چکیده:
امروزه در دنیا معمولاً دیدگاه واحدهای تجاری معطوف به کاهش هزینه ها و بالا بردن کیفیت کالا و خدمات است. مشتری دنبال ارزان ترین کالا و خدمات و با بالاترین کیفیت است. کیفیت کالا شاید مهمترین عامل در دنیای تجاری کنونی باشد ولی بایستی توجه نمود که حتی اگر دنبال کاهش هزینه ها هم باشیم نبایستی کیفیت را فدای قناعت کنیم. در ادبیات ما بهترین واژه ای که شاید بتوان به جای کاهش هزینه ها بکار گرفت عنوان قناعت است.
قناعت حالتی است که از ریخت و پاش جلوگیری می کند و کیفیت را پایین نمی آورد. در شرایط کشور ما تقریباً با قناعت خداحافظی شده است و همین امر موجب گردیده است منابع اقتصادی سرشار کشور را بدون نتیجه هلاک کنیم.
بحث قناعت، یک بحث ریشه دار در فرهنگ و دین مبین اسلا است که بایستی تلاش کنیم مجدداً آن را احیا نمائیم در این نوشتار من در پی آن هستم که با دیدگاه قناعت بحث مربوط به هزینه ها را پیش بکشم. در این رابطه مقوله دارایی ها و منابع اقتصادی مورد بحث قرار گرفته است.
هدف از تحصیل دارایی چیست؟ مگر هدفی غیر از استفاده از دارایی مورد نظر می باشد؟ ش اید در مواردی هدف از دارایی تجمل پرستی است که در دین اسلام مطرود است. در این نوشتار بحث خرید دارایی و اجاره نمودن دارایی به منظور استفاده مطرح گردیده است و با شواهدی نشان داده شده است که اجاره نمودن از نظر اقتصادی و صرفه جویی در امکانات اقتصادی بسیار ارجح تر است.
و لازم است با توقف نسبی تورم، جهت خرید را به اجاره نمودن تغییر دهیم. در دنیای امروزه که تقریباً مشکل تولید کالا و خدمات حل شده است و مشکل در زمینه فروش کالا و خدمات پدیدار شده است اجاره دارایی ها به منظور استفاده می تواند برای طرفین مبادله دارای منافع متعددی باشد.
امید است توانسته باشم ابعاد موضوع را به نحو مناسبی بررسی کرده باشم که بتواند خدمتی به جامعه را در پی داشته باشد به خصوص در شرایط تحولات اقتصادی سرنوشت ساز همچون هدفمند نمودن یارانه آغاز شده است، هماهنگ بتوانیم به پیش برویم.
تبدیل خرید دارایی به اجاره دارای راهی در جهت کاهش هزینه ها
در واحدهای تجاری از جهت واکنش هزینه ها نسبت به فعالیتهای مختلف واحد تجاری دو دسته هزینه ثابت و متغیر و یک دسته پائین وجود دارد. معمولاً هزینه های ثابت در قبال فعالیت واکنشی از خود نشان نمی دهند و ثابت باقی می مانند بنابراین از زمره قابلیت برنامه ریزی و کنترل خارج هستند.
در حالیکه هزینه های متغیر با توجه به عاملی که تحت تأثیر آن قرار دارند تغییر می کنند قابلیت برنامه ریزی و کنترل را دارند و می توان در قبال آنها پاسخگو بود در حالیکه هزینه های ثابت قابلیت پاسخگویی چندان در قبال آنها وجود ندارد.
بنابراین شاید بهترین طریق قابل کنترل نمودن هزینه ها، متغیر نمودن آنها است. هزینه های متغیر تنها زمانی وجود دارد که فعالیتی انجام می شود با خاتمه فعالیت آنها نیز متوقف می گردند. بنابراین در این نوشتار در پی آن هستیم که هزینه ها را طبقه بندی نموده و مشخص کنیم به چه طریقی می توان قابلیت برنامه ریزی و کنترل و به دنبال کاهش هزینه ها را عملی نمود. اجاره دارایی به جای خرید دارای بهترین طریق کاهش هزینه های مربوط به دارایی هایی است که در عملیات واحدهای تجاری بکار گرفته می شود.
خرید دارایی ها
مشخص است که هدف اصلی از یک دارای یا امکانات استفاده از آن است هدف اصلی مالکیت نیز معمولاً فراهم نمودن امکان استفاده از دارایی است. وقتی دارایی خریداری می گردد کل انتفاع آتی آن در قالب یک مبلغ کلان به صورت یکجا پرداخت و یا تعهد پرداخت آن به عهده گرفته می شود.
همانطوری که گفته شد قیمت خرید معمولاً قیمت کلانی است بابت استفاده از یک دارایی که به صورت یکجا پرداخت یا تعهد پرداخت آن به عهده گرفته می شود. ساختمانی که به چندین میلیون تومان خریداری می شود مگر غیر از استفاده از آن هدف دیگری می تواند در پی داشته باشد.
مشکلاتی که خرید دارایی می تواند در پی داشته باشد به قرار زیر است:
الف) از نظر مالی قسمتی از بنیه مالی واحد تجاری را به خود اختصاص می دهد یعنی امکانات ساختمانی را افزایش می دهد ولی موجب بروز مشکلات در رابطه با مهمترین دارایی واحد تجاری یعنی وجه نقد می گردد. مبلغ زیادی یکجا پرداخت می گردد در حالیکه هدف استفاده تدریجی از دارایی است دارایی مجموعه ای از خد مات است که به تدریج حاصل می گردد.
چطور می توان وام میلیاردی خرید ساختمان با سود 14% را از نظر اقتصادی توجیه نمود در صورتیکه ابر وضعیت واحد تجاری را مورد بررسی قرار دهیم می بینیم به زحمت در حدود 2% خالص دارایی ها بازدهی دارد.
ب) ظرفیت بلا استفاده:
در صورتیکه بتوان از امکانات به صورت کامل بهره برداری نمود خرید دارایی دارای توجیه اقتصادی است در صورتیکه بخشی از ظرفیت بدون استفاده باشد به مفهوم این است پول بابت مواردی می دهیم که از آن استفاده نمی کنیم. مانند این است که برای جابجایی 20 نفر از یک اتوبوس 40 نفره استفاده کنیم در این حال بابت 20 صندلی بدون استفاده داریم منابع اقتصادی اختصاص می دهیم در واقع هر نفر به اندازه 20 نفر برای ما هزینه دارند اگر به امکانات اطرافمان نگاه کنیم می بینیم ظرفیت بلا استفاده پیدا می کند خیابانها تبدیل به پارکینگ شده اند پارکینگ اتومبیل هایی که اوقات کمی از آنها استفاده می شود و ما را از نظر اقتصادی در تنگنا قرار می دهد.
پ) هزینه نگهداری امکانات
وقتی دارایی تحصیل می گردد جهت حفظ وضعیت آن لازم است مخارج تعمیر و نگهداری، عوارض، مالیات و هزینه های دیگری پرداخت گردد در حالیکه اگر به جای خرید متوسل به اجاره شویم چنین مخارجی نخواهیم داشت. این مخارج در صورتی توجه دارند که میزان استفاده از دارایی زیادی باشد میزان استفاده از دارایی چه رابطی به خرید آن دارد، هدف عمده تحصیل دارایی استفاده از دارایی است نه اینکه هدف مالکیت دارایی باشد حتی مالکیت نیز بایستی تابع استفاده از دارایی باشد.
ت) پرداختهای مالیاتی
در کشور ما قانون مالیاتهای مستقیم به صورتی است که اجاره دارایی نسبت به خرید آن دارای صرفه مالیاتی است. یعنی چنانچه واحد تجاری دارای یک باب ساختمان باشد از نظر مالیاتی تنها هزینه های قابل قبول هزینه استهلاک و هزینه های تعمیر و نگهداری (در حد عرف) می باشد.
ولی چنانچه واحد تجاری ساختمانی را اجاره کند کل هزینه اجاره از نظر مالیاتی قابل قبول است. واضح است هنگامیکه شخصی ملکی را به اجاره می دهد معمولاً اجاره در حدی است که بیشتر از هزینه استهلاک و تعمیرات می باشد. در واقع بایستی اضافه بر آنها مبلغی برای مالک باقی بماند. در هنگام خرید دارایی معمولاً خرید مالیاتی پرداخت می کند که این پرداخت مالیاتی بابت مالکیت دارایی است نه استفاده از آن، لذا این بار مالیاتی می توان گفت تقریباً منافع در پی ندارد مالیات زمانی می تواند مافع در پی داشته باشد که از دارایی استفاده شود.
مثال دیگر وجوه نقد است اگر یک واحد تجاری جهت انجام فعالیتهایش از وجه نقد موجود استفاده کند هیچ صرفه مالیاتی برایش در پی ندارد ولی اگر از بانک یا مؤسسه مالی دیگری تأمین مالی کند از نظر مالیاتی هزینه های بهره جزء هزینه های قابل قبول از جهت مالیاتی می باشد.
ث) از مدل افتادن یا ناباب شدن
در دنیای امروزه عاملی که بیش از همه در استهلاک دارایی ها تأثیر دارد تغییرات و تحولات فنی است به نحوی که دیگر مانند گذشته استفاده یا گذشت زمان عامل مهم استهلاک نیست. چنانچه دارایی حتی از پوشش خارج نشود و مورد استفاده قرار نگیرد بعد از مدتی می گویند مستهلک گردیده است.
در این حالت چنانچه داراییی خریداری شود همواره در معرض ناباب شدن قرار می گیرد در حالیکه اجاره نمودن دارایی چنین مشکلی را برای مستأجر در پی ندارد. تحولات سریع فنی موجب می گردد قسمت عمده سرمایه اشخاص در دارایی های سرمایه گذاری گردد که سریع از رده خارج می شوند و بحث جایگزینی از طریق می تواند شخص درگیر مشکلات مالی نماید که منافع زیادی در پی ندارند.
ج) مخارج بیمه ای
معمولاً در کشور ما همچون کشورهای دیگر بیمه پوشش خطرات را در پی دارد. حق بیمه دارایی ها معمولاً بر اساس زمان می باشد و چنانچه استفاده از دارایی در نظر گرفته شود یک معیار ثانویه است.
بنابراین هنگامیکه دارایی خریداری می شود بدون توجه به استفاده یا عدم استفاده از دارایی لازم است حق بیمه آن پرداخت گردد. در واقع مخارج بیمه ای، مخارج ثابت می باشند که قابلیت برنامه ریزی و کنترل و در پی آ ن پاسخگویی برای مدیریت واحد تجاری در رابطه با آنها وجود ندارد. خرید دارایی ها موجب تحمیل مخارج بیمه ای به خریدار می گردد.
چ) سایر مخارج
خرید دارایی موجب مخارجی دیگر نیز چون آموزش کارکنان به منظور استفاده از دارایی، حراست از دارایی و مصرفی بودن دارایی را در پی دارد اگر به کامپیوترها توجه شود طوری ساخته می شوند که امکان بهبود در آن وجود داشته باشد شرکتهای سازنده به این خاطر این موضوع را مدنظر قرار می دهند که در کشورهای توسعه یافته معمولاً چنین دارایی هایی به جای اینکه خریداری شوند اجاره می شوند.
واضح است هنگامیکه تولید کننده ای کالای خود را می فروشد معمولاً تکالیف بعدی را از خود سلب می کند در حالیکه اگر به شکل اجاره واگذار کند با توجه به اینکه دارایی بعد از مدت اجاره ممکن است عودت داده شود امکان نوآوری و اصلاح آن را جهت تأمین منافع بیشتر خود در نظر می گیرد.
مزیت اقتصادی خرید دارایی
تنها مزیت اقتصادی خرید دارایی بهره گیری از شرایط تورمی و افزایش قیمتها است در شرایط تورمی، اشخاص به منظور حفظ قدرت خرید خود تلاش می کنند تا آنجائیکه امکان دارد دارایی های غیر جاری را خریداری کنند تا از منافع تورمی بهره مند گردند.
یعنی در این حالت نگهداری پول به زیان اشخاص است چون پول دارایی حقیقی نیست بلکه یک دارایی اعتبار است. بایستی توجه نمود که تورم حالتی است که حتی عرضه کننده کالا و خدمات نیز از آن بیزار است و در بلندمدت عرضه کننده را نیز دچار مشکل می کند. بنابراین در یک اقتصاد سالم همگی سعی دارند تورم در حد بالایی وجود نداشته باشد تا امکانات اقتصادی به راحتی بچرخند.
آیا اگر نرخ تأمین مالی وام از مؤسسات مالی در کشور ما بیش از تورم بود باز هم تقاضای دریافت وام در حد بالایی قرار داشت؟
مشخص است که چنین نیست افراد جامعه از نظر اقتصادی هشیارند و با توجه به فاصله بین نرخ تأمین مالی و نرخ تورم تناقضی وامهایی هستند که کمترین میزان بهره را دارند. در حالتی که تورم در حد معقولی باشد خرید دارایی هیچگونه بازده اقتصادی مازاد بر استفاده از دارایی را در پی ندارد. بنابراین خرید دارایی خودبخود جای خود را با اجاره دارایی به منظور استفاده تغییر می دهد.
مزایای اجاره نمودن دارایی ها:
اجاره عقدی است که از آن طریق مستأجر در ازاء پرداخت مبالغ مشخص بر اساس مبنای مشخص مدتی دارایی را جهت استفاده در اختیار می گیرد. در این حالت مالکیت دارایی فقط از جهت نقل و انتقال آن وجود ندارد بلکه مستأجر مطابق قرارداد می تواند از دارایی استفاده نماید.
اجاره نمودن دارایی دارای مزایای به شرح زیر است:
1- مستأجر تنها زمانی دارایی را اجاره می کند که به آن نیاز دارند. در واقع این جا بحث استفاده از د ارایی مطرح است و در صورتی که فعالیتی در پی نباشد مستأجری دارایی را در اختیار نمی گیرد.
مثلاً یک واحد تجاری می تواند جهت جابجایی کارکنانش با یک آژانس قرارداد ببیند در این صورت تا زمانی که نیاز باشد اجاره را ادامه می دهد اگر جابجایی خاتمه یابد نیازی به آژانس و اجاره نمی باشد.
2- مدیریت واحد تجاری با انعقاد قرارداد در این زمینه از خود رفع تکلیف نموده و کار را به دیگری می سپارد چنانچه موجر در ارا ئه خدمات اجاره ای دچار مشکل گردد بایستی طبق قرارداد تعهدات مربوط را به عهده گرفته و جبران خسارت نماید.
مهمترین مزیت در این حالت برای یک و احد تجاری محدود کر دن دوایر و قسمتها در واحد تجاری و متمرکز کردن تلاشهای آن در جهت بسط و متنوع نمودن کالا و خدمات واحد تجاری است.
مثلاً چنانچه یک دانشگاه جهت جابجایی کارکنانش با یک آژانس قرار داد م نعد نماید در این صورت دیگر ناز به بخش ایاب و ذهاب ندارد و می تواند امکاناتش را در جهت دگیری سوق دهد و تمرکز بر فعالیت اصلی اش گردد.
مگر ایرادی دارد یک دانشگاه حتی خدمات کتابخانه ای را با انعقاد قرارداد از موسسات دیگری دریافت نماید و موجبات صرفه جویی در هزینه ها را به عمل آورد.
وقتی وارد برخی از مؤسسات می شویم آنقدر قسمت و دایره می بینیم که سرگردان می شویم کجا برویم در حالیکه با برون سپاری و اجاره کردن می توانیم خود را از این سرگردانی نجات دهیم.
3- در اجاره ظرفیت بلااستفاده وجود ندارد
می توان با اجاره نمودن امکانات بحث ظرفیت استفاده نشده را خاتمه داد. یعنی در صورتیکه نیاز کمتری وجود داشته باشد حدود و حوزه اجاره محدود می گردد اگر سری به کتابخانه های دانشگاه ها بزنیم می بینیم دارایی های زیادی سرمایه گذاری شده است که خیلی کم از آنها استفاده می گردد و ظرفیت بلا استفاده به چشم می خورد. مگر نمی شود در یک شهر تمامی موسسات آموزشی با هم هماهنگ شوند با یک شرکت در جهت ارائه خدمات کتابخانه ای قرارداد ببندد تا از امکانات به نحو بهتری و با هزینه کمتر استفاده گردد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 14 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله خرید یا اجاره دارایی ها کدامیک موجب صرفه جویی در هزینه ها می شوند
