روش های افزایش انضباط در بین دانش آموزان دوره ی ابتدایی
با فرمت ورد قابل ویرایش
تعداد صفحه:60
چکیده :
یکی از ارکان اساسی تعلیم و تربیت در شرایط کنونی، حفظ نظم و انضباط و رعایت مقرّرات و ضوابطی است که قبلاً توسط کارشناسان و برنامه ریزان آموزش و پرورش وضع شده اند. بی گمان بدون برقراری نظم، فراهم آوردن محیطی قابل اطمینان برای ایجاد ارتباط و تبادل اطلاعات با فراگیران و همکارانِ سازمانی امکان پذیر نخواهد بود.
ایجاد نظم و انضباط[1] در مدرسه عبارت از فراهم آوردن یک سیستم حاوی قوانین و راهبردهای مناسب برای محیط مساعد و سالم جهت دستیابی به یادگیری در کلاس درس و محیط های آموزشی است. این قوانین ممکن است استانداردهای لازم برای نوع پوشاک، رفتاراجتماعی و اخلاق حرفه ای را فراهم سازند. قوانین و مقرّرات محدودیّت های معقولی هستند که دانش آموزان را از آسیب های اجتماعی حفظ می کنند و یادگیری و تدریس را به بهترین نحو ممکن مقدور می سازند.
بر اساس آن چه که پیترز[2] بیان داشته، انضباط معمولاً به پیروی از قوانین تعریف شده است و تنبیه به مثابه ی آن چه که زمان تخطّی از قوانین اتفاق می افتد. هارت[3] تنبیه[4] را وارد کردن سنجیده ی درد و{چیز} ناخوشایند توسط صاحب قدرت بر فرد خاطی به خاطر تخلّف تعریف می کند. افرادی که از پیترز تبعیّت می کنند تنبیه را در بهترین حالتش یک «آزار لازم[5]» به حساب می آورند. اگر کودکان قوانین را درک کنند و مجازات های مرتبط با تخطّی از آن را نیز بدانند دیگر نیازی به تنبیه نیست؛ اگر چه تنبیه نمی تواند کودکان را در تربیت اخلاقی وارد کند؛ اما می تواند در تقویت عمل اخلاقی مؤثّر باشد (وینچ و جینجل[6]، 1999، صص367، 369 و 370 ).
درطول تاریخ آموزش و پرورش جهان، استفاده از تنبیه بدنی رایج ترین ابزارِ حفظِ نظم و انضباط در مدارس بود. در حال حاضر تنبیه بدنی در اکثر مدارس کشورهای غربی از جمله تمامی کشورهای اروپایی محو شده است، لیکن هنوز هم متأسّفانه در برخی از کشورهای آفریقایی، امریکای مرکزی و جنوبی، و آسیایی امری عادی تلقّی می گردد.
برقراری نظم و توجّه به مقرّرات وظیفه ی تک تک اعضای یک مجموعه ی آموزشی است. دانش آموز، نماینده ی کلاس، معلم، مربی، معاون، و... و در نهایت مدیر آموزشگاه هریک بخش ویژه ای از این پروژه را مدیریت می کنند. بدیهی است که این مسؤولیّت ها مانند حلقه های به هم پیوسته ی زنجیری هستند که هرگاه یکی از حلقه ها ناقص باشد تمامی سیستم دستخوش خلل و ناراستی خواهدشد.
نظم و انضباط[7] حیطه ی گسترده ای از نظام تعلیم و تربیت است که عوارض و عواقب ناخوشایند آن مشمول همه ی عناصر آن می گردد. به بیان روشن تر، دامنه ی این ویژگی (دیسیپلین) مانند چتر و پوسته ای بر تعلیم و تربیت افکنده شده است که تمامی اجزا و داده های آن، از آن متأثّر خواهند شد که می توانند موفّقیّت یا شکست یک مدیر را به تنهایی تضمین نماید.
هنری فایول[8] نظم و انضباط را از اصول سازمان بر می شمارد. کارکنان باید از قوانینی که سازمان وضع کرده اطاعت کنند و به آنها احترام بگذارند. انضباط خوب نتیجه ی رهبری اثربخش و درک روشنی است که بین مدیریت و کارکنان با توجه به قوانین سازمان وجود دارد و هم چنین استفاده ی درست و به موقع از تنبیه برای تخلّف از قوانین است. قرار گرفتن منابع انسانی و غیر انسانی در مکان و زمان صحیح هم نظم نامیده شده است (رابینز[9]، 1386، ص433).
بنابراین، پژوهش فوق در نظر دارد با بررسی دیدگاه ها و نظرات مکاتب فلسفی پراگماتیسم[10]، ایده الیسم[11] و اسلام به یک پاسخ مناسب در زمینه ی رعایت نظم و انضباط و احترام گذاشتن به قوانین و مقرّرات در محیط های آموزشی از سوی دانش آموزان و کارکنان دست پیدا کند، به گونه ای که نتایج این پژوهش بتواند به یک منبع قابل اعتماد و کاربردی برای مجریان و عوامل تعلیم و تربیت در مدارس بدل گردد.
دشواری کنترل دانش آموزان با توجه به ویژگی های سنی آنها روز به روز روبه افزایش است. بسیاری از معلمان و مدیران از برخورد با مسائل انضباطی دانش‌آموزان احساس ناتوانی می کنند و به طور معمول ممکن است برخورد های نامناسبی با این رفتار ها داشته باشند.
در زمینه‌ی بی انضباطی دانش‌آموزان،معلمان باید پاسخگوی سوالاتی از قبیل این سوالات باشند.
1 – بی‌انضباطی چیست و چگونه میتوان انضباط را آموخت؟
2- چگونه می توان از بروز رفتار های نا مناسب دانش‌آموزان که نظم و انضباط کلاس را مختل می‌کنند جلوگیری کرد؟
3 – علل بی انضباطی دانش‌آموزان کدامند؟
4 – چگونه میتوان این رفتارهارا کاهش داد یا از بین برد ؟
در این مقاله سعی شده است بابررسی منابع علمی ونقد آنهابه سوالات فوق پاسخهای مناسب وکاربردی داده شود.
روش های افزایش انضباط در بین دانش آموزان دوره ی ابتدایی