مجموعه ای که هم اکنون از نظر می گذرد،پژوهشی پیرامون امامزاده های زید و یحیی-علیهمااسلام-واقع در شهر تهران می باشد.
قبل از آغاز سخن از زحمات و راهنمایی های استاد گرامی خودجناب آقای دکتر یغمایی که مرا در انجام این امر یاری نمودند و با غیرتی تمام دفتردانش را دستمایه عزوکمال ساختند، سپاسگزاری می نمایم. امید است آنچه در این مجموعه گردآورده ام مطلوب نظر ایشان واقع گردد.
فهرست مطالب:
مقدمه........................................................................................................................................ 1
هنرومعماری دوران قاجار................................................................................................. 10
موقعیت مکانی امامزاده زید............................................................................................. 17
سلسله نسبت امامزاده زید............................................................................................... 25
بقعه امامزاده زید وهنرهای تزئینی آن........................................................................ 28
نوع بهره برداری از بقعه امامزاده زید........................................................................... 40
شرح حال آصف الدوله (بانی حرم وگنبد امامزاده زید)...................................... 41
موقعیت مکانی امامزاده یحیی......................................................................................... 55
سلسله نسب امامزاده یحیی............................................................................................. 56
نوع بهره برداری از بقعه امامزاده یحیی...................................................................... 67
طرح حفاظتی امامزاده زید.............................................................................................. 68
ضوابط طرح حریم حفاظتی منطقه بازار تهران....................................................... 69
پیشنهادات حفاظتی و مرمتی......................................................................................... 73
تصاویر........................................................................................................................................ 76
فهرست منابع.......................................................................................................................... 114
مقدمه
ظهور اسلام در آغاز قرن هفتم میلادی بنیاد بسیاری از کشورهای کهن ومتمدن در آن زمان را دگرگون ساخت و قدرت ونفوذ آن در ترکستان غربی وپنجاب از یک طرف واسپانیا از طرف دیگر گسترش یافت. به این ترتیب با پیدایش تغییرات اساسی در سرزمینهای مذکور،هنر وتمدن کهن آسیا، شمال آفریقا وحتی بخشی از اروپا دگرگون شد وشالوده هنرهای اسلامی که ترکیبی از هنر حکومتهای مغلوب (مانند ساسانیان وحکومت بیزانس) با فرهنگ اسلامی بود،شکل گرفت[1].
بدین وسیله از خلیج بنگال تا کرانه اقیانوس اطلس هنری با کیفیتی خاص به دست ملتها واقوام تحت سلطه اسلام پدیدار شد که دیدی خاص داشت وآن اعتقاد به اصول ومبانی وتعالیم اسلام مانند توحید ومبارزه با شرک بود. بنابراین هنرمندان از سنتهای گذشته قسمتهایی را پسندیده و مورد استفاده مجدد قرارداده اند که حتی الامکان وابسته به دیانت بوده و شیوه های هنری آن مغایرو متناقض با بیش و اعتقاد جدیدآنان نباشد. در این میان خصیصه ها و ویژگیهای هنری ایران زمین می توانست بیشتر از دیگر هنرها جوابگوی این نیاز باشد و با آن هماهنگی معنوی بیابد.
[1] -کیانی، 1377،ص3
فهرست منابع:
1-اتینگهاوزن. ریچارد،هنرومعماری اسلامی، ترجمه یعقوب آژند، انتشارات سمت،تهران 1378
2-بیات.عزیزالله، کلیات جغرافیایی طبیعی و تاریخی ایران، انتشارات امیرکبیر، تهران 1373
3-دائره المعارف بزرگ اسلامی ،زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، جلد اول (آب-آل داوود)،انتشارات مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی ،تهران 1369
4-زاوش.ح.م،تهران درگذرگاه تاریخ ایران ، نشر اشاره ،تهران 1370
5-سازمان میراث فرهنگی وگردشگری : معاونت حفظ و احیاء ،گزارش ثبتی امامزاده زید تهران ،تهیه و تنظیم: 1383
6-سازمان میراث فرهنگی وگردشگری، ضوابط طرح حریم حفاظتی منطقه بازار تهران
7-شهیدی مازندرانی .حسین،سرگذشت تهران، انتشارات دنیا،تهران 1383
8-کیانی.محمدیوسف، تاریخ هنر معماری دردوره اسلامی،انتشارات سمت، تهران 1374
114
9-گدار. آندره، هنر ایران، ترجمه بهروز حبیبی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران 1377
10-گشایش. فرهاد،تاریخ هنر،انتشارات عفاف، تهران 1384
11-مصطفوی. سید محمدتقی،آثار تاریخی طهران،انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ،تهران 1375
12-نوربخش. مسعود،تهران به روایت تاریخ،جلداول ودوم،نشر علم،تهران 1381
13-هیلن براند. رابرت، معماری اسلامی ،ترجمه ایرج اعتصام، انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری، تهران 1383
پژوهشی پیرامون امامزاده های زید و یحیی-علیهمااسلام