سبک شناسی شعر خردسال در آثار شاعران کودک :«مصطفی رحماندوست»، «شکوه قاسم نیا»، «اسدالله شعبانی»در سال های 1391-1385برای کودکان 4 تا 6 سال
پاایان نامه ارشد ادبیات
160صفحه ورد قابل ویرایش فقط 20000
چکیده
دراین تحقیق سبک شناسی شعر خردسال با روش بررسی فکری، ادبی و زبانی در آثار مربوط به سه تن از شعرای مطرح شعر کودک در ایران "اسدالله شعبانی، شکوه قاسم نیا، مصطفی رحماندوست" در سالهای 1358تا 1391 طرح و بررسی گردید.
این اشعار ابتدا به صورت تک به تک از نظر سطح واژگانی و ویژگی ها و هنجارگریزی های زبانی و مصادیق صور خیال و سطح فکری و ارتباط و تناسب آنها را ویژگی های مخاطب بررسی شد وبه مختصات سبکی هر یک از شاعران نامبرده در حیطۀ شعر خردسال با توجه به بسامد آنها در اشعار بررسی شده اشاره شد. ضمناً شرح حال مختصری از هر یک از این شاعران و نقل قولها و تعریفهایی که از شعر خردسال و کودک ارائه داده بودند، مطرح شد و ویژگی های کلیِ شعر خردسال و تفاوتهای اساسی آن مورد بررسی قرار گرفت و در پایان این نتیجه حاصل شد که شعر خردسال به خصوص در چند سال اخیر، هویت معین و تعریف نسبتاً مشخصی را برای خود پیدا کرده و شاعران بسیاری در این زمینه به فعالیت پرداخته اند. مصطفی رحماندوست، شکوه قاسم نیا و اسدالله شعبانی از مهم ترین افراد تأثیرگذار بر این جریان با توجه به فعالیت های گسترده شان در حیطه شعر خردسال و نقد و ارائه نظریه و تعریف شعر خردسال بوده اند و آنها را می توان پیشگامان سرودن شعر ناب خردسال و یا دست کم نزدیک به آن در ادبیات ایران دانست. به علاوه این نتیجه حاصل شد که شاعر خردسال قبل از هر چیز باید شاعر باشد و از صور خیال و وزن و قافیه و ... دیگر ویژگی های شعر آگاهی داشته باشد و سپس با توجه به امکانات و درک مخاطب خود در حیطه های زبانی، ادبی و فکری دست به انتخاب بزند و بطور کلی سرودن شعر برای کودک خردسال کار ساده ای نیست. ضمناً با بررسی و تحقیق در بازه تعداد زیادی از اشعار هر شاعر خردسال و کودک، می توان به سبک آثار او دست یافت.
مقدمه
در رویکردهای زبان شناختی که در ارتباط مستقیم و تاثیر گذار با سبک شناسی است هنجار گریزی های معنایی و توجه به پیوندهای معنایی کلام ابزار اصلی شعر افرینی محسوب میشود .به نظر میرسد که در شعر ویژه خردسالان با در نظر گرفتن این نکته که شعر به هر حال شعر است ازفنون شعری و صور خیال بهره
دارد،اما امکانات خاص مخاطب ودرک و تجربه محدود او ایجاب میکند که در بسیاری از موارد توجه به پیوندهای اوایی و موسیقیایی بیشتر از پیوندهای معنایی صورت میگیردتا جایی که حتی اثاری مانند هیچانه ها در ادبیات خردسالان تولید میشوند ومورد استقبال این گروه سنی قرار میگیرند.به عبارت دیگر شاید بتوان موسیقی و وزن و قافیه را از شعر بزرگسال حذف نمود اما کودکان شعر را با وزن و قافیه وتکرار اواها وریتم تند واهنگین می پذیرند.اگر بستر ادبیات واشعار کودکانه را طبق نظر بسیاری از صاحبنظران، ادبیات فولکوریک و لالاییهای مادرانه بدانیم باز هم این نتیجه حاصل میشود که پیوند های اوایی وتکریرها و...بازبان گفتاری و محاوره ای نقش مهمی در شکل گیری شعر خردسالان داشته اند.اما سادگی و کوتاهی و توجه به گنجینه لغات کودک درسنین پیش از دبستان به هیچ عنوان نباید با ابتذال و پیش پا افتادگی در شعر خردسال اشتباه گرفته شود وبه شعریت وبهره گیری از صور خیال لطمه وارد کند.به طور کلی بادر نظر گرفتن اهمیت نقش ادبیات در اموزش و پرورش خلاقیتها ومهارتهای زندگی به خصوص در سالهای کودکی انسان،وتوجه خاصی که از سوی شاعران جوان ومربیان و والدین به مقوله شعرخردسال در سالهای اخیر صورت گرفته است ،به نظر میرسد سبک شناسی اثار پیشگامان شعر خردسال در سالهای پس از انقلاب گامی در جهت رسیدن به معیارهای شعر خردسال وشناخت اسیبهای جدی به این نوع از شعرورسیدن به شعر ناب کودک باشد .
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل دوم ادبیات کودک وشعر خردسال
پیوندهای معنایی (خیالانگیزی). 21
مثالهایی از تشخیص در شعر خردسال. 27
اشعار و ترانه ها و بررسی ادبی و فکری و زبانی.. 55
صور خیال در شعر رحماندوست (ویژه خردسال). 78
اشعار و بررسی و زبانی و ادبی و فکری.. 89
بررسی فکری شعرهای قاسم نیا 113
اشعار و بررسی فکری وادبی وزبانی.. 118
ویژگیهای فکری در آثار شعبانی.. 145
فصل ششم نتیجه گیری و پیشنهادات
سبک شناسی شعر خردسال در آثار شاعران کودک :«مصطفی رحماندوست»، «شکوه قاسم نیا»، «اسدالله شعبانی»در سال های 1391-1385برای کودکان 4 تا 6 سال