تعداد صفحات : 186
فرمت فایل: word(قابل ویرایش)
فهرست مطالب:
فهرست صفحه
فصل اول : کلیات
1ـ1 مقدمه ................................................................................................................................................................................................................................................................ 2
1ـ2 بیان مسئله ...................................................................................................................................................................................................................................................... 6
1ـ3 اهمیت و ضرورت پژوهش .................................................................................................................................................................................................................. 9
1ـ4 اهداف پژوهش ........................................................................................................................................................................................................................................... 10
1ـ5 فرضیه‌های پژوهش ................................................................................................................................................................................................................................... 11
1ـ6 تعاریف عملیاتی متغیرها ........................................................................................................................................................................................................................ 12
1ـ6 ـ1 نوع متغیرهای تحقیق .................................................................................................................................................................................................. 12
1ـ6 ـ2 مراحل اندازه‌گیری متغیرها ...................................................................................................................................................................................... 13
1ـ6 ـ 3 تعریف متغیرها .............................................................................................................................................................................................................. 13
فصل دوم : ادبیات پژوهش
2ـ1 خلاقیت چیست ؟ .................................................................................................................................................................................................................................... 17
2ـ2 تعریف خلاقیت .......................................................................................................................................................................................................................................... 20
2ـ3 روند شکل گیری خلاقیت .................................................................................................................................................................................................................... 21
2ـ4 خصوصیات افراد خلاق ......................................................................................................................................................................................................................... 22
2ـ5 راه‌های پرورش خلاقیت ....................................................................................................................................................................................................................... 25
2ـ6 موانع خلاقیت .............................................................................................................................................................................................................................................. 27
2ـ7 انگیزه عاملی جهت تحقق خلاقیت نوشتاری ............................................................................................................................................................................. 30
2ـ8 نقش آموزش در پرورش نوشتن خلاق ......................................................................................................................................................................................... 33
2ـ9 محیط خانواده و تأثیر آن بر خلاقیت .............................................................................................................................................................................................. 36
2ـ10 نقش تکرار و تمرین نوشتن بر نوشتن خلاق ............................................................................................................................................................................ 37
2ـ11 تأثیر مطالعه بر نوشتن خلاق ............................................................................................................................................................................................................... 39
2ـ12 نقش قصه‌گویی در پرورش نوشتن خلاق ................................................................................................................................................................................... 41
2ـ13 تشویق عاملی کارساز در پرورش نوشتن خلاق ....................................................................................................................................................................... 44
2ـ14 نقش کودکستان و مراکز پیش دبستانی در بروز خلاقیت .................................................................................................................................................... 46
2ـ15 نقش بازی‌های کودکانه در پرورش خلاقیت .............................................................................................................................................................................. 47
2ـ16 تأثیر اوقات فراغت بر نوشتن خلاق ............................................................................................................................................................................................... 49
2ـ17 مروری بر تحقیقات انجام شده .......................................................................................................................................................................................................... 51
فصل سوم : روش پژوهش
3ـ1 نوع تحقیق .................................................................................................................................................................................................................................................... 71
3ـ2 جامعه آماری و ویژگی‌های آن .......................................................................................................................................................................................................... 71
3ـ3 روش نمونه‌گیری و حجم نمونه ....................................................................................................................................................................................................... 71
3ـ4 ابزار گردآوری داده‌ها .............................................................................................................................................................................................................................. 72
3ـ5 پایایی و روایی پرسشنامه‌ها .................................................................................................................................................................................................................. 72
3ـ5ـ1 پایایی و روایی آزمون خلاقیت ............................................................................................................................................................................. 72
3ـ5ـ2 پایایی و روایی آزمون انگیزه پیشرفت .............................................................................................................................................................. 75
3ـ5ـ3 پایایی و روایی پرسشنامه محقق ساخته ........................................................................................................................................................... 75
3 ـ 6 شیوه نمره‌گذاری آزمون‌ها ..................................................................................................................................................................................................................... 76
3-6-1 نمره‌گذاری آزمون خلاقیت .................................................................................................................................................................................... 76
2-6-2 نمره‌گذاری آزمون انگیزه پیشرفت ...................................................................................................................................................................... 76
3ـ7 روش تجزیه و تحلیل داده‌ها ............................................................................................................................................................................................................... 76
فصل چهارم : یافته‌های تحقیق
4ـ1 یافته‌های توصیفی ...................................................................................................................................................................................................................................... 78
4ـ2 یافته‌های مربوط به فرضیه‌های تحقیق (آمار استنباطی) ........................................................................................................................................................ 91
فصل پنجم : بحث و نتیجه‌گیری
5ـ1 بحث و نتیجه‌گیری .................................................................................................................................................................................................................................. 98
5ـ2 پیشنهاد نظری و علمی پژوهش ......................................................................................................................................................................................................... 102
5ـ3 محدودیت‌های پژوهش .......................................................................................................................................................................................................................... 105
منابع و مأخذ
منابع و مأخذ .............................................................................................................................................................................................................................................. 107
پیوست‌ها ...........................................................................................................................................................................................................................................................................
پرسشنامه شماره (1) پرسشنامه محقق ساخته ............................................................................................................................................................................ 116
پرسشنامه شماره (2) آزمون انگیزه پیشرفت (ACMT) ........................................................................................................................................................ 119
پرسشنامه شماره (3) آزمون خلاقیت جمال عابدی ............................................................................................................................................................... 125
مقدمه
جامعه‌ی پویا و پرتلاش امروزی یک لحظه درنگ نمی کند تا بتواند به فنون جدید و قدرت والای علمی دست پیدا کند . در چنین عصری که عصر شکوفایی و بهره جستن از نبوغ بزرگان علمی، پژوهندگان ،مخترعین ، مبتکرین، صنعتگران و... است برای اداره سازمان‌های اجتماعی ـ فرهنگی ـ اقتصادی و آموزش جامعه به فکر و ذهن افراد خلاق نیاز است ، تا بتوان همگام و همپای پیشرفت جامعه به پرورش افراد خلاق اقدام نمود.
بسیاری بر این عقیده‌اند که خلاقیت امری ذاتی است و فقط خداوند این ودیعه خود را به عده‌ای از انسانها بخشیده و قابل آموزش و آموختنی نیست . عده‌ای با این عقیده مخالفند و ابراز می دارند خداوند به همه انسانها یکسان نعمت بخشیده این افراد (خلاقان) از این نبوغ خدادادی خود ، بیشترین بهره را برده‌اند و نیز معتقدند که خلاقیت صفت مشترک تمامی انسانها است که با پرورش آن می توان آن را از حالت رکود درآورد و از حالت بالقوه به بالفعل تبدیل کرد و بالعکس می‌توان خلاقیت را با آموزش ناصحیح و غلط از ریشه خشکاند. تحقیقات ادعای گروه دوم را تصدیق کرده و خلاقیت را صفت مشترک تمام انسانها دانسته ، اما مقدار و نوع خلاقیت از فردی به فرد دیگر متفاوت می‌دانند و هر انسانی به نوعی از خلاقیت خود بهره می‌برد یکی زیاد یکی کم(پیرخایفی،1376). این تحقیقات نشان داده است که رشد و پرورش خلاقیت از همان بدو تولد و دوران کودکی آغاز می‌شود و در دوران دبیرستان به مرحله شکوفائی خود نزدیک می‌شود. البته اگر این توانایی در انسان پرورش یابد تا پایان عمر به غنای والای علمی آن افزوده می‌شود.
پیرخایفی (1376) آموزش خلاقیت را امری حیاتی می‌داند که باید در سطوح مختلف تحصیلی به صورت همگانی انجام گیرد و این آموزش همگانی متضمن انعطاف پذیری ذهن ، توانمندی شخصیت انسان (پرورش روحیه‌ی استقلال و اعتماد به نفس) و ایجاد زمینه و بسترهای مناسب اجتماعی فردی و خانوادگی است. جدای از آموزش همگانی و عمومی آموزش ویژه نیز از ضروریات است . با آموزش ویژه، فکر به طور خاص در یک زمینه ، مهارت مطلوب و مناسب را کسب می‌کندو به اصطلاح اهل علم تخصص می‌یابد. تفاوت اساسی موجود میان آموزش همگانی و آموزش ویژه این است که در آموزش همگانی فرد یاد می‌گیرد که چگونه در خدمت خود باشد و قابلیت‌های خود را بشناسد و به استعدادهایش در زمینه‌های مختلف پی ببرد، امّا در پرورش ویژه فرد علاوه بر شناخت قابلیت‌های خود به خدمات اجتماعی نیز توجه می‌کند و یاد می‌گیرد که چگونه در خدمت جامعه باشد و خود را وقف اجتماع نماید . فرد به صرف داشتن اندیشه‌های خلاق به ما تضمین نمی‌دهد که حتماً این اندیشه را در هر سطحی از خلاقیت که می‌خواهد باشد می‌تواند به مرحله بازدهی و تولید برساند قطعاً در این راه عوامل شخصیتی بسیاری وجود دارند که مانع از به نتیجه رسیدن اندیشه خلاق افراد می‌شوند. عواملی چون ـ اعتماد به نفس پایین ـ نبود اراده و پشتکار ـ اضطراب ـ تشویش خاطر ـ دل نگرانی ـ وسواس ـ خود کم بینی ـ حساس نبودن نسبت به پدیده‌ها ـ تمایل به همرنگی و یکنواختی فکر از عواملی به شمار می‌‌روند که راه را بر اندیشه خلاق می‌بندد . از این رو تدارک دیدن زمینه‌ای که باعث برطرف ساختن عوامل شخصیتی ذکر شده می‌شود ، مهمترین قدم برای رشد اندیشه به شمار می‌رود. در این میان تأکید ویژه بر نقش خانواده و در مرحله‌ی دوم مدرسه است .
ادیسون (به نقل از میرزا آقایی ، 1382) اظهار می‌دارد که : تمام پیشرفتهای عالم گیرش من جمله اختراع برق را مدیون تفکر منظم و یادداشت برداری دقیق است . این گفته ادیسون نقش نوشتن را واضح و روشن بیان می‌کند.
انسان با نوشتن باعث می‌شود که کلمات بر روی کاغذ نقش بگیرند و جاودانه شوند و چشمان آدمی را بار دیگر وادار به تحریک کنند و به دنبال آن ، نگاه‌ها به حرکت در می‌آیند و چرخه‌ای از نگاه ها ـ سکوت ـ تفکر و نوشتن شکل بگیرند . اگر انسان بخواهد به افکار نو برسد باید بنویسد و لحظاتی از عمر خویش را (چه روز و چه شب) به نوشتن اختصاص دهد. او با نوشتن ، درست فکر می‌کند و با ظهور افکار جدید، چرخی را به حرکت وا می‌دارد که انتهایش رسیدن به کلمات جدید است انسان با نوشتن تلاش می‌کندبا خود صحبت کند. زمانی را که آدمی صادقانه با خود شروع به صحبت کردن می‌کند و ارتباطی با درون خود بر قرار می‌کند، سبب بیداری درونش می‌شود. تکامل بشر از طریق کشف و ثبت تجربیات صورت پذیرفته است. زمانی که انسان با نوشتن به افکار خویش وسعت می‌دهد این اقدام زمینه ساز جهت وجود دیگری در انسان می‌شود. در چرخه نگاه ـ سکوت ـ تفکر محصول زیبایی بنام هنر نوشتن نهفته است . نوشتن می‌تواند زمینه ساز شکوفایی افکار نو در انسان شود (میرزا آقایی ، 1382).
واقعیتی که نمی‌توان از آن فرار کرد این است که توفیق در نوشتن شباهت زیادی به توفیق در هر کار مشکل دارد. این توفیق مستلزم گذراندن یک دوره طولانی کار آموزی است که طی آن، شخص مبانی هنر نوشتن می‌آموزد و با اصول پر رمز و راز آن آشنا می‌گردد. انسان برای التیام درون خود می‌نویسد اگر چه در عالم رؤیا سیر می‌کند . او بدون توجه به پاداش به تلاش می‌پردازد تا بتواند خود را باور کند و ذهن خود را بارور سازد. البته نقش قریحه و استعداد فردی در کسب این مهارت بسیار مهم است.با نویسندگی می‌توان به صورت چشمگیری قدرت تصور را پرورش داد و آزمایش‌های علمی ، سیال بودن در نویسندگی را به عنوان شاخص اساسی استعداد خلاقیت ارزیابی نموده است (اسبورن ، 1966 ، ص44).
نوشتن به انسان گشادگی فکر و وسعت دید می‌دهد . انسان هر گاه به بازی با کلمات می‌پردازد از میان حصار درون خارج شده و به کاوش در درون دیگران می‌پردازد و از دسترنج آنها استفاده می‌برد و به توسعه فکردیگران می‌پردازد.
بارها شاهد بوده‌ایم که نویسنده‌ای به دلایلی نتوانسته کتابی را به پایان برساند ولی دیگری به نحوی شاید مطلوب‌تر ادامه می‌دهد یا نویسنده‌ای به زبان شیرین‌تر داستانی را به زبان خود با بهره گیری از کتاب دیگری نقل می‌کند.این نمونه‌ای از گشادگی فکر است.
پایان نامه مطالعه عوامل مؤثر در افزایش مهارت نوشتن خلاق در دانش آموزان متوسطه
