطبایی حکیم ،‌سید محسن ،مستمسک العروه الوثقی ، قم، داراکتب العلمیه ،‌بی تا

65-  طباطبائ

خلاصه ی کتاب متون فقه 4 ( علیرضا امینی و محمد رضا آیتی) + تست

اختصاصی از فی موو خلاصه ی کتاب متون فقه 4 ( علیرضا امینی و محمد رضا آیتی) + تست دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

خلاصه ی کتاب متون فقه 4  در قالب فایل pdf و در حجم 16 صفحه به همراه تست های تالیفی و نمونه سوالات ادوار گذشته دانشگاه پیام نور با پاسخ نامه ، مناسب برای دانشجویان حقوق با کد رشته 1220292

محتویات محصول :

نکات مهم و پرتکرار کتاب در قالب فایل pdf و در حجم 16 صفحه

3 نوبت آزمون جامع تالیفی با پاسخ نامه کلیدی

نمونه سوالات امتحانی ادوار گذشته دانشگاه پیام نور

نیمسال اول 95-94 با پاسخ نامه کلیدی

نیمسال دوم 94-93 با پاسخ نامه کلیدی

نیمسال اول 94-93 با پاسخ نامه کلیدی

نیمسال اول 93-92 با پاسخ نامه کلیدی

تحقیق در مورد قابلیت‌های فنی و محتوایی جامع فقه اهل البیت

اختصاصی از فی موو تحقیق در مورد قابلیت‌های فنی و محتوایی جامع فقه اهل البیت دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 تعداد صفحه8

بخشی از فهرست مطالب

پیشینه تولید نرم‌افزار جامع فقه

بخش‌های اصلی برنامه

1. کتاب ها

نگاهی به امکانات فنی و محتوایی جامع فقه اهل البیت(ع) 2

اشاره

علم فقه در میان علوم اسلامى، از جایگاه و مقام والایى برخوردار است. این علم آسمانى، تداوم و رشد و بالندگى خود را مدیون فکر، اندیشه و تألیفات ارزنده عالمان فرزانه مى‌داند. عالمان دینى از دیر باز تا کنون سعى کرده‌اند طالبان سعادت را به راه بندگى خداوند رهنمون شوند. فقیهان و شاگردان مکتب اهل بیت علیهم السلام با تمام وجود در طول تاریخ با آموزه‌هاى دینى به پاسدارى و صیانت از مکتب حیات‌بخش اسلام همت گماردند و با کج‌روى‌ها و انحرافات مقابله نمودند که گوشه‌اى از کوشش‌هاى فکرى و علمى آنان در کتاب‌ها و آثارشان تجلى یافته است.

بر یکایک امت اسلامى فرض است که زحمات آن بزرگواران را ارج نهاده و با زنده نگهداشتن یاد و نام فقیهان و احیاى میراث گرانسنگ آنان، از فراموشی و نابودى آثارشان جلوگیرى کنند.

مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى با رسالتى که بر دوش دارد، اقدام به جمع‌آورى و احیاى آثار فقیهان نامدار کرده است تا راه را براى پویندگان اجتهاد آسان سازد و بتوانند خوشه‌چین فقه اهل بیت علیهم السلام باشند. با توجه به گستردگى آثار اندیشمندان در فقه، آنچه را براى یک محقق و فقیه از منابع و مصادر و کتب فقهى در استنباط احکام نورانى اسلام مورد نیاز است، با ویژگى‌هاى نوین و با ابزار و فناورى جدید در نرم‌افزار «جامع فقه اهل البیت علیهم السلام» که در واقع، کتابخانه

دانلود مقاله بررسی وصیت در فقه و حقوق موضوعه

اختصاصی از فی موو دانلود مقاله بررسی وصیت در فقه و حقوق موضوعه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

بدون تردید کمتر کسى است که با واژه وصیت تا به حال برخورد نکرده باشد. وصیت از جمله اعمال حقوقى است که هر فردى ممکن است نیازمند آن باشد. چه بسیار دیده شده است اشخاص دیون و طلبهاى خویش را نمى‌توانند در زمان حیات خود پرداخت و یا مطالبه نمایند و یا تمایل به انجام کارى داشته‌اند و یا قسمتى از آن را انجام و قسمتى را ناتمام گذاشته‌اند، ولى اجل مجال اتمام و یا انجام آن کار را ممکن نساخته است. در بسیارى از موارد و به طور مثال مواردى که مطرح گردید وصیت عمل حقوقى مفیدى است که موجب رضایت و آرامش خاطر افراد در حیات دنیوى آنها مى‌گردد.

به جهت اهمیت وصیت در زندگى اجتماعى افراد در فقه اسلامى و حقوق مدنى این مبحث از اهمیت وافرى برخوردار می‌باشد و همواره مباحث وصیت موردتوجه حقوقدانان و فقهاى اسلامى بوده است. شکى نیست که فلسفه وجودى حقوق و بالاخص حقوق مدنى تنظیم و برقرارى عدالت در مطالبات و دیون و اساساً روابط حقوقى افراد است لذا اقتضاى این امر این است که در مورد مراودات و معاملات حقوقى اشخاص بعد از حیات دنیوى نیز قواعد و مقرراتى حاکم باشد که موجب حمایت از حقوق بازماندگان او باشد.

اهمیت وصیت در اسلام به اندازه‌اى است که پیامبر اکرم(ص) دراین‌باره فرموده‌اند: «آنکه هنگام مرگ وصیت نکند، نقصى در مروت و عقل دارد.»

علاوه بر قوانین ایران و فقه اسلامى در حقوق سایر کشورها نیز به وصیت اهمیت و توجه بسیارى شده است. کشورهایى نظیر فرانسه، آلمان، انگلیس و… که از لحاظ سیستم‌هاى حقوقى هریک متفاوت هستند، وصیت را بسیار عمیق و موشکافانه بررسى کرده‌اند. این توجه و حساسیت در این موضوع از چند جهت قابل استدلال است، وصیت از جمله اعمال حقوقى است که مبتنى بر تسامح است و نه تغابن، لذا اقتضا دارد همانند عقود تسامحى دیگر نظیر هبه، صلح بلاعوض و… به آزادى اراده موصى توجه و اهمیت قائل شویم. مضافاً به اینکه غالباً تنظیم وصیت‌نامه‌ها در زمان کهولت افراد صورت می‌گیرد و از آنجا که افراد در سنین بالا از نظر روانشناسى از حالت ویژه‌اى برخوردار هستند که در برابر مسائل کمتر منطقى برخورد می‌کنند، لازم است با بررسى دقیق و تفسیر صحیح از قوانین موضوعه و قواعد فقهى حاکم بر این مسأله و به تبع آن برداشتهاى دقیق و عادلانه در جهت حمایت از آنان برخیزیم.

اگرچه این مبحث در بسیارى از مقالات و رساله‌هاى دانشگاهى مورد بررسى قرار گرفته است و بسیارى از استادان برجسته و نامی به طور جامع و مستدل به آن پرداخته‌اند، لیکن حداقل منفعتى که این مقاله خواهد داشت این است که موجب یادآورى و مرور مطالب مهم و ویژه وصیت می‌گردد، علاوه بر این، از آنجا که از دیرباز افراد براى تنظیم وصیت‌نامه‌هاى خود به دفاتر اسناد رسمى مراجعه می‌کرده‌اند و البته این امر همچنان ادامه دارد و اینکه صحبت از افزوده شدن مسؤولیت‌هایى بر سران دفاتر اسنادرسمى نظیر تقسیم ترکه و انجام امور حسبی، شنیده می‌شود، بر اهمیت این مطلب افزوده است.

لذا در این مقاله تحقیقى به بررسى و توضیح اجمالى وصیت و شرایط تحقق وصیت و وظایف هریک از طرفین آن خواهیم پرداخت که هریک در گفتارى جداگانه از نظرتان خواهد گذشت، که امید است با همه نواقص و کاستی‌هاى آن مورد توجه قرار گیرد.

الف) مفهوم و ماهیت وصیت

وصیت در لغت به معناى اندرز و نصیحت و آنچه بدان سفارش می‌کنند، است و در علم حقوق نیز تقریباً به همین معنا به کار می‌رود. مستنداً به ماده ۸۲۶ ق.م وصیت تملیکى عبارت است از اینکه کسى عین یا قسمتى را از مال خود براى زمان بعد از فوتش به دیگرى مجاناً تملیک کند و وصیت عهدى عبارت است از اینکه شخصى یک یا چند نفر را براى انجام امر یا امورى یا تصرفات دیگرى مأمور نماید.

در ریشه واژه وصیت و معناى آن اختلاف است برخى از جمله علامه حلى در تذکره و سیدمحمدجواد عاملى در مفتاح‌الکرامه وصیت را اسم مصدر و مشتق از وصى و به معنى وصل و الحاق می‌دانند و ارتباط آن را با مفهوم اصطلاحى وصیت از آن جهت می‌دانند که موصى به وسیله انشاى وصیت تصرفات زمان حیات خویش را به تصرفات بعد از مرگ خود متصل می‌کند. اگرچه برخى آن را مشتق شده از توصیه و به معناى عهد می‌دانند لیکن به نظر می‌رسد معناى اولى به مفهوم حقوقى آن نزدیک‌تر است و حداقل رجحان و برترى نسبت برداشت اول از این واژه این است که جامع افراد وصیت از حیث عهدى و تملیکى است. در استحباب وصیت در دین اسلام تردیدى وجود ندارد، آیات و روایات عدیده‌اى در باب وصیت بیان شده است که جداى از جواز آن، مسلمین را تشویق و ترغیب به وصیت می‌کند. آیه ۱۸۰ سوره بقره، آیات ۱۱ و ۲۳ سوره نساء و آیه ۱۰۶ سوره مائده و… همگى شواهدى هستند دال بر این مدعا. در احکام تکلیفى وصیت بر چهار قسم تقسیم شده است: اول وصیت واجبه، همانند وصیت کردن جهت اداى حقوق واجبه اعم از حق‌الله و حق‌الناس، دوم وصیت مستحبه، همانند وصیت کردن به مال کم. مقصود این است که در وصیت باید به شرایط مالى وراث نیز توجه کرد از این‌رو وصیت را نسبت به مال کم پسندیده‌تر می‌شمارند. اگرچه در فقه وصیت تا ثلث اموال جایز است لیکن توصیه شده است در صورت فقر و تنگدستى بازماندگان وصیت نسبت به ربع یا حتى خمس بهتر است و سوم وصیت حرام، همانند وصیت کردن بر گوشت خوک و یا شراب و… که به جهت حرمت متعلق آن باعث حرمت عمل حقوقى نیز می‌شود و در آخر نیز وصیت مکروه، همانند وصیت کردن نسبت به مال بسیار که به جهت مذکور مکروه دانسته شده است.

الف) وصیت تملیکی:

از دیرباز ماهیت حقوقى وصیت مورد اختلاف فقها و حقوقدانان واقع گردیده است و قانون مدنى ایران نیز همانند سایر موارد اختلافى دیگر موضع مشخصى انتخاب نکرده است و چنانکه دیدیم قانونگذار در قانون مدنى وصیت را به دو گروه تملیکى و عهدى تقسیم کرده است و هریک را با اوصاف و شرایط خاصى که هریک ایجاد می‌کنند تعریف کرده است. لیکن وصف مشترک در هر دو نوع وصیت و حالات متفاوتى که هریک ممکن است داشته باشند این است که در تمامى آنها تحقق وصیت معلق به فوت موصى است، لذا به نظر می‌رسد در صورتى که این مطلب را مبناى تعریف وصیت قرار دهیم می‌توان تعریفى از وصیت داشت که هم جامع افراد آن باشد و هم مانع اغیار.

لذا بر طبق این مبنا می‌توان وصیت را انشاء امرى دانست که اثر آن معلق به موت موصى است.

شامل 26 صفحه فایل word قابل ویرایش